ROZWÓJ UKŁADÓW PŁCIOWYCH, DYMORFIZM PŁCIOWY
1. ŻEŃSKIE -> 46, XX
2. MĘSKIE -> 46, XY
3. DETERMINACJA PŁCI PODCZAS EMBRIOGENEZY
Chromosom Y -> SRY (determinacja płci) -> TDF (czynnik determinujący jądra)
OBECNOŚĆ TDF -> PŁEĆ MĘSKA
BRAK TDF -> PŁEĆ ŻEŃSKA
Y -> płeć męska
Y -> mutacja SRY -> płeć żeńska
4. Układ moczopłciowy rozwija się ze współnej wyniosłośći mezodermalnej (grzebieni
mezodermalnych) – mezodermy pośredniej, wzdłuż tylnej ściany jamy brzusznej, a przewody
wydalnicze obu układów początkowo uchodzą do wspólnej jamy – steku.
5. GONADY U OBU PŁCI POWSTAJĄ OK. 2. MIESIĄCA ŻYCIA
6. ROZWÓJ GONAD
- GRZEBIENIE PŁCIOWE (GONADALNE) - ZLOKALIZOWANE W PRZYŚRODKOWEJ CZĘŚCI
ŚRÓDNERCZA; ZBUDOWANE Z PROLIFERUJĄCEGO NABŁONKA MEZODERMALNEGO (JAMY
CIAłA) I ZAGĘSZCZENIA MEZENCHYMY PODŚCIELISKA; BRAK KOMÓREK PŁCIOWYCH AŻ DO 6
TYGODNIA ROZWOJU
- NIEZRÓŻNICOWANE GONADY (6 tydz. rozwoju) - Nabłonek jamy ciała (mezodermalny)
proliferuje i wnika do mezenchymy podścieliska tworząc pierwotne sznury płciowe o
nieregularnym kształcie połączone z powierzchnią nabłonka jamy ciała; są one jednakowe u
obu płci PIERWOTNE SZNURY PŁCIOWE SĄ POCHODZENIA MEZODERMALNEGO
- ZRÓŻNICOWANE GONADY W KIERUNKU JĄDER LUB JAJNIKÓW - Pierwotne komórki płciowe
(PGC) wędrują z endodermy pęcherzyka żółtkowego (wzdłuż kreski jelitowej) do grzebieni
płciowych i zasiedlają pierwotne sznury płciowe – koniec 5 tygodnia rozwoju GONOCYTY
7. OOGENEZA ROZPOCZYNA SIĘ JUŻ W ŻYCIU PRENATALNYM
- Pierwotne komórki płciowe (PGC, ang. promordial germ cells) pojawiają się wśród komórek
endodermy pęcherzyka żółtkowego ok. 24 dnia po zapłodnieniu. Ludzkie PGC
(ektodermalne) wykazują markery komórek pluripotencjalnych, pochodzą z pluripotencjalnej
komórki macierzystej epiblastu
8. ROZWÓJ JĄDRA
- Różnicowanie gonady jest pod kontrolą chromosomu Y, który koduje TDF (testis determining
factor).
- TDF wpływa na proliferację pierwotnych sznurów płciowych, które penetrują głęboko i
tworzą sznury rdzenne czyli sznury płciowe jądrowe
- SZNURY JĄDROWE = KOMÓRKI SERTOLIEGO ( KOMÓRKI MEZODERMALNE) + KOMÓRKI
PRAPŁCIOWE (KOMÓRKI Z ENDODERMY)
- Komórki mezenchymatyczne występują pomiędzy sznurami jądrowymi i różnicują się w
komórki Leydiga
- 8 tydzień – komórki Leydiga wydzielają testosteron !!! Różnicowanie przewodów płciowych
- Komórki Sertoliego wydzielają MIS. MIS (AMH – hormon antymillerowski) hamuje rozwój
przewodów przyśródnerczowych; niskie stężenie tego hormonu u dorosłego mężczyzny <
80pmol/L wskazuje na dojrzałość komórek Sertoliego
- 4 miesiąc – sznury rdzenne przyjmują kształt podkowy i pozostają lite. Uzyskują światło i
stają się kanalikami nasiennymi jeszcze przed dojrzewaniem. W 1 roku życia gonocyty stają
się spermatogoniami Ad, w 4–5 roku życia pojawiają się spermatocyty – początek mejozy
