Secesyjne dziela sztuki uzytkowej, Notatki z Historia sztuki

Pobierz Secesyjne dziela sztuki uzytkowej i więcej Notatki w PDF z Historia sztuki tylko na Docsity! Secesyjne formy w sztuce użytkowej Secesyjne formy w sztuce użytkowej Ważne daty 1888 – w Anglii powołany do życia zostaje ruch artystyczny Arts and Crafts; 1892 – założenie w Monachium stowarzyszenia artystycznego Secesja Monachijska (niem. Münchner Secession); 1897 - powołanie w Wiedniu stowarzyszenia artystycznego Secesja Wiedeńska (niem. Wiener Secession); 1901 – w Krakowie powstaje Towarzystwo Polskiej Sztuki Stosowanej. Scenariusz lekcji dla nauczyciela. Scenariusz zajęć do pobrania Plik o rozmiarze 67.35 KB w języku polskim Secesyjne formy w sztuce użytkowej przedmiotów codziennego użytku, zaprojektowanych przez artystę‐projektanta i wykonywanych przemysłowo na dużą skalę. Sztuka użytkowa stała się kolejną, równoprawną dziedziną twórczości (obok malarstwa, grafiki, rzeźby, architektury…). Do dzisiaj oba wyżej wspomniane terminy funkcjonują wymiennie obok siebie, a poza nimi spotyka się także takie określenia jak: sztuki dekoracyjne, sztuki zdobnicze, sztuka stosowana czy bardziej nowocześnie brzmiący design. Katalog wysyłkowy firmy Sears, 1900 r.,imgur.com, CC BY 3.0 W zdobnictwie drugiej połowy XIX wieku królowały tak zwane neostyle i eklektyzm. Pod wpływem historyzmu odkrywano na nowo sztukę minionych epok przekładając ją na ówczesną architekturę i sztuki zdobnicze. Już na początku stulecia, w dobie romantyzmu, zachwycano się średniowieczem i gotykiem. W drugiej połowie XIX wieku prym wiodły neorenesans i neobarok. Styl eklektyczny rozpowszechnił się w Europie z artystycznej potrzeby zestawienia elementów piękna z poszczególnych epok. 1. Eklektyzm to kompilacja stylów. Jest to twórczość łącząca rozmaite motywy pochodzące z różnych epok oraz kierunków artystycznych. John H. Belter, Sofa eklektyczna, Nowy Jork, 1850-1860, metmuseum.org, CC BY 3.0 Eklektyzm oznaczał eksplozję form, motywów i rodzajów zdobień, splatanie się różnych estetyk, bogactwo ornamentów i detali zdobniczych. Prowadziło do powstawania zupełnie nowych i nieznanych wcześniej dzieł, ale także do przedkładania zdobienia nad funkcjonalność przedmiotów, przeładowania nadmierną ornamentacją, aż po epatowanie bogactwem na granicy kiczu. Wpłynęło to szczególnie na estetykę sztuki użytkowej. Jednocześnie część ówczesnych artystów czy architektów zwracała uwagę na eklektyczny nadmiar i przepych w złym guście, a także zalew taniej produkcji maszynowej, nie zawsze wysokich lotów, a czasem wręcz tandetnej. 1 1. W wytwórczości dużą rolę odgrywać zaczął nowy zawód – projektant i nowa dziedzina sztuki – projektowanie artystyczne. Świecznik neobarokowy, Włochy, 2 połowa XIX wieku, metmuseum.org, CC BY 3.0 Jednym z ważnych ruchów artystycznych utworzonych na fali takiej krytyki był angielski Arts and Crafts Movement - ruch artystyczny, zrzeszający malarzy, rzeźbiarzy, architektów i rzemieślników w myśl tworzenia sztuki użytkowej, służącej całemu społeczeństwu. Został on założony w 1888 roku pod przewodnictwem Williama Morrisa. Inspiracją ruchu były idee angielskiego pisarza Johna Ruskina, że należy tworzyć sztukę użyteczną i funkcjonalną, jednak nie tracącą swoich estetycznych wartości. Dlatego artyści przeciwstawiali się produkcji mechanicznej, przemysłowej, na rzecz odrodzenia sztuki wykonywanej ręcznie. Projektowali meble, tkaniny, witraże, tapety oraz przedmioty codziennego użytku. 