Rachunek kosztów notatki, Notatki z Matematyka

Pobierz Rachunek kosztów notatki i więcej Notatki w PDF z Matematyka tylko na Docsity!

RACHUNEK KOSZTÓW

WYKŁAD I:

Wykaz omawianych zagadnień

1. Koszty i przychody jako kategorie rachunkowości.
2. Ewidencja kosztów i przychodów działalności operacyjnej a ustalanie wyniku finansowego. (Sprawozdania rachunku kosztów)
3. Kalkulacja kosztów a koszt wytworzenia produktu (Zarządzanie przez koszty)
4. Rozliczenia między okresowe kosztów
5. Rozliczenia międzypodmiotowe kosztów (koszty działalności pomocniczej).
6. Rozliczanie kosztów wydziałowych. STRUKTURA RACHUNKOWOŚCI R. FINANSOWA (SPRAWOZDAWCZA) (ewidencja operacji na kontach (kredyt/debet), a potem przełożenie tego na odpowiedni wzór sprawozdań, czyli przejście obrotówką, zostawieniem obrotów i sald na odpowiednie wzory sprawozdań finansowych) R. ZARZĄDCZA (DECYZYJNA) (Rachunkowość zarządcza to jest tak naprawdę rachunkowość, która służy podejmowaniu pewnych decyzji, wspieraniu kadry zarządzającej w podejmowaniu decyzji, ale na bazie informacji, które zostały wygenerowane gdzieś wcześniej) Pojęcie rachunku kosztów (nie doczekało się definicji prawnej) W literaturze przedmiotu z zakresu rachunkowości można znaleźć zapisy, w których rachunek kosztów definiowany jest: ♦ jako ogół czynności zmierzających do odzwierciedlenia procesów zaopatrzenia, produkcji i zbytu zachodzących w przedsiębiorstwie, poprzez ujęcie (ewidencja), zgrupowanie i interpretację (klasyfikacja) w stosowanych przekrojach kosztów własnych wytworzenia (kalkulacja) i zbytu produktów pracy działalności przedsiębiorstwa, mierzonych ilościowo i wartościowo (wycena kosztów), za pewien okres (o. sprawozdawczy czyli RKM i RMP*) w celu uzyskania możliwie wszechstronnych informacji potrzebnych dla ustalania wyników (RZiS) i kierowania przedsiębiorstwem lub ich zespołem (decyzyjne wykorzystanie)-Dr Zdzisław Fedak *rozliczenia między międzyokresowe kosztów czyli tzw. RMK i RMP rozliczenia międzyokresowe przychodów zapewnią prawidłowy podział kosztów i przychodów na potrzeby ustalenia wyniku

♦ jako ogół działań w systemie rachunkowości obejmujących mierzenie, grupowanie, przetwarzanie, prezentowanie, interpretowanie i analizowanie wyrażonych ilościowo i wartościowo skutków procesów zużycia zasobów majątkowych przedsiębiorstwa zachodzących w związku z jego działalnością gospodarczą; ♦ jako tę część rachunkowości finansowej i zarządczej, której przedmiotem pomiaru, transformacji, analizy, planowania i komunikacji są koszty działalności podmiotu gospodarującego ♦ jako proces ustalania kosztów prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu wyrobów, świadczeniu usług i wykonywaniu funkcji; ♦ jako ogół czynności zmierzających do ustalenia, w różnych przekrojach, i zinterpretowania, wyrażonej w pieniądzu, wysokości nakładów dokonanych w jednostce gospodarczej w określonym czasie i określonym przeznaczeniu Na podstawie przytoczonych definicji łatwo zaobserwować, iż posiadają one dwie cech wspólne, a mianowicie:

1. przedmiotem rachunku kosztów są koszty prowadzenia działalności gospodarczej,
2. podmiotem rachunku kosztów jest jednostka gospodarcza prowadząca działalność gospodarczą. Zadania rachunku kosztów Rachunek kosztów jako cześć rachunkowości finansowej powinien zapewnić jednostce gospodarczej: ♦ pomiar i wycenę kosztów związanych z nabyciem, posiadaniem i użytkowaniem czynników produkcji, ujęcie na podstawie dokumentów rzeczowego przebiegu procesów zaopatrzenia, produkcji i sprzedaży, a więc przekształcenia czynników produkcji w produkty pracy, -grupowanie kosztów w różnych przekrojach, uwzględniających przekształcenie informacji o kosztach zaangażowanych czynników produkcji w informacje o kosztach wytworzonych produktów, -prezentację informacji o kosztach w postaci sprawozdań umożliwiających interpretacje i ocenę kształtowania się kosztów.

