Samorząd Terytorialny w Polsce: Podstawy, Historia i Funkcjonowanie, Prezentacje z Samorząd terytorialny

Pobierz Samorząd Terytorialny w Polsce: Podstawy, Historia i Funkcjonowanie i więcej Prezentacje w PDF z Samorząd terytorialny tylko na Docsity!

Co to jest samorząd terytorialny?

to organizacja społeczności lokalnej lub regionalnej i jednocześnie forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań administracyjnych, wynikających z potrzeb tej wspólnoty i dozwolonych samorządowi przez ustawy, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej. (^) Herb województwadolnośląskiego

• Samorząd terytorialny jest najważniejszą formą samorządności rozumianej jako przesunięcie w obrębie administracji publicznej kompetencji do załatwiania pewnych spraw, tj. odebranie ich scentralizowanej administracji rządowej i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy dotyczą.

Herb województwa lubelskiego.

Samorząd terytorialny w Konstytucji RP

• Art. 163 Konstytucji RP stanowi, że „ Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”.

Herb województwa lubuskiego

Historia samorządu terytorialnego

• Samorząd terytorialny rozwijał się stopniowo z systemu wspólnoty sąsiedzkiej mieszkańców jednej miejscowości (gminy, miasta), obejmował potem szersze jednostki terytorialne.
• Podstawowe instytucje samorządu terytorialnego ukształtowały się w Europie w XIX w.
• Po II wojnie światowej ustalił się podział samorządu terytorialnego na lokalny (jego zasady określa Europejska Karta Samorządu Lokalnego z 1985, ratyfikowana przez Polskę 1993) i regionalny.

Herb województwa małopolskiego

• W Polsce samorząd terytorialny ukształtował

się w okresie zaborów i działał w latach

1919 – 39 ( w 1933r. wprowadzono jednolity

system samorządu terytorialnego).

• W PRL istniał formalnie w latach 1944–50,

potem jego miejsce zajął system rad

narodowych.

• Od 27 maja 1990 do 31 grudnia 1998 r.

samorząd terytorialny istniał tylko na

szczeblu gminy.

Herb województwa mazowieckiego

Zasady ustroju i działania samorządu

terytorialnego:

• unitarność – państwo stanowi całość, a gminy,

powiaty i województwa nie są autonomiczne

w stanowieniu prawa; przeciwnie jednostki

samorządu terytorialnego są tylko

administracją zdecentralizowaną, czyli

powstają i działają tylko na podstawie prawa

krajowego (ustaw bądź rozporządzeń

naczelnych organów administracyjnych);

Herb województwa podkarpackiego

• subsydiarność (pomocniczość) – sprawowanie

władzy publicznej powinno spoczywać w rękach

instytucji najbliższych zainteresowanym

obywatelom;

• zadania i kompetencje oraz środki finansowe

przydzielane są więc w pierwszej kolejności

gminom;

• nie należy jednostce wyższego rzędu (powiatowi,

województwu) powierzać zadań, które równie

dobrze mogą być wykonane przez jednostkę

niższego rzędu;

• przekazanie tych zadań na poziom wyższy

może nastąpić tylko wtedy, gdy ich

wykonanie przekracza możliwość

poziomu niższego;

Herb województwa podlaskiego

• demokracja – radni oraz wójtowie gmin,

burmistrzowie i prezydenci miast wybierani są

w wyborach demokratycznych, powszechnych,

bezpośrednich, równych i tajnych.

Herb województwa śląskiego

Cechy jednostki samorządu terytorialnego

• powstaje tylko z mocy prawa krajowego

i działa w granicach przez prawo określonych,

• członkami wspólnoty samorządowej z mocy

prawa są wszyscy mieszkańcy jednostki

samorządu terytorialnego,

• posiada własną demokratyczną organizację

ustaloną przez ustawę i własny statut, Herb województwa świętokrzyskiego

• swe decyzje podejmuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,
• jej względną samodzielność ogranicza zdecentralizowany nadzór organów państwowych o charakterze weryfikacyjnym, z reguły ograniczony do kryterium legalności,
• kontrolowana i chroniona przez niezawisłe sądy administracyjne i sądy powszechne. Herb województwa wielkopolskiego

Wpływ obywateli na decyzje władz samorządowych

Wszyscy mieszkańcy gmin, powiatów czy województw mają konkretne prawa pozwalające skutecznie wpływać na decyzje władz samorządowych. Te prawa to:

• prawo do informacji i kontrolowania działań i decyzji władz samorządowych (np. możliwość wzięcia udziału w sesjach rady miasta, gminy, powiatu czy sejmików województw, gdzie można zgłosić uwagi lub pytania), zachodniopomorskiego^ Herb województwa

zachodniopomorskiego^ Herb województwa

• prawo do organizowania demonstracji, wieców i pikiet , oczywiście z poszanowaniem praw innych członków wspólnoty i nieprzekraczaniem zasad prawa,
• prawo do zgłaszania inicjatyw i głosowania w tzw. budżecie partycypacyjnym (obywatelskim),
• prawo do kandydowania i, w przypadku wyboru, działania w radach oraz sejmikach (w tym w młodzieżowych radach gmin i miast).

Pikieta mieszkańców Warszawy domagających się walki z zanieczyszczeniem powietrza. Prawo do wieców i demonstracji (zasada wolności zgromadzeń) jest zagwarantowane w artykule 57 Konstytucji RP