Pobierz ROCZNY PLAN PRACY DO HISTORII DLA KLASY V SZKOŁY ... i więcej Ćwiczenia w PDF z Religia tylko na Docsity! ROCZNY PLAN PRACY DO HISTORII DLA KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ Program nauczania ,,Wczoraj i dziś”- wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny 2020/2021 2 godziny tygodniowo Temat lekcji Zagadnienia, materiał nauczania PP Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Liczba godz./ uwagi 1. Czego będziemy się uczyć w klasie V? - zapoznanie z tematyką zajęć i zasadami oceniania, - omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia. Rozdział I. Pierwsze cywilizacje 2. Poznajemy życie pierwszych ludzi. Cel: Poznam przodków współczesnych ludzi. Nacobezu: - określę gdzie i kiedy pojawili się przodkowie człowieka, - wyjaśnię jakie korzyści dała ludziom umiejętność rozpalania ogna, - opowiem na czym polegała rewolucja neolityczna. – pochodzenie człowieka – różnice między koczowniczym a osiadłym trybem życia – życie człowieka pierwotnego – epoka kamienia, epoka brązu, epoka żelaza – początki rolnictwa i udomowienie zwierząt – dawne i współczesne sposoby wytapiania żelaza – terminy: praludzie, rewolucja neolityczna, koczowniczy tryb życia, osiadły tryb życia, brąz I.1 – wyjaśnia, skąd wywodzą się praludzie – wyjaśnia znaczenie nabycia umiejętności krzesania ognia przez człowieka – charakteryzuje życie ludzi pierwotnych (ziemianki, zbieractwo, myślistwo) – porównuje koczowniczy tryb życia z osiadłym – wyjaśnia, jakie korzyści przyniosło ludziom udomowienie zwierząt – wskazuje umiejętności, których nabycie umożliwiło ludziom przejście na osiadły tryb życia – wyjaśnia skutki rewolucji neolitycznej – posługuje się terminami: pięściak, hodowla, koczowniczy tryb życia, osiadły tryb życia, rewolucja neolityczna, epoka kamienia, epoka brązu, epoka żelaza – wyjaśnia termin: ewolucja – charakteryzuje kierunki ewolucji człowieka – wskazuje szlaki, dzięki którym ludność zasiedliła różne kontynenty – wyjaśnia, jak ludzie nauczyli się wyrabiać narzędzia z żelaza i omawia znaczenie tej umiejętności 1 3. Miasta-państwa Mezopotamii. Cel: Poznam pierwsze cywilizacje. Nacobezu: – Mezopotamia jako kolebka cywilizacji – znaczenie wielkich rzek dla rozwoju najstarszych cywilizacji – osiągnięcia cywilizacyjne mieszkańców starożytnej Mezopotamii I.2 – omawia rolę wielkich rzek w rozwoju rolnictwa, handlu i komunikacji – wyjaśnia, jak doszło do powstania pierwszych państw – wymienia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii – charakteryzuje Kodeks Hammurabiego (oko – wymienia i wskazuje na mapie współczesne państwa leżące na Bliskim Wschodzie – charakteryzuje wygląd i rolę zikkuratów – wyjaśnia różnicę między prawem zwyczajowym a 1 - wyjaśnię dlaczego pierwsze cywilizacje powstały nad wielkimi rzekami, - opowiem kiedy i gdzie powstały pierwsze państwa, - wymienię najważniejsze dokonania ludów Mezopotamii. – Kodeks Hammurabiego – terminy: Mezopotamia, cywilizacja, Bliski Wschód, kanały nawadniające, Sumerowie, pismo klinowe za oko, ząb za ząb) – wskazuje na mapie: obszar Mezopotamii, Tygrys, Eufrat, Ur, Babilon – zna terminy: cywilizacja, Bliski Wschód, kanały nawadniające, Sumerowie, pismo klinowe skodyfikowanym – wskazuje rolę prawa w rozwoju cywilizacji – wymienia współczesne wynalazki, które powstały dzięki osiągnięciom ludów Mezopotamii 4. W Egipcie Faraonów. Cel: Poznam starożytne państwo egipskie. Nacobezu: - określę gdzie i kiedy powstało państwo egipskie, - wyjaśnię kto tworzył egipskie społeczeństwo, - wymienię osiągnięcia cywilizacji egipskiej. – Egipt jako przykład antycznej cywilizacji – znaczenie Nilu dla państwa egipskiego – osiągnięcia cywilizacji egipskiej – struktura społeczna w starożytnym Egipcie – wierzenia Egipcjan jako przykład religii politeistycznej – terminy: faraon, politeizm, mumifikacja, sarkofag, piramidy, hieroglify I.2 I.3 I.4 I.5 – charakteryzuje egipską piramidę społeczną – omawia zakres władzy faraona – podaje imiona bogów i charakteryzuje wierzenia Egipcjan – omawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan – wyjaśnia powiązania między wierzeniami a osiągnięciami Egipcjan w dziedzinie budownictwa i medycyny – wskazuje na mapie: Nil, państwo egipskie – opisuje etapy pochówku faraonów – posługuje się terminami: faraon, politeizm, mumifikacja, sarkofag, piramidy, hieroglify – opisuje, w jaki sposób wznoszono piramidy – charakteryzuje najbardziej znane dzieła sztuki egipskiej i osiągnięcia egiptologii (Sfinks, Dolina Królów, grobowiec Tutenchamona, świątynia Abu Simbel, popiersie Nefertiti) – wskazuje na mapie: Gizę 1 5. W starożytnym Izraelu. Cel: Poznam dzieje Izraelitów. Nacobezu: - przedstawię dzieje Izraelitów w starożytności, - wyjaśnię czym wyróżniała się religia żydowska, - opowiem o znaczeniu Tory. – judaizm jako przykład religii monoteistycznej – dzieje Izraelitów – Dekalog – Tora – postaci: Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon – terminy: judaizm, Tora, Jahwe, Dekalog, Mesjasz I.2 I.3 I.5 – charakteryzuje wierzenia starożytnych Izraelitów – wyjaśnia różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem – opisuje główne etapy historii starożytnych Izraelitów (przybycie do Palestyny, ucieczka z Egiptu, wybudowanie świątyni w Jerozolimie, niewola babilońska) – wskazuje na mapie: Palestynę, Jerozolimę – posługuje się terminami: judaizm, Tora, Jahwe, Dekalog, Mesjasz – charakteryzuje dokonania najważniejszych przywódców religijnych i politycznych Izraela (Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon) – wskazuje na podobieństwa i różnice pomiędzy judaizmem a chrześcijaństwem 1 6. Cywilizacja Indii i Chin. Cel: Poznam najstarsze cywilizacje Dalekiego Wschodu. – osiągnięcia cywilizacyjne mieszkańców Dalekiego Wschodu – system kastowy – hinduizm religią Indii I.2 I.5 – przedstawia cywilizację doliny Indusu – opisuje system kastowy w Indiach – charakteryzuje wierzenia hinduistyczne – omawia osiągnięcia cywilizacyjne – charakteryzuje rolę Jedwabnego Szlaku w kontaktach między Wschodem a Zachodem 1 Eurypides, Arystofanes, Sokrates, Platon, Arystoteles, Hipokrates, Pitagoras, Tales z Miletu 13. Imperium Aleksandra Wielkiego. Cel: Poznam postać Aleksandra Wielkiego. Nacobezu: - opowiem o życiu Aleksandra Wielkiego, - wymienię podboje Aleksandra Wielkiego, - wyjaśnię znaczenie kultury hellenistycznej. – podboje Aleksandra Wielkiego – wojna z Persją (bitwy nad rzeczką Granik, pod Isssos i pod Gaugamelą) – wyprawa Aleksandra do Indii – kulturowe skutki podbojów Aleksandra Wielkiego – terminy: imperium, falanga macedońska, węzeł gordyjski, hellenizacja, kultura hellenistyczna – postaci historyczne: Filip II, Aleksander Macedoński (Wielki) I.2 I.5 – wskazuje na mapie: Macedonię, Persję, Indie i Aleksandrię w Egipcie – opisuje przebieg kampanii perskiej Aleksandra Macedońskiego – wyjaśnia charakter kultury hellenistycznej – przedstawia skutki podbojów Aleksandra – posługuje się terminami: imperium, falanga macedońska, węzeł gordyjski, hellenizacja, kultura hellenistyczna – umiejscawia na osi czasu daty: 333 rok p.n.e., 331 rok p.n.e. – opisuje dokonania Filipa II i Aleksandra Macedońskiego (Wielkiego) – wyjaśnia rolę Biblioteki Aleksandryjskiej – omawia sposób walki wojsk Aleksandra Macedońskiego – wymienia państwa, które leżą dziś na terenach podbitych przez Aleksandra Wielkiego 1 14 – 15. Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z rozdziału II 2 Rozdział III. Starożytny Rzym 16. Ustrój starożytnego Rzymu. Cel: Poznam sposób sprawowania władzy w starożytnym Rzymie. Nacobezu: - wyjaśnię na czym polegał republikański system władzy, - opowiem o konfliktach między plebejuszami i patrycjuszami, - wymienię zmiany wprowadzone przez Cezara i Oktawiana. – legendarne początki państwa rzymskiego – zasady ustrojowe republiki rzymskiej – społeczeństwo starożytnego Rzymu – dokonania Gajusza Juliusza Cezara – upadek republiki – powstanie cesarstwa rzymskiego – terminy: Italia, monarchia, republika, senat, patrycjusze, plebejusze, konsulowie, pretorzy, kwestorzy, trybun ludowy, dyktator, cesarz – postaci legendarne i historyczne: Romulus i Remus Gajusz Juliusz Cezar, Oktawian August I.2 I.3 I.4 – przedstawia legendarne początki Rzymu – charakteryzuje ustrój republiki rzymskiej i jej główne organy władzy – opisuje konflikt społeczny między patrycjuszami a plebejuszami – omawia przyczyny oraz okoliczności upadku republiki – wskazuje na mapie: Półwysep Apeniński i Rzym – posługuje się terminami: Italia, monarchia, republika, senat, patrycjusze, plebejusze, konsulowie, pretorzy, kwestorzy, trybun ludowy, dyktator, cesarz – umiejscawia na osi czasu daty: 753 rok p.n.e., 44 rok p.n.e. – omawia dokonania: Gajusza Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta – porównuje ustroje demokracji ateńskiej i republiki rzymskiej – przedstawia kompetencje najważniejszych urzędów republikańskich – wyjaśnia różnice w rozumieniu terminu republika przez Rzymian i współcześnie – przedstawia funkcje pełnione przez senat w ustroju współczesnej Polski 1 17. Imperium Rzymskie. Cel: Dowiem się w jaki sposób powstało Imperium Rzymskie. Nacobezu: - wymienię terytoria wchodzące w skład Imperium Rzymskiego, - opowiem o rzymskich podbojach, - wyjaśnię przyczyny upadku Imperium Rzymskiego. – podboje rzymskie – Imperium Rzymskie i jego prowincje – organizacja armii rzymskiej – podział cesarstwa – upadek cesarstwa zachodniorzymskiego – terminy: Kartagina, prowincja, limes, legiony, legioniści, Imperium Rzymskie, pax Romana, romanizacja, barbarzyńcy, Germanie, Hunowie, wielka wędrówka ludów I.2 I.3 I.4 – omawia etapy powstawania Imperium Rzymskiego – przedstawia wygląd i uzbrojenie rzymskiego legionisty – wymienia główne prowincje Imperium Rzymskiego – opisuje przyczyny podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie – opisuje okoliczności upadku cesarstwa zachodniego – wskazuje na mapie: Kartaginę, granice Imperium Rzymskiego w II wieku n.e., Konstantynopol – wyjaśnia wpływ kultury rzymskiej na podbite ludy – posługuje się terminami: prowincja, legiony, romanizacja, plemiona barbarzyńskie, Germanie, Hunowie, wielka wędrówka ludów – umiejscawia na osi czasu daty: 395 rok n.e., 476 rok n.e. – wymienia korzyści oraz zagrożenia dla państwa o rozległym terytorium – przedstawia postać Hannibala i wojny punickie – pokazuje przykłady romanizacji we współczesnej Europie – przybliża postaci wodzów barbarzyńskich Atylli oraz Odoakera 1 18. Życie w Wiecznym Mieście. Cel: Poznam mieszkańców starożytnego Rzymu. Nacobezu: - opowiem jak wyglądał Rzym w I w. n.e., - przedstawię warunki w jakich żyli Rzymianie, - wymienię bogów starożytnych rzymian. – Rzym jako stolica imperium i Wieczne Miasto – życie codzienne i rozrywki w Rzymie – podział społeczeństwa rzymskiego – wierzenia religijne Rzymian – terminy: bazylika, Forum Romanum, termy, amfiteatr, gladiatorzy, patrycjusze, plebs, niewolnicy, westalki I.3 I.5 – wyjaśnia, dlaczego Rzym był nazywany Wiecznym Miastem – przedstawia warunki życia oraz rozrywki dawnych mieszkańców Rzymu – opisuje, jakie funkcje pełniło Forum Romanum – charakteryzuje różne grupy społeczeństwa rzymskiego – omawia wierzenia Rzymian i wpływ, jaki wywarła na nie religia Greków – wymienia najważniejsze bóstwa czczone przez Rzymian i określa, jakimi dziedzinami życia się one opiekowały – zna terminy: Forum Romanum, termy, amfiteatr, gladiatorzy, patrycjusze, plebs, niewolnicy, westalki – wyjaśnia, dlaczego cesarze rzymscy starali się kierować zawołaniem ludu: chleba i igrzysk! – wymienia greckie odpowiedniki najważniejszych rzymskich bóstw – przedstawia pozostałości Pompejów i Herkulanum jako źródła wiedzy o życiu codziennym w starożytności 1 19. Dokonania starożytnych Rzymian. Cel: Poznam osiągnięcia starożytnych rzymian. Nacobezu: - wymienię dokonania starożytnych Rzymian, - opowiem o wpływie kultury greckiej na dokonania Rzymian, - przedstawię dorobek Rzymian w dziedzinie prawa. – Rzymianie jako wielcy budowniczowie – kultura i sztuka starożytnego Rzymu jako kontynuacja dokonań antycznych Greków – prawo rzymskie i jego znaczenie dla funkcjonowania państwa – najważniejsze budowle w starożytnym Rzymie – terminy: kopuła, akwedukt, łuk triumfalny, Circus Maximus, Koloseum, Panteon, kodeks, Prawo XII Tablic, Kodeks Justyniana – postaci historyczne: Wergiliusz, Horacy I.5 – wyjaśnia zwrotu: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu – uzasadnia i ocenia twierdzenie, że Rzymianie potrafili czerpać z dorobku kulturowego podbitych ludów – omawia najwybitniejsze dzieła sztuki i architektury rzymskiej – wyjaśnia rolę praw i przepisów w funkcjonowaniu państwa na przykładzie Rzymu – posługuje się terminami: kopuła, akwedukt, łuk triumfalny, Circus Maximus, Koloseum, Panteon, kodeks, Prawo XII Tablic, Kodeks Justyniana – omawia dokonania Wergiliusza i Horacego – wyjaśnia, dlaczego dobra sieć drogowa jest ważna dla funkcjonowania każdego państwa – opisuje wpływ prawa rzymskiego na współczesne prawo europejskie – ocenia, które z dokonań Rzymian uważa za najwybitniejsze i uzasadnia swoją odpowiedź 1 20. Początki chrześcijaństwa. Cel: Poznam okoliczności narodzin chrześcijaństwa. Nacobezu: - opowiem gdzie i kiedy narodziło się chrześcijaństwo, - wymienię podstawowe prawdy wiary chrześcijaństwa, - wyjaśnię w jaki sposób chrześcijaństwo stało się główną religią w cesarstwie rzymskim. – Jezus z Nazaretu jako twórca nowej religii monoteistycznej – przyczyny prześladowania chrześcijan w starożytnym Rzymie – rola świętych Pawła i Piotra w rozwoju chrześcijaństwa – Edykt mediolański i zakończenie prześladowań – terminy: Mesjasz, chrześcijaństwo, apostołowie, biskupi, papież, Biblia − Stary i Nowy Testament, Edykt mediolański – postaci historyczne: Jezus z Nazaretu, święty Piotr, święty Paweł z Tarsu, Konstantyn Wielki I.3 I.6 – wyjaśnia, czym różni się chrześcijaństwo od judaizmu – charakteryzuje działalność apostołów po ukrzyżowaniu Jezusa – wyjaśnia, dlaczego władze rzymskie odnosiły się wrogo do chrześcijaństwa – wyjaśnia znaczenie Edyktu mediolańskiego dla rozwoju chrześcijaństwa – wskazuje na mapie: Palestynę, Jerozolimę i Mediolan – posługuje się terminami: Mesjasz, chrześcijaństwo, apostołowie, biskupi, papież, Ewangelia, Biblia − Stary i Nowy Testament, Edykt mediolański – umiejscawia na osi czasu daty: 33 rok n.e., 313 rok n.e. – omawia dokonania: Jezusa z Nazaretu, świętego Piotra, świętego Pawła z Tarsu i Konstantyna Wielkiego – opisuje najstarsze symbole chrześcijańskie – wyjaśnia związki między judaizmem a chrześcijaństwem – przedstawia dzieje wybranego świętego (na przykład swojego patrona) 1 21 – 22. Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z rozdziału III 2 Rozdział IV. Początki średniowiecza cesarza Henryka IV – umiejscawia na osi czasu daty: 1054 rok, 1077 rok i 1122 rok 26. Wyprawy krzyżowe. Cel: Poznam przyczyny i skutki wypraw krzyżowych. Nacobezu: - wymienię przyczyny wypraw krzyżowych, - opowiem o walkach chrześcijan z muzułmanami o Ziemię Święta, - wskażę skutki wypraw krzyżowych. – zajęcie Ziemi Świętej przez Turków – synod w Clermont – krucjaty – utworzenie Królestwa Jerozolimskiego – powstanie zakonów rycerskich: templariuszy, joannitów i Krzyżaków – upadek Akki – skutki wypraw krzyżowych – terminy: Ziemia Święta, synod, krucjaty, krzyżowcy, zakony rycerskie – postać historyczna: papież Urban II III.4 – wyjaśnia przyczyny ogłoszenia krucjat – omawia skutki pierwszej krucjaty – przedstawia zakony: templariuszy, joannitów i Krzyżaków oraz ich zadania – opisuje skutki wypraw krzyżowych – wskazuje na mapie: Ziemię Świętą i trasy wybranych krucjat – posługuje się terminami: Ziemia Święta, synod, krucjaty, krzyżowcy, zakony rycerskie – przedstawia postać Urbana II – umiejscawia na osi czasu daty: 1096 rok i 1291 rok – przedstawia okoliczności zlikwidowania zakonu templariuszy – przedstawia informacje, które z zakonów rycerskich funkcjonują współcześnie i jaka obecnie jest ich rola – ocenia rolę krucjat w kształtowaniu się relacji między chrześcijanami a muzułmanami 1 27 – 28. Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z rozdziału IV 2 Rozdział V. Społeczeństwo średniowiecza 29. System feudalny. Cel: Poznam społeczeństwo średniowiecznej Europy. Nacobezu: - wymienię prawa i obowiązki seniorów i wasali, - wyjaśnię czym były stany społeczne, - opowiem o różnicach pomiędzy stanami. – podział społeczeństwa na seniorów i wasali – społeczna drabina feudalna – podział społeczeństwa średniowiecznego na stany terminy: feudalizm, senior, wasal, lenno, hołd lenny, stan, przywilej, suzeren, duchowieństwo, chłopi, szlachta, mieszczaństwo IV.1 – opisuje zależność między seniorem a wasalem – omawia średniowieczną drabinę feudalną – przedstawia, jak wyglądał hołd lenny – wymienia i charakteryzuje poszczególne stany w społeczeństwie średniowiecznym – posługuje się terminami: feudalizm, senior, wasal, lenno, hołd lenny, stan, przywilej, suzeren, duchowieństwo, chłopi, szlachta, mieszczaństwo – wyjaśnia, które stany były uprzywilejowane – omawia różnice pomiędzy społeczeństwem stanowym a współczesnym 1 30. Epoka rycerzy. Cel: Dowiem się kim byli rycerze. – ideał rycerza i jego obowiązki – od pazia do rycerza – życie codzienne rycerzy – elementy wyposażenia IV.3 – charakteryzuje ideał rycerza średniowiecznego – opisuje życie codzienne rycerstwa – wyjaśnia, kto mógł zostać rycerzem – przedstawia literackie ideały rycerskie: hrabiego Rolanda, króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu 1 Nacobezu: - wymienię obowiązki średniowiecznych rycerzy, - wyjaśnię jak można było zostać rycerzem, - opowiem o wyposażeniu średniowiecznego wojownika. średniowiecznego rycerza – kultura rycerska – terminy: rycerz, kodeks honorowy, paź, giermek, pasowanie, herb, kopia, ostrogi – przedstawia poszczególne etapy wychowania rycerskiego – opisuje ceremonię pasowania na rycerza – opisuje uzbrojenie rycerskie – posługuje się terminami: rycerz, kodeks honorowy, paź, giermek, pasowanie, herb, kopia, ostrogi – przedstawia historię najsłynniejszego polskiego rycerza – Zawiszy Czarnego z Garbowa 31. Średniowieczne miasto i wieś. Cel: Poznam mieszkańców średniowiecznych miast i wsi. Nacobezu: - opowiem jak zakładano miasta i wsie, - wyjaśnię rolę samorządu miejskiego, - opowiem o zajęciach mieszkańców miast i wsi. – powstanie osad rzemieślniczych i kupieckich – lokacje miast i wsi – samorząd miejski i jego organy – społeczeństwo miejskie – organy samorządu wiejskiego – wygląd średniowiecznego miasta – zajęcia ludności wiejskiej – terminy: gród, osada targowa, lokacja, zasadźca, kupcy, rzemieślnicy, rynek, targi, wójt, burmistrz, rada miejska, ława miejska, ratusz, cech, sołtys, ława wiejska, trójpolówka, pług, radło, brona IV.2 IV.3 – opisuje, gdzie i w jaki sposób tworzyły się miasta – wyjaśnia, na czym polegały lokacje miast i wsi – charakteryzuje główne zajęcia mieszkańców miast – przedstawia organy samorządu miejskiego – charakteryzuje różne grupy społeczne mieszczan – opisuje życie i obowiązki ludności wiejskiej – wyjaśnia, na czym polegała trójpolówka – porównuje życie mieszkańców średniowiecznych miast i wsi – posługuje się terminami: gród, osada targowa, lokacja, zasadźca, kupcy, rzemieślnicy, rynek, targi, wójt, burmistrz, rada miejska, ława miejska, ratusz, cech, sołtys, ława wiejska, trójpolówka, pług, radło, brona – przedstawia historie i okoliczności założenia najstarszych miast w regionie – znajduje i przedstawia informacje o założeniu własnej miejscowości – opisuje wybrany średniowieczny zabytek mieszczański w Polsce 1 32. Kościół w średniowieczu. Cel: Dowiem się jaką rolę odgrywało duchowieństwo. Nacobezu: - opowiem o roli duchownych w średniowieczu, - wyjaśnię kim byli zakonnicy, - opowiem o zajęciach zakonników, – duchowni w średniowieczu, ich przywileje i obowiązki – religijność doby średniowiecza – średniowieczne zakony: benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie – życie w średniowiecznym klasztorze – średniowieczne szkolnictwo IV.4 – charakteryzuje stan duchowny w średniowieczu – opisuje różne role, jakie duchowni pełnili w społeczeństwie średniowiecznym – omawia życie w średniowiecznym klasztorze i jego organizację – przedstawia najważniejsze zakony średniowieczne – wyjaśnia wyrażenie: benedyktyńska praca – znajduje i przedstawia informacje o najstarszych polskich kronikarzach – Gallu Anonimie i Wincentym Kadłubku – opisuje jeden z działających w Polsce klasztorów, wyjaśnia, jakiego zgromadzenia jest siedzibą i przedstawia w 1 - wymienię średniowieczne zakony. – terminy: zakon, klasztor, opat, reguła zakonna, benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie, skryptoria, kopiści, asceza, benedyktyńska praca, uniwersytet – postać historyczna: święty Franciszek z Asyżu – omawia, czym zajmowali się kopiści – charakteryzuje średniowieczne szkolnictwo – porównuje szkolnictwo średniowieczne i współczesne – posługuje się terminami: zakon, klasztor, opat, reguła zakonna, benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie, skryptoria, kopiści, asceza, benedyktyńska praca, uniwersytet – przedstawia dokonania świętego Franciszka z Asyżu skrócie jego dzieje – wyjaśnia, jaką funkcję w klasztorze spełniają: refektarz, wirydarz, dormitorium i kapitularz 33. Sztuka średniowiecza. Cel: Poznam funkcje sztuki w średniowieczu. Nacobezu: - wymienię cechy stylu romańskiego i gotyckiego, - wyjaśnię czym charakteryzowały się dzieła sztuki średniowiecznej. – rola sztuki w średniowieczu – znaczenie Biblii pauperum – styl romański i jego cechy – styl gotycki i jego charakterystyczne elementy – rzeźba i malarstwo średniowieczne – pismo i miniatury w rękopisach – zabytki średniowieczne w Polsce – terminy: Biblia pauperum, styl romański, styl gotycki, portal, sklepienie, witraże, łuki oporowe, apsyda, rozeta, przypory, miniatura, inicjał IV.3 – wyjaśnia, czym była i jakie zadania spełniała Biblia pauperum – charakteryzuje styl romański – omawia cechy stylu gotyckiego – porównuje styl gotycki i romański – przedstawia przykłady rzeźby i malarstwa średniowiecznego – omawia zabytki sztuki średniowiecznej w Polsce – posługuje się terminami: Biblia pauperum, styl romański, styl gotycki, portal, sklepienie, witraże, łuki oporowe, apsyda, rozeta, przypory, miniatura, inicjał – znajduje i przedstawia informacje o średniowiecznych świątyniach w regionie oraz elementach ich wystroju 1 34 – 35. Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z rozdziału V 2 Rozdział VI. Polska pierwszych Piastów 36. Zanim powstała Polska. Cel: Poznam pradzieje ziem polskich. Nacobezu: - opowiem o ludach zamieszkujących ziemie polskie, - wyjaśnię kim byli Słowianie, - opowiem o wierzeniach Słowian, – najstarsze osadnictwo na ziemiach polskich w świetle wykopalisk archeologicznych – osada w Biskupinie – Słowianie w Europie i ich kultura – wierzenia dawnych Słowian – pierwsze państwa słowiańskie – plemiona słowiańskie na ziemiach III.2 V.1 – wymienia relikty ludów przedsłowiańskich na ziemiach polskich – opisuje wygląd osady w Biskupinie – przedstawia okoliczności pojawienia się Słowian na ziemiach polskich – charakteryzuje wierzenia Słowian – przedstawia najstarsze państwa słowiańskie – wymienia państwa słowiańskie, które – wymienia przykłady zachowanych do czasów współczesnych tradycji pogańskich – przedstawia legendy związane z początkami państwa polskiego – wyjaśnia, w jaki sposób 1 40. Rządy Bolesława Krzywoustego. Cel: Dowiem się kim był Bolesław Krzywousty. Nacobezu: - opowiem w jaki sposób Bolesław Krzywousty przejął władzę w Polsce, - opowiem o podbojach Bolesława Krzywoustego, - wymienię postanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego. – rządy Władysława Hermana i Sieciecha – podział władzy między synów Władysława Hermana – bratobójcza wojna między Bolesławem i Zbigniewem – najazd niemiecki na ziemie polskie i obrona Głogowa – podbój Pomorza przez Bolesława Krzywoustego – statut Krzywoustego i jego założenia – terminy: palatyn (wojewoda), statut, zasada senioratu, senior i juniorzy – postaci historyczne: Władysław Herman, Sieciech, Zbigniew, Bolesław Krzywousty V.5 – opisuje rządy Władysława Hermana i rolę Sieciecha w jego państwie – przedstawia przebieg konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem – opisuje niemiecki najazd w 1109 roku i obronę Głogowa – przedstawia sukcesy Krzywoustego w walkach z Pomorzanami – omawia przyczyny ogłoszenia statutu Krzywoustego – wyjaśnia zasadę senioratu – wskazuje na mapie: państwo Bolesława Krzywoustego – posługuje się terminami: palatyn (wojewoda), statut, zasada senioratu, senior i juniorzy – opisuje postaci: Władysława Hermana, Sieciecha, Bolesława Krzywoustego i Zbigniewa – umiejscawia na osi daty: 1109 rok i 1138 rok – przedstawia postać Galla Anonima – ocenia postawę Bolesława wobec brata – wyjaśnia znaczenie dostępu państwa do morza – ocenia szanse i zagrożenia wynikające z wprowadzenia zasady senioratu 1 41. Społeczeństwo w czasach pierwszych Piastów. Cel: Dowiem się jak wyglądało życie ludzi w czasach pierwszych Piastów. Nacobezu: - wymienię grupy ludzi, które mieszkały w państwie pierwszych Piastów, - wymienię obowiązki poddanych wobec władcy, - opowiem o zajęciach mieszkańców. – grody i ich funkcje – życie w grodzie i na podgrodziu – sposoby uprawy roli na ziemiach polskich – podział społeczeństwa w państwie pierwszych Piastów – zakres władzy panującego – powinności poddanych wobec władcy – powstanie rycerstwa w Polsce – terminy: metoda żarowa, gród, podgrodzie, prawo książęce, danina, posługi, osada służebna, wojowie, drużyna książęca V.6 – przedstawia wygląd średniowiecznego grodu – opisuje sposoby pozyskiwania ziemi uprawnej i uprawiania jej – charakteryzuje grupy ludności w państwie wczesnopiastowskim i ich zajęcia – wyjaśnia powinności ludności względem władcy – omawia zakres władzy panującego w państwie pierwszych Piastów – posługuje się terminami: gród, podgrodzie, prawo książęce, danina, posługi, osada służebna – wyjaśnia, czym różnił się wojownik drużyny od rycerza 1 42 – 43. Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z rozdziału VI 2 Rozdział VII. Polska w XIII–XV wieku 44. Rozbicie dzielnicowe. Cel: Dowiem się dlaczego doszło do rozbicia dzielnicowego Polski. Nacobezu: - wyjaśnię czym było rozbicie dzielnicowe, - opowiem o sprowadzeniu do Polski zakonu krzyżackiego, - wymienię skutki rozbicia dzielnicowego. – walki wewnętrzne między książętami piastowskimi – utrwalenie rozbicia dzielnicowego – osłabienie Polski na arenie międzynarodowej – sprowadzenie Krzyżaków do Polski – najazdy Mongołów i bitwa pod Legnicą – przemiany społeczne i gospodarcze w okresie rozbicia dzielnicowego – terminy: rozbicie dzielnicowe, dzielnica senioralna, Tatarzy, osadnictwo, kolonizacja, trójpolówka VI.1 VI.2 VI.3 VI.4 – wyjaśnia, jakie były przyczyny wewnętrznych walk między książętami piastowskimi – charakteryzuje państwo polskie podczas rozbicia dzielnicowego – opisuje okoliczności sprowadzenia zakonu krzyżackiego do Polski oraz skutki tego wydarzenia – omawia skutki rozbicia dzielnicowego – opisuje kolonizację na ziemiach polskich – wskazuje na mapie: podział państwa na różne dzielnice oraz ziemie utracone w okresie rozbicia dzielnicowego – posługuje się terminami: rozbicie dzielnicowe, dzielnica senioralna, Tatarzy, osadnictwo, kolonizacja, trójpolówka – omawia postaci: Władysława Wygnańca, Leszka Białego, Konrada Mazowieckiego i Henryka Pobożnego – umiejscawia na osi czasu daty: 1226 rok, 1227 rok i 1241 rok – przedstawia historię zakonu krzyżackiego – charakteryzuje sposób walki Mongołów – wyjaśnia, dlaczego książęta dzielnicowi często nadawali przywileje oraz ziemię – przedstawia dynastię panującą na Pomorzu Gdańskim w okresie rozbicia dzielnicowego 1 45. Zjednoczenie Polski. Cel: Dowiem się w jakich okolicznościach doszło do zjednoczenia Polski. Nacobezu: - opowiem o próbach zjednoczenia Polski, - opowiem o panowaniu Władysława Łokietka, - wymienię ziemie polskie zjednoczone przez Władysława Łokietka. – koronacja i śmierć Przemysła II – panowanie Wacława II – rola arcybiskupów gnieźnieńskich i wspólnej diecezji w zjednoczeniu dzielnic polskich – przejęcia władzy przez Władysława Łokietka i jego koronacja – polityka Władysława Łokietka – konflikt Łokietka z Krzyżakami i bitwa pod Płowcami – terminy: starosta, Szczerbiec – postaci historyczne: Przemysł II, arcybiskup Jakub Świnka, Wacław II, Władysław Łokietek VI.5 VII.6 – przedstawia próby zjednoczenia Polski przez książąt śląskich oraz Przemysła II – wyjaśnia, jaką rolę w zjednoczeniu kraju odegrał Kościół – przedstawia działania Władysława Łokietka na rzecz zjednoczenia kraju – opisuje etapy konfliktu Władysława Łokietka z Krzyżakami – wskazuje na mapie: granice państwa polskiego za panowania Władysława Łokietka, ziemie utracone na rzecz Krzyżaków – posługuje się terminami: starosta, Szczerbiec – omawia postaci: Przemysła II, arcybiskupa Jakuba Świnkę, Wacława II, Władysława Łokietka – umiejscawia na osi czasu daty: 1295 rok, 1309 rok, 1320 rok, 1331 rok – opisuje, w jakich okolicznościach Władysław Łokietek utracił Pomorze Gdańskie – przedstawia wyobrażenie na temat świętego Stanisława jako patrona zjednoczenia kraju 1 46. Czasy Kazimierza Wielkiego. Cel: Poznam postać Kazimierza Wielkiego. Nacobezu: - opowiem o panowaniu Kazimierza Wielkiego, - wymienię reformy Kazimierza wielkiego, - wskażę przyczyny i skutki założenia akademii Krakowskiej. – polityka dyplomacji Kazimierza Wielkiego – pokój z zakonem krzyżackim w Kaliszu – przyłączenie nowych ziem do państwa polskiego – reformy Kazimierza Wielkiego – umocnienie granic państwa – utworzenie Akademii Krakowskiej i jego skutki – zjazd monarchów w Krakowie – uczta u Wierzynka – terminy: uniwersytet, Orle Gniazda, Akademia Krakowska – postać historyczna: Kazimierz Wielki VII.1 VII.2 VII.3 VII.6 – przedstawia i ocenia postanowienia pokoju w Kaliszu – wyjaśnia, co zdecydowało o przyznaniu Kazimierzowi przydomka „Wielki” – przedstawia reformy Kazimierza Wielkiego – wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki uznał za najważniejsze wewnętrzne reformy państwa – wyjaśnia, w jaki sposób Kazimierz dbał o obronność państwa – wyjaśnia, jakie znaczenie miało założenie Akademii Krakowskiej – wyjaśnia znaczenie uczty u Wierzynka – wskazuje na mapie: granice monarchii Kazimierza Wielkiego, ziemie włączone do Polski przez tego władcę – posługuje się terminami: uniwersytet, Orle Gniazda, Akademia Krakowska – umiejscawia na osi czasu daty: 1333 rok, 1343 rok i 1364 rok – przedstawia cele oraz konsekwencje układu dynastycznego zawartego przez Kazimierza Wielkiego z Węgrami – wyjaśnia, dlaczego sól należała niegdyś do najdroższych towarów – przedstawia wybrany zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego 1 47. Unia polsko-litewska. Cel: Dowiem się dlaczego doszło do zawarcia unii polsko – litewskiej. Nacobezu: - opowiem o panowaniu Jadwigi Andegaweńskiej, - wymienię przyczyny i skutki zawarcia unii w Krewie, - wyjaśnię znaczenie bitwy pod Grunwaldem. – koniec dynastii Piastów na polskim tronie – rządy Andegawenów w Polsce – unia polsko-litewska w Krewie – wielka wojna z zakonem krzyżackim i bitwa pod Grunwaldem – pokój w Toruniu – unia w Horodle – terminy: Andegawenowie, unia personalna, sobór, Wielkie Księstwo Litewskie, Jagiellonowie – postaci historyczne: Ludwik Węgierski, Jadwiga, Władysław Jagiełło, wielki książę Witold, Paweł Włodkowic, Ulrich von Jungingen VII.1 VII.3 VII.4 VII.5 VII.6 – przedstawia okoliczności objęcia tronu polskiego przez Jadwigę – wyjaśnia przyczyny zawarcia unii polsko- litewskiej – wymienia postanowienia unii w Krewie – opisuje przyczyny i przebieg wielkiej wojny z zakonem krzyżackim – opisuje przebieg bitwy pod Grunwaldem – przedstawia postanowienia pokoju w Toruniu – charakteryzuje stanowisko polskiej delegacji na soborze w Konstancji – wyjaśnia zasady współpracy między Polską a Litwą ustalone w zapisach unii w Horodle – wskazuje na mapie: granice Wielkiego Księstwa Litewskiego, Krewo, Horodło, Grunwald, Toruń – przedstawia dynastię zapoczątkowaną przez Władysława Jagiełłę – wyjaśnia, z jakich powodów Akademia Krakowska została przemianowana na Uniwersytet Jagielloński – uzasadnia twierdzenie, że poglądy Pawła Włodkowica na temat wojen religijnych są aktualne także dzisiaj – porównuje postanowienia I i II pokoju toruńskiego 1