Pytania farmakologia, Opracowania z Farmakologia

Pobierz Pytania farmakologia i więcej Opracowania w PDF z Farmakologia tylko na Docsity! --- Pytanie: Jaka jest główna funkcja układu współczulnego? Odpowiedź: Układ współczulny przygotowuje organizm do reakcji "walcz lub uciekaj", zwiększając gotowość organizmu na stresory. --- Pytanie: Jakie są główne efekty pobudzenia układu przywspółczulnego na organizm? Odpowiedź: Układ przywspółczulny działa relaksująco, promując odpoczynek i regenerację, m.in. obniża tętno, zwęża źrenice, zwiększa motorykę jelit. --- Pytanie: Które neuroprzekaźniki są głównie odpowiedzialne za działanie układu współczulnego? Odpowiedź: Norepinefryna i adrenalina (epinefryna). --- Pytanie: Który neuroprzekaźnik jest kluczowy dla działania układu przywspółczulnego? Odpowiedź: Acetylocholina. --- Pytanie: Jak układ współczulny wpływa na źrenice? Odpowiedź: Pobudzenie układu współczulnego prowadzi do rozszerzenia źrenic (mydriasis). --- Pytanie: Jak układ przywspółczulny wpływa na akcję serca? Odpowiedź: Pobudzenie układu przywspółczulnego obniża częstość akcji serca. --- Pytanie: Jakie są receptory układu współczulnego? Odpowiedź: Receptory adrenergiczne: alfa (α1, α2) i beta (β1, β2, β3). --- Pytanie: Jakie są główne receptory układu przywspółczulnego? Odpowiedź: Receptory cholinergiczne: nikotynowe i muskarynowe. --- Pytanie: Jakie działanie ma układ współczulny na układ pokarmowy? Odpowiedź: Zmniejsza motorykę i wydzielanie trawienne, aby ograniczyć procesy trawienia w sytuacjach stresowych. --- Pytanie: Jakie działanie ma układ przywspółczulny na ślinienie? Odpowiedź: Zwiększa wydzielanie śliny, wspierając procesy trawienne. --- Pytanie: Jakie są przykłady leków pobudzających receptory beta-2? Odpowiedź: Leki rozszerzające oskrzela, jak salbutamol, pobudzają receptory β2 i są stosowane w leczeniu astmy. --- Pytanie: Co się dzieje, gdy pobudzane są receptory alfa-1 i beta-2 jednocześnie? Odpowiedź: Pobudzenie α1 powoduje skurcz naczyń i wzrost ciśnienia krwi, a β2 rozkurcz naczyń w mięśniach i drogach oddechowych, co umożliwia lepszy przepływ krwi i dotlenienie podczas wysiłku lub stresu. --- Pytanie: Co to są beta-blokery? Odpowiedź: Beta-blokery to leki, które blokują receptory beta- adrenergiczne, szczególnie β1 i β2, zmniejszając wpływ adrenaliny i noradrenaliny na organizm. --- Pytanie: Jakie są główne typy receptorów beta blokowanych przez beta- blokery? Odpowiedź: Receptory β1 (głównie w sercu) i β2 (w mięśniach gładkich naczyń i oskrzeli). --- Pytanie: Jakie jest główne działanie beta-blokerów na serce? Odpowiedź: Beta-blokery obniżają częstość akcji serca, zmniejszają siłę skurczu mięśnia sercowego i obniżają ciśnienie krwi. --- Pytanie: W jaki sposób beta-blokery zmniejszają zapotrzebowanie serca na tlen? Odpowiedź: Zmniejszają częstość akcji serca i siłę skurczu, co obniża zużycie tlenu przez mięsień sercowy, zapobiegając bólowi dławicowemu. --- Pytanie: Co to są beta-blokery kardioselektywne GENERACJA I? Odpowiedź: To beta-blokery, które selektywnie blokują receptory β1 (głównie w sercu), np. metoprolol, bisoprolol, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych w płucach. --- Pytanie: Jakie są przykłady beta-blokerów nieselektywnych GENERACJA II? Odpowiedź: Propranolol i nadolol; blokują zarówno receptory β1, jak i