Rachunkowość zarządcza - całość wykładu, Prezentacje z Management Accounting

Pobierz Rachunkowość zarządcza - całość wykładu i więcej Prezentacje w PDF z Management Accounting tylko na Docsity! RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład I dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 O czym będziemy mówić ? Pojęcie kosztów Klasyfikacja i pomiar kosztów Ewidencja księgowa kosztów Rozliczanie kosztów Kalkulacja kosztów Rachunek kosztów normalnych Acdvity-Based Costing Time-Driven Aciivity-Based Cosing Rachunek kosztów standardowych Life Cyde Cosing Target Cosiing Kaizen Cosing Strategiczne zarządzanie kosztami © Marek Masztalerz RACHUNEK KOSZTÓW gromadzenie informacji o poniesionych kosztach w różnych przekrojach kalkulacja kosztu wytworzenia na potrzeby sprawozdawcze (rachunkowość finansowa) oraz kalkulacja na potrzeby zarządcze prognozowanie i planowanie przyszłych kosztów w ramach budżetu, ustalanie standardów/ normatywów kosztowych kształtowanie poziomu i struktury kosztów © Marek Masztalerz POJĘCIE KOS koszty i straty to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie okieślonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do spadku kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru winny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (UoR) KOSZTY £ WYDATKI Nie każdy wydatek jest kosztem, ale każdy koszt pociąga za sobą wydatek. © Marek Masztalerz PODZIAŁ KOSZTÓW NA STAŁE I ZMIENNE K=71,92Q + 28077 Koszty produkcji 950 1000 Wielkość produkcji © Marek Masztalerz GRUPY KOSZTÓW koszty związane z podstawową działalnością firmy S2sd (produkcja, handel, usługi), np. zużycie energii, OPERACYJNE zużycie materiałów, koszty wynagrodzeń, koszty usług obcych, koszty najmu i dzierżawy, wartość sprzedanych materiałówi towarów; inne koszty związane z działalnością firmy, np. onie darowizny, zapłacone kary i grzywny, niedobory Rosz majątku, odpisy z tytułu ntraty wartości aktywów OPERACYJNE niefinansowych (trwałych i obrotowych), wartość sprzedanych niefinansowych aktywów trwałych koszty związane z działalnością inwestycyjną i finansową, np. zapłacone odsetki, prowizje bankowe, odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych, ujemne różnice kursowe, wartość sprzedanych aktywów finansowych © Marek Masztalerz UKŁADY EWIDENCYJNE KOSZT UKŁAD RODZAJOWY koszty proste wg rodzaju LO ePY0) UKŁAD FUNKCJONALNY KALKULACYJNY koszty funkcji realizowanych przez jednostkę koszty produkcji wg nośników (czyli w przekroju wyrobów, usług lub klientów) koszty wg miejsc powstawania (np. działów, wydziałów, procesów) Amortyzacja Zużycie mateałów Usługi obce Podatki i opłacy Wynagrodzenia Świadczenia dla prac. Pozostałe koszty Koszty zaku Koszty dział. podst. Koszty dział. pomoc. Koszty zarządu Koszty sprzedaży Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie Koszty wydziału X Koszty wydziału Y Koszty działu A Koszty działu B „ip. Zespół 4” Zespół „57 Marek Masztalerz UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW ZUŻYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII © materiały do produkcji, mateńały pomocnicze, materiały biurowe, prąd, gaz, ciepło, paliwo AMORTYZACJA | © systematyczne zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych WYNAGRODZENIA © UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE © IINNE ŚWIADCZENIA USŁUGI OBCE ) (usługi cansportowe, pocztowe, bankowe, remontowe i inne; ontsonrciąg PODATKI I OPŁATY © POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE pensje brutto pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenia i umowę o dzieło składki na ZUS płacone przez pracodawcę, świadczenia dla pracowników, szkolenia akcyza, niepodlegający odliczeniu VAT, opłaty skarbowe, podatek od nieruchomości, podatki lokalne, © koszty najmu i dzierżawy, koszty reprezentacji i reklamy, koszty podróży służbowych i inne OT ECTOZZ 401 AMORTYZACJ TAK NIE Amortyzacja własnych środków trwałych własnych i w leasingu finansowym Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych Wartość netto sprzedanych niefinansowych aktywów trwałych (PKO) Odpisy z tytułu trwałej ueraty wartości niefinansowych aktywów trwałych (PKO) Amortyzacja długoterminowych inwestycji niefinansowych, jeśli firma stosuje model wyceny w cenie nabycia Wartość netto zlikwidowanych, darowanych, ukradzionych niefinansowych aktywów trwałych (PKO) Jednorazowy odpis środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych o niskiej wartości (poniżej 3 500 zł) Wartość netto niefinansowych aktywów trwałych utraconych w wyniku zdarzeń losowych (SN) Środki trwałe można amortyzow: PERON Marek Masztalerz 401 AMORTYZACJ Umorzenie WNiP Umorzenie NID C- „> C--————————— OT ECTOZZ 404 PODATKI I OPŁATY TAK NIE Podatek od nieruchomości Podatek dochodowy (PIT £ CIT) Opłaty roczne za użytkowanie wieczyste Podatki i opłaty lokalne Podatek VAT podlegający odliczeniu Cło i akcyza Podatki i opłaty zwiększające wartość środka trwałego lub środka trwałego w budowie VAT naliczony niepodlegający odliczeniu (z wyjątkiem VAT od środków trwałych) Sankcje podatkowe i opłaty kame VAT należny od towarówi przekazanych na cele reprezentacji i reklamy, jeśli wcześniej przystugiwało prawo do odliczenia VAT Odsetki karne Opłaty sądowe i notańalne związane z dochodzeniem roszczeń Opłaty administracyjne i skarbowe Opłaty koncesyjne Wpłaty na PERON i inne centralne fundusze tworzone na podstawie przepisów prawa © Marek Masztalerz 404 PODATKI I OPŁATY ZET NNZNZE TEZĘ ZI KC „> © Marek Masztalerz 405 WYNAGRODZENIA TAK NIE Wynagrodzenia brutto z tytułu umów o pracę, Wynagrodzenia osób zatrudnionych umów zlecenia lub umów o dzieło w obszarze własnej działalności socjalnej jednostki (np. obsługai administracja obiektów socjalnych) Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów) lub ich ekwiwalentów pieniężnych Wynagrodzenia osób „z zewnątrz”, które nie są pracownikami jednostki, np. konsultantów, doradców, prawników, dtumaczy itp. Honoraria osób wchodzących w skład organów zarządzających lub nadzorczych Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy budowie, rozbudowie, przebudowie, modernizacji, adaptacji środków trwałych Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy usuwaniu skutków zdarzeń losowych Świadczenia na rzecz pracowników © Marek Masztalerz 405 WYNAGRODZENIA Rozrachunki z tytułu LJ Wynagrodzenia C--————————— Zapa: C--———————— © Marek Masztalerz 406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA TAK NIE Składki na ubezpieczenia społeczne Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów) obciążające pracodawcę lub ich ekwiwalentów pieniężnych Składki na FP oraz FGŚP Materiały na cele biurowe i ogólne: kawa, woda, artykuły spożywcze, prenumeraty czasopism fachowych, środki czystości ogólnego przeznaczenia itp. Świadczenia rzeczowe związane z ochroną i higieną pracy, środki czystości, artykuły spożywcze, odzież ochronna itp. Dopłaty do biletów okresowych Szkolenia pracowników Świadczenia dodatkowe np. bilety do kina, do teatru, na basen, do siłowni itp. Paczki świąteczne i dodatki świąteczne Ubezpieczenia osobowe pracowników pokrywane ze środków pracodawcy Wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych np. nagrody jubileuszowe, stypendia, odprawy pośmiertne itp. Marek Masztalerz 406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA COO NOSA Ubezp. społ. i inne świadczenia Rozrachunki z dostawcami SOTTZA OT ECTOZZ SCHEMATY EWIDENCJI KSIĘGOWEJ KOSZ © PRZYKŁAD: firma dostała rachunek za remont biura 20 000 zł EWIDENCJA KOSZTÓW TYLKO W UKŁADZIE RODZAJOWYM 202 Rozrachunki z dostawcami 405 Ust 20000 L<—————— 00% EWIDENCJA KOSZTÓW TYLKO W UKŁADZIE FUNKCJONALNO-KALKULACYJNYM nki z dostawcami 550 Koszty 20000 S—————> ww EWIDENCJA KOSZTÓW W DWÓCH UKŁADACH ki z dostawcami 403 Usługi obce 490 Rozliczenie kosztów rodzajowych 000 | S 2000 | 550 Koszty zarządu 20000 L<—————— 00% © Marek Masztalerz UKŁAD FUNKCJONALNY KOSZTÓW KOSZTY DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ KOSZTY DZIAŁALNOŚCI POMOCNICZEJ koszty związane z zakupem m ateriałówi towarów, np. koszty transportu od dostawcy, koszty opakowań itp. koszty związane z podstawową działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową) — w firmach produkcyjnych są to koszty wytworzenia wyrobów (bezpośrednie i pośrednie koszty produkcji) koszty bezpośrednio związane z pomocniczą działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową), np. koszty funkcjonowania własnej elektrowni, kodowni, warsztatu remontowego itp. koszty ogólnozakładowe, związane z funkcjonowaniem działów administracyjnych (pozaprodukcyjnych) koszty związane ze sprzedażą produktów towarów, np. koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowcówitp. © Marek Masztalerz ( Koszty Wydziału Produkcyjnego I J ( Koszty Wydziału Produkcyjnego II J Koszty Magazynu Koszty Działu Transportu Koszty Działu Handlowego Koszty Działu Markeingu Koszty Działu Księgowości Koszty Działu Finansowego Koszty Działu Kadr Koszty Działu Controllingu Koszty Biura Zarządu Jeśli firma sto: YE Marek Masztalerz UKŁAD FUNKCJONALNO-KALKULACYJNY KOSZTY koszty bezpośrednio DZIAŁALNOŚCI związane z podstawową PODSTAWOWEJ działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową) koszty pośrednio związane z działalnością podstawową koszty ogólnozakładowe, ponoszone poza wydziałami produkcyjnymi — najczęściej są to koszty stałe koszty związane ze sprzedażą produktów i towarów, np. koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowcówitp. OT ECTOZZ 501 PRODUKCJA PODSTAWOWA TAK NIE Zużycie materiałów bezpośrednich do wytworzenia wyrobów. usług Rozliczone koszty zakupu przypadające na zużyte materiały bezpośrednie Koszty pośrednie produkcji (wydziałowe i ogólnoprodukcyjne — dopóki nie zostaną rozliczone i przeniesione na konto 501 Nierozliczone koszty pośrednie produkcji Wynagrodzenia oraz świadczenia na rzecz pracowników bezpośrednio produkcyjnych (koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych) Zużycie narzędzi specjalnych niezbędnych do wytworzenia określonych produktów. Usługi obce (outsourcing produkcyjny) wykonane w związku z produkcją Amortyzacja naturalna maszyn i urządzeń Zużycie energii na cele technologiczne, jeśli możliwe jest bezpośrednie przypisanie Rozliczone koszty pośrednie produkcji Wyroby odzyskane z braków oraz koszty braków wewnętrznych nienaprawialnych ujawnionych w trakcie produkcji Marek Masztalerz 501 PRODUKCJA PODSTAWOWA NOZNA pośrednie produkcji ZM L-—--- m L-—---------— OT ECTOZZ YZ: dsprzeda: Usługi obce transportu, załadunku, Koszty zakupu w przypadku ewidencji rozładunku, spedycji, wysyłki mateńałówi towarów w cenach nabycia Ubezpieczenie zpieczenie transportu Koszty zakupu przypadające na materiały i towary w magazynach w przypadku ewidencji po cenie zakupu (są rozliczane w czasie proporcjonalnie do rozchodu za Koszty opakowań zbiorczych i palet pomocą kont 64...) Prowizje pośredników (dostawców) Koszty badań jakości Koszty składowania poza jednostką Koszty transportu, załadunku i wyładunku poniesione w ramach jednostki Marek Masztalerz . KOSZTY ZAKUPU OT ECTOZZ 52... KOSZTY SPRZEDAŻY TAK NIE Koszty opakowań zbiorczych produktów Koszty załadunku i rozładunku, transportu ubezpieczenia transportu produktów Koszty przeglądów napraw pogwarancyjnych Prowizje przedstawicieli handlowych Koszty centrów dystrybucji i sklepów Wartość produktów zniszczonych w czasie sprzedaży i transportu uznanych za zawinione Koszty promocji i reklamy produktów Koszty udziału w targach, wystawach Wartość produktów zniszczonych w czasie sprzedaży i transportu uznanych za niedobory niezawinione Koszty przeglądówi napraw gwarancyjnych Koszty obsługi klientów i naprawy gwarancyjne Rozliczenie rezerwy (RMK) na przeglądy 52... KOSZTY Marek Masztalerz SPRZEDAŻY OT ECTOZZ DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA Konta 53... służą do ewidencji kosztów wydziałów pomocniczych jak np. dłektrownie, kotłownie, gazownie, transformatomnie, wydziały remontowe, transportowe, sprzętowe, magazyny surowców ERA YCD O POTC ENTERT EPO EWCTOJ TAK NIE Koszty rodzajowe obciążające działalność s Koszty działalności socjalnej pomocniczą Koszty zaliczane do kosztów wydziałowych, kosztów ogólnoprodukcyjnych, kosztów zarządu lub kosztów sprzedaży sprzedaży Koszty rozliczane w czasie przypadające na produkcję pomocniczą Marek Masztalerz DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA Koszty dział. pomocniczej = Koszty wydziałów pom ocniczych są rozliczane na koszty produkcji, koszty zarządu lub koszty sprzedaży na podstawie przyjętych kluczy / zasad rozliczania świadczeń pomocniczych. OT ECTOZZ ARKUSZ ROZLICZENIOWY KOSZTÓW — przykład „ARKUSZ ROZLICZENIOWY KOSZTÓW OT ECTOZZ MODEL EWIDENCYJNY KOSZTÓW W FIRMIE DEWELOPERSKIEJ Nr Koszty w układzie konta rodzajowym Koszty w układzie fankcjonalno-kalkulacyjnym 401 | Amortyzacja 402 | Materiały i energia 403 | Usługi obce Koszty działalności podstawowej - ujmuje się tnaj wszystkie koszty budowy w przekroju budynków, kilkupoziomowa analityka kosztów 404 | Podatki i opłaty Koszty budowy dróg i ulic 405 | Wynagrodzenia 406 | Świadczenia na rzecz pracowników 407 | Pozostałe koszty Koszty sprzedaży - ujmuje się tniaj koszty promocji, reklamy oraz obsługi klienta Ewidencja analityczna kosztów rodzajowych jednopoziomowa, numeracja kont np. 405-1, 405-2 itd. Koszty zarządu - ujmuje się tniaj koszy ogólnego zarządu w przekroju komórek fimkcjonalnych: Zarząd, Dział Finansowo-Księgowy, Dział Projektowania, Dział Kadr itp. OT ECTOZZ MODEL EWIDENCYJNY KOSZTÓW W FIRMIE PRODUKCYJNEJ Koszty w układzie rodzajowym Amortyzacja Materiały Energia Obróbka obca Usługi transportowe Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Podatki Podróże służbowe Koszty reklamy Pozostałe koszty Koszty NKUP Koszty w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym 501 Produkcja podstawowa - ujm uje się tniaj wszystkie koszty bezpośrednie produkcji, analityka według asortym entów produktów Koszty wydziałowe - ujm uje się tmaj koszty pośrednie produkcji, analityka wg rodzaju Koszty sprzedaży - obejmują taj wyłącznie koszty opakowań i transport wyrobów Koszty ogólnego zarządu - ujm uje się tniaj koszty zarządu oraz koszty promocji i reklamy, analityka wg rodzaju Marek Masztalerz DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA Działalność pomocnicza to wyodrębniona organizacyjnie działalność, której celem jest świadczenie usług na potrzeby innych jednostek wewnątrz przedsiębiorstwa, np.: Wydziały energetyczne (elektrownie, kotłownie, gazownie), Wydziały remontowe i sprzętowe Wydziały transportu Oczyszczalnie ściekówi składowiska odpadów Laboratoria badawcze i kontrolne Ośrodki przetwarzania danych Biura projektowo-konstrukcyjne Działy obsługi tumaczeniowej, prawnej itp. OT ECTOZZ SCHEMAT EWIDENCJI KOSZT W FIRMIE PRODUKCYJNEJ KOSZTY PRODUKCJI — 501 ŁŁŚŻŁL-M DZIAŁA! To OOSSC IJ KOSZTY KOSZTY RODZAJOWE ——;> SPRZEDAŻY „e 527 KOSZTY —> ZARZĄDU 550 ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW 640 © Marek Masztalerz METODY ROZLICZANIA KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI POMOCNICZEJ © Metoda bezpośrednia © Metoda układu równań (macierzowa) © Metoda kolejnych przybliżeń © Metoda zamykania zamówienia (stopniowa, sekwencyjna) © Metoda stawek planowanych © Metoda stawek częściowo planowanych i częściowo rzeczywistych © Marek Masztalerz DA STAWEK PLANOWANYCH Najpierw wszystkie rozliczenia są dokonywane po stawkach planowanych a następnie rozliczane są odchylenia między kosztami rzeczywistymi i planowanymi, proporcjonalnie do planowanej wartości świadczeń wychodzących poza produkcję pomocniczą. > koszty planowane ——, odchylenia GOO GUONYSYZ Koszty wydziałowe Koszty zarządu Koszty sprzedaży OT ECTOZZ METODA STAWEK CZĘŚCIOWO PLANOWANYCH I CZĘŚCIOWO RZECZYWISTYCH Część świadczeń wzajemnych między wydziałami pomocniczymi jest rozliczana według stawek planowanych, natomiast reszta rozliczeń dokonywana jest po kosztach częściowo planowanych, a częściowo rzeczywistych. Rozliczanie rozpoczyna się z reguły od wydziału, który nie przyjmował (bądź przyjął najmniej) świadczeń od innych wydziałów. Koszty zarządu sprzedaży OT ECTOZZ SCHEMAT EWIDENCJI KOSZT W FIRMIE PRODUKCYJNEJ KOSZTY PRODUKCJI 501 — KOSZTY RODZAJOWE KOSZTY „a —> SPRZEDAŻY 527 KOSZTY ZARZĄDU 550 — PRODUKTY Eo i PRODUKTY W TOKU 602. ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW L-—————---|—|]|] 640 © Marek Masztalerz KOSZT WYTWORZENIA KOSZTY BEZPOŚREDNIE KOSZTY POŚREDNIE PRODUKCYJNE (wydziałowe) NIEPRODUKCYJNE (ogólnozakładowe) ZMIENNE KOSZTY ZARZĄDU KOSZTY SPRZEDAŻY uzasadniona część niewykorzystany potencjał KOSZT WYTWORZENIA (wycena produktów) KOSZTY OKRESU (odnoszone w całości na wynik fin.) © Marek Masztalerz „UZASADNIONA CZĘŚĆ” KOSZTÓW STAŁYCH Według polskiego prawa bilansowego do kosztu wytworzenia produktu nie wlicza się wszystkich kosztów pośrednich produkcji (wydziałowych) a jedynie ich „uzasadnioną część”, obejmującą: * zmienne pośrednie koszty produkcji * część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Zastosowanie normalnego poziomu wykorzystania potencjału do rozliczenia stałych kosztów wydziałowych pozwala uniknąć znacznego zróżnicowania wyceny tych samych produktów w różnych okresach. Jednostki, których sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, mogą zrezygnować z ustalania stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych. © Marek Masztalerz KOSZTY UZASADNIONE I KOSZTY PUSTE stałe koszty wydziałowe koszty nienzasadnione (puste) koszty uzasadnione (użyteczne) stopień wykorzystania potencjału 100% (normalnych zdolności) © Marek Masztalerz ROZLICZENIE PRODUKCJI PO KOSZCIE RZECZYWISTYM 501 Produkcja podstawowa 601 Produkty gotowe 602 Produkty w toku W tym wariancie ewidencji produkty wycenia się wg rzeczywistego kosztu wytworzenia ustalanego w ramach kalkula: OT ECTOZZ ROZLICZENIE PRODUKCJI PO KOSZCIE PLANOWANYM |—> 602 Produkty w toku W tym wariancie ewidencji produkty wycenia się wg stałych cen ewidencyjnych | ustalonych na poziomie planowanego kosztu wytworzenia. OT ECTOZZ SCHEMAT EWIDENCJI KOSZTÓW W FIRMIE PRODUKCYJNEJ KOSZTY PRODUKCJI 501 — KOSZTY RODZAJOWE „A KOSZTY —> SPRZEDAŻY 527 > KOSZTY ZARZĄDU 550 C---——————— ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW Z) C-— OT ECTOZZ ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW RMK — CZYNNE wydatki bieżące na poczet kosztów przyszłych okresów WOS: rezerwy na wydatki przyszłych okresów ujmowane jako koszty bieżące * prenumerata czasopism * czynsz za najem i dzierżawę * ubezpieczenia majątkowe i osobowe + opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu * koszty remontów środków trwałych * koszty zakupu materiałówi towarów * rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne + rezerwy na nagrody jubileuszowe i premie * rezerwy na naprawy gwarancyjne * rezerwy na koszty reklamacji + rezerwy na koszty remontów środków trwałych + rezerwy na wynagrodzenia urlopowe ONETU koszty poniesione w bieżącym okresie, ale dotyczące przyszłych okresów (RMK czynne) rozwiązanie rezerwy lub jej zmniejszenie (RMK bierne) rozliczenie kwoty kosztów dotyczącej bieżącego okresu (RMK czynne) utworzenie rezerwy na przyszłe wydatki (RMK bierne) OT ECTOZZ WARIANTY EWIDENCJI RMK CZYNNYCH ż Koszty ujmuje się w zespole w okresie poniesienia © Wariant „4+5” gy wije się w zesp p WZ x Koszty ujmuje się w zespole 4” w okresie poniesienia © Wariant „4+490” a na koncie 490 w okresach, których dotyczą. Wz OT ECTOZZ Szczególne przypadki „szóstek” Firma produkcyjna, spółka akcyj. „Nie prowadzimy ewidencji wyrobów gotowych, bo nie dokonujemy kalkulacji kosztu wytworzenia. Produkcja odbywa się na zamówienie, więc od razu przenosimy koszty bezpośrednie z „5” na „7? a koszty wydziałowe doksięgowujemy na 7” biorąc pod uwagę średnią marżę. Jeśli na dzień bilansowy są wyroby gotowe w magazynie, to w bilansie są wykazywane jako produkcja w toku wyceniona po koszcie bezpośrednim.” Firma produkcyjna, spółka z „W ciągu roku nie prowadzimy bieżącej ewidencji RMK/RMP, bo to jest zbyt pracochłonne. Od razu . . . > 640 przy księgowanin wszystkie koszty przenosimy z 4” na „5” a przychody księgujemy na 7". Jeśli na koniec ROZLICZENIA roku występuje taka konieczność, to obliczamy RMK MIĘDZYOKRESOWE i RMP, przeksięgowujemy na „6”, żeby zrobić bilans a potem z powrotem księgujemy tak, jak było.” OT ECTOZZ RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH KOSZTY PONIESIONE KOSZT WYTWORZENIA KOSZTY ZARZĄDU I SPRZEDAŻY w w BILANS RACHUNEK WYNIKÓW (zapas produktów) (koszty uzyskania przychodu) OT ECTOZZ RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH KOSZTY PONIESIONE KOSZTY ZMIENNE (_koszrysrarE | w w BILANS | | RACHUNEK WYNIKÓW (zapas produktów) (koszty uzyskania przychodu) OT ECTOZZ WYNIK FINANSOWY - RKP © PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY - KOSZT WYTWORZENIA © MARŻA BRUTTO (Gross Margin) - KOSZTY SPRZEDAŻY - KOSZTY ZARZĄDU © WYNIK FINANSOWY © Marek Masztalerz WYNIK FINANSOWY - RKZ © PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY - KOSZTY ZMIENNE © MARŻA BRUTTO (Contribution Margin) - KOSZTY STAŁE © WYNIK FINANSOWY © Marek Masztalerz WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ - przykład - Firma MIŚ zajmuje się produkcją misiów pluszowych. Są one sprzedawane po 70 zł/szt. W badanym okresie firma wytworzyła 800 szt. wyrobów a sprzedała 700 szt. Zapas początkowy nie występował. Dane dotyczące wielkości poniesionych kosztów zostały ujęte w tabeli. Poniżej obliczono jednostkowy koszt wytworzenia (na potrzeby rachunku kosztów pełnych) oraz jednostkowy koszt zmienny (na potrzeby rachunku kosztów zmiennych). Materiały bezpośrednie 15.200 zł | ©) TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA Płace bezpośrednie 8.400 zł *'TKW = 15 200 + 8 400 + 4 800 + 7600 = 36 000 zł Zmienne koszty wydziałowe | 4800 zł +TKW = 36 000 : 800 = 45,00 zł/szt. Stałe koszty wydziałowe 7600 zł Koszty zarządu 5 500 zł KOSZTY ZMIENNE Zmienne koszty sprzedaży 1200 zł + KZ = 15200 + 8 400 + 4 800 + 1200 = 29 600 zł + KZj = 29 600 : 800 = 37,00 zł/szt. Stałe koszty sprzedaży 400 zł KOSZTY CAŁKOWITE 43 100 zł © Marek Masztalerz WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ - przykład - © REP © RRZ Przychody ze sprzedaży 49 000 zł Przychody ze sprzedaży 49 000 zł Techniczny koszt wytworzenia 31 500 zł Marża brutto 17 500 zł Koszty zmienne 25 900 zł Koszty sprzedaży 160 2ł Marża brutto 23 100 zł Koszty zarządu 5 500 zł Koszty stałe 15 500 zł Wynik finansowy 10 400 zł Wynik finansowy 9.600 zł Zapas końcowy 100 szt. po 45 zł/szt. Zapas końcowy 100 szt. po 37 zł/szt. czyli 4 500 zł czyli 3 700 zł © Marek Masztalerz ZYSK ZE SPRZEDAŻY — WARIANT PORÓWNAWCZY © A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi: 1. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki IV. Przychody netto ze sprzedaży towarówi materiałów B. Koszty działalności operacyjnej: I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów. energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty V. Wynagrodzenia VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarówi materiałów © C. ZYSK ZE SPRZEDAŻY (A-B) © Marek Masztalerz W ciągu okresu firma poniosła koszty 23.000 zł. Koszty zostały zaewidencjonowane w dwóch układach. W ciągu okresu firma wytworzyła i przyjęła do magazynu 1.000 sztuk wyrobów. W okresie nie sprzedano ani jednego produktu. Jaki jest wynik finansowy ze sprzedaży? Koszty rodzajowe (zbiorczo) Koszty produkcji Wyroby gotowe 23.000 16.000 16600 <q——> 16000 Rozliczenie kosztów Koszt wytworzenia rodzajowych Koszty zarządu sprzedmiych wyrobów. 6.000 o Koszty sj 1.000 Wariant porównawczy Wariant kalkułacyjny Przychody ze sprzedaży Przychody ze sprzedaży Zmiana stan produktów (ZSP) 116.000 Koszt własny sprzedaży (KWS) Koszty ukladu rodzajowego (KUR) -23.000 Wynik ze sprzedaży -7.000 | Wynik ze sprzedaży © Marek Masztalerz ZMIANA STANU PRODUKTÓW - ustalanie metodą bilansową + wzrost / — spadek WYROBY GOTOWE + wzrost / — spadek PRODUKCJA W TOKU + wzrost / —spadek RMK CZYNNE — wztost / + spadek RMK BIERNE = ZMIANA STANU PRODUKTÓW Zmiana stanu produktów w wariancie porównawczym rachunku zysków. strat koryguje wielkość przychodów ze sprzedaży. Dodatnia zmiana stanu produktów zwiększa a ujemna — zmniejsza wysokość przychodów ze sprzedaży. © Marek Masztalerz ZMIANA STANU PRODUKT! — ustalanie metoda księgową Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 490 — Rozliczenie kosztów rodzajowych suma kosztów. prowadzi wyłącznie rodzajowych —Koszy sprzedaż nkład rodzajowy kosztów, to