Romantyzm – powtórzenie wiadomości cz. 1, Schematy z Sztuka

Pobierz Romantyzm – powtórzenie wiadomości cz. 1 i więcej Schematy w PDF z Sztuka tylko na Docsity!

Romantyzm – powtórzenie wiadomości cz. 1

Wprowadzenie Przeczytaj Galeria zdjęć interaktywnych Prezentacja mulmedialna Dla nauczyciela

Bibliografia:

Źródło: Alina Witkowska, Romantyzm. Źródło: (J 1, 1–5).

Twoje cele

Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818 Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Alina Witkowska

Romantyzm Romantyzm trudno definiować jako kierunek ograniczony tylko do literatury i sztuki. Miał on ambicję całościową, ogarniał wiele sfer sztuki i życia. Dlatego można mówić o romantycznym obyczaju, stylu bycia, a nawet polityce. (...) W Polsce zwłaszcza widoczne jest zachwianie granicy między sztuką a życiem i raz po raz ponawiane będą próby narzucenia rzeczywistości wzorców, ideałów, norm postulowanych przez literaturę. Dotyczy to jednostkowych i zbiorowych wzorów zachowań, takich jak nonkonformizm, bunt (filozoficzny i społeczny), nakaz walki za ojczyznę i żądanie ofiary, poświęcenia. Źródło: Alina Witkowska, Romantyzm.

Romantyzm – powtórzenie wiadomości cz. 1

Przeczytaj

Charakterystyka epoki

Nazwy „romantyzm” używali sami przedstawiciele tego okresu i formacji kulturowej. Słowo ma dość bogaty rodowód i kilka znaczeń, pochodzi: od określenia języka „ludowego”, nie łacińskiego ( lingua romana), poprzez nazwę utworów pisanych takim językiem (romanse), po XV‐wieczny wyraz romanticus, odnoszący się początkowo do takich utworów, a później do wyjątkowo pięknego pejzażu czy wiersza. Zaczęto też mówić jako o „romantycznym” dramacie szekspirowskim i hiszpańskim, podkreślając ich średniowieczny rodowód.

Okres romantyzmu w Europie trwa od drugiej połowy XVIII w. do 1848 r. (umowna data końca epoki znaczonej wydarzeniami Wiosny Ludów), w Polsce od wydania Ballad i romansów Mickiewicza (1822) do wybuchu powstania styczniowego w 1863 r. (z fazą dojrzałego romantyzmu w okresie między powstaniami, czyli w latach 1831‐1863).

Charakter romantyzmu został ukształtowany w Europie przez rewolucję francuską (1789), a w Polsce przez upadek państwa i walki narodowowyzwoleńcze. Jego wspólną cechą był bunt przeciw dotychczasowej kulturze dworskiej i równocześnie – skonwencjonalizowanej, „sztucznej”, odchodzącej coraz bardziej od natury cywilizacji mieszczańskiej. Swoją tożsamość okres ten budował w opozycji, stąd silne nacechowanie emocjonalne pary pojęć:

pozytywny stosunek emocjonalny

uczucia, serce, dusza, intuicja natura, naturalność, pierwotność, oryginalność „prawdy żywe”, poznane sercem szczerość i autentyczność

negatywny stosunek emocjonalny

rozum, umysł, „szkiełko” mędrca cywilizacja, sztuczność, wtórność „prawdy martwe”, poznane rozumem fałsz, konwenans, udawanie

Romantycy uważali, że wybitna jednostka nieuchronnie popada w konflikt ze społeczeństwem i zawsze stawali po stronie jednostki, indywidualności, która jest zdolna zmienić losy świata (romantyczny indywidualizm ). Równocześnie interesowały ich dzieje ludzkości jako historia ludów i narodów dążących do postępu. Pytali zatem o sens historii, wolność, rewolucję, stąd silny nurt tego okresu, zwany historyzmem. To także czas odkrywania kultur i tradycji, dotąd zaniedbywanych, zapomnianych czy nieznanych: począwszy od średniowiecza i baroku, poprzez kulturę Wschodu ( orientalizm ), po

ludowość. Po raz pierwszy w tak wyraźny sposób pojawił się konflikt między zwolennikami epoki poprzedniej i nadchodzącej, przyczyniając się do powstania kolejnej opozycji romantycznej: młody – stary. Młodzi to zwolennicy nowego, romantycy, którym przeciwstawiają się starzy, czyli klasycy.

