Pobierz Retrospektywna analiza interwencji zespołów ratownictwa medycznego u osób w wieku powyżej 65 roku życia i więcej Publikacje w PDF z Ratownictwo medyczne tylko na Docsity!
A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
FOLIA OECONOMICA 297, 2013
[237]
Dariusz Timler * , Łukasz Szarpak** , Marcin Madziała***
RETROSPEKTYWNA ANALIZA INTERWENCJI
ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO U OSÓB
W WIEKU POWYŻEJ 65 ROKU ŻYCIA
Streszczenie. Statystyki wskazują, że populacja osób w wieku podeszłym ma znaczny udział w populacji osób korzystających z usług ZRM. Celem pracy była analiza retrospektywna tej grupy na przykładzie wybranego powiatu. Materiały i metoda Poddano analizie karty wyjazdowe ZRM z powiatu otwockiego w 2009 roku. Do badania włączono pacjentów, którzy ukończyli 65 lat co stanowi n=3046 (44% wszystkich interwencji ZRM). Grupa kobiet stanowiła 61% przypadków (n=1858), a grupa mężczyzn stanowiła 39% (n=1188). Średnia wieku chorych wynosiła 78,37±7,71 lat, przy czym grupa mężczyzn była o około 2,5 roku młodsza od grupy kobiet. Wyni- ki Stwierdzono, że najczęściej zespoły ratownictwa medycznego interweniowały u osób w wieku 75–80 lat. Największe nasilenie interwencji ZRM w materiale własnym zaobserwowano w miesią- cu styczniu (n=349; 11%), a najmniejsze w miesiącu listopadzie (n=206; 7%). Analiza na podsta- wie miesięcy zgrupowanych do pór roku wykazała największe natężenie występowania interwen- cji ZRM w okresie zimowym (n=878; 29%), a najmniejsze w okresie letnim (n=663; 22%). W godzinach 6:00–22:00 obserwowano najwięcej interwencji w badanej populacji. Choroby ukła- du krążenia i urazy to główne powody wezwania ZRM w badanej grupie. Wnioski Charakterysty- ka pacjenta w wieku 65+ wynikająca z analizy może stanowić punkt wyjścia do wypracowania zoptymalizowanego modelu zabezpieczenia chorych z tej grupy wiekowej w ramach ZRM. Wy- maga to jednak dalszych badań w tym zakresie. Słowa kluczowe: zespoły ratownictwa medycznego, ZRM, wiek.
1. Wstęp
Statystyki wskazują, że populacja osób w wieku podeszłym ma znaczny udział w populacji osób korzystających z usług ZRM. Celem pracy była analiza interwencji zespołów ratownictwa medycznego (ZRM) na terenie powiatu otwockiego w 2009 roku w grupie osób, które ukończyły 65 lat. W analizie re- trospektywnej wykorzystano karty wyjazdowe zespołów ratownictwa medycz- nego z powiatu otwockiego w 2009 roku. Wyodrębniono grupę pacjentów, któ- rzy ukończyli 65 lat. Do obliczeń statystycznych zastosowano program Statistica wersja 8.0 edycja 0607b-P firmy StatSoft Polska Sp. z o.o.
- (^) Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof ** (^) Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Żyrardowie *** (^) Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Żyrardowie
238 Dariusz Timler,^ Łukasz Szarpak, Marcin Madziała
2. Wyniki
W okresie 1.01.2009 – 31.12.2009 odnotowano na terenie powiatu otwoc- kiego 6872 interwencji zespołów ratownictwa medycznego, z czego 3046 (44%) interwencji odbyło się do osób powyżej 65 roku życia. Wśród 3046 pacjentów grupa kobiet stanowiła 61% przypadków (n=1858). Grupa mężczyzn stanowiła 39% (n=1188, test Shapiro-Wika p<0,001). Średnia wieku chorych wynosiła 78,37±7,71 lat, przy czym grupa mężczyzn była o około 2,5 roku młodsza od kobiet (ryc.1; tab.1).
Ryc. 1. Wykres ramka – wąsy średniej wieku mężczyzn i kobiet w materiale badawczym Źródło: Opracowanie własne: dane z kart wyjazdowych ZRM z powiatu otwockiego w 2009 r.
Tabela 1. Rozkład materiału badawczego
Płeć Liczba pacjentów [N] Liczba pacjentów[%] [SD± odch. std.]Wiek Mężczyźni 1188 39 76,95 ± 7, Kobiety 1858 61 79,26 ± 7, Razem 3046 100 78,37 ± 7, Źródło: Opracowanie własne: dane z kart wyjazdowych ZRM z powiatu otwockiego w 2009 r.
240 Dariusz Timler,^ Łukasz Szarpak, Marcin Madziała
Ryc. 3 Czasy dojazdu ZRM do pacjenta Źródło: Opracowanie własne: dane z kart wyjazdowych ZRM z powiatu otwockiego w 2009 r.
Stwierdzono, że najczęściej zespoły ratownictwa medycznego interwenio- wały u osób w wieku 75–80 lat. Szczegółowy rozkład grupy badawczej z uwzględnieniem przedziałów wiekowych oraz płci przedstawiono w tabeli nr 2.
Tabela 2. Szczegółowy rozkład grupy badawczej z uwzględnieniem przedziałów wiekowych Grupa Mężczyźni Kobiety Razem wiekowa (^) [N] [%] [N] [%] [N] [%] 65–70 261 8,6 292 9,6 553 18, 70–75 269 8,8 332 10,9 601 19, 75–80 266 8,7 394 12,9 660 21, 80–85 235 7,7 397 13,0 632 20, 85–90 111 3,6 339 11,1 450 14, ≥ 90 46 1,5 104 3,4 150 4, Źródło: Opracowanie własne
Materiał badaczy poddano analizie z uwzględnieniem częstości interwencji medycznych ZRM w cyklu rocznym (ryc.2). Największe nasilenie interwencji ZRM w materiale własnym zaobserwowano w miesiącu styczniu (n=349; 11%), następnie w miesiącu marcu (n=291; 10%). Miesiąc listopad cechował się nato- miast najmniejszą liczbą interwencji zespołów ratownictwa medycznego u pa-
Retrospektywna analiza interwencji zespołów ratownictwa medycznego… (^241)
cjentów powyżej 65 roku życia (n=206; 7%; p<0,001). Dodatkowa analiza na podstawie miesięcy zgrupowanych do pór roku wykazała największe natężenie występowania interwencji ZRM w okresie zimowym (n=878; 29%), następnie wiosennym (n=786; 26%), jesiennym (n=719; 24%), oraz letnim (n=663; 22%). Wyniki były istotne statystycznie (p<0,001; ryc. 4). Nie odnotowano statystycz- nie istotnej różnicy w częstości interwencji zespołów ratownictwa medycznego w grupie mężczyzn i grupie kobiet względem miesiąca (p>0,7) oraz względem pory roku (p>0,12).
Ryc. 4. Rozkład częstości interwencji medycznych względem miesiąca Źródło: Opracowanie własne
Ryc. 5. Rozkład częstości interwencji medycznych względem pory roku Źródło: Opracowanie własne: dane z kart wyjazdowych ZRM z powiatu otwockiego w 2009 r.
Retrospektywna analiza interwencji zespołów ratownictwa medycznego… (^243)
Ryc. 7 Rozkład częstości interwencji medycznych względem przyczyny interwencji Źródło: Opracowanie własne: dane z kart wyjazdowych ZRM z powiatu otwockiego w 2009 r.
3. Dyskusja
W kwietniu 2012r. Durant i Fahimi opublikowali dane z analizy 16109 kart wyjazdowych ZRM z okresu 10 lat, z których wynika, że osoby w wieku pode- szłym znamiennie częściej korzystają z ZRM pomimo, że ich stan zdrowia był określony jako „mało” (low-acuity conditions) zagrażający zdrowiu i życiu [Du- rant E, Fahimi J, 2012]. Jednocześnie odmowa transportu do szpitala obserwo- wana jest częściej wśród osób w podeszłym wieku. Wskaźnik odmowy zawiera się w przedziale od 5% do 15% w różnych pracach naukowych [Holer P, Arthur AO, Thiems G i wsp., 2012]. Neukamm i wsp w 2011 roku opublikowali na łamach Critical Care pracę naukową na podstawie Niemieckiego Rejestru Resu- scytacji (the German Resuscitation Registry) analizujący wpływ czasu dotarcia ZRM na przeżycie, w którym przyjęto 8 minutę jako linię odcięcia. Zespoły Ratownictwa Medycznego, które docierały do 8 minut miały lepsze wyniki – większa populacja pacjentów docierała żywa do szpitala. Leonard i wsp. opu- blikowali odmienne wyniki w Acad Emerg Med w 2012 roku podkreślając, że czas dotarcia jest istotny, ale nie determinuje spadku śmiertelności wśród pa- cjentów w zagrożeniu życia i zdrowia. Podkreślają jednak potrzebę dalszych badań nad tym zagadnieniem [Leonard JC, Scharff DP, Koors V i wsp., 2012]. Wiemy, że czas dotarcia do szpitala od wystąpienia objawów chorobowych jest istotny np. w przypadku udarów niedokrwiennych mózgu. Dotarcie w tzw. oknie czasowym determinuje możliwość podania nowoczesnego leczenia i obecnie neurolodzy posługują się określeniem „czas to mózg”. Kothari i wsp. w 1999
244 Dariusz Timler,^ Łukasz Szarpak, Marcin Madziała
roku opublikowali materiał, w którym średni czas dotarcia chorych z udarem mózgu od wystąpienia objawów wynosił 5,7 godzin z 1/3 pacjentów trafiających do SOR w ciągu 3 godzin [Kothari R, Jauch E, Broderick J i wsp., 1999]. Zasa- dy wykorzystania ZRM przez osoby w wieku podeszłym są słabo zrozumiałe co przedstawili w swojej pracy Leonard i wsp. w Acad Emerg Med w 2012 roku dla populacji ≥60 lat. Oceniali także pacjentów określanych mianem „frequent flyers”, czyli pacjentów którzy wzywali ZRM powyżej 3 razy w roku. Zaobser- wowali wzrost tego typu przypadków wraz z wiekiem – 5,7 wzrost pomiędzy grupą wiekową 60–65, a 85+ (51/1,000 a 291/1,000) [Wofford J.L., Moran W.P., Heuser M.D., 1995]. W analizowanej populacji równie zaobserwowano że najczęściej wzywają ZRM pacjenci w wieku 75–80 lat. Głównymi przyczynami wezwania ZRM według Weiss’a i wsp. były choroby kardiologiczne i choroby płuc. Podobnie choroby układu krążenia stanowiły główny powód wezwań w badanej populacji Otwocka w 2009 roku [Weiss S.J., Ernst A.A., Ong M. i wsp.; 2005]. Wofforda i wsp. Zauważył że jedną z głównych przyczyn wezwań był ból w klatce piersiowej i zatrzymanie krążenia [Wofford J.L., Moran W.P., Heuser M.D., 1995]. Werman i wsp. w 2011 roku opracował na podstawie reje- stru urazowego z Ohio kryteria kwalifikacyjne do centrum urazowego specy- ficzne dla grupy osób w podeszłym wieku. (1) GCS <14 przy znanych lub po- dejrzewanych urazach mózgu; (2) SBP <100 mmHg; (3) upadek z każdej wyso- kości z objawami urazu mózgu; (4) uraz wielonarządowy; (5) potrącenie przez pojazd; i (6) obecność złamania kości długiej (proksymalnej) przez pojazd. Do- datkowo dane sugerują rozważenie transportu chorego w wieku podeszłym do Centrum Urazowego w przypadku urazu i współistniejących chorób [Werman H.A., Erskine T., Caterino J. i wsp., 2011]. Zmiana dla EMS w trauma triage z linii odcięcia dla osób w podeszłym wieku z GCS 13 na GCS 14 spowodowała poprawę w wynikach leczenia. Ważny jest fakt, że zmiana u pacjentów z urazem w wieku podeszłym w skali GCS z 15 na 14 zwiększa śmiertelność, czego nie obserwuje się u młodszych chorych. Te wyniki zmieniły wytyczne trauma triage ZRM w Ohio [Caterino J.M., Raubenolt A., Cudnik M.T., 2011]. Chociaż ZRM pełnią kluczową rolę w systemie ratownictwa to występuje relatywnie mało prac dotyczących ich jakości. Najczęściej mamy do czynienia z pomiarami cza- sów dotarcia lub przedszpitalnego czasu [Dawid G., Harrington S.E., 2011]. Neukamm i wsp. w 2011 roku opublikowali pracę, w której podkreślają rolę szkoleń i stosowania się do wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji [Neu- kamm J., Gräsner J.T., Schewe J.C. i wsp., 2011]. Wykazali lepsze wyniki w grupie, która dotarła szybciej i szkoliła się według wytycznych [Neukamm J., Gräsner J.T., Schewe J.C. i wsp., 2011]. Blanchard i wsp w swojej pracy nie zaobserwował takich wyników w zakresie czasów dotarcia, ale podkreśla, że jest to ważny element systemu ratownictwa [Blanchard I.E., Doig C.J., Hagel B.E. i wsp., 2012]. Identyfikacja głównych przyczyn wezwań wśród osób w pode-
246 Dariusz Timler,^ Łukasz Szarpak, Marcin Madziała
Dariusz Timler , Łukasz Szarpak , Marcin Madziała
RETROSPECTIVE ANALYSIS OF INTERVENTION MEDICAL RESCUE TEAMS PERSON OVER THE AGE OF 65 YEARS OF AGE
Abstract
Introduction Patients 65+ are large group of a emergency medical system (EMS) respond. The aim of the paper was to analyzed the population of patients of EMS from the chosen county. Material and methods Medical documentation of EMS from 2009 from Otwock’s County was analyzed. We included only records of patients over 65 years old (n=3046; 44% of total re- cords). The population consist of group of women (n=1858; 61%) and a group of men (n=1188; 39%). Average age of the total group was 78,37±7,71 years old. The group of men was younger than the group of women about 2,5 years. Results The subgroup from the population analyzed between 75–80 years old called EMS the most often. During January 2009 we observed the most of all interventions of EMS (n=349; 11%). During November there was a drop in interventions number (n=206; 7%). Winter time is busy (n=878; 29%) compare to summer time(n=663; 22%). Between 6:00 am and 10:00 pm there are the busiest time. Diseases of the circulatory system and trauma are the main reasons of an emer- gence call. Conclusions The analysis is a good point to start a conception of functioning EMS for a group of 65+. More investigations have to be done to optimizing EMS. Key words: emergency medical system, EMS, age