ustala koszt własny Koszty zarządu REY pozaksięgowo. Koszty obrotów wewn. saldo Ce saldo Dt ujemna ZSP dodatnia ZSP Saldo konta 490 (czyli księgowa ZSP) jest przenoszone na konto 860 „Wynik finansowy”. © Marek Masztalerz ZAKŁÓCENIE KRĘGU KOSZT W wariancie porównawczym przychody ze sprzedaży są korygowane o „Koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki”. Pozycja ta odzwierciedla wartość poniesionych kosztów operacyjnych, które na skutek określonych zdarzeń nie obciążają zysku ze sprzedaży. Są to zdarzenia, które zakłóciły krąg kosztów, powodując, że poniesione koszty rodzajowe nie przekształcą się w koszt własny sprzedaży, ale w pozostałe koszty operacyjne, straty nadzwyczajne lub składniki aktywów, np. : * przekazanie wyrobów gotowych w formie darowizny, * niedobór produktów gotowych lub produktów w toku ponad normę, * koszty zaniechanej produkcji, przekazanie produktów do własnej placówki handlu detalicznego lub własnej hurtowni, świadczenie usług na rzecz usuwania skutków zdarzeń losowych, likwidacja wyrobów gotowych zniszczonych na skutek zdarzeń losowych. © Marek Masztalerz OBROTY WEWNĘTRZNE 790 — OBROTY WEWNĘTRZNE Pozostałe koszty operacyjne -—» Saldo Ct przenosi się na konto 860 „Wynik finansowy”. Straty nadzwyczajne W rachunku zyskówi strat (wariant porównawczy) wykazuje się jako „Koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki” Koszty produkcji 791 - KOSZTY OBROTÓW WEWN. C-----„m» Saldo Dt przenosi się na konto 490 Wyroby gotowe „Rozliczenie kosztów —— rodzajowych” w celu < > ustalenia zmiany stanu produktów. © Marek Masztalerz KOSZTY FINANSOWE TAK NIE Odsetki od pożyczek i kredytów Odsetki od kredytów inwestycyjnych Odsetki za zwłokę w czasie budowy środka trwałego Ujemne różnice kursowe od walutowych kredytów inwestycyjnych w czasie budowy środka trwałego Ujemne różnice kursowe Spadek wartości inwestycji finansowych Spadek wartości długoterminowych inwestycji finansowych, jeśli wartość nie spada poniżej ceny nabycia tych inwestycji Odpisy aktualizujące aktywa finansowe Wartość sprzedanych aktywów finansowycht, M | Opłaty bankowe niemające charakteru Odpisane należności finansowe (pożyczki) odsetek, dyskonta, prowizji od kapitału Odpisane odsetki od należności umorzonych, przedawnionych i nieściągalnych Odpisy aktualizujące odsecki od należności y z * W rachunku zysków strat w ramach Rezerwy na zobowiązania finansowe ONO aktywów finansowych. Prowizje bankowe i maklerskie Dyskonto wekslowe Marek Masztalerz KOSZTY FINANSOWE Inwestycje finansowe Rozrachunki OT ECTOZZ STRATY NADZWYCZAJNE TAK NIE Wartość utraconych składników majątku w wyniku zdarzeń losowych (powódź, pożar, huragan, trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu) - jeśli nie były ubezpieczone Wartość utraconych w wyniku zdarzeń losowych składników majątku w części objętej ubezpieczeniem Nadwyżka wartości utraconych w wyniku zdarzeń losowych składników majątku nad wartością ubezpieczenia cych składników - jeśli były ubezpieczone Składniki majątku utracone na skutek kradzieży lub w wyniku innych zdarzeń niemających charakteru losowego Niedobory zawinione „wania skutków zdarzeń losowych „gi obce, wynagrodzenia, ubezpieczenia społ. i inne świadczenia) w części nieobjętej ubezpieczeniem Niedoboty niezawinione powstałe w skutek zdarzeń niemających charakteru losowego Wartość netto sprzedanej zorganizowanej części jednostki Marek Masztalerz STRATY NADZWYCZAJNE Środki pieniężne ZRTZCZ Straty nadzwyczajne -----— — Rozrachunki OT ECTOZZ