Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

ROMANTYZM POZIOM ROZSZERZONY, Notatki z Język polski

Notatki z epoki literackiej - romantyzmu do matury rozszerzonej

Typologia: Notatki

2023/2024

Załadowany 13.11.2024

marcelina-stepniewska
marcelina-stepniewska 🇵🇱

2 dokumenty


Podgląd częściowego tekstu

Pobierz ROMANTYZM POZIOM ROZSZERZONY i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! Romantyzm XVIII w. do lat 40. XIX w. (1822-1864 w Polsce) Bohater romantyczny - jest typowym rodzajem bohatera literackiego epoki romantyzmu. Przede wszystkim charakteryzował go indywidualizm, często bardzo skrajny. Postrzegał się jako jednostkę wybitną, skazaną na samotność przez niezrozumienie. Towarzyszyła temu niezwykła emocjonalność, przekładającą uczucia ponad rozum. Nie mógł się więc odnaleźć w otaczającym go społeczeństwie. Bohater romantyczny był zazwyczaj nieszczęśliwie zakochany w wybrance swego sera. Splot takich cech powodował zazwyczaj tragiczną śmierć bohatera w wyjątkowo młodym wieku. PIERWOWZOREM BYL WERTER. Bohater werteryczny - wykreowany na kanwie Cierpień młodego Wertera, najstarszy archetyp bohatera romantycznego. Jego twórcą jest Johann Wolfgang von Goethe. Charakteryzuje się on niezwykłą emocjonalnością, połączoną z bierną postawą wobec otaczającego świata. Bohater werteryczny to miłujący przyrodę marzyciel, który nie jest zdolny podjąć żadnych działań wobec wrogo nastawionej rzeczywistości. Przed problemami ucieka w świat poezji i natury, przeżywając Weltschmerz - ból istnienia. Taka postawa z czasem prowadzi go do samobójstwa. Bohater bajroniczny - Stworzony przez lorda Byrona na łamach powieści poetyckiej Giaur. Można go określić jako człowieka czynu, brutalnego zabijakę o strasznej przeszłości. Jego postawa jest oznaka buntu wobec zastanego porządku społecznego, co skazuje go na wyalienowanie ze społeczeństwa. Cechuje go ogromna emocjonalność, odmienna jednak od postawy bohatera werterycznego. Wykreowany przez lorda Byrona bohater jest bowiem mściwy i skory do przemocy wobec wrogów. Nie szuka przebaczenia, nie żałuje. Przepełnia go jednak wieczne cierpienie, którego nie potrafi ukoić. Bohater reneistyczny - „Oda do młodości” jest - jak sam tytuł wskazuje - pochwałą właśnie ludzi młodych i szeroko pojętej młodości. Nie chodzi jednak w niej o to, by chwalić biologiczny aspekt tego etapu życia człowieka. Dzieło to skupia się na młodości raczej jako na sile o wielkiej mocy twórczej, reprezentującej to, co nowe. Młodość utożsamiana była głównie z romantykami, którzy przedstawiali świeże idee i koncepty, natomiast starość poprzedniego pokolenia utożsamiana była z marazmem i zamknięciem się na nowe pomysły. Dlatego więc polscy romantycy cenili młodość i uczynili z niej element swojego programu. Tylko ona mogła bowiem przynieść konieczne według nich zmiany w rzeczywistości, sposobie myślenia i w literaturze. W balladzie "Romantyczność" przedstawione zostały następujące elementy programu romantyków: odrzucenie kultu rozumu charakterystycznego dla oświecenia. postulowanie poznawania świata za pomocą intuicji i uczuć kult emocji. Ballada, cechy:  liczne motywy ludowe i folklorystyczne,  świat realny przeplata się ze światem fantastycznym (obecność istot fantastycznych, takich jak syreny, duchy, czy nimfy),  obecność przyrody,  mocny punkt kulminacyjny w akcji, Martyrologia – cierpienie, męczeństwo narodu, grupy społecznej lub wyznawców religii. Literatura martyrologiczna ukazuje obrazy wojen i walk od strony ofiar mesjanizm - nadanie uciemiężonym Polakom wyjątkowej roli zbawiciela narodów, wyznaczenie im posłanniczej misji Mesjasza ludzkości. Mieli mieć wpływ na historię świata Prometeizm - występuje w tekście fragmentu Wielkiej Improwizacji. Konrad buntuje się przeciwko Bogu z miłości do Polski, narażając się w ten sposób na karę. Okazuje chęć cierpienia za ojczyznę. Uważa, że Bóg pozwalający na cierpienie Polski nie jest Bogiem miłosiernym. Ocena spoleczenstwa: Poeta krytycznie odnosi się do postawy arystokracji, jednocześnie gloryfikując patriotyzm i poświęcenie młodzieży. Autor sugeruje, że to właśnie w rękach młodego pokolenia leżą losy narodu. Bohaterowie dynamiczni: Gustaw – Konrad Jacek Soplica – Ks. Robak (zmieniaja sie w trakcie utworu – ich dynamika) Biografia Mickiewicza: https://knowunity.pl/app/knows/jzyk-polski-adam-mickiewicz-c6289b33- e143-4517-b8db-15651ab414c4 Kordian J Slowacki Towarzyszy mu więc poczucie bezsilności i sceptyczna postawa wobec zastanych i utartych wartości. Wszystko to powoduje u niego paraliż działania i rodzi poczucie bezradności. Kordian jest wiec modelowym przykładem bohatera romantycznego, który przeżywa ból istnienia, wyobcowanie. Jego rozdarcie to wytwory jego psychiki, znajdują nawet uosobienie w postaci Strachu i Imaginacji, w obrazach jakie stawia mu przed oczami wrażliwa natura. Kordian bowiem zobowiązał się, że zabije cara. Wierzy, że czyn ten będzie zbawienny dla ojczyzny. Powinien też dotrzymać danego słowa – inaczej straci honor. Lecz jeśli cara zabije... Popełni śmiertelny grzech zabójstwa i królobójstwa. – a taki czyn nie mieści się w kodeksie rycerskim. Poza tym jest to grzech, który zaprzepaszcza zbawienie człowieka nie mówiąc już o karze ziemskiej. To jest tragizm Kordiana – presja. W dramacie Słowacki ukazuje polskie społeczeństwo jako uległe wobec zaborców. Poeta krytykuje szlachtę, której brak zdecydowania i bierność w obliczu wrogów przyczyniły się do upadku kraju. Ocena powstania listopadowego w „Kordianie” Juliusza Słowackiego jest jednoznacznie negatywna. Widać to w pierwszej scenie nazwanej “Przygotowanie (ROKU 1799 DNIA 31 GRUDNIA W NOCY)”, w której to kazał diabłom, czarownicom i demonom tworzyć nowy, XIX wiek. Winkelriedyzm oznaczał wybór postawy aktywnej, gotowość do podjęcia walki o niepodległość narodu. Polska, według Słowackiego, powinna stanąć do boju, nawet mając świadomość czekającej ją klęski. Winkelriedyzm był odpowiedzią autora Kordiana na teorię mesjanizmu, głoszoną przez A. Mickiewicza w III cz. Problematyka dramatu Z. Krasińskiego- Nie- Boska komedia Najważniejszym problemem poruszanym w dziele Krasińskiego jest konflikt polityczno-społeczny czyli, jak pisał, walka „arystokracji i demokracji”. W utworze zawarta jest także krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywistości.  Dramat rodzinny: Obie części łączy ze sobą postać głównego bohatera, który w pierwszej z nich występuje jako Mąż, a w drugiej jako Hrabia Henryk. Mąż jest poetą, który czuje się oddany swej sztuce. Kiedy poślubia Marię, szybko rozczarowuje się codziennym życiem rodzinnym.  Dramat spoleczny: głęboko analizuje konflikt społeczny między arystokracją a rewolucjonistami. Utwór ten, będący wybitnym przykładem dramatu romantycznego, ukazuje złożoność relacji i napięć społecznych w XIX- wiecznej Europie. Prowidencjalizm - historia jest rezultatem wyroków boskich, a nie działań ludzkich. Wizja społecznego przewrotu w "Nie-boskiej komedii" jest potwierdzeniem powyższej myśli, bowiem interwencja Boska rozstrzyga ostatecznie o finale walki rewolucyjnej. Rewolucjoniści w powieści Krasińskiego chcą totalnego zniszczenia, starego porządku, ale nie proponują nowej koncepcji. W ten sposób rewolucja staje się krwawą ucztą, a nie wystąpieniem w celu stworzenia nowego lepszego ładu na świecie. Rewolucja jako okrutny sposob na zmiane swiata.