β2, wpływając na serce oraz mięśnie gładkie naczyń i oskrzeli. --- Pytanie: Jakie są przykłady beta-blokerów wybiórczych GENERACJA III? Odpowiedź: nebiwolol ; dodatkowy --- Pytanie: Jak beta-blokery wpływają na układ renina-angiotensyna- aldosteron? Odpowiedź: Zmniejszają wydzielanie reniny przez nerki, co obniża poziom angiotensyny II i przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi. --- Pytanie: Dlaczego beta-blokery są stosowane w leczeniu nadciśnienia? Odpowiedź: Obniżają ciśnienie krwi poprzez zmniejszenie częstości akcji serca, siły skurczu i aktywności układu renina-angiotensyna-aldosteron. --- Pytanie: W jakich chorobach beta-blokery są często stosowane? Odpowiedź: W nadciśnieniu tętniczym, chorobie wieńcowej, niewydolności serca, migrenach i niektórych zaburzeniach lękowych. --- Pytanie: Jakie działania niepożądane mogą wywołać beta-blokery? Odpowiedź: Zmęczenie, bradykardia, hipotensja, skurcz oskrzeli (szczególnie w przypadku beta-blokerów nieselektywnych), zaburzenia snu. --- Pytanie: Podaj przykłady ARB (SARTANY) stosowanych w leczeniu nadciśnienia. Odpowiedź: Losartan, walsartan, telmisartan. --- Pytanie: Jak działają beta-blokery w nadciśnieniu? Odpowiedź: Beta-blokery blokują receptory β1 w sercu, obniżając częstość akcji serca i zmniejszając siłę skurczu, co prowadzi do obniżenia ciśnienia. --- Pytanie: Wymień beta-blokery stosowane w nadciśnieniu. Odpowiedź: Metoprolol, bisoprolol, propranolol. --- Pytanie: Jak działają antagoniści kanałów wapniowych w leczeniu nadciśnienia? Odpowiedź: Blokują kanały wapniowe w mięśniach gładkich naczyń, powodując ich rozkurcz i obniżenie ciśnienia krwi. --- Pytanie: Podaj przykłady antagonistów kanałów wapniowych. Odpowiedź: Amlodypina, werapamil, diltiazem. --- Pytanie: Czym są leki rozszerzające naczynia i jak działają? Odpowiedź: Są to leki, które bezpośrednio rozszerzają mięśnie gładkie naczyń, zmniejszając opór naczyniowy i obniżając ciśnienie. Przykład: hydralazyna. --- Pytanie: Jakie działania niepożądane mogą powodować inhibitory ACE? Odpowiedź: Suchy kaszel, obrzęk naczynioruchowy, hiperkaliemia. --- Pytanie: Dlaczego diuretyki tiazydowe są często stosowane w leczeniu nadciśnienia? Odpowiedź: Mają długotrwałe działanie przeciwnadciśnieniowe, są skuteczne i dobrze tolerowane w niskich dawkach. --- Pytanie: Co to jest efekt pierwszej dawki w przypadku inhibitorów ACE? Odpowiedź: Nagły spadek ciśnienia krwi po przyjęciu pierwszej dawki, szczególnie u pacjentów z hipowolemią. --- Pytanie: Jakie są przeciwwskazania do stosowania beta-blokerów w nadciśnieniu? Odpowiedź: Astma, bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia. --- Pytanie: Dlaczego leki z grupy ARB są stosowane jako alternatywa dla inhibitorów ACE? Odpowiedź: Mają podobny efekt obniżający ciśnienie, ale rzadziej wywołują kaszel i obrzęk naczynioruchowy. --- Pytanie: Jakie korzyści mają antagoniści kanałów wapniowych w leczeniu nadciśnienia? Odpowiedź: Skutecznie obniżają ciśnienie krwi i mogą być stosowane u pacjentów z chorobami serca, np. dławicą piersiową. --- Pytanie: Jakie działania niepożądane mogą wystąpić po antagonistach kanałów wapniowych? Odpowiedź: Obrzęki obwodowe, bóle głowy, zaczerwienienie twarzy. --- Pytanie: Jaki jest mechanizm działania diuretyków tiazydowych w nadciśnieniu? Odpowiedź: Diuretyki tiazydowe, jak hydrochlorotiazyd, blokują resorpcję sodu w kanaliku dystalnym nerki, zwiększając wydalanie sodu i wody, co zmniejsza objętość krwi i obniża ciśnienie. --- Pytanie: W jaki sposób antagoniści aldosteronu, tacy jak spironolakton, działają na ciśnienie krwi? Odpowiedź: Blokują receptory aldosteronu w nerkach, co zmniejsza zatrzymywanie sodu i wody, prowadząc do zmniejszenia objętości krwi i obniżenia ciśnienia. --- Pytanie: Dlaczego ACEI i ARB są stosowane w niewydolności serca oprócz nadciśnienia? Odpowiedź: ACEI i ARB zmniejszają obciążenie serca przez rozszerzenie naczyń i zmniejszenie retencji płynów, co poprawia wydolność serca. --- Pytanie: Co oznacza efekt chronotropowy i inotropowy beta-blokerów? Odpowiedź: Efekt chronotropowy to spowolnienie akcji serca, a efekt inotropowy to zmniejszenie siły skurczu serca – oba efekty pomagają obniżyć ciśnienie krwi. --- Pytanie: Jak działają inhibitory reniny (np. aliskiren) w leczeniu nadciśnienia? Odpowiedź: Inhibitory reniny blokują aktywność reniny, co zmniejsza konwersję angiotensynogenu do angiotensyny I i obniża ciśnienie poprzez działanie na układ RAA. --- Pytanie: Dlaczego leki moczopędne są często pierwszą linią leczenia nadciśnienia? Odpowiedź: Diuretyki zmniejszają objętość krwi i są skuteczne w obniżaniu ciśnienia, często dobrze tolerowane i skuteczne w długotrwałym leczeniu nadciśnienia. --- Pytanie: Jakie są główne grupy leków przeciwzakrzepowych? Odpowiedź: Antykoagulanty (np. heparyna, warfaryna), leki przeciwpłytkowe (np. aspiryna, klopidogrel) oraz nowe doustne antykoagulanty (NOAC/DOAC), takie jak dabigatran i apiksaban. --- Pytanie: Jak działa heparyna w hamowaniu krzepnięcia krwi? Odpowiedź: Heparyna wiąże się z antytrombiną III, co wzmacnia jej działanie hamujące na trombinę i czynnik Xa, zapobiegając powstawaniu skrzepów. --- Pytanie: Czym jest heparyna drobnocząsteczkowa (LMWH) i jak działa? Odpowiedź: Heparyna drobnocząsteczkowa (np. enoksaparyna) jest pochodną heparyny, działającą głównie przez hamowanie czynnika Xa, co powoduje mniejsze ryzyko działań niepożądanych i łatwiejsze dawkowanie. --- Pytanie: Jak działa warfaryna (antagonista witaminy K)? Odpowiedź: Warfaryna hamuje aktywność witaminy K, co zmniejsza syntezę czynników krzepnięcia zależnych od witaminy K (II, VII, IX, X), hamując proces krzepnięcia. --- Pytanie: Dlaczego warfaryna wymaga monitorowania wskaźnika INR? Odpowiedź: Warfaryna ma wąski indeks terapeutyczny i wymaga precyzyjnego dawkowania, aby uniknąć krwawień lub zakrzepicy. INR (międzynarodowy wskaźnik znormalizowany) pomaga monitorować jej skuteczność. --- Pytanie: Jakie jest działanie nowych doustnych antykoagulantów (NOAC/DOAC)? Odpowiedź: NOAC/DOAC, takie jak dabigatran, rywaroksaban i apiksaban, selektywnie hamują trombinę lub czynnik Xa, co skutecznie zapobiega tworzeniu się zakrzepów. --- Pytanie: Jak działa aspiryna jako lek przeciwpłytkowy? Odpowiedź: Aspiryna nieodwracalnie hamuje enzym cyklooksygenazę (COX-1) w płytkach krwi, co blokuje syntezę tromboksanu A2, zmniejszając agregację płytek i ryzyko zakrzepicy. --- Pytanie: Jakie działanie ma klopidogrel? Odpowiedź: Klopidogrel blokuje receptor ADP (P2Y12) na powierzchni płytek krwi, co zmniejsza ich agregację i pomaga zapobiegać zakrzepom. Odpowiedź: Aby zmniejszyć ryzyko nadmiernego krwawienia podczas