Pytania z mikroekonomii - Notatki - Ekonomia, Notatki z Ekonomia

Pobierz Pytania z mikroekonomii - Notatki - Ekonomia i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

Praca zaliczeniowa z mikroekonomii roku

Student: Patrycja Janas

Gr.

Nr. albumu: 92338

Spis treści

• 1.Istota procesu gospodarowania. Wybór i koszt alternatywny.....................................
• 2. Rodzaje systemów gospodarczych i ich sprawność.......................................................
• 3. Równowaga rynkowa. Determinanty popytu i podaży.................................................
• 4. Istota, determinanty i wykorzystanie elastyczności cenowej i dochodowej................
• 5. Zasady zachowania konsumenta na rynku..................................................................
• 6. Optimum konsumenta i dostosowania do zmiany cen i dochodów............................
• 7. Elastyczność dochodowa popytu i prawo Engla..........................................................
• decyzji ekonomicznych....................................................................................................... 8. Maksymalizacja zysku ekonomicznego jako kryterium optymalizacji
• 9. Formy rynku i ich charakterystyka.............................................................................
• 10. Optimum producenta na rynku konkurencji doskonałej i monopolu.....................
• 11. Analiza kosztów przedsiębiorstwa w krótkim i długim okresie...............................
• 12. Produkcja i cena w warunkach konkurencji doskonałej i monopolu.....................
• 13. Równowaga na rynku pracy........................................................................................
• 14. Determinanty popytu i podaży usług kapitału...........................................................
• 15 Efekt zewnatrzny i regulacyjna rola państwa.............................................................

Proces podejmowania decyzji w tym ujęciu charakteryzuje się jako trzyetapowe działanie, polegające na:

1. Uświadomieniu sobie celu podjęcia decyzji (wyboru ekonomicznego). Scharakteryzowaniu potencjalnego obszaru, w którym podejmowana będzie decyzja.
2. Schierarchizowaniu poszczególnych alternatyw wyboru od najlepszej do najgorszej, według określonego kryterium wyboru.
3. Wyborze najlepszej opcji, jako dającej największą korzyść osobie wybierającej. Takie ujęcie procesu dokonania wyboru rodzi powstanie jednego z najistotniejszych problemów ekonomicznych - kosztów alternatywnych.

Koszt alternatywny

Koszt alternatywny: ilość produktów, z których trzeba zrezygnować, aby uzyskać określoną ilość innego dobra. Oznacza to, że trzeba dokonywać wyboru między kilkoma dobrami w sytuacji, gdy ich ilość jest niewystarczająca dla wszystkich. Dotyczy to zarówno konsumentów, jak i decyzji odnoszących się do całej gospodarki. Państwo, mając ograniczony budżet, musi zadecydować, czy przeznaczyć więcej środków na służbę zdrowia, budowę infrastruktury czy na szkolnictwo.

Koszty alternatywne charakteryzują się następującymi cechami:

• Zawsze określone są w momencie podejmowania decyzji, czyli dokonywania wyborów. Dzisiaj najbardziej lubimy wiśnie, aich1kg kosztuje tyle samo, co bilet do teatru. Wybór jednego jest kosztem drugiego. Jutro, gdy rodzice zwiększą nasze kieszonkowe, a więc zmienią się warunki podejmowania decyzji, będzie nas stać na zakup biletu, i wiśni, – ale zawsze pojawi się inna alternatywna – koszt utraty innych przyjemności,
• Zawsze ponoszone są przez osobę (podmiot) podejmującą decyzje. To my kupując bilet do teatru ponosimy koszt związany z utratą przyjemności konsumpcji 1kg wiśni, a nie nasz kolega, który w teatrze żałował, że nie ma już pieniędzy na bilet do dyskoteki,
• Zawsze mają charakter subiektywny. Dla nas kosztem jest utrata przyjemności konsumpcji wiśni, dla kolegi utrata przyjemności pójścia na zabawę dyskotekową
• Zawsze są wielkościami niezrealizowanymi. W momencie zakupu biletu już nie zjemy kilograma wiśni.

