Reformy Marii Teresy-początki józefinizmu.
Dynastia Habsburgów, z której pochodziła Maria Teresa była jedyną dynastią,
która posiadała tak wiele terytoriów (ziemie zróżnicowane pod względem
gospodarczym, językowym, kulturowym Austria, Styria, Karyntia, Tyrol, Czechy
i Węgry) połączonych unią personalną. Centrum monarchii stanowiła Austria ze
stołecznym Wiedniem. W 1713 Karol VI ogłosił nową ustawę rodzinną pod
nazwą sankcji pragmatycznej o dziedzicznym następstwie . Na tronie mieli
panować tylko najstarsi męscy potomkowie cesarza, a w braku potomków
męskich, najstarsze córki. Ustawa gwarantowała jednolitość państwa. Mimo
tego, że Maria Teresa miała jak największe prawa (najstarsza córka cesarza), do
spadku po Karolu VI zgłosiło się wielu pretendentów:a) sąsiedzi Austrii chcieli
zlikwidować monarchię habsburską,b) Prusy domagały się Dolnego Śląska,c)
Saksonia domagała się Górnego Śląska, części Austrii Dolnej i Moraw,d)
Bawaria domagała się Czech, Austrii Górnej i Tyrolu,e) Jesienią 1740 król pruski
Fryderyk II zajął Śląsk, 1742 zawarł separatystyczny pokój z Marią Teresą,W
najkrytyczniejszej fazie wojny o sukcesję austriacką zagrożone dziedzictwo
Marii Teresy uratowała pomoc Węgrów. Zawarli układ austriacko-węgierski
(1711 rok), który był korzystny dla obu stron, a Maria Teresa do końca swego
panowania nie złamała jego postanowień.Reformy Marii Teresy:a) uproszczenie
i centralizacja najwyższych organów władzy,b) reforma podatkowa,c) na
szlachtę i kler Austrii i Czech nałożono stałe podatki (po raz pierwszy w historii
monarchii),d) nowoczesny podatek dochodowy,e) reformy prawa i
sądownictwa:- ograniczono sądownictwo patrymonialne na wsi,- nowy kodeks
karny 1769 utrzymywał kary cielesne, tortury, okrutne sposoby wykonywania
wyroków śmierci,f) reforma Kościoła aby powiększyć dochody państwa i
poprawić bilans siły roboczej w kraju:- ograniczenie politycznych i
ekonomicznych praw,- zniosła przywileje podatkowe duchowieństwa,- zakaz
wywozu z kraju tradycyjnych danin na rzecz Rzymu,- ograniczenie liczby świąt
kościelnych,- wprowadzenie utrudnień dla mężczyzn wstępujących do
klasztoru,g) reforma oświaty:- rozciągnięcie szkół elementarnych na
najmniejsze nawet osiedla,- nauczanie elementarne wszystkich męskich
poddanych,- rozbudowa struktury szkół ponadpodstawowych,- objęcie
szkoleniem ok. 200 tysięcy dzieci i młodzieży,Reformy Marii Teresy nie burzyły
tradycyjnego łady społecznego, likwidowały tylko najróżniejsze wynaturzenia
(nadmierny wymiar pańszczyzny, sąd szlachty mad chłopami, przywileje
podatkowe szlachty i kleru).Józef został współregentem wraz z swoją matką,
mając 24 lata (lata 1765-80). Głównym nauczycielem jego był Fryderyk II,
którego pragnął naśladować np. młody cesarz chciał zbudować machinę
militarną dorównującą pruskiej. Józef II głęboko pogardzał starym ładem, jego
zakorzenionymi w przeszłość instytucjami, przywilejami i systemem prawnym,
czyniąc jedyny wyjątek dla władzy absolutnej. W czasie piętnastoletnich
współrządów, stosunki między matką a synem układały się nie najlepiej;
demokratyczne poglądy syna raziły matkę. Reformy Marii Teresy były
połowicze, niepełne i miejscami niekonsekwentne, przyczyniły się jednak do
wzmocnienia monarchii, bardziej już austriackiej niż cesarsko-
habsburskiej.Reformy Józefa II następcy Marii Teresy Józefinizm :Przejął wiele
poglądów politycznych od swojej matki (zmarła w 1780), w przeciwieństwie
jednak do niej otwarty był na nowatorskie sądy swej epoki:a) zasada równości
wszystkich ludzi wobec Boga i prawa,b) wydał dekret regulujący sprawy
kościelne oraz stosunki między dworem a wsią,c) zmienił politykę wobec
mniejszości religijnych 1781 patent tolerancyjny:- równał w prawach