i po zabiegu. --- Pytanie: Co to jest adrenalina i gdzie jest produkowana? Odpowiedź: Adrenalina (epinefryna) jest hormonem i neuroprzekaźnikiem produkowanym głównie w rdzeniu nadnerczy. Działa na receptory adrenergiczne i uczestniczy w reakcjach organizmu na stres. --- Pytanie: Jakie receptory adrenergiczne aktywuje adrenalina? Odpowiedź: Adrenalina działa na receptory adrenergiczne alfa (α1, α2) i beta (β1, β2, β3), co wywołuje różnorodne efekty w różnych narządach. --- Pytanie: Jaki jest efekt działania adrenaliny na serce? Odpowiedź: Adrenalina pobudza receptory β1 w sercu, co zwiększa częstość akcji serca (efekt chronotropowy), siłę skurczu (efekt inotropowy) i pojemność minutową, podnosząc ciśnienie krwi. --- Pytanie: Jak adrenalina wpływa na naczynia krwionośne? Odpowiedź: Adrenalina powoduje skurcz naczyń przez aktywację receptorów α1 (zwłaszcza w skórze i błonach śluzowych), co zwiększa ciśnienie krwi. Jednocześnie może rozszerzać naczynia w mięśniach szkieletowych poprzez receptory β2. --- Pytanie: Jakie są główne zastosowania kliniczne adrenaliny? Odpowiedź: Adrenalina jest stosowana w leczeniu anafilaksji, zatrzymania krążenia, ciężkiej astmy oraz jako dodatek do środków znieczulających w celu zmniejszenia ich wchłaniania. --- Pytanie: Dlaczego adrenalina jest stosowana w anafilaksji? Odpowiedź: Adrenalina szybko rozszerza drogi oddechowe (działanie na receptory β2), zmniejsza skurcz naczyń (α1) i przeciwdziała nagłemu spadkowi ciśnienia, co może być zagrażające życiu w reakcji anafilaktycznej. --- Pytanie: Jaki jest mechanizm działania adrenaliny w astmie? Odpowiedź: W astmie adrenalina działa na receptory β2 w oskrzelach, powodując ich rozszerzenie (rozkurcz mięśni gładkich), co ułatwia oddychanie i zwiększa przepływ powietrza. --- Pytanie: Jakie są działania niepożądane stosowania adrenaliny? Odpowiedź: Możliwe działania niepożądane to przyspieszone bicie serca (tachykardia), nadciśnienie, drżenie mięśni, ból głowy, lęk, a w dużych dawkach – ryzyko arytmii. --- Pytanie: Dlaczego adrenalina jest dodawana do leków znieczulających miejscowo? Odpowiedź: Adrenalina zwęża naczynia krwionośne w miejscu podania, co spowalnia wchłanianie znieczulenia, przedłużając jego działanie i zmniejszając ryzyko toksyczności. --- Pytanie: W jaki sposób adrenalina wpływa na metabolizm? Odpowiedź: Adrenalina stymuluje rozkład glikogenu w wątrobie (glikogenoliza) i zwiększa poziom glukozy we krwi, co dostarcza energii w sytuacjach stresowych. --- Pytanie: Jak adrenalina wpływa na źrenice? Odpowiedź: Adrenalina powoduje rozszerzenie źrenic (mydriasis) przez stymulację receptorów α1 w mięśniach tęczówki. --- Pytanie: Dlaczego adrenalina jest stosowana w reanimacji? Odpowiedź: Adrenalina zwiększa przepływ krwi do serca i mózgu oraz stymuluje pracę serca, co jest kluczowe w przypadku zatrzymania krążenia. --- Pytanie: Jakie są przeciwwskazania do stosowania adrenaliny? Odpowiedź: W mózgu dopamina reguluje procesy motoryczne (szczególnie w istocie czarnej), a także odpowiada za odczuwanie nagrody, motywacji oraz emocji. --- Pytanie: Jakie choroby są związane z niedoborem dopaminy w mózgu? Odpowiedź: Niedobór dopaminy jest związany z chorobą Parkinsona, w której degeneracja neuronów dopaminergicznych prowadzi do zaburzeń motorycznych. --- Pytanie: Jakie są działania niepożądane stosowania dopaminy? Odpowiedź: Możliwe działania niepożądane obejmują tachykardię, arytmie, wzrost ciśnienia krwi, bóle głowy, nudności oraz, przy długim stosowaniu, ryzyko uszkodzenia tkanek w miejscu podania. --- Pytanie: Jakie znaczenie ma dopamina w układzie nagrody? Odpowiedź: Dopamina jest kluczowym neuroprzekaźnikiem w układzie nagrody mózgu, odpowiadając za motywację, uczucie przyjemności i wzmacnianie zachowań, co ma znaczenie w uzależnieniach. --- Pytanie: Jakie są główne źródła dopaminy w diecie? Odpowiedź: Dopamina nie występuje bezpośrednio w diecie, ale produkty bogate w prekursor dopaminy (L-tyrozynę), jak banany, ryby, kurczak czy soja, mogą wspierać jej syntezę. --- Pytanie: Jakie są różnice między dopaminą a adrenaliną? Odpowiedź: Dopamina i adrenalina działają na inne receptory i mają różne efekty; dopamina działa bardziej specyficznie na receptory D1 i D2, natomiast adrenalina oddziałuje na α i β-adrenergiczne, mając szerszy efekt na cały układ krążenia. --- Pytanie: Czy dopamina przenika przez barierę krew-mózg? Odpowiedź: Dopamina nie przenika przez barierę krew-mózg, dlatego jej bezpośrednie podanie nie działa na mózg. W leczeniu choroby Parkinsona stosuje się L-dopę, prekursor dopaminy, który przekracza barierę. --- Pytanie: Jak dopamina jest metabolizowana? Odpowiedź: Dopamina jest metabolizowana w wątrobie i nerkach przez enzymy MAO (monoaminooksydaza) i COMT (katecholo-O- metylotransferaza), a jej metabolity są wydalane z moczem. --- Pytanie: Co to jest metylodopa? Odpowiedź: Metylodopa to lek przeciwnadciśnieniowy z grupy agonistów receptorów α2, stosowany głównie w leczeniu nadciśnienia tętniczego. --- Pytanie: Jaki jest mechanizm działania metylodopy? Odpowiedź: Metylodopa działa głównie poprzez aktywację receptorów α2- adrenergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do zmniejszenia uwalniania norepinefryny, obniżając opór obwodowy i ciśnienie krwi. --- Pytanie: Jakie są wskazania do stosowania metylodopy? Odpowiedź: Metylodopa jest stosowana w leczeniu nadciśnienia tętniczego, szczególnie u pacjentów w ciąży oraz w przypadkach nadciśnienia opornego. --- Pytanie: Dlaczego metylodopa jest często stosowana u kobiet w ciąży? Odpowiedź: Metylodopa jest uważana za bezpieczną w czasie ciąży i może być stosowana do kontrolowania nadciśnienia, co zmniejsza ryzyko powikłań zarówno dla matki, jak i płodu. --- Termin: Cholinomimetyki Definicja: Substancje naśladujące działanie acetylocholiny, stymulujące receptory cholinergiczne. Przykłady: Muskaryna, karbachol, donepezil. Mechanizm działania: Cholinolityki Działanie: Blokada receptorów cholinergicznych, co prowadzi do zmniejszenia aktywności układu przywspółczulnego. --- Interakcje: Cholinomimetyki mogą nasilać działanie leków wpływających na układ cholinergiczny. Cholinolityki mogą osłabiać działanie leków cholinergicznych. --- Termin: Krzepnięcie krwi Definicja: Proces, który prowadzi do zatrzymania krwawienia przez formowanie skrzepu krwi. --- Fazy krzepnięcia krwi: 1. Faza naczyniowa: Skurcz naczyń krwionośnych, który zmniejsza przepływ krwi. 2. Faza płytkowa: Aktywacja i agregacja płytek krwi, tworzenie czopu płytkowego. 