Sacharydy / Cukry / Węglowodany - notatka liceum, Notatki z Biologia

Pobierz Sacharydy / Cukry / Węglowodany - notatka liceum i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity! SACHARYDY – CUKRY – WĘGLOWODANY Zbudowane są z: węgla, wodoru i tlenu. Wzór ogólny: CnH2mOm Węglowodan H:O 2:1 MONOSACHARYDY (cukry proste, jednocukry) od 3 do 8 atomów węgla:  Triozy (C3) – Aldehyd 3-fosfoglicerylowy  Tetrozy (C4)  Pentozy (C5) – ryboza i deoksyryboza (RNA I DNA)  Heksozy (C6) – glukoza, fruktoza i galaktoza (C6H12O6) Cukry proste zawierają grupy: hydroksylową i karbonylową; aldehydową -CHO (aldozy) lub ketonową -CO- (ketozy). Pentozy, heksozy mogą występować w roztworach w dwóch postaciach: łańcuchowej i pierścieniowej. Glukoza jest podstawowym źródłem energii dla form życia. W organizmach:  Produkt przemian innych monosacharydów  Substrat do przemian innych monosacharydów  Substrat do syntezy disacharydów i polisacharydów Oligosacharydy powstają przez połączenie się od 2 do 10 cząsteczek cukrów prostych wiązaniem O- glikozydowym. Najczęściej występuje wiązanie 1,4-glikozydowe. Wiązanie O-glikozydowe – wiązanie między atomami węgla należącymi do różnych cząsteczek monocukrów za pośrednictwem tlenu (mostka tlenowego). W zależności od formy anomerycznej monocukrów wyróżniamy wiązania α-glikozydowe ( skrobia, glikogen, maltoza) i β-glikozydowe ( laktoza, chityna, celuloza). Do oligosacharydów należą disacharydy:  MALTOZA glukoza + glukoza (cukier słodowy)  SACHAROZA glukoza + fruktoza (cukier buraczany i trzcinowy)  LAKTOZA glukoza + galaktoza (cukier mlekowy) Cukry redukujące – zawierają w cząsteczkach wolną grupę aldehydową. Można je odróżnić od innych cukrów za pomocą próby Fehlinga. Próba Fehlinga polega na utlenieniu aldoz za pomocą Cu(OH)2 do odpowiednich kwasów organicznych. Niebieska barwa roztworu – wynik negatywny, ceglastoczerwona barwa – wynik pozytywny. Aldoza + Cu(OH)2 kwas organiczny + Cu2O + H2O Polisacharydy – powstają na skutek łączenia się wielu cząsteczek cukrów prostych. Są nierozpuszczalne w wodzie, ale mogą być rozkładane za pomocą enzymów.  Skrobia – materiał zapasowy roślin i niektórych protistów (amyloza i amylopektyna)  Glikogen – materiał zapasowy zwierząt i grzybów (ok. 100 tys. reszt glukozy)  Celuloza – główny składnik ściany komórkowej w komórce roślinnej (kilka tys. reszt glukozy)  Chityna – główny składnik szkieletów zewnętrznych stawonogów i ściany komórkowej w grzybach (kilka tys. reszt N-acetyloglukozaminy) Reakcja charakterystyczna dla skrobi, pozwalająca wykryć obecność skrobi w produktach to reakcja z jodem (jodyną)– pojawia się ciemnoniebieskie zabarwienie. Hialuronian – zapewnia skórze odpowiednie nawilżenie i napięcie, uczestnicząc jednocześnie w procesach jej starzenia, gdyż wraz z wiekiem zmniejsza się w niej jego ilość. Od lat znane są jego pozytywne właściwości wpływania na szybkość gojenia się ran. Izomery –związki chemiczne o takich samych wzorach sumarycznych, lecz różnych wzorach strukturalnych. Funkcje sacharydów:  stanowią materiał energetyczny (glukoza jest biopaliwem);  stanowią materiał zapasowy (glikogen u człowieka i zwierząt, skrobia u roślin);  są składnikiem budulcowym ścian komórkowych roślin (celuloza) i grzybów (chityna);  ryboza i deoksyryboza, są składnikiem kwasów nukleinowych — RNA i DNA, przez co uczestniczą w pełnionych przez nie funkcjach (m.in. ekspresji genów i modyfikacji białek);  oligosacharydy są elementami glikoprotein i glikolipidów, przez co ułatwiają pełnienie przez nich funkcji receptorowych w błonach biologicznych;  heparyna hamuje proces krzepnięcia krwi;