2. Rodzaje systemów gospodarczych i ich sprawność. System gospodarczy to układ stosunków i organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzące działalnością gospodarczą, determinuje prawa własności czynników produkcji, rozdziela uprawnien ia do podejmowania decyzji w zakresie produkcji i konsumpcji, determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze, a w ostateczności rozstrzyga kwestie: co, jak i dla kogo ma być produkowane.

Rodzaje systemów gospodarczych: Gospodarka tradycyjna to taki system, w którym decyzje, co i jak wytwarzać oraz w jaki sposób to następnie dzielić, podejmowane są na podstawie odpornych na zmiany wzorców wypracowanych przez poprzednie pokolenia , czyli tradycji plemiennej i obyczaju. Technologia produkcji jest zwykle bardzo prymitywna, a wydajność pracy - niska. To, w jakim stopniu jednostka uczestniczy w podziale dóbr, zależy od jej miejsca w sztywnej strukturze społecznej - wódz i starszyzna otrzymują najwięcej, szarzy członkowie społeczności żyją często na skraju nędzy. W starożytności taki właśnie system obowiązywał na całym świecie (Mezopotamia, Grecja, Chiny i inne), obecnie pozostałości takiej gospodarki można spotkać w słabo rozwiniętych krajach Afryki, Azji i Ameryki Południowej.... Gospodarka planowa - gospodarka, opierająca się na założeniach planów kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju państwa. Plany takie popularne są w państwach o ustrojach socjalistycznych, a ich tworzenie i realizowanie jest jednym z najważniejszych zadań kierownictwa partii. Uchwalane są często na określony czas podczas zjazdów partyjnych lub plenum. W historii PRL powszechnie znany jest plan trzyletni i plan sześcioletni. W gospodarce centralnie planowanej to władze ustalają, co, jak i dla kogo ma być produkowane. Ustalane są także ceny poszczególnych produktów. Szczegółowe nakazy są następnie kierowane do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw (państwowych) oraz ich pracowników. Gospodarka mieszana - gospodarka, w której państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną cześć produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, takich jak obrona narodowa czy bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje też poprzez szereg ustaw prawnych zakres, w jakim jednostki mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem. Cechy gospodarki mieszanej: prywatna lub publiczna własność środków produkcji społeczna gospodarka rynkowa, firmy są zainteresowane losem pracownika wolna konkurencja na rynku, która dotyczy firm, szkół, prawników etc. państwo otacza opieką socjalną swoich obywateli( nieodpłatna oświata, służba zdrowia, różne dotacje finansowe dla bezrobotnych).

Gospodarka rynkowa - jeden z modelowych rodzajów systemu gospodarczego.

3. Równowaga rynkowa. Determinanty popytu i podaży. Równowaga rynkowa Równowaga jest to stan, w którym rzadko występują zmiany. Przy badaniu równowagi, należy określić, jakie warunki muszą być spełnione, aby stan równowagi osiągnąć. W analizie równowagi biorą udział zmienne, które na tę równowagę oddziałują. W stanie równowagi wszystkie zmienne znajdują się w stanie spoczynku. W analizie równowagi rynkowej badane są takie wielkości jak podaż i wielkość podaży, popyt i wielkość popytu. Równowaga rynkowa występuje, gdy wielkość popytu równa jest wielkości podaży. Oczywiście jest tu barana pod uwagę cena zwana ceną rynkową. Stan takiej równowagi w gospodarce nie zawsze jest korzystny. Równowaga na rynku nie jest pożądana przy niepełnym zatrudnieniu, a także przy wysokich stopach procentowych. Przedstawiona graficznie krzywa popytu i krzywa podaży ilustruje równowagę rynkową. Punkt przecięcia tych krzywych jest punktem równowagi rynkowej. Aby wyznaczyć równowagę rynkową, należy uwzględnić wszystkie dobra, jakie są produkowane.

Legenda: P – cena Q – ilość D – krzywa popytu S – krzywa podaży P0 – cena równowagi rynkowej A – nadwyżka popytu B – nadwyżka podaży

Determinanty popytu i podaży

Popyt – odwrotna relacja między ceną dobra lub usługi, a ich ilością, którą konsumenci są skłoni nabyć w określonym czasie, przy założeniu, że inne zjawiska na rynku nie ulegną zmianie. Popyt jest relacją ujemną, tzn. że wraz ze wzrostem ceny zapotrzebowanie na dane dobro maleje i odwrotnie wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie na dane dobro wzrasta. Podaż – podobnie jak popyt jest to relacja ceny na dane dobra lub usługę w stosunku do jego ilości. Jest to relacja dodatnia tzn. że wraz ze wzrostem ceny producenci są skłonni oferować większą ilość towarów lub usług, a wraz ze spadkiem ceny spada też ilość dóbr i usług oferowanych do konsumpcji.

Determinanty popytu -Gusty lub preferencje klientów

• Ceny dóbr i usług

-Ceny dóbr komplementarnych -Liczba konsumentów -Dochody konsumentów

• Oczekiwania dotyczące przyszłych cen i dochodów
• Na wzrost popytu wpływają następujące tendencje: -wzrost atrakcyjności danego dobra dla klienta -wzrost cen dóbr substytucyjnych -spadek cen dóbr komplementarnych -wzrost liczby konsumentów -wzrost dochodów konsumentów
• oczekiwania dotyczące spadku cen na dane dobro lub usługę
• oczekiwania dotyczące spadku cen na dobra substytucyjne
• oczekiwania dotyczące wzrostu przyszłego dochodu nabywców Na spadek popytu mają wpływ tendencje odwrotne to tych, które przyczyniają się do wzrostu popytu (powyższe).

Determinanty podaży

• zmiany produktywności wywołane zmianą technologii produkcji – ulepszenie technologiczne powodujące wzrost produkcji dóbr przy dowolnej cenie lub możliwość wyprodukowania tej samej ----
• ilości dóbr po niższej cenie
• zmiany w opłacalności produkcji innych dóbr – wzrost opłacalności danego dobra powoduje zwiększenie jego podaży
• zmiany dostępności (rzadkości) różnych zasobów produkcyjnych – trudniej dostępne zasoby wiążą się z wyższą ceną, podnosząc przez to koszt i zmniejszając podaż
• interwencja państwa – narzucona zmiana techniczna mająca niekorzystny wpływ na położenie wytwórców np.
• zaostrzone przepisy bezpieczeństwa pracy mogą zniechęcić producentów do stosowania najwydatniejszych metod produkcji, jeżeli okazują się one mniej bezpieczne dla pracowników
• względy i przepisy ochrony środowiska (urządzenia służące do ochrony środowiska mogą wpływać na wzrost kosztów wytwarzania).

5. Zasady zachowania konsumenta na rynku. Konsument Konsument jest podmiotem systemu społeczno-gospodarczego. Jego funkcjonowanie w środowisku przyrodniczym, społecznym, gospodarczym związane jest z zaspokojeniem potrzeb, tj. pożądania czegoś, stanów odczuwania braków czegoś. Większość swoich potrzebkonsument zaspokaja za pomocą produktów, w których posiadanie wchodzą na drodze ich zakupu czyli w wyniku realizacji transakcji wymiennych. Redukcja stanów odczuwania braku następuje u nich w wyniku konsumpcji nabytych produktów, dokonującej się w jednej lub wieku powtarzających aktach.

Użyteczność, użyteczność krańcowa, I i II prawo Gossena

Jednym z czynników, na podstawie których konsument podejmuje decyzje co do rodzaju i ilości dóbr, które chce konsumować jest użyteczność dóbr i usług. Użyteczność jest to miara zadowolenia czy satysfakcji ludzi uzyskana z konsumpcji danego dobra czy usługi. Użyteczność ma charakter subiektywny – satysfakcja związana z konsumpcją danego dobra przez poszczególnych konsumentów będzie różna, co wynika z uwarunkowań psychologicznych i socjologicznych oraz przyjętego systemu wartości. Użyteczność jest pewną konstrukcją analityczną, wykorzystywaną w celu wyjaśnienia sposobu, w jaki racjonalnie zachowujący się konsumenci dzielą swój ograniczony dochód pomiędzy dobra, które przynoszą im zadowolenie czy tez są dla nich użyteczne. W analizie zachowań konsumentów odróżnia się użyteczność całkowitą i użyteczność krańcową. Kupując pierwszą jednostkę danego dobra otrzymujemy określoną ilość użyteczności, podobnie jak przy drugiej jednostce dobra i każdej kolejnej. Sumując ilość użyteczności otrzymanej pr zy zakupie wszystkich jednostek danego dobra otrzymamy użyteczność całkowitą wynikającą z zakupu tego dobra. Użyteczność krańcowa oznacza zmianę użyteczności całkowitej, spowodowaną zmianą ilości konsumowanego dobra o jednostkę, czyli inaczej wzrost satysfakcji konsumenta wynikający ze zwiększenia ilości konsumowanego dobra o kolejną jednostkę. Wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra zwiększa się użyteczność całkowita, ale rośnie ona w tempie malejącym. Wynika to z faktu, że użyteczność krańcowa, jako efekt konsumpcji dodatkowej jednostki tego samego dobra maleje. Tą sytuację obrazuje poniższy rysunek.

0

5

10

15

1 2 3 4 5 6 użyteczność dobra A^ ilość dobra A

Użyteczność całkowita dobra A

0

1

2

3

4

5

6

użyt. krańcowa^1 2 3 4 5

dobra A

ilość dobra A

Użyteczność krańcowa dobra A

W wyniku badań nad użytecznością zaobserwowano dwa podstawowe prawa: prawo malejącej użyteczności krańcowej (I prawo Gossena) i prawo wyrównywania się użyteczności krańcowej (II prawo Gossena). Prawo malejącej użyteczności krańcowej polega na tym, że wraz ze wzrostem konsumowanej ilości dobra, jego krańcowa użyteczność ma tendencję do zmniejszania się. Działanie tego prawa można prześledzić na przykładzie prawie każdego dobra. Prawo wyrównywania się użyteczności krańcowej polega na tym, że konsument dysponujący stałym dochodem może osiągać punkt maksymalnej użyteczności, dokonując zakupów danego dobra, aż do momentu, w którym użyteczność krańcowa jednostki pieniężnej wydawanej na to dobro zrówna się z użytecznością krańcową jednostki pieniężnej wydawaną na inne dobro. Gdyby jakieś dobro dawało większą niż inne użyteczność krańcową z jednej wydanej na nie jednostki pieniężnej, wtedy konsument zyskałby wycofując swoje pieniądze z zakupów innych dóbr i wydając je w większej ilości na to dobro, aż do momentu, w którym prawo malejącej użyteczności krańcowej sprowadzi krańcową użyteczność tego dobra, przypadającą na jednostkę pieniężną, do poziomu równego z tym, jaki dają inne dobra. Z kolei gdy jakieś dobro dostarcza mniej użyteczności krańcowej na jednostkę pieniężną niż pozostałe dobra, konsument tak długo będzie zmniejszał zakupy tego dobra, aż krańcowa użyteczność wydanej na jego zakup jednostki pieniężne j nie wzrośnie ponownie do wspólnego poziomu.

Czynniki wpływające na wybór konsumenta

Podstawowymi elementami wpływającymi na dokonywane przez konsumenta wybory są:

1. Dochód konsumenta, 2. Ceny , po których można nabyć poszczególne dobra i usługi, 3. Gusty i preferencje konsumenta pozwalające uszeregować różne kombinacje dóbr i usług według stopnia satysfakcji jakiej dostarczają one konsumentowi. Dochód i Ceny ( krzywa budżetowa)

Zmniejszenie dochodu powoduje przesuniecie punktu równowagi na niższą krzywą obojętności. W miarę wzrostu dochodu wydatki konsumenta na poszczególne rodzaje dóbr nie rosną proporcjonalnie, lecz zmienia się struktura tych wydatków. Zmiana jednej ceny Jeśli cena jednego dobra wzrośnie, wówczas nachylenie krzywej budżetowej ulegnie zmianie. Do stanie się wówczas trudniej dostępne, gdyż przy stałym dochodzie i stałej cenie drugiego dobra konsument może go nabyć mniej. Efekt substytucyjny polega na tym, że zmiana ceny danego dobra zmienia jego relację do cen pozostałych dóbr, które podrożały. Rośnie popyt na dobra substytucyjne, których cena jest relatywnie niższa. Efekt dochodowy polega zaś na tym, że zmiana ceny wpływa na zmianę dochodów realnych Wzrost ceny powoduje spadek realnych dochodów, wobec czego konsumenci będą mogli kupić mniej tego dobra. Wzrost ceny powoduje, więc spadek popytu na dane dobro. Reasumując, najważniejszymi czynnikami determinującymi popyt indywidualnego konsumenta na dobra i usługi są:

1. Preferencje konsumentów,
2. Ceny dóbr i usług,
3. Poziom dochodu, określający ogólną sumę wydatków na konsumpcję,

7. Elastyczność dochodowa popytu i prawo Engla.

Elastyczność dochodowa popytu – stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu – siła reakcji popytu na zmianę dochodu. Wzrost dochodów ludności zwiększa popyt na większośc dóbr. Jednak popyt na różne dobra zwiększa się pod wpływem wzrostu dochodów w różnym stopniu. Edi=procentowa zmiana popytu/procentowa zmiana dochodu

Dla: Edi = 0 – popyt sztywny – dalszy wzrost dochodu nie wywołuje żadnej reakcji po stronie popytu Edi < 0 – wzrost dochodów powoduje spadek popytu na analizowane dobro – dobro niższego rzędu Edi > 0 – wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na analizowane dobro – dobro normalne Edi = 1 – popyt neutralny – wzrost dochodu wywołuje proporcjonalną reakcji po stronie popytu Edi > 1 – wzrost procentowy wielkości popytu jest większy od procentowego wzrostu dochodu – dobro luksusowe Edi < 1 – wzrost popytu jest wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu – dobro podstawowe Prawa Engla

**1. Wraz ze wzrostem przychodów (dochodów) spada proporcja wydatków na żywność

2. W miarę wzrostu dochodów wydatki na mieszkania, opał i światło wzrastają skokowo
3. W miarę wzrostu dochodów zwiększa się proporcja (udział) wydatków na potrzeby** dalsze lub luksusowe

I (dochody)

Wydatki w procentach

A. a) wydatki na

żywność

B. c) wydatki na dobra luksusowe

C. b) wydatki na mieszkanie

Na rysunku poszczególne punkty wyznaczają nam różne wskaźniki elastyczności, co definiuje nam automatycznie różne kategorie dóbr. W punkcie dla Edi = 0 (popyt sztywny) wzrost dochodu nie wpływa na pojawienie się efektywnego popytu rynkowego. W punkcie dla Edi > 1 (popyt elastyczny) wzrost dochodu powoduje reakcję po stronie popytu proporcjonalnie większą (dobra luksusowe). W punkcie dla Edi < 1 (popyt małoelastyczny) wzrost dochodu generuje stosunkowo małą reakcję po stronie popytu (dobro podstawowe) W punkcie dla Edi = 0 (popyt sztywny) w dalszej kolejności kolejny wzrost dochodu już nie wpływa na pojawienie się popytu rynkowego. W punkcie dla Edi < 0 - wzrost dochodu generuje spadek wartości po stronie zgłaszanego popytu na dane dobro (dobro podstawowe)

I (dochód)

D (popyt)