3. Faza koagulacyjna: Kaskada reakcji enzymatycznych prowadząca do powstania fibryny, która stabilizuje skrzep. --- Leki przeciwkrzepliwe: Definicja: Leki stosowane w celu zapobiegania lub leczenia zakrzepów krwi. --- Przykłady leków przeciwkrzepliwych: Warfarina: Antagonista witaminy K, zmniejsza produkcję czynników krzepnięcia II, VII, IX, X Heparyna: Naturalny antykoagulant, działający przez aktywację antytrombiny III. --- Zastosowanie warfaryny: Zapobieganie zakrzepom w chorobach sercowo-naczyniowych, takich jak migotanie przedsionków, a także w leczeniu żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej. --- Dawkowanie warfaryny: Dawka jest indywidualnie dostosowywana na podstawie poziomu INR (wskaźnika krzepnięcia). --- Efekty uboczne warfaryny: Krwawienia, interakcje z innymi lekami i pokarmami bogatymi w witaminę K. --- Leki nowej generacji: Dabigatran: Inhibitor trombiny, stosowany w zapobieganiu udarom mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków. Rivaroksaban i Apiksaban: Inhibitory czynnika Xa, stosowane w zapobieganiu zakrzepom żylnym. --- Działanie heparyny: Hamuje proces krzepnięcia przez aktywację antytrombiny III, co prowadzi do inaktywacji trombiny i czynników krzepnięcia Xa. --- Zastosowanie heparyny: Krótkoterminowe leczenie zakrzepicy, zapobieganie powikłaniom zakrzepowym w czasie hospitalizacji. --- Leki trombolityczne: --- Zastosowanie nikotyny: Terapia zastępcza w uzależnieniu od nikotyny (plastry, gumy, inhalatory). W badaniach nad chorobą Parkinsona i Alzheimera (ze względu na działanie neuroprotekcyjne). --- Przykład leku: Vareniklina (Chantix) Działanie: Częściowy agonista receptorów nikotynowych, zmniejsza objawy głodu nikotynowego oraz przyjemność z palenia. --- Zastosowanie Varenikliny: Stosowana w leczeniu uzależnienia od nikotyny, aby pomóc pacjentom w rzuceniu palenia. --- Efekty uboczne Varenikliny: Nudności, bezsenność, zaburzenia snu, zmiany nastroju, zwiększone ryzyko depresji. --- Inne leki działające na receptory nikotynowe: Roflumilast: Lek stosowany w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP), który może wpływać na receptory nikotynowe. Galantamina: Inhibitor acetylocholinoesterazy z działaniem na receptory nikotynowe, stosowany w leczeniu choroby Alzheimera. --- Mechanizm działania galantaminy: Zwiększa stężenie acetylocholiny poprzez inhibicję enzymu rozkładającego, co wspomaga aktywację receptorów nikotynowych i muskarynowych. --- --- Rodzaj toksyczności: Toksyczność cholinergiczna – wynika z nadmiaru acetylocholiny w układzie nerwowym, często spowodowana przedawkowaniem leków cholinergicznych lub zatruciem związkami fosfoorganicznymi. --- Przykład: Atropina Zastosowanie: Odtrutka w przypadku zatrucia cholinergicznego (np. po zatruciu pestycydami, które są inhibitorami acetylocholinoesterazy). --- Mechanizm działania atropiny: Działanie: Blokuje receptory muskarynowe, co przeciwdziała nadmiernej stymulacji układu cholinergicznego. --- Zastosowanie atropiny: Zmniejszenie objawów zatrucia cholinergicznego, takich jak: Nadmierne wydzielanie śliny Skurcze oskrzeli Bradykardia --- Dawkowanie atropiny w zatruciach: Dawka początkowa to zazwyczaj 1-2 mg podawane dożylnie, a następnie powtarzane co 5-15 minut, aż do ustąpienia objawów. --- Inne leki stosowane jako odtrutki: Pralidoksym (2-PAM) – stosowany w zatruciach fosfoorganicznymi inhibitorami acetylocholinoesterazy; przywraca aktywność enzymu, co zmniejsza stężenie acetylocholiny.