Należą do nich:  zdefiniowanie pojęć przychodów i zysków  zdefiniowanie pojęć kosztów i strat  określenie pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych  określenie strat i zysków nadzwyczajnych, oraz wyniku na zdarzeniach nadzwyczajnych określenie wyniku działalności operacyjnej  określenie wyniku na operacjach finansowych,  określenie zasad ustalania przychodów i kosztów wytworzenia  niezakończonych usług  określenie kosztu wytworzenia produktu Ponadto występują uregulowania, które w sposób pośredni określają zasady pomiaru wyniku finansowego poprzez:  sformułowanie podstawowych (nadrzędnych) zasad rachunkowości:  zasada memoriału i współmierności,  zasada ostrożnej wyceny  zasada zakazu kompensat  ustalenie zasad wyceny aktywów i pasywów (rozdział 4),  księgi rachunkowe i dowody księgowe (rozdział 2),  cele i zasady inwentaryzacji (rozdział 3). przychody i zyski – określa się jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości; w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli. koszty i straty – określa się jako uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości; w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli Przychody i zyski, koszty i straty ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, jeżeli: (i) prawdopodobne jest, że jednostka osiągnie ewentualne korzyści ekonomiczne lub nastąpi zmniejszenie korzyści ekonomicznych; (ii) ich wartość może być wiarygodnie ustalona. Pojęcie prawdopodobieństwa korzyści ekonomicznych to kryterium wiążące się z niepewnością charakteryzującą otoczenie, w którym działa jednostka.

Podstawowe kryteria klasyfikacyjne kosztów (przekroje klasyfikacyjne kosztów) można podzielić na dwie grupy:

1. Grupę kryteriów wykorzystywanych w rozwiązaniach ewidencyjnych rachunkowości, do której zaliczamy najczęściej:  kryterium kosztów według rodzaju (układ rodzajowy),  kryterium kosztów według typów działalności,  kryterium kosztów według realizowanych funkcji i zadań,  kryterium kosztów według odmian działalności,  kryterium kosztów według miejsc powstawania,  kryterium kosztów według związku z przedmiotem kalkulacji (układ kalkulacyjny).
2. Grupę kryteriów wykorzystywanych dodatkowo w zarządzaniu i planowaniu kosztów:  kryterium stopnia reagowania na zmiany rozmiaru działalności,  kryterium według możliwości kontroli kosztów,  kryterium według możliwości wpływu na decyzję. WYKŁAD II: Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Ewidencja księgowa Istota rozliczeń międzyokresowych biernych dyktuje natomiast następującą kolejność:  rata odpisów miesięcznych (tworzenie rezerwy),  poniesienie kosztów,  przeniesienie kosztów do rozliczenia utworzonej rezerwy. W procesie ewidencji i rozliczania kosztów każdy tytuł rozliczeń międzyokresowych musi być rozliczany osobno. W tym celu przydatna jest stosownie zaprojektowanej w tym celu ewidencja analitycznej. Rozliczenia międzypodmiotowe kosztów (koszty działalności pomocniczej). Poprawność rozliczenia kosztów działalności uzależniona jest nie tylko od rozliczenia kosztów w czasie, lecz także od ich rozliczenia międzypodmiotowego. To przede wszystkim rozliczanie kosztów działalności pomocniczej. Działalność pomocnicza polega na wytwarzaniu produktów bądź na świadczeniu usług przede wszystkim na rzecz działalności podstawowej. Prowadzenie tej działalności ułatwia jednostce gospodarczej wykonywanie podstawowych zadań. W ramach działalności pomocniczej może ona wykonywać również świadczenia na rzecz innych jednostek. Działalność pomocnicza odbywa się w formie wyodrębnionych organizacyjnie jednostek wewnętrznych, będących miejscami powstawania kosztów. Do typowych jednostek działalności pomocniczej należą: wydziały transportowe, wydziały energetyczne (np. kotłownie), wydziały remontowo budowlane, wydziały wytwórcze (np. produkcji opakowań) itp. Prowadzenie działalności pomocniczej pociąga za sobą ponoszenie kosztów. Koszty te są rozliczane według podziału na poszczególne produkty (wyroby lub usługi). Wartość produktów działalności pomocniczej jest ustalana z reguły na poziomie ponoszonego kosztu wytworzenia. Szczególne znaczenie przy rozliczaniu kosztów działalności pomocniczej mają świadczenia wzajemne. Występują one wówczas, gdy poszczególne jednostki działalności pomocniczej wymieniają się produktami (wyrobami bądź usługami). Dokładne rozliczenie kosztów świadczeń wzajemnych wymaga stosowania metod matematycznych, dlatego w praktyce najczęściej stosuje się rozwiązania uproszczone. Polegają one z reguły na ustaleniu wartości świadczeń wykonywanych między jednostkami na podstawie stawki umownej. EWIDENCJA KOSZTÓW I PRZYCHODÓW DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ A USTALENIE WYNIKU FINANSOWEGO