Edi = 0

Edi > 1

Edi < 1

Edi = 0 Edi < 0

8. Maksymalizacja zysku ekonomicznego jako kryterium optymalizacji decyzji ekonomicznych.

Maksymalizacja zysku- celem działania kazdego przedsiebiorstwa jest zarabianie pieniędzy(maksymalizacja utargu i minimalizcja kosztów). O ile tworzenie zysku jest ważne a nawet konieczne, niektórzy ekonomiści zauważają, że tak naprawdę realizujemy w działalności gospodarczej wiele innych celów (np. poczucie niezależności, możliwości rozwoju zawodowego, satysfakcja z wykonywanego zawodu, poczucie bezpieczeństwa itd.) które wyznaczają nam maksymalizację sumy satysfakcji. Każde przedsiębiorstwo dążące do maksymalizacji zysku będzie z pewnością dążyło do wytwarzania takiej wielkości produkcji, która zapewni najniższy z możliwych poziom kosztów – MAKSYMALIZACJA ZYSKU. Punktem wyjścia działalności przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej jest założenie o racjonalności produkcji wg. tego założenia każdy producent dąży do maksymalizacji korzyści własnych co wiąże się z ponoszeniem przez niego kosztów

. Osiąganie tych korzyści to maksymalizacja zysku czyli osiąganie jak największej różnicy miedzy przychodami ze sprzedaży a poniesionymi kosztami. Zysk jako kategoria ekonomiczna zależy od: kosztów produkcji , ilości sprzedanych produktów i od ceny sprzedaży. Cechy charakterystyczne rynku konkurencji doskonałej:

• liczba producentów i konsumentów jest tak duża że siła ekonomiczna każdego z uczestników rynku w stosunku do wielkości rynku jest znikoma;
• produkt będący przedmiotem transakcji ma charakter homogeniczny czyli jednorodny ozn. to że każdy producent wytwarza taki sam wyrób o identycznych właściwościach i konsumentowi jest obojętne od jakiego producenta ten wyrób pochodzi;
• istnieje niebezpieczna swoboda wejścia i wyjścia producenta z rynku ozn. to że: nie ma żadnych ograniczeń by jakikolwiek przedsiębiorca podejmował dowolną produkcję (szczególnie brak ograniczeń prawnych) , nie ma też ograniczeń w sposobie i czasie likwidowania swojej firmy ozn. to pełną mobilność czynników produkcji;
• bierna rola rządu , który nie ingeruje w procesy gospodarcze a więc nie nakłada podatków oraz nie wspomaga producentów poprzez dotacje i subsydia;
• istnieje doskonała podzielność produktu tzn. może być sprzedawany w dowolnych ilościach;
• duża mobilność i podzielność czynników produkcji sprawia że czynniki mogą być przenoszone z jednej branży do drugiej;
• istnieje duża przejrzystość rynku polegająca na tym że każdy z uczestników rynku posiada pełną informację o sytuacji na rynku i informacje te uzyskuje za darmo;

3. Monopol czysty, pełny, absolutny.

Oznacza wyłączność, ale w praktyce wystarczy, że ma 70% rynku Wejście na rynek bardzo trudne, praktycznie niemożliwe Cena administrowana – szczególna – cena monopolowa

Podział rynku po stroniepopytu:

**1. konkurencja doskonała

2. konkurencja monopsonowa
3. oligopson (jeden duży nabywca)**

10. Optimum producenta na rynku konkurencji doskonałej i monopolu. RYNEK KONKURENCJI DOSKONAŁEJ Optymalizacja możliwa tylko poprzez zmianę produkcji. Popyt na produkt jest doskonale elastyczny.

O – optimum na rynku konkurencji doskonałej (bez gwarancji zysku, gdyż nie uwzględnia kosztów stałych), Cena = koszt krańcowy

MONOPOL

Jeden producent (dobro bez substytutów), wielu konsumentów. Monopson – wielu producentów, tylko jeden nabywca. Działania prowadzące do monopolu:

• dumping cenowy;
• wykupywanie przedsiębiorstw;

Q

P

O