1 Lyongrün, Witraż w stylu secesyjnym, 1900, miejsce nieznane, wikipedia.org, domena publiczna Secesja to styl, który jako pierwszy w tak szerokim zakresie zafascynował nie tylko architektów, malarzy, grafików czy rzeźbiarzy, ale także twórców rzemiosła artystycznego, architektów wnętrz czy projektantów mody. Negowała ona rozróżnienie pomiędzy sztuką czystą i sztuką użytkową. Zjawisko to określane terminem Gesamtkunstwerk (jedność sztuk) wyrażało się w dążeniu do zatarcia granic między poszczególnymi dyscyplinami sztuki. Secesja objęła swym zasięgiem wszystkie dziedziny sztuki i wytwórczości: od malarstwa, rzeźby i architektury po różne dziedziny rzemiosła artystycznego, nobilitując tym samym sztuki stosowane i zdobnictwo oraz tworząc dzieła o charakterze dekoracyjnym. Zainteresowania artystów‐projektantów dotyczyły wielu różnych dziedzin sztuki. Przykładem jeden z czołowych twórców secesyjnych, malarz Gustaw Klimt, który był jednocześnie architektem, projektantem wnętrz, ubiorów i biżuterii. Twórcy secesyjny wypowiadali się w wyrobach meblarstwa, ceramiki i szkła, tkanin i ubiorów, złotnictwa i biżuterii, metaloplastyki, witrażu i wielu innych. Rola stylu secesyjnego Secesja godziła się z produkcją masową ale jednocześnie nie rezygnowała z rękodzieła. Postulowała wyrafinowanie także w przedmiotach użytkowych. Kierunek ten miał ambicje objąć wszystkie aspekty ludzkiej codziennej egzystencji. Nie miał być to kierunek awangardowy, ale taki, który zadowoliłby gusta estetyczne społeczeństwa. U podstaw secesji leżało również pragnienie nowości oraz innowacji – stąd stosowanie nowych sposobów ujęcia, nowych tworzyw, metod konstrukcji i technik. Alfons Mucha, opakowanie bibułek papierosowych „JOB”, 1896, nevsepic.com.ua, CC BY 3.0 Secesja zdecydowanie zrywała z XIX‐wiecznymi neostylami, akcentowała dekoracyjność formy jako wartość nadrzędną przedmiotu, także użytkowego. Bezpośrednim źródłem fascynacji i natchnienia były: literatura (szczególnie romantyczna), sztuka ludowa (w tym świat baśni i legend), sztuka Dalekiego Wschodu, wreszcie świat organiczny z bogactwem fauny i flory, a jednym z najczęściej stosowanych motywów stała się także postać kobieca. Jednym z wyróżników secesji była linia. Linia w stylu secesyjnym była falista i płynna, giętka, zakrzywiana, elastyczna, wijąca się, tworząca spirale, bardzo dynamiczna i nieokiełznana. Nie tylko zakreślała kontury, ale także dekorowała i symbolizowała. W żadnym innym kierunku artystycznym nie była równie ważna, jak w secesji. Hermann Obrist, Ha „Cyklamen”, 1895, archi-story.ru, CC BY 3.0 Kompozycje secesyjne były najczęściej spionizowane – akcentowano pion, motywy wertykalne i strzeliste, posługiwano się chętnie pionowym kadrem, preferowano wysokie i wąskie formaty, przedmioty komponowano w sposób wydłużony, nadawano im wysmukłe proporcje. Chętnie korzystano z motywu wysmukłych postaci, strzelistych drzew, długich łodyg roślin, fal morskich itp. W sztuce secesji królowała asymetria. Zmieniła ona dotychczasowy obraz świata kreowany przez artystów. Zarówno elewacje budynków, jak i wystroje wnętrz czy drobne przedmioty użytkowe pozbawione były symetrycznych płaszczyzn, uzyskały bardziej swobodną kompozycję, były niespokojne, rozedrgane, dynamiczne i zmienne. W secesji zanika również konstrukcyjny podział przedmiotów - elementy o miękkich kształtach są ze sobą niejako zlane, płynnie przechodzą jeden w drugi. Na asymetrie secesji oddziałało rokoko, ale także sztuka japońska (zwłaszcza drzeworyty japońskie), modna w okresie modernizmu. Inną