Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Przeanalizujesz miejsce partii politycznych w Polsce na określonym biegunie sceny politycznej. Scharakteryzujesz programy partii politycznych i porównasz je ...
Typologia: Egzaminy
1 / 31
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Wprowadzenie Przeczytaj Schemat Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Źródło: Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o par ach politycznych, dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 25.06.2020 r.]. Źródło: Arkadiusz Nyzio, W słabości siła. Bilans ewolucji polskich par i politycznych w latach 1989–2013, „Polityka wewnętrzna i bezpieczeństwo” 2014, nr 2, s. 8.
Źródło: Michał Sawicki, Dlaczego tak ważne jest zniesienie finansowania par i z budżetu państwa, dostępny w internecie: kukiz15.org [dostęp 25.06.2020 r.]. Źródło: CKE, Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie, poziom rozszerzony, przykładowy arkusz egzaminacyjny, dostępny w internecie: plan.liceumlochow.pl [dostęp 8.07.2020 r.]. Źródło: Par e polityczne, dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl [dostęp 25.06.2020 r.].
Twoje cele
Przeanalizujesz miejsce partii politycznych w Polsce na określonym biegunie sceny politycznej. Scharakteryzujesz programy partii politycznych i porównasz je z teoretycznymi założeniami ideologii. Wyjaśnisz relacje między partiami politycznymi w polskim systemie partyjnym.
Przeczytaj
W latach 2005–2020 polska scena polityczna została zdominowana przez rywalizację dwóch partii prawicowych, różniących się zarówno w sferze podziałów socjopolitycznych, jak i kulturowych. Te dwie partie to Prawo i Sprawiedliwość oraz Platforma Obywatelska. Prawo i Sprawiedliwość to partia konserwatywna w swojej narracji społeczno‐kulturowej, odwołująca się do tradycyjnych wartości rodziny i Kościoła, mająca poparcie ze strony tej organizacji.
Drugi rząd Mateusza Morawieckiego Źródło: Kancelaria Sejmu/Aleksander Zieliński, licencja: CC BY 2.0.
W sferze gospodarczej partia dąży do odzyskania przez państwo kontroli nad gospodarką dzięki „repolonizacji przemysłu” i kontroli nad spółkami Skarbu Państwa. Jest zwolenniczką silnego państwa i rozbudowanego aparatu kontroli obywateli. Dąży do ograniczenia roli instytucji kontroli prawa. Partia zaproponowała również bardzo szeroki program socjalny, który został skierowany przede wszystkim do polskich rodzin. Jego głównym celem było zwiększenie poziomu przyrostu naturalnego wśród Polaków. Pewne oferty pomocy zostały również skierowane do emerytów, zaproponowano im m.in. trzynaste emerytury oraz obniżono wiek emerytalny, nie licząc się z realiami gospodarczymi i rynkiem pracy.
Prawo i Sprawiedliwość, powołując się na tradycje patriotyczne, jednoznacznie sprzeciwiło się przyjęciu przez Polskę uchodźców w czasie kryzysu migracyjnego w Europie w 2015 r.
Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.
W pierwszej kadencji współrządziła z wywodzącym się z Prawa i Sprawiedliwości prezydentem Lechem Kaczyńskim. Po katastrofie smoleńskiej, w której prezydent wraz z 95 innymi osobami zginął, Polacy wybrali na to stanowisko wywodzącego się z PO Bronisława Komorowskiego. Platforma Obywatelska to partia o bardzo szerokim spektrum ideologicznym. Jej członkowie i zwolennicy określają się zarówno jako centrolewica, jak i centroprawica. W swoim programie gospodarczym Platforma Obywatelska postulowała obniżenie podatków oraz wprowadzenie podatku liniowego. Po przejęciu władzy po krótkich, dwuletnich rządach Prawa i Sprawiedliwości w koalicji z Samoobroną RP i Ligą Polskich Rodzin, PO została zmuszona do zweryfikowania swoich pomysłów i ratowania finansów publicznych. Kolejnym problemem, ograniczającym realizację programu partii, był światowy kryzys gospodarczy, który Polska w okresie rządów Platformy Obywatelskiej przeszła bez ujemnego poziomu wzrostu gospodarczego. Ratując finanse publiczne, rządzący nie zauważyli jednak oczekiwań społecznych i większość kosztów kryzysu spadła na barki najbiedniejszych. Platforma Obywatelska jest zwolenniczką decentralizacji państwa i wzmocnienia roli samorządów. W jej programie znalazły się również hasła dalszej prywatyzacji spółek Skarbu Państwa, a także wprowadzenie różnych rozwiązań w ochronie zdrowia, w tym prywatyzacja szpitali i zarządzanie nimi na zasadach wolnorynkowych. W obszarze kulturowym, ze względu na zróżnicowanie wewnętrzne i próbę pozyskania szerokiego spektrum elektoratu, Platforma Obywatelska nie potrafi sformułować jasnego przekazu. Większość jej członków i sympatyków jest jednak zwolennikami „kompromisu aborcyjnego”. W czasie jej rządów została ratyfikowana konwencja antyprzemocowa.
Wskaż różnice w programach obu partii politycznych. Czy możliwa była zapowiadana w roku 2005 koalicja?
Partią stale obecną na polskiej scenie politycznej i w polskim parlamencie jest Polskie Stronnictwo Ludowe. Partia ta plasuje się w granicach progu wyborczego w kolejnych elekcjach, ale do tej pory zawsze była reprezentowana w parlamencie.
Obecny lider partii, Władysław Kosiniak‐Kamysz, próbuje znaleźć poparcie poza tradycyjnym, wiejskim elektoratem i zdobyć zwolenników zwłaszcza w dużych miastach, gdzie partia ma bardzo nikłe poparcie. Dlatego w ostatnich wyborach umieścił na swoich listach przedstawicieli ruchu Kukiz'15, który miał swoich
reprezentantów w poprzednim parlamencie. PSL w swoim programie odwołuje się do tradycji polskiej wsi, przedstawia postulaty rolników, jest zwolennikiem ingerencji państwa w sprawy społeczne. W kwestiach obyczajowych jego członkowie i zwolennicy opowiadają się za tradycyjnymi wartościami, ale nie wprowadzają wątków dyskryminacyjnych. Budowany na potrzeby kampanii wyborczej program postuluje duże zaangażowanie państwa w finansowe likwidowanie skutków klęsk żywiołowych, często bez oglądania się na możliwości budżetowe. PSL ze swoim programem ma największe możliwości koalicyjne, o czym świadczą dwukrotne koalicje z SLD i Platformą Obywatelską czy głosowanie w sprawach światopoglądowych zgodnie z oczekiwaniami Prawa i Sprawiedliwości.
Wskaż, które postulaty programowe łączą PSL z poszczególnymi koalicjantami.
Partią polityczną obecną w Polsce w różnych wcieleniach, ale nieobecną w parlamencie w latach 2015–2019, jest Sojusz Lewicy Demokratycznej. Partia jest spadkobiercą PZPR z czasów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W okresie III RP dwukrotnie pełniła funkcję podstawowej partii koalicyjnej, a jej przedstawiciel, Aleksander Kwaśniewski, był przez dwie kadencje Prezydentem RP (w latach 1995–2005).
Partia w swoim programie odwołuje się do wartości lewicowych, zarówno jeśli chodzi o obszar socjoekonomiczny, jak i kulturowy. Głosi konieczność wprowadzenia neutralności światopoglądowej państwa, liberalizacji ustawy antyaborcyjnej, równouprawnienia obywateli bez względu na orientację seksualną. W gospodarce jest zwolenniczką progresywnych podatków, interwencji państwa w gospodarkę, decentralizacji i wzmocnienia sfery
Władysław Kosiniak-Kamysz przemawia na demonstracji w obronie sądów w Krakowie (2017 r.) Źródło: Jakub Hałun, licencja: CC BY-SA 4.0.
Siedziba Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sejmie
Partię Kobiet oraz powstałe z niezadowolenia z rządów Platformy Obywatelskiej Ruch Palikota ,. Nowoczesną i utworzone wskutek braku zgody na wodzowski system kierowania Prawem i Sprawiedliwością przez Jarosława Kaczyńskiego partie Polska Jest Najważniejsza i Solidarna Polska.
Żywot tych partii był krótki i ostatecznie zostały one wchłonięte przez głównych graczy polskiej sceny politycznej. Partia Kobiet, po nieudanej kampanii wyborczej i przy braku reprezentacji parlamentarnej, została rozwiązana. Podobnie Ruch Palikota, który po jednej kadencji próbował budować koalicję na lewicy z ugrupowaniem Barbary Nowackiej, ale z powodu słabego poparcia w wyborach Janusz Palikot wycofał się z życia publicznego. Barbara Nowacka zaś nawiązała współpracę z Platformą Obywatelską, wchodząc przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku do Koalicji Europejskiej. Utworzona przez Ryszarda Petru .Nowoczesna, która miała być odpowiedzią na zbyt socjalne, zdaniem jej zwolenników, rządy Platformy Obywatelskiej, a która, jak sama nazwa wskazuje, miała spełnić oczekiwania progresywnych wyborców, po wewnętrznych sporach znalazła się na politycznym marginesie.
Ostatecznie Ryszard Petru wycofał się z polityki, a jego partia weszła w skład Koalicji Obywatelskiej, co oznaczało powrót do ścisłej współpracy z Platformą Obywatelską. Partie buntowników przeciwko Jarosławowi Kaczyńskiemu spotkał podobny los. Po rozpadzie partii Polska Jest Najważniejsza jej członkowie wycofali się z życia politycznego bądź szukali swojej dalszej drogi w szeregach Platformy Obywatelskiej, natomiast członkowie Solidarnej Polski, związani ze Zbigniewem Ziobrą, zostali przyjęci na listy wyborcze Prawa i Sprawiedliwości i jako członkowie zjednoczonej prawicy współrządzą drugą kadencję.
W rezultacie różnych prób budowania nowych ugrupowań polska scena polityczna wraca do starych partii i starych podziałów socjoekonomicznych i kulturowych. W programach
Tablica z najważniejszymi punktami programu Ruchu Palikota przy siedzibie klubu poselskiego w gmachu sejmu Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ryszard Petru – założyciel i przewodniczący .Nowoczesnej w latach 2015– Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.
partii można jednak zauważyć zmiany, które wprowadzają nowe ugrupowania, wchodząc w koalicje i podejmując współpracę. Trudno jednak złamać główny podział polityczny i odejść od polaryzacji sceny politycznej.
Zastanów się, jakie rozwiązania systemowe mogłyby wpłynąć na zmiany w polskiej polityce.
W roku 2019 na scenie politycznej Polski pojawiło się jeszcze jedno ugrupowanie o skrajnie prawicowym programie – Konfederacja.
Głównym spoiwem porozumienia są postulaty wolnościowe i narodowe, dlatego w jego skład wchodzą między innymi przedstawiciele ruchów antyszczepionkowych, zwolennicy Janusza Korwin‐Mikkego i Grzegorza Brauna. W Konfederacji widoczne są dwa główne nurty. Jeden tworzą zwolennicy wolnego rynku, taniego państwa, na których czele stoi Janusz Korwin‐Mikke. Postulują oni ograniczenie podatków, odejście od regulacji państwowych w gospodarce, prywatyzację wszystkich dziedzin życia publicznego poza sferą bezpieczeństwa. Są zwolennikami ograniczenia administracji i powszechnego dostępu do broni. Janusz Korwin‐Mikke głosi swoje postulaty z niezbyt dużym poparciem od 1989 roku. Drugi nurt Konfederacji to nurt narodowy. Na jego czele stoją dawni członkowie Ligi Polskich Rodzin i Młodzieży Wszechpolskiej. Opowiadają się za wyjściem Polski ze struktur Unii Europejskiej, co łączy ich ideowo z Januszem Korwin‐Mikkem. Ich celem jest absolutna suwerenność Polski – wyjście z sojuszów i utworzenie silnej polskiej armii. Są przeciwni przyjmowaniu przez Polskę imigrantów, wykazują się też brakiem tolerancji dla mniejszości. Głoszą konieczność ochrony polskiej rodziny, powrót do tradycji i zaostrzenie ustawy antyaborcyjnej.
Wymień wartości łączące dwa nurty Konfederacji.
Od 2019 Koalicja Odnowy Rzeczypospolitej Wolność i Nadzieja (KORWiN, Wolność) wchodzi w skład federacyjnej par i Konfederacja Wolność i Niepodległość Źródło: Adrian Grycuk, licencja: CC BY-SA 3.0.
podjęta w specjalnym głosowaniu uchwała parlamentu w systemie rządów parlamentarno‐gabinetowych, wyrażająca brak zaufania do działalności ministra albo rządu, prowadząca do ich dymisji; jest to instrument egzekwowania politycznej odpowiedzialności ministra czy rządu
Schemat
Polecenie 1
Przeanalizuj schemat i zastanów się, jakie koalicje programowe mogą powstać w polskim parlamencie. Sprawdź, czy proponowane rozwiązania istniały w rzeczywistości, i przedstaw powody ich zawiązania lub braku porozumienia. Następnie wykonaj polecenia.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1 Określ, jakie ideologie reprezentują przedstawione na wykresie par e polityczne.
Konfederacja
lider:
Sprawdź się
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z grafiką i wykonaj polecenie.
Przekształcenia na polskiej scenie politycznej od 2015 r. Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Dokończ zdanie, wskazując wszystkie poprawne odpowiedzi. Na polskiej scenie politycznej...
ze względu na rozdrobnienie w wyborach 2019 roku doszło do powstania koalicji, które pozwoliły mniejszym ugrupowaniom na wprowadzenie swoich przedstawicieli do parlamentu.
wszystkie par e polityczne uwzględnione na wykresie były reprezentowane w parlamencie w latach 2015–2019.
koalicje powstawały, opierając się na podobieństwach programowych.
wykształcił się system wielopartyjny.
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenia.
Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie,
poziom rozszerzony, przykładowy arkusz
egzaminacyjny
Źródło: CKE, Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie, poziom rozszerzony, przykładowy arkusz egzaminacyjny, dostępny w internecie: plan.liceumlochow.pl [dostęp 8.07.2020 r.].