Spór (walka) klasyków z romantykami w Polsce

1818 – Kazimierz Brodziński , O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej – zwolennik sentymentalizmu – według niego „klasyczność” (głównie literatura francuska) to wierność tradycji antycznej, przestrzeganie zasad poetyki klasycznej, ustalone wzorce piękna; „romantyczność” (przede wszystkim literatura niemiecka) to powrót do tradycji chrześcijańskiego średniowiecza, uznanie przewagi natchnienia i wyobraźni, zakwestionowanie reguł.

1819 – Jan Śniadecki , O pismach klasycznych i romantycznych – uważał, że romantyzm wspiera zabobony i ciemnotę (do postaci tego autora – profesora Uniwersytetu Wileńskiego – nawiązał Mickiewicz w słynnej balladzie Romantyczność, będącej także głosem w dyskusji); kanony prawdy i piękna, ustalone w starożytności, są wieczne i obowiązują w każdej epoce; jeśli się przeciw nim występuje, nie można stworzyć dzieła prawdziwego i pięknego.

Klasycy

Kazimierz Brodziński Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Ludwik Osiński (1775–1838) Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Kalendarium

Kontynuacja i nawiązania do epoki romantyzmu

Stanisław Wyspiański, Warszawianka, Noc listopadowa, Wyzwolenie Jan Kasprowicz, Pieśń o pani, co zabiła pana Jan Lechoń, Nie‐Boska komedia, Mickiewicz zmęczony Jerzy Liebert, Rozmowa o Norwidzie Władysław Broniewski, Ballady i romanse Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec Tadeusz Konwicki, Bohiń Thomas Mann, Lotta w Weimarze, Doktor Faustus Henryk Sienkiewicz, Latarnik

Słownik

Romantycy

Literatura

Malarstwo Muzyka Film

ballada

(gr. ballo - miotać się, wł. ballare - tańczyć) gatunek literacki pochodzenia ludowego, obejmujący teksty o charakterze epicko‐lirycznym, łączący cechy trzech rodzajów literackich: liryki, epiki i dramatu. Mimo różnic w genezie i ewolucji wzorców powiada stałe cechy charakterystyczne: tematem ballad są wydarzenia dziwne i zagadkowe, sposób ujęcia tematu cechuje naiwność i prostota, w balladach występuje jednowątkowa fabuła wzbogacona partiami dialogowymi. W warstwie językowej ballada operuje typowymi środkami poetyckimi: epitetami, porównaniami, powtórzeniami.

orientalizm

styl akcentujący cechy kultury Wschodu, zwłaszcza hinduską, japońską, arabską, perską, chińską

Johann Herder (1744–1803) domena publiczna

Johann Golieb Fichte (1762–1814) domena publiczna

Georg Wilhelm Hegel (1770– domena publiczna

Friedrich Wilhelm Schelling (1775–1854) domena publiczna

Bronisław Trentowski (1808–1869) domena publiczna

August Cieszkowski (1814–1894) domena publiczna

Prezentacja mulmedialna

Sztuka w epoce romantyzmu

Polecenie 1

Zapoznaj się z prezentacją, a następnie wynotuj cechy sztuki i architektury romantyzmu, które korespondują z cechami literatury tego okresu. Znajdź miejsca wspólne.

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Romantyzm – powtórzenie wiadomości cz. 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1. rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945– 1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1. przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2. analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
3. charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;
4. odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki; III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1. zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2. zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
3. stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
4. wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej. IV. Samokształcenie.

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
3. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
7. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on-line;
8. gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje w zakresie wielojęzyczności; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie; kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

powtarza wiadomości dotyczące epoki romantyzmu; podaje najważniejsze wydarzenia z epoki romantyzmu; charakteryzuje filozofię romantyczną; przedstawia najważniejsze motywy literatury romantyzmu; redaguje referat.

Strategie nauczania:

konstruktywizm; konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

z użyciem e‐podręcznika; ćwiczeń przedmiotowych; z użyciem komputera; dyskusja; metoda kosza i walizki.

Formy pracy:

praca indywidualna; praca w parach; praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

2. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

Praca domowa:

1. Wybierz jednego z zaprezentowanych w prezentacji Sztuka w epoce romantyzmu - architektura, malarstwo, muzyka artystów, a następnie przygotuj referat o cechach jego twórczości, umieszczając dzieło artysty w kontekście epoki.

Materiały pomocnicze:

Problemy polskiego romantyzmu, seria I‐III, red. M. Żmigrodzka, Wrocław 1971‐1981. R. Przybylski, A.Witkowska, Romantyzm, Warszawa 1997 (seria: „Wielka Historia Literatury Polskiej”).

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Galeria zdjęć interaktywnych” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.