Zasady ewidencji kosztów i przychodów działalności operacyjnej jednostek winny być zgodne z dokumentacją opisującą przyjęte przez jednostkę do stosowania zasady rachunkowości (art. 10 Ustawy o rachunkowości). Chociaż obowiązek określania ewidencji i rozliczania kosztów nie wynika wprost z przepisów ustawy to przyjęte rozwiązania powinny zabezpieczyć:  sporządzenie rachunku zysków i strat,  sporządzenie informacji dodatkowej i objaśnień,  umożliwienie prawidłowej wyceny produktów gotowych i produkcji w toku (kalkulacji kosztu wytworzenia),  potrzeby jednostki w zakresie informacji kosztowych dla celów decyzyjnych. Kierownik jednostki podejmuje decyzję o wyborze rozwiązań ewidencyjnych, które spełniają wyżej wymienione cele. Możliwe są trzy podstawowe rozwiązania w zakresie ewidencji i rozliczania kosztów zwykłej działalności operacyjnej.  ewidencja kosztów tylko w układzie rodzajowym,  ewidencja kosztów tylko w układzie podmiotowo-funkcjonalnym,  ewidencja kosztów układzie rodzajowym i podmiotowo-funkcjonalnym Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym Ewidencja kosztów według rodzajów polega na tym, że wszystkie poniesione koszty proste działalności operacyjnej księguje się na bieżąco na podstawie dokumentów źródłowych na kontach wynikowych zespołu 4 kont – „Koszty według rodzaju”, a ich rozliczenie dokonywane jest wprost na konto 860 – „Wynik finansowy, gdzie są przeciwstawione odpowiednim przychodom. Ograniczenie ewidencji kosztów wyłącznie do grupowania ich wyłącznie w układzie rodzajowym jest nieskomplikowane, zapewnia informacje o kształtowaniu się kosztów bez wskazania celów, dla których je poniesiono. Rozwiązanie oparte o układ kosztów według rodzajów może dotyczyć jednostek prowadzących działalność produkcyjną, handlową, usługową w niewielkim zakresie. Zmiana stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych w zasadzie koryguje koszty poniesione w okresie sprawozdawczym do poziomu kosztów osiągnięcia przychodów zgodnie z zasadą współmierności kosztów do przychodów. W rachunku zysków i strat ujmowana jest jako korekta przychodów.

 kalkulacja jednostkowego kosztu wytworzenia produktu,  ustalenie kosztu własnego sprzedaży. Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym i podmiotowo – funkcjonalnym. Rozwiązaniem ewidencyjnym, które łączy w sobie elementy dwóch wcześniej opisanych rozwiązań jest ewidencja kosztów zarówno według rodzajów jak i w układzie kalkulacyjnym. Ewidencja kosztów przebiega według dodatkowego etapu, gdzie koszty zgrupowane na kontach układu rodzajowego wtórnie przenoszone są na konta Zespołu 5, a stamtąd w ciężar kosztu własnego sprzedaży (Zespół 7). Koszt własny sprzedaży w zależności od przyjętego wariantu rachunku zysków i strat, na dzień bilansowy, przeksięgowywany jest na:  wynik finansowy (wariant kalkulacyjny rachunku kosztów i strat),  rozliczenie kosztów (wariant porównawczy rachunku zysków i strat). Jak już podkreślono, wybór określonego rozwiązania rachunku kosztów należy wyłącznie do kompetencji kierownika jednostki i powinien być rozstrzygnięty w zakładowym planie kont. Ewidencja kosztów równocześnie w dwóch układach ewidencyjnych zapewnia najszerszą i najbogatszą informację kosztową prezentowaną równolegle we wszystkich przekrojach ewidencyjnych. W omawianym rozwiązaniu rachunków kosztów, koszty są ewidencjonowane w następujących po sobie etapach:  rejestracja kosztów w układzie rodzajowym  rozliczenie kosztów z układu rodzajowego na:  koszty bezpośrednie nośników kosztów (konta 50 -„Działalność podstawowa”)  koszty pośrednie nośników kosztów (konta 521 – Koszty wydziałowe pośrednio produkcyjne)  koszty działalności pomocniczej (konta 530, 531 -„Działalność pomocnicza”,  konta 551, 527 - „Koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży”)  rozliczenie kosztów w czasie  rozliczenie świadczeń wzajemnych ośrodków kosztów działalności pomocniczej  kalkulacja kosztu jednostkowego ustalenie kosztu własnego sprzedaży Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym odbywa się na kontach syntetycznych wyróżnionych w zespole 4. Przeniesienie kosztów z układów kosztów według rodzajów na odpowiednie konta zespołu 5 odbywa się za pomocą konta 490 „Rozliczenie kosztów”. Rozliczenie kosztów z układu rodzajowego może następować:  bieżąco i równolegle do zapisów na kontach układu rodzajowego

 po zakończeniu każdego miesiąca na podstawie sporządzanego arkusza rozliczenia kosztów  bieżąco i równolegle dla kosztów rodzajowych prostych, których rozliczenie jest możliwe w oparciu o dokumenty źródłowe w sposób bezpośredni na ośrodki kosztów, lub po zakończeniu każdego miesiąca po sporządzeniu arkuszy rozliczeniowych kosztów na ośrodki kosztów. WYKŁAD III: