Pobierz Rodzaje dachów i więcej Egzaminy w PDF z Projektowanie konstrukcji drewnianych tylko na Docsity!
Konspekt
scenariusz zajęć praktycznych
ZADANE: Przegląd typowych rodzajów dachów i konstrukcji nośnych Wykonanie odwodnienia dachu
Nazwa szkoły Data Osoba prowadząca Przedmiot nauczania Zajęcia praktyczne Klasa II cieśla , dekarz Czas zajęć 300 minut Zadanie Wykonanie odwodnienia dachu
Cel ogólny zadania: Wykonywanie przez uczestników zajęć odwodnieni dachu z zastosowaniem jednej z dostępnych na rynku technologii Cel zajęć praktycznych:
- poznawczy
- kształcący
- wychowawczy
Metody nauczania:
- instruktaŜ,
- pokaz,
- praca samodzielna
- praca na stanowiskach uczniowskich , praca w zespołach Środki realizacji zadania:
- środki ochrony osobistej ( strój roboczy, rękawice ochronne, kask, okulary ochronne)
- stanowisko robocze z instrukcją ( instrukcja zawiera projekt budowlany ) sprzętem i materiałami budowlanymi
Forma prowadzenia zajęć praktycznych:
- zadanie realizowane na stanowisku roboczym, zarówno indywidualnie jak i zespołowo,
- zadanie realizowanie w ramach realnego zadania budowlanego na placu budowy, zarówno indywidualnie jak i zespołowo.
Przebieg zajęć:
Lp Fazy zajęć praktycznych
Elementy procesu dydaktycznego
Czynności prowadzącego (nauczania )
Czynności uczestników zajęć
Czas Metody
1 Wstęp^ Czynności organizacyjno porządkowe
Sprawdzenie obecności. InstruktaŜ stanowiskowy
Zmiana odzieŜy na roboczą. Uczestnictwo
10min Przekaz bezpośredni
2 Realizacja^ Określenie celów zadania praktycznego
\Wprowadzenie w temat. Określenie celów zadania praktycznego pt. wykonanie odwodnienia dachu wg wybranej technologii
Uczestnictwo bezpośrednie. Zapoznanie się z materiałami, narzędziami i sprzętem stosowanym przy wykonywaniu odwodnienia dachu ( analiza rysunków projektu budowlanego, zapoznanie się z zaprojektowanym odwodnieniem )
60min Realizacja bezpośrednia
3 Realizacja^ Uczestnictwo^ Wyznaczenie stanowisk, wydanie materiałów, narzędzi , sprawdzenie gotowości sprzętu. Stanowiskowy instruktaŜ BHP wydanego zadania. Przystąpienie do zadania. Objaśnienia podczas wykonywania zadania. Nadzór nad wykonywanym zadaniem
Pobranie materiałów, narzędzi , sprawdzenie gotowości sprzętu przez uczestników zadania , sprawdzenie warunków BHP powierzonego zadania. Realizacja zadania.
200 min.
Realizacja bezpośrednia
4 Podsumowanie^ Odbiór jakościowy wykonanych prac, całego zadania.
Zakończenie wykonanego zadania. Sprawdzenie jakościowe wykonanego zadania. Ocena
Zakończenie wykonanego zadania. Własna ocena wykonanego zadania. Sprawdzenie jakościowe wykonanego zadania. Usunięcie usterek Sprzątnięcie stanowiska , mycie narzędzi, konserwacja sprzętu. Zdanie narzędzi. Zmiana odzieŜy ochronnej.
30min Ocena
RODZAJE DACHÓW
Dach jest jedną z najwaŜniejszych konstrukcji budynku. Kształt dachu moŜe być płaski, stromy, mansardowy czy naczółkowy.
O wyborze rodzaju dachu, decydują: walory architektoniczne uwarunkowania krajobrazowe, wymogi miejscowego planu zagospodarowania, koszt wykonania dachu, walory eksploatacyjne uŜytych materiałów.
Koszt dachu będzie zaleŜał od stopnia skomplikowania jego kształtu, co wpływa na ilość zuŜycia materiałów. W przypadku dachu płaskiego łatwiej jest zaplanować dokładną ilość materiału pokryciowego do wyłoŜenia nieskomplikowanej powierzchni – to pozwala uniknąć błędu przy zakupie nadmiernej ilości materiału. W przypadku dachu bogatego w skosy pojawia się problem odpadów materiałów – trudno, bowiem wymierzyć dokładne ilości pokrycia, którego będziemy potrzebować. W przypadku dachu wielopołaciowego koszty te jeszcze bardziej wzrosną, jeśli materiał pokryciowy naleŜy do droŜszych, dodatkowo zapłacimy więcej za robociznę.
Kształt dachu sygnalizuje określoną konstrukcję, im bardziej skomplikowany jest dach, wzrasta ilość niezbędnych detali konstrukcyjnych i izolacyjnych. Trzeba równieŜ wiedzieć, Ŝe nie na kaŜdej więźbie moŜna połoŜyć ten sam rodzaj pokrycia dachowego, ze względu na jego cięŜar. Dach, to niemały wydatek i powaŜne przedsięwzięcie, dlatego zanim wybierzemy jego formę - przeanalizujmy zalety i wady róŜnych typów dachów podczas eksploatacji, wstępnie wybierzmy materiał pokryciowy i w miarę precyzyjnie obliczmy jego potrzebną ilość, uwzględnijmy warunki klimatyczne miejsca budowy domu, szczególnie waŜne jesienią i zimą. KaŜdy dach musi być poprawnie zaprojektowany i wykonany z naleŜytą starannością wg warunków technicznych wykonywania i odbioru robót budowlanych.
Dachy moŜemy sklasyfikować jako płaskie, jednospadowe, dwuspadowe, czterospadowe, wielospadowe, namiotowe, mansardowe, naczółkowe.
Dach płaski
Dachy płaskie są alternatywą do powszechnie spotykanych dachów wielospadowych. Nazwa - dach płaski - nie wskazuje na to, Ŝe jego powierzchnia jest idealnie pozioma. Połać "dachu płaskiego" jest nachylona pod niewielkim kątem (5-20 stopni) by woda z dachu spływała swobodnie do rynien lub do studzienek dachowych. Dach płaski to stosunkowo prosta konstrukcja, która występuje w dwóch odmianach - wentylowanej i nie wentylowanej. Dach płaski moŜna zaadoptować jako powierzchnię uŜytkową domu, np. w formie tarasu lub zielonego ogrodu.
Dach jednospadowy (jednopołaciowy, pulpitowy)
Wyglądem przypomina dach płaski i ma jedną połać dachu. Z pozoru jest bardzo łatwy do wykonania, ale tylko wtedy, kiedy kąt nachylenia dachu jest niewielki. Jeśli poddasze ma być uŜytkowe (chociaŜby w formie strychu), konstrukcja połaci staje się wielopłaszczyznowa. Zazwyczaj ten rodzaj dachu stosowany jest na przybudówkach bądź długich i wąskich budynkach, w których rozpiętość między ścianami nie przekracza 6 m.
Dach dwuspadowy (dwupołaciowy)
Dach dwuspadowy ma dwie skośne połacie dachu. Konstrukcja dachu naleŜy do prostszych w wykonaniu. Połacie dachu mogą tworzyć poddasze uŜytkowe, ale zaleŜy to od kąta nachylenia połaci. Poddasze uŜytkowe wymaga zachowania szczeliny wentylacyjnej pomiędzy izolacją, a pokryciem dachu. Poddasze nieuŜytkowe stanowi samą w sobie, jedną wielką przestrzeń wentylacyjną.
Dach naczółkowy Jest niemal identyczny jak dach dwuspadowy, róŜnią go jedynie ścięte naroŜniki połaci, które tworzą tzw. naczółki (stąd nazwa dachu). W zaleŜności od kąta nachylenia połaci, dach naczółkowy moŜe tworzyć poddasze uŜytkowe lub nieuŜytkowe. MoŜna go wykonać w wybranej konstrukcji i w zaleŜności od jej rodzaju jest prosta lub bardziej skomplikowana.
Dach mansardowy
MoŜe mieć dwie lub cztery połacie dachowe, a kaŜda z połaci jest "załamana" pod innym kątem nachylenia (górna jest bardziej płaska, dolna bardziej stroma). Dach mansardowy stosowany jest głównie w przypadku poddasza uŜytkowego i pozwala na maksymalne wykorzystanie jego powierzchni poddasza. Pomieszczenia pod dachem mansardowym mają niewiele "niskiej przestrzeni". Kiedy patrzymy na dach wydaje się, Ŝe jest to konstrukcja prosta do wykonania. Nic bardziej mylnego. To jedno z trudniejszych przedsięwzięć podczas budowy domu, podlegające niezwykle waŜnym kryteriom, które obejmują wytrzymałość dachu, jego szczelność i izolacyjność termiczną. Odpowiedzialna rola dachu znacząco wzrasta, kiedy poddasze dachu staje się uŜytkowe. Rodzaj dachu jest wykończeniem bryły domu, więc nie jest sprawą obojętną jaki będzie miał kształt i wykończenie. Wszystkie szczegóły budowy dachu naleŜy zaplanować na etapie projektu. Przy zaawansowanych pracach wznoszenia dachu, moŜe okazać się, Ŝe na wprowadzenie jakichkolwiek zmian jest juŜ za późno.
RODZAJE KONSTRUKCJI NOŚNEJ DACHÓW
Więźba dachowa to drewniany szkielet dachu, który przenosi obciąŜenia z pokrycia dachowego, obciąŜenia śniegiem i wiatrem. Więźba dachowa składa się najczęściej z drewnianych konstrukcyjnych elementów nośnych. Najczęściej spotykane rodzaje konstrukcji więźby dachowej to: więźba krokwiowa, krokwiowo- jętkowa , płatwiowa i płatwiowo-kleszczowa.
Więźba krokwiowa stosowana przy rozpiętości dachu do 6 m i nachyleniu połaci powyŜej 40°. Konstrukcja opiera się jedynie na murłatach, co zapewnia wolną przestrzeń na poddaszu. Jest to najczęściej stosowany typ konstrukcji. Więźba krokwiowo-jętkowa, to podobna konstrukcja do więźby krokwiowej, ale posiada dodatkowy element wzmacniający – jętkę. Stosowana przy rozpiętości dachu do 8,5 m Więźba płatwiowa stosowana jest dla dachów o rozpiętość powyŜej 8 m o małym pochylenie połaci. Krokwie są tu oparte na murłatach i płatwiach. Więźba płatwiowo-kleszczowa to bardziej nowoczesna konstrukcja dachu. Jest konstrukcją przeznaczoną dla dachów o rozpiętości 12-16 m. Łączy konstrukcję krokwiowo-jętkową z płatwiową.
W większości domów jednorodzinnych więźbę dachową wykonuje się z drewnianych belek. Ale bywają równieŜ inne konstrukcje dachów, takie jak:
- konstrukcje metalowe, głównie ze stali.
- konstrukcje Ŝelbetowe,
- konstrukcje z tkanin i tworzyw sztucznych
Wyboru konstrukcji dokonuje projektant. A zaleŜy on od bardzo wielu czynników: rozmiaru domu, rozpiętości dachu, a takŜe od warunków klimatycznych ( siła wiatru, średnia ilość opadów, czas zalegania śniegu). Drewno jednak jest najczęściej stosowane, gdyŜ jest najtańsze i łatwo dostępne. Zazwyczaj wykonuje się ją z drewna sosnowego. Drewno na więźby dachowe powinno być odpowiednio wysuszone i zaimpregnowane. WyróŜniamy kilka sposobów zabezpieczenia drewna. MoŜe to być impregnacja próŜniowa lub zanurzeniowa. Impregnacji zanurzeniowej moŜna dokonać we własnym zakresie, natomiast impregnacja próŜniowa odbywa się w specjalnych zakładach. Jest bardzo skuteczna, ale niestety droga.
Więźba dachowa krokwiowa
Stosuje się ją, gdy rozpiętość między zewnętrznymi ścianami nośnymi domu nie przekracza 6- metrów. Podstawowym elementem nośnym jest para krokwi, połączonych ze sobą w kalenicy. Mają one długość 4,5 - 6,0 m i są rozstawione w odstępach od 80 do 120cm. Ich dolne końce mogą być mocowane w róŜny sposób - jednak zawsze liczy się dobre wykonanie, poniewaŜ od solidności połączeń zaleŜy stabilność i bezpieczeństwo dachu. Więźba krokwiowa najczęściej stosowana jest stosowana przy rozpiętość dachu do 6 m i nachyleniu połaci powyŜej 40°. Nie stosuje się Ŝadnych podpór, konstrukcja opiera się jedynie na murłatach, co zapewnia wolną przestrzeń na poddaszu. DuŜy nacisk wywierany na ścianki kolankowe zmusza do ograniczania ich wysokości i stosowania wzmocnień, np. Ŝelbetowymi słupkami lub wieńcem, opasującym ściany na wysokości zamocowania murłat. W kierunku podłuŜnym konstrukcja dachu usztywniona jest za pomocą ukośnie przybijanych desek nazywanych wiatrownicami.
Więźba dachowa krokwiowo-jętkowa
Stosowana przy rozpiętości między ścianami zewnętrznymi większej niŜ 6-7 metrów. Przy duŜych domach stosowanie więźb krokwiowych przestaje być ekonomiczne bowiem dla zapewnienia odpowiedniej sztywności konstrukcji więźby naleŜałoby bowiem stosować krokwie o bardzo duŜych przekrojach. Zamiast tego projektuje się więźby, w których kaŜda para krokwi rozparta jest mniej więcej w połowie ich długości poziomym elementem zwanym jętką. Dzięki takiemu rozwiązaniu moŜna wykonywać dachy o rozpiętości nawet 11 metrów, o przekroju krokwi podobnym do dachów o konstrukcji krokwiowej. Więźba krokwiowo-jętkowa stosowana jest dla dachu o rozpiętości do 8,5 ma ok. 2/3 wysokości dachu krokwie spinają jętki. Więźba płatwiowa stosowana jest dla dachów o rozpiętość powyŜej 8 m o małym pochylenie połaci. Krokwie opierają się na płatwi kalenicowej – belce biegnącej wzdłuŜ kalenicy. Płatew podpierana jest w pewnych odstępach przez słupy zwane stolcami. Niekiedy zamiast na stolcach, płatew spoczywa na wewnętrznej ścianie nośnej wzniesionej w osi domu.
Więźba krokwiowo-jętkowa oparta na murłatach Więźba krokwiowo-jętkowa oparta na drewnianych belkach stropowych
Drewniane elementy więźby muszą być oddzielone od muru warstwą izolacji przeciwwilgociowej. Najczęściej wykonuje się ją z papy. W najprostszych więźbach pary krokwi zbiegających się w kalenicy tworzą konstrukcję wiązarów – identycznych w całym dachu. Jeśli strop poddasza jest drewniany, dolnymi pasami wiązarów mogą być belki stropowe, a gdy strop jest Ŝelbetowy lub ceramiczny, funkcję pasów dolnych moŜe teŜ przejąć jego konstrukcja nośna. Wówczas zwykle krokwi nie opiera się bezpośrednio na murze, lecz na zakotwionym w nim krawędziaku. Jętka, poziomy element pomiędzy krokwiami, słuŜy ich usztywnieniu i zmniejsza uginanie się krokwi pod obciąŜeniem.
Największą zaletą tej konstrukcji jest jej prostota. Jednak przy typowym wykonaniu powaŜne wady to niewielka dopuszczalna rozpiętość – do 6–7 m, oraz wymagany duŜy spadek dachu – 40°–60°. Jednak podpierając jętkę dwoma słupami na krańcach oraz wzmacniając połączenie krokwi w kalenicy (z nakładkami i deską kalenicową ) oraz wykonując zakotwienie dolnego końca krokwi moŜna zwiększyć rozpiętość konstrukcji do 12 m, a spadek dachu obniŜyć do 20°.
Proste i bardzo mocne sposoby łączenia krokwi w kalenicy: (a) na nakładki, (b) na deskę kalenicową, (c) na deskę i nakładki
Przy niewielkich rozpiętościach, gdy nie ma słupów, przestrzeń poddasza moŜna dowolnie dzielić. Jętki są często wykorzystywane, jako element konstrukcyjny sufitu albo pozostawia się je widoczne, by dodawały charakteru pomieszczeniom pod skosami.
Płatwie to belki równoległe do kalenicy, na których opierają się krokwie. Dolne płatwie spoczywają na stropie lub ściance kolankowej, pozostałe zaś są podparte słupami. ObciąŜenia są przekazywane za pośrednictwem płatwi na ściany nośne i strop. Więźba płatwiowo-kleszczowa jest konstrukcją która moŜna stosować równieŜ dla dachów o rozpiętości 12-16 m. Łączy konstrukcję krokwiowo-jętkową z płatwiową. Dwie lub trzy płatwie, podparte słupami, dzielą dach na równe części. Dodatkowe zwiększenie nośności krokwi zapewniają kleszcze. Nieraz w celu zwiększenia sztywności konstrukcji dodaje się miecze.
Przykład konstrukcji dachu kleszczowo płatwiowej
Przykład konstrukcji dachu kleszczowo płatwiowej
Więźba dachowa - z wiązarów kratowych
Więźba kratownicowa stosowana jest juŜ przy rozpiętości dachu powyŜej 12 m. Krokwi, płatwie, słupy itp. zastąpione są tu przez wiązary kratowe (kratownice, dźwigary). Najczęściej wykonuje się je z desek łączonych przy pomocy płytek kolczastych. Wadą kratownic jest to, Ŝe nie moŜna wykorzystać poddasza do celów uŜytkowych. Wiązary wiąŜe się usztywniającymi więźbę wiatrownicami, ponadto usztywnia je deskowanie lub łaty. Najczęściej elementem wiązarów są teŜ kleszcze – umieszczone poniŜej płatwi pary belek lub desek obejmujących obustronnie krokwie i słupy. Natomiast miecze pozwalają zwiększyć odległości pomiędzy słupami. Słupy i kleszcze rozmieszcza się tylko co 3–4 pary krokwi (wiązarów), reszta wiązarów składa się z samych krokwi. Dobierając odpowiednio liczbę płatwi i słupów moŜna zaś wykonać dach o niemal dowolnym, nawet minimalnym spadku.
Dach o bardzo niewielkim spadku. Brakuje w nim miejsca na typowe wiązary, więc płatwie podparto kozłami
Utrudnieniem w zagospodarowaniu poddasza o takiej więźbie są słupy, jednak są rozstawione co 3–4 metry, czasem udaje się zaś ukryć je w ściankach działowych. Wiązary kratowe (kratownice) to nowoczesne konstrukcje złoŜone ze cieńszych elementów niŜ tradycyjne więźby ciesielskie. Wiązar taki składa się z pasa górnego i dolnego, pomiędzy którymi znajdują się cienkie pionowe słupki i ukośne krzyŜulce. Dzielą one powierzchnię wiązara na stosunkowo niewielkie trójkąty.
Wiązar kratowy
Wiązar kratowy ma bardzo duŜą sztywność i wytrzymałość, jest przy tym lekki, a do jego wykonania potrzeba niewiele drewna. Takie wiązary mają oczywiście takŜe wady – ich wykonanie jest bardzo pracochłonne i wymaga duŜej dokładności. Dlatego najlepiej, jeśli są przygotowywane nie na budowie, lecz w wyspecjalizowanej wytwórni. Korzystne (i najtańsze) jest wówczas wykonanie wielu identycznych wiązarów. Cienkie elementy są bardziej wraŜliwe na działanie ognia i korozję biologiczną (grzyby i owady), dlatego szczególnie waŜna jest odpowiednia jakość drewna. Na szczęście wytwórnie na ogół dbają o jakość surowca. W domach jednorodzinnych stosuje się wiązary kratowe o rozpiętości
Przykład skomplikowanej konstrukcji z wiązarami kratowymi
Więźba dachowa - wieszarowa
To szczególny rodzaj konstrukcji, przydatny głównie wtedy, gdy odległości pomiędzy ścianami nośnymi są bardzo duŜe (ok. 10 m), gdy np. wszystkie obciąŜenia muszą być przekazane na ściany zewnętrzne (brak wewnętrznych ścian nośnych). Krokwie przekazują obciąŜenia np. na płatwie, a te zaś
- na wieszaki zamiast na słupy. Więźby o konstrukcji wyłącznie wieszarowej nie są popularne i rzadko spotyka się je o rozpiętości ponad 12 m. Więźba wieszakowa stanowi kręgosłup dla dachów o rozpiętości do 12 m, wówczas gdy nie moŜna wesprzeć konstrukcji na słupach ze względu na brak wystarczająco wytrzymałego oparcia dla nich na stropie. Jednak wieszaki bywają wykorzystywane w zastępstwie słupów, w więźbach o róŜnej konstrukcji.
Więźba z wiązarami wieszarowymi
Elementy inne np. lukarnie
Lukarna to element znacznie komplikujący konstrukcję dachu
Przykład zawansowanej technicznie i technologicznie konstrukcji drewnianej przekrycia hali sportowej
