Rodzaje wykładni prawa, Notatki z Prawoznawstwo

Pobierz Rodzaje wykładni prawa i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

RODZAJE WYKŁADNI PRAWA

• wykładnia autentyczna – dokonywana przez ten sam organ, który ustanowił daną normę, ma moc prawną równą mocy prawnej aktu normatywnego, który został poddany interpretacji
• wykładnia legalna – dokonywana przez specjalny powołany organ prawa, ma charakter abstrakcyjny, oznacza to że dokonuje się jej za pomocą uchwał podejmowanych zwykle na specjalnych posiedzeniach sądu lub innego organu stosującego prawo, a nie w toku rozstrzygania konkretnych spraw, ma moc powszechnie wiążącą
• wykładnia operatywna (praktyczna) – dokonywana przez sądy i inne organy stosujące prawo w toku rozstrzygania indywidualnych spraw, ma charakter konkretny, wiąże tylko w tej sprawie, w której jej dokonano (ograniczona moc wiążąca)
• wykładnia doktrynalna (naukowa) – dokonywana jest przez naukowców/przedstawicieli doktryny prawniczej, nie ma mocy wiążącej, jej formą są głosy do orzeczeń najwyższych instytucji sądowych oraz komentarze do tekstów prawnych i opracowań naukowych, ma charakter pomocniczy
• wykładnia językowa (gramatyczna, lingwistyczna) – polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w którym zostały sformułowane
• wykładnia systemowa (systematyczna) – polega na ustaleniu znaczenia interpretowanej normy w kontekście całego systemu prawa, jest funkcją pomocniczą wobec wykładni językowej
• wykładnia funkcjonalna (celowościowa) – polega na ustaleniu znaczenia interpretacji normy prawnej przez uwzględnienie całego kontekstu funkcjonalnego, jak ustrój ekonomiczny, społeczno-polityczny, kultura społeczna oraz ideologie
• wykładnia literalna (dosłowna) – ma miejsce, gdy spośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych dyrektyw interpretacyjnych, wybrane zostaje to rozumienie, które zostało ustalone wyłącznie za pomocą dyrektyw językowych (rezultat wykładni językowej)
• wykładnia rozszerzająca – polega na porównaniu wyniku wykładni systemowej lub celowościowej i przejęciu szerszego znaczenia przepisu niż wynikałoby z interpretacji językowej (wynik szerszego znaczenia od wykładni językowej)
• wykładnia zwężająca – polega na przypisaniu normie węższego zakresu niż wynikający wprost z dosłownego brzmienia normy (wynik węższego znaczenia od wykładni językowej)

• wykładnia historyczna – to sposób ustalenia znaczenia tekstu prawnego, w którym interpretator odwołuje się do materiałów historycznych zawierających informacje o genezie aktualnie obowiązującej regulacji prawnej oraz dyskusji towarzyszących jej ustanowieniu. Określana jest też mianem wykładni subiektywne lub intencjonalnej, zmierza bowiem do określenia woli, intencji lub zamiarów historycznego prawodawcy
• wykładnia porównawcza (komparatystyczna) – to interpretacja prawa krajowego z wykorzystaniem informacji o prawie obowiązującym w innych państwach albo z podobnymi przepisami niegdyś obowiązującymi