charakterystyczną cechą była płaszczyznowość - płaska plama obwiedziona konturem, brak światłocienia, rezygnacja z klasycznej perspektywy, efektów iluzjonistycznych i sugestii przestrzeni. Secesja łączyła duże nie zapełnione powierzchnie z powierzchniami wypełnionymi bogatą ornamentyką. Taka stylistykę maja między innymi projekty graficzne czeskiego artysty Alfonsa Muchy. Kolorystyka secesji zrezygnowała z akademickich brązów i barw agresywnych, stała się bardziej subtelna, preferowała biel, i jasną kolorystykę, skłaniała się ku pastelom, barwom opalizującym, tęczowym, chętnie stosowano efekty połysku. Dobrze widoczne jest to w projektach szkieł Francuza Émile'a Gallé, który wynalazł nowe sposoby kształtowania i nakładania na siebie warstw różnie zabarwionego szkła, osiągając w ten sposób niesamowite efekty pod względem faktury i koloru. Wazon secesyjny, Niemcy, ok. 1895, cefiro.main.jp, CC BY 3.0 Secesja cechuje też ogromna dekoracyjność, bogactwo ornamentyki nie nawiązującej do klasycznego ornamentu. Fauna i  flora stanowiły w secesji ulubione motywy zdobnicze. Fascynacja przyrodą brała się z założenia, że sztuka powinna naśladować procesy natury. Przedmioty zdobiono motywami takimi jak: rośliny wodne, lilie, kalie, irysy, bluszcze i winorośle, łabędzie, ważki, motyle, pawie i jaszczurki. Motywy roślinne i zwierzęce często są w dekoracji secesyjnej przetworzone lub stanowią jedynie inspirację do tworzenia swobodnej ornamentyki wywodzonej z form organicznych. Oo Eckmann, „Makata z łabędziami”, 1897, Kunsndustrimuseet, Kopenhaga, pinimg.com, CC BY 3.0 Dopiero po upływie dwudziestu lat, w latach 50. i 60. XX wieku styl secesji wrócił do łask i został doceniony, jako bardzo wartościowy okres w rozwoju sztuk plastycznych, w tym zwłaszcza rzemiosła i projektowania artystycznego. René Jule Lalique, Broszka, ok. 1900, japanmes.co.jp, CC BY 3.0  Prezentacja 3D Secesyjne formy w sztuce użytkowej Źródło: online skills. Zadania Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Secesja jest nurtem, który zyskał bardzo liczne nazwy w różnych krajach. Które z poniższych określeń oznaczają secesję? Jugendsl Art Nouveau Art Déco Przyjrzyj się trzem projektom przedmiotów codziennego użytku. Który z nich reprezentuje styl secesji?       Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 5 Wskaż przymiotniki, charakteryzujące ornament secesyjny. historyczny, kaligraficzny, eklektyczny geometryczny, minimalistyczny, regularny falisty, asymetryczny, organiczny Przyjrzyj się trzem dziełom sztuki. Wskaż, które z nich mogłyby być źródłem inspiracji dla secesyjnej sztuki użytkowej? Linearyzm to: rodzaj rzemiosła artystycznego sztuka dekorowania wnętrz architektonicznych metoda wydobywania kształtu za pomocą konturu i linii          Ćwiczenie 6 Uzupełnij metryczkę poniższego dzieła. Autor: Tytuł: Rok powstania: Ćwiczenie 7 Słownik pojęć Arts and Cras Ruch artystyczny, zrzeszający malarzy, rzeźbiarzy, architektów i rzemieślników w myśl tworzenia sztuki użytkowej, służącej całemu społeczeństwu. Założony w 1888 roku w Anglii pod przewodnictwem architekta i projektanta Williama Morrisa. Inspiracją były idee angielskiego pisarza Johna Ruskina, że należy tworzyć sztukę użyteczną i funkcjonalną, jednak nie tracącą swoich estetycznych wartości. Dlatego artyści przeciwstawiali się produkcji mechanicznej, przemysłowej, na rzecz odrodzenia sztuki wykonywanej ręcznie. Eklektyzm w sztuce twórczość kompilacyjna, łącząca różne elementy i treści z różnych stylów, epok i kierