Pytania egzaminacyjne z odpowiedziami - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 2, Notatki z Ekonomia

Pobierz Pytania egzaminacyjne z odpowiedziami - Notatki - Historia myśli ekonomicznej - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! 16 1. zmiany przeciętnych dochodów gospodarstw domowych, 2. zmiany preferencji nabywców (gospodarstw domowych), 3. zmiany wielkości rynku 4. zmiany cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych. 20. Wycena dobra w czasie. Teoria procentu. Użyteczność powstaje w czasie konsumpcji dobra, a zatem dobro kapitałowe, które nie jest konsumowane nie ma użyteczności, u(Qinw/i)=0 Dobro to, nie mając użyteczności nie powinno mieć ceny, gdyż to użyteczność wyznacza cenę p. u(Qinw/i)=0 → p(Qinw/i)=0 Jednak musi ono mieć cenę, aby być przedmiotem Kupna-Sprzedzy na rynku p(Qinw/i)>0. Cenę tę nadaje się dobru kapitałowemu przez odniesieni do użyteczności dobra konsumpcyjnego, którego wytworzeniu ono służy; imputacja (Qinw/i→(Qkon/i)) → [u(Qkon/i) →u(Qinw/i)] Konsumpcja bieżąca jest wyżej ceniona niż przyszła, stąd użyteczność dobra kapitałowego w danym momencie ulega powiększeniu w zależności od długości okresu oczekiwania t: u(Qinw/i)to=0 → u(Qkon/i)Tm(1+r)Tm-to Występuje tu alternatywa dwóch rozwiązań; albo mniejsza konsumpcja bieżąca, (czyli rezygnacja z przeznaczenia danego dobra na cele inwestycyjne) albo większa w przyszłości. u(Qkon/i)to albo u(Qkon/i)Tm(1+r)Tm-to Wynagrodzeniem za okres wyrzeczenia się części konsumpcji bieżącej na rzecz przyszłej jest PROCENT. Co istotne, Eugen von Bohm-Bawerk traktował procent jako wielkości realną – prawo do konsumpcji większej ilość dóbr w przyszłości. 21. Teoria pracy Jevonsa. Paradoks rentowności firmy i suwerenności konsumenta Teoria podaży pracy Jevonsa odnosi się do cz. Wyt. - pracy W ogólnym ujęciu nie można być konsumentem nie bedac producentem, człowiek jest opisywany z dwóch punktów widzenia: - zpunktu widzenia producenta (który obrazuje malejącą użyteczność krańcowa pracy umar (N) - zpunktu widzenia konsumenta (który obrazuje malejącą użyteczność krańcowa płacy umar(w) Teoria: Użyteczność krańcowa pracy jest początkowo dodatnia, a potem ujemna. Podstawowy sens pracy to ten, ze przynosi ona dochód, którego użyteczność jest zawsze dodatnia. Producent osiąga równowagę w sytuacji, gdy wartości bezwzględne cierpienia z tytułu pracy i użyteczności krańcowej się zrównują., która to równość wyznacza czas pracy. Producenci-konsumenci mają różne funkcje użyteczności płacy realnej i pracy, a zatem mają różne punkty równowagi. Ich zamierzony czas pracy jest zróżnicowany w sytuacji wolnego wyboru. W praktyce jednak czas ten jest zunifikowany: Efektywność przedsiębiorstwa a suwerenność konsumenta (przykład) docsity.com 17 Występuje tu dominacja efektywności przedsiębiorstwa przy naruszeniu suwerenności producenta-konsumenta. Z drugiej strony zachowanie suwerenności oznaczałoby naruszenie efektywności przedsiębiorstwa. Nie można realizować tych dwóch celów jednocześnie. Suwerenność producentów-konsumentów najczęściej ustępuje efektywności przedsiębiorstwa. 22. Synteza neoklasyczna. Pojęcie i rodzaje. Synteza neoklasyczna dokonała się po części równolegle z rewolucją marginalistyczną, a po części tuz po niej. Własciwe byłoby uzycie nazwy syntezy kla.-neoklas., gdyż jej istota było połaczenie dorobku ekonomii klasycznej z dorobkime rewolucji marginalistycznej Rysunek 1 Rozwój syntezy neoklasycznej Syntezy neoklasyczne były dwie; równowagi ogólnej, równowag cząstkowych. Równowagi ogólnej – twórca Leon Walras (1874-1877), Gospodarka dąży do równowagi ogólnej dzięki działaniu aukcjonatora (licytatora), czyli tzw.niewidzialna ręka rynku. Licytator działa metoda prób i błędów. Analizowal wolna konkurencje.Zgodnie z walrasowską ideą, równowaga kształtuje się równocześnie na wszystkich rynkach. Teoria: cena nie zależy ani od sprzedającego ani od kupującego to rynek jest cenotwórcą, – czyli model gospodarki rynkowej. Kupujący i sprzedający są jedynie cenobiorcami. Rown mikro Prekursorami w całościowym podejściu do gospodarki byli dwaj inni francuzi Francois Quesnay 1758 i Jean Baptiste Say 1803-1814 (rownowaga makroekonomiczna), nastepcami Walrasa Kenneth Aarrow i Gerard Debreu. (1954) docsity.com 20 Inny zapis (nie z Bartkowiaka) Pieniądz uważa się tylko za środek wymiany, używany do doskonalenia transakcji rynkowych (wysoka płynność), wobec czego globalne wydatki muszą się równać zagregowanej wartości transakcji (równanie wymiany Fishera): , gdzie: M - ilość pieniądza; VT - prędkość, z jaką pieniądz jest wydawany na wszystkie transakcje pieniężne (transakcyjna szybkość pieniądza); PT - cena transakcji; T - ogólna liczba transakcji (realnych i finansowych). niej niezależne, to równanie wymiany można przekształcić w funkcję popytu na pieniądz: . Z powyższego wynika, że popyt na wydawanie pieniądza zależy od trzech czynników: a) transakcyjnej szybkości pieniądza, którą określają: stopień rozwoju systemu bankowego, częstotliwość wpłat i wypłat, długość okresu płatności, szybkość komunikacji (transakcyjna szybkość pieniądza zmienia się wolno, więc można przyjąć, że jest stała); b) liczby transakcji, którą określa stopień wykorzystania zasobów (to również zmienia się powoli, więc jest w przybliżeniu stałe); c) cen (jedyna zmienna wpływająca na popyt na pieniądz: procentowy wzrost cen powoduje taki sam procentowy wzrost popytu na pieniądz). 28. Popyt na pieniądz według Pigou. Teoria popytu na pieniądz wg A.Pigoe 1927 jest modyfikacją równania wymiany Fishera.w rówaniu wyminy występowała niegodność podmiotowa: podukt q był tworzony przez sektor prywatny, a pieniadz M był oferowany przez panstwo. Było to podejście nieprawidłowe, gdyz aktywna rola w tworzeniu pieniądza przypadala sektorowi publicznemu. Pigou uznał, że sektor prywatny tworząc produkt określonej wielkości zgłasza popyt na pieniądz, który musi pokryć podaż oferowaną przez państwo. Sektor prywaty zgłaszajacy popyt L, wymaga odpowiednie masy pieniadza dla obsługi wytworzonego produktu, która państwo jako emtent pi9eniadza ma zagwaratowac Pigou: Q → L → M Produkt → Q Pieniądz → M (podaż pieniądza oferowana przez państwo) Popyt na pieniądz → L Równanie to wiąże popyt na pieniądz (L) z nowo wytworzonym produktem (Q), poziomem cen dobra (p) oraz współczynnikiem utrzymywania dochodu w postaci pieniężnej (k). (k- cambridge-wspol. Cambridge) L = kpQ W związku z tym, że podaż pieniądza (M) powinna równać się popytowi na pieniądz (L) równane przyjęło następującą postać M = kpQ dla M=L Pigou był reprezentatantem szkoły Cambridge – stad to równanie no się nazwe równania Cambridge. Dodatkowa zasługa Pigou było uzupełnienie prawa rynków Saya odnoszącej się do sfery relnej gospodarki – o jego odpowiednik dla sfery pienionej. Podaz dóbr Qs okresla poyt na pieniadz, do któreo dopasowuje się podaza pieniadza. Następnie pieniądz kształca się w zakupy- popyt na dobra Qd Miedzy równaniem wymiany Fishera a rówaniem Cambridge wystepuje scisły związek. Wspolczynnik k jest odwrotnością wsp. V. Warunki równanie Cambridge sa identyczne jak wymiany Q=constans, k=constans. docsity.com 21 Ponieważ popyt na pieniadz dopasowuje się do wielkości produktu: L=f(Q), przy Q↑→L↑ to poziom cen jest liniowa funkcja iliosci pieniadza; p=f(M)=1/kQ*M Wzrost ilości pieniadza może być wynikiem wyłącznie wzrostu prodkuttu. Jeżeli panstwo zwiększy ilość pieniadza w sposób autonomiczny, efektem będzie wyłącznie proporcjonalny wzrost cen dóbr – jest to efekt Cambridge.: M↑→p↑ oraz Q→ 29. Prawo Pigou a prawo rynków Saya. Gospodarka składa się z dwóch czynników: popytowego i potażowego. Podaż tworzona jest przez wytworzony produkt a popyt to zgłaszane na te dobro zapotrzebowanie. Wg Saya podaż jest czynnikiem kształtującym popyt. Produkcja towarów, dostarczając dochodów ich wytwórcom, kieruje jednocześnie popyt. Pigue uzupełnił prawo rynków Saya odnosząc się do sfery realnej gospodarki. Wg Pigou podaż dóbr określa popyt na pieniądz, do którego dopasowywuje się podaż pieniądza. Pigou uważał, że to popyt jest czynnikiem kształtującym podaż pieniądza. 30. Stosunek Myrdala do prawa rynków Saya. Problem który podjeli Mydral i Kalecki był dwuaspektowy: Autorzy ci wyrazali powątpiewanie tam gdzie klasysycy i neoklasycy zawsze mili odpowiedz pozytywna - czy w gospodarce rynkowej wystepuje dążenie do równowagi makroekonomicznej -- Czy równowaga może być uznana za stan opytalny gopodarki Zdaniem Mądrala w gospodarce rzeczywicie w końcu, czyli ex post dochodzi do równości popytu na dobra i podaży dóbr. Ex post: QD = QS Jednak, jeżeli popyt i podaż nie są równe to wielkość większa musi dopasować się do wielkości mniejszej. Gdy popyt jest mniejszy niż podaż skutkowało to ograniczeniem podaży. En ante: QD < Q S = Q S↓ Wg Mydrala jest to dowód na nieprawidłowość prawa rynków Saya. Z powodu niedostatecznego popytu do podaży część produktu niie zostaje sprzedana, czyli powstaje nadprodukcja Gospodarka osiągała stan równowagi jednak przy niepełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych. W związku z powyższym można dojść do wniosku, że podaż nie tworzy wystarczającego popytu a więc założenie prawa rynków Saya, że podaż jest czynnikiem kształtującym popyt nie ma zastosowania. Podaż nie tworzyła wyatarczajacego popytu zatem prawo rynkow nie wystepowalo 31. Konieczność interwencji państwa w gospodarce wg Myrdala i Keleckiego. Wg Myrdala i Kaleckiego teoria niedostatecznego popytu jest dowodem na konieczność interwencjonizmu państwa w gospodarkę. W sytuacji gdy sektor prywatny nie jest w stanie wygenerować popytu wystarczającego na skonsumowanie całej podaży konieczne jest wsparcie państwa. Z teorii niedostecznego popytu jasno wypława sugestia zwikszania zaangażowania państwa w gospodarke. Wg Myrdala i Kaleckiego w sytuacji niedostatecznego popytu do podaży część produktui nie zostaje sprzedana, czyli powstaje nadprodukcja. Gospodarka osiągała stan równowagi jednak przy niepełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych, oczym świadczyło wystepowanie nadprodukcji. Podaż nie tworzyła wyatarczajacego popytu zatem prawo rynkow nie wystepowalo Następnie przy wzroście popytu w kolejnym okresie nie następuje produkcja nowego produktu gdyż nadwyżka popytu zaspokajana jest z nadwyżek produkcji z okresu poprzedniego. Powstaje sytuacja gdy niewykorzystane są może produkcyjne a produkt bieżący jest mniejszy od potencjalnego Qakt < Qmax Powtarzające się zjawisko niedostatku popytu sprawia daje niekorzystny efekt. W długim okresie zjawisko to kumuluje się, a strata produktu i zrazem dobrobytu równa produktowi, który przy danych zasobach czynników wytwórczych mógłby być wytworzony, ale nie będzie- się powiększa. docsity.com 22 Czasowy niedobór popytu powoduje trwały ubytek produktu. Jego czeste pojawianie się sprawia, że tempo wzrostu gospodarczego nie jest regularne. W gospodarce wystepuja wahania koniunkturalne. Rynek okazuje się być zawodny. W takiej sytuacji niezbędna wg Myrdala i Kaleckiego jest reakcja państwa. 32. Funkcja oszczędności Keynesa. Stosunek do klasycznej funkcji oszczędności. Keynes zastosował w analizie zjawisk ekonomicznych radykalnie odmienne podejście niż klasycy ekonomii. Formułowanie funkcji oszczędności Keynes rozpoczął od określenia czynników kształtujących popyt w gospodarce konsumpcyjny i inwestycyjny. Są to wg niego konsumpcja i inwestycje. Sformułował tzw. Fundamentalne prwo psychlogiczne dotyczące skłonności jednostek do konsumowania oszczędzania. Analize powadził w sakli makro. Celem każdego człowieka z osobna i wszytkich razrm jest jak najwieksza konsumpcja bieżąca Cakt, Konsumpcja C zależy od bieżącego produktu, wynika z tego, że konsumpcja jest funkcją produktu. Oszczędności S jako nieskonsumowaną cześć produktu, są także funkcją produktu. Cakt=f(Qakt->) Sakt=f(Qakt), gdzie S=Q-C Wynika z tego, że wraz ze wzrostem produktu wzrasta poziom oszczędności. Q↑->S↑ Zależność ta tworzy keynsowaska funkcje oszczędności. Najwazniejsza spraw a jest tempo wzrostu oszczędności w zależności od tempa wzrostu produktcji, czego miara jest współczynnik skłonności do oszczędzania. Istotne jest, jak w czasie – okresie długim i krótkim – zmienia się wilkokosc współczynnika skłonności do oszczędzania s, Poziom wspo. skl do oszczędzania zależy od wiekosci produktu na głowę członka społeczeństwa q, o pewnje liczebności H s+f(q), gdzie q=Q/H W prowadzonych rozważaniach, Keynes zastosował podejście popytowe w przeciwieństwie do klasyków, którzy podchodzili do tego zagadnienia od strony potażowej. W odróżnieniu od klasyków Keynes na pierwszym miejscu stawiał cele konsumpcyjne, klasycy natomiast propagowali wstrzemięźliwość od bieżącej konsumpcji kosztem oszczędności. 33. Krzyż keynsowski. C,I,G QS = Qkon + Qinw Luka deflacyjna Luka Inflacyjna QD = Caut + cQS + I + G Caut + I + G 45o Strata dobrobytu Q* Qmax Q docsity.com 25 Zgodnie z hipotezą dochodu permanentnego podstawowym podmiotem jest człowiek, który przeprowadza kalkulacje w bardzo długim czasie równym przewidywanemu przez niego okresowi życia. Człowiek określa przede wszystkim iloma i jakimi dobrami będzie w ciągu życia dysponować. Zestaw tych dóbr stanowi jego majątek permanentny (oczekiwany bądź pożądany). Wielkość majątku permanentnego Ωper/j zależy od dwóch czynników. Po pierwsze od wyposażenia początkowego otrzymanego najczęściej od rodziny po drugie od zdolności do powiększenia majątku czyli wiedzy i zdolności do pracy. Ten czynnik Friedman nazwał kapitałem ludzkim kształtowanym w procesie edukacji . Szacowanie majątku permanentnego jest możliwe tylko w przypadku stabilności gospodarki gdyż tylko w takim przypadku można choćby w przybliżeniu określić swoją sytuację na wiele lat naprzód. Stabilność ta oznacza jednocześnie utrwalenie posiadanej pozycji społecznej. Gorsze wyposażenie początkowe oznacza mniejszy kapitał ludzki i mniejszy majątek permanentny. Odwrotnie, lepsze wyposażenie to większy kapitał i większy majątek. Kapitał ludzki decyduje zarówno o dobrobycie indywidualnym jaki i zbiorowym, gdyż os zasobu wiedzy zależy dobrobyt całego społeczeństwa.Podstawą dobrobytu społeczeństwa o gospodace rynkowej stanowia w pewnej mierze działania panstwa. Człowiek kalkuluje majątek w okresie całego życia ale konsumuje na bieżąco. W zależności od majątku permanentnego ustala dochód (produkt) permanentny (oczekiwany) Qper/j, który stanowi określoną np. stałą część majątku liczoną za pomocą stopy majątku permanentnego rj. Qper/j= rj Ωper/j Dochód permanentny rózni się od dochodu bieżącego niemal w akzdym roku ludzkiego życia. Wraz z upływem czasu większym staje się dochód bieżący od permanentnego. Ludzie gromadzą wtedy oszczędności których część służy spłacaniu kredytu konsumpcyjnego udzielanego w gospodarce dodatkowo wzmacniając jej stabilność. Reszta oszczędności będzie przeznaczona na wydatki w okresie gdy dochód bieżący obniży się poniżej permanentnego. Jeżeli ludzie rzeczywiście podejmują decyzje kalkulując dochód permanentny to tworzony przez nich sektor prywatny gospodarki jest bardzo stabilny. Państwo mając znacznie krótszą perspektywę działania nie jest tak stabilne powinno zatem w jak najmniejszym stopniu być gospodarczo aktywne. 38. Teoria pieniądza Friedmana. Jej związek z teorią Pigou i teorią Keynesa. Milton Friedman twierdził że rozwijał ilościową teorię pieniądza Fishera . Artykułowi w którym zaproponował swoją wersję tej teorii nadał tytuł „Powrót do ilościowej teorii pieniądza”. Wraz z teoria ilościową przyjał zasade neutralności pieniądza, wyrażając ja nawet mocniej niż poprzednicy. Wnikliwe przyjrzenie się sprawie wskazuje ze najbliższa teorii friedmanowskiej jest teoria pieniądza Pigou skorygowana o element keynesowski. Friedman w przeciwieństwie do Pigou - zaakceptował pogląd Keynesa że pieniądz stanowi jeden z aktywów (jak dobra konsumpcyjne) tzn występuje chęć posiadania go dla dochodu, który przynosi A skoro przynosi dochód musi mieć cenę po której się go pozyskuje oraz rynek na którym jest obracany. Ceną pieniądza jest stopa procentowa. Friedman nie przyjal keynesowskiego podzialu na pieniadz trnzakcyjny i spekulacyjny, ale w rzeczywistości go zastosował uwzględniając w czesci spekulacyjnej dodatkowe czynniki (.). Twórcy ilościowej teorii pieniądza zakładali że prędkość obrotu pieniądza jest stała jednak badania wykazały tendencję odmienną Ponadto prędkość obrotu pieniądza zmieniała się w zależności od stanu aktywności gospodarczej. Należało zatem zastąpić stały współczynnik k w równaniu autorstwa Pigou elementem mniej stabilnym. Friedman wprowadził na to miejsce funkcję k k  constans  [k  k (r, ... )]. W funkcji k (.) uwzględnił inne czynniki kształtujące popyt na pieniadz w tym stope procentową r. Jest to podejście szersze niż keynesowskie, w którym wystepuje tylko r. Druga zmiana w stosunku do równania polegała na zastąpieniu produktu bieżącego Q w kształtowaniu popytu na pieniądz przez dochód (produkt) permanentny Qper. Ostatecznie monetarystyczne równanie popytu na pieniądz przyjęło postać w której po prawej stronie docsity.com 26 człon odpowiada popytowi na pieniądz spekulacyjny a człon drugi popytowi na pieniądz transakcyjny przy czym łączny popyt L jest równy podaży pieniądza M. Friedman przyznał stopie procentowej mniejsze znaczenie w kształtowaniu popytu na pieniądz niż Keynes uznając funkcję k za niemal stałą. 39. Zasada ludnościowa Malthusa. Teoria płacy Thomas Malthus formułował zasadę ludnościową w latach 1798-1803. Od początku była ona kontrowersyjna, wywierając wpływ nie tylko na rozwój ekonomii. Zmiennymi uwzględnionymi w zasadzie ludnościowej są: produkt Q tworzony przez daną społeczność, liczebność tej społeczności H oraz produkt na głowę q: wersja podstawowa: {Q, H> q], gdzie H Qq  Zgodnie z tą zasadą, tempo wzrostu liczby ludności (przez Malthusa określone jako geometryczne) przewyższa tempo wzrostu (arytmetyczne) ilości środków potrzebnych do jej utrzymania, których reprezentantem jest produkt: Q Q H H   a produkt na głowę maleje w długim okresie, zmierzając do biologicznego minimum egzystencji qmjn: min;0 qqq q    Gdy produkt na głowę osiągnie minimum egzystencji, wówczas liczba ludności musi się zmniejszyć. Malthus wyróżnił dwa sposoby redukcji lub ograniczania przyrostu liczby ludzi. Pierwszy nazwał hamulcami prewencyjnymi (preventive checks). Polegają one na dobrowolnym wstrzymywaniu się ludzi od posiadania potomstwa. Drugi sposób to hamulca pozytywne (positwe checks), takie jak wojny, głód i epidemie chorób. Wia- lnio ono są tożsame z katastrofami ludnościowymi. Zasada ludnościowa Malthusa stanowi podstawę klasycznej teorii płacy. Aby to wykazać, trzeba zmodyfikować zestaw zmiennych. I tak, zamiast ludności przyjąć silę roboczą N, a zamiast produktu na głowę - płacę w: wersja zmodyfikowana: {Q, N, w}. Pozwala to zapisać zasadę jako stałą nadwyżkę tempa przyrostu siły roboczej nad tempem przyrostu produktu, który ta siła wytwarza: Q Q N N   ' Wraz z dążeniem produktu na głowę do poziomu minimum egzystencji, do pewnej minimalnej wartości wmin zmierza też płaca, przy czym ten minimalny poziom staje się jednocześnie poziomem przeciętnym wśr\    śrwwwqq  minmin Nadwyżka produktu nad minimum egzystencji, występująca poza sytuacją katastrofy ludnościowej, przypada właścicielom ziemi w postaci rent oraz właścicielom kapitału w postaci zysków Π:  0;0min   Rqq 40. Hipoteza ludnościowa Kremera. Nowa teoria ludnościowa Po Malthusie ekonomiści kwestii ludnościowej poświęcali mniej uwagi, aż stała się ona paląca. Powrócił do niej Michael Kremer w 1993 r., oferując hipotezę ludnościową odmienną od zasady Malthusa. Wkład w powstanie hipotezy ludnościowej Kremera mieli przede wszystkim Ester Boserup i Robert Solow. Zdaniem Boserup wzrost liczby ludności powoduje przyspieszenie tempa postępu technicznego i wzrost produktu na głowę (zwłaszcza w rolnictwie). Boserup podążała tropem wyznaczonym przez Adama Smitha, który wyraził taki pogląd, co pozwala uznać go za twórcę swoistej hipotezy ludnościowej. Hipoteza ludnościowa Kremera dotyczy rozwoju ludności świata w okresie od 1 min lat temu do współczesności. Formą jej zapisu jest zmodyfikowany model Solowa, w którym produkt Q zależy od poziomu technologii a, liczby ludności H oraz wielkości terytorium T, które można uznać za tożsame z zasobami przyrody: Q = F(a,H,T). Tempo zmiany poziomu technologii, czyli tempo postępu technicznego, zależy od liczby ludności, gdyż większa liczba ludzi oznacza większą gęstość zaludnienia i szybszą propagację wiedzy:  Qa T HH Coraz szybszy przyrost liczby ludności powoduje coraz szybsze tempo postępu technicznego i wzrostu produktu na głowę, ten zaś pozwala na utrzymanie się coraz większej liczbie osób: docsity.com 27         H H q q a a H H Produkt na głowę, podobnie jak produkt ogólny, również jest rosnącą funkcją liczby ludności: Q=f(H), przy  qH Ostateczny wniosek Kremera można sformułować następująco: tempo wzrostu liczby ludności zależy od tej liczby. Im więcej jest ludzi, tym tempo to jest większe:  Hf H H   , przy    H HH Proces ten może trwać do momentu ujawnienia się bariery zasobów przyrody. Tego etapu Kremer jednak nie analizuje, co sprawia, że dla przypadku granic wzrostu gospodarczego musi istnieć inna hipoteza ludnościowa; odmienna od kremerowskiej. Przed przejściem do tej hipotezy celowe jest skonfrontowanie dwóch dotychczasowych teorii ludnościowych z rozwojem gospodarczym w dziejach ludzkości. Otóż, dla zdarzeń do 1750 r. za prawdziwą może być uznana zasada ludnościowa Malthusa . Tempo wzrostu liczby ludności było wówczas nieregularne i uzależnione od niewielkiego stopnia opanowania przyrody. Wielkość wytworzonego produktu była wyznaczana przez dostępność zasobów przyrody, ograniczoną w porównaniu z okresem późniejszym. Fakt ten można zobrazować za pomocą neomaltuzjańskiej jednoczynnikowej funkcji produkcji, uzależniającej od zasobów przyrody P, w tym nieekonomicznych, jak np. powietrza: Malthus: Q = f{P). Dla okresu od 1750 r. do 1970 r. obowiązuje hipoteza ludnościowa Kremera Liczba ludności szybko wzrastała ze względu na relatywnie wysoki stopień panowania nad przyrodą, której zasoby pozostawały obfite. Wielkość wytwarzanego produktu w znaczącej mierze zależała od sprawności ludzi w pozyskiwaniu tych zasobów, w zdecydowanie mniejszej natomiast była przez nie określana. Opisuje to kremerowska jednoczynnikowa funkcja produkcji, na mocy, której produkt zależy od liczby ludzi: Kremer: Q =/(//). Oczywiście, rozwój ludnościowy i gospodarczy nigdy nie przebiegał równomiernie. Zasada ludnościowa Malthusa i hipoteza ludnościowa Kremera są jedynie uogólnieniami długookresowych tendencji światowych. W żadnym przypadku nie mają one zastosowania do każdego okresu czy miejsca. Od 1970 r. coraz wyraźniejszy staje się wzrost stopnia uzależnienia działalności gospodarczej w skali światowej od zasobów przyrody. Przedstawia to funkcja produkcji, którą można nazwać neomaltuzjańską: „neo-Malthus": Q =/(P). Ze względu na wagę zagadnienia, które jest w niej ujęte, funkcja ta może stanowić element paradygmatu ekonomii w przyszłości. Po 1970 r. tempo wzrostu liczby ludności na świecie uległo spowolnieniu. Zdaniem Lestera Browna dzieje się tak ze względu na nadmierne wykorzystywanie zasobów przyrody oraz pojawiający się poważny niedostatek terytorium służącego do zamieszkiwania i prowadzenia działalności gospodarczej. Gdyby tak rzeczywiście było, następstwem byłoby obniżenie poziomu produktu na głowę. Produkt na głowę byłby w dalszym ciągu funkcją liczby ludności, ale tym razem - odmiennie niż w przypadku kremerowskim - malejącą:  Hfq  , przy  qH Zmniejszanie się produktu na głowę w wyniku zbyt dużej liczby ludności może ostatecznie prowadzić do wyczerpywania się zasobów przyrody i redukcji liczby ludności:  HqPH Pojawia się tu groźba katastrofy ludnościowej w stylu maltuzjańskim - w wyniku działania hamulców pozytywnych. Produkt na głowę wzrastałby do pewnej maksymalnej wielkości qmax, przy optymalnej z punktu widzenia zasobów przyrody liczbie ludności H t, po czym malałby, a ostateczną granicę stanowiłoby minimum egzyste ncji qmin    optopt HHqqHHqq ;; minmax  Istnieje jednak drugie wyjaśnienie zmniejszania się tempa przyrostu liczby ludności. Zdaniem Gary'ego Beckera wynika ono z faktu świadomego ograniczania przez ludzi liczebności jako warunku dalszego powiększania produktu na głowę: ... HqHqH Tempo wzrostu liczby ludności staje się funkcją produktu na głowę, której przebieg nie jest jednolity:  qf H H   Przy niższym od pewnego progowego qpr produkcie na głowę zależność powyższa jest dodatnia, zgodnie z hipotezą ludnościową Kremera:    H Hq , dla prqq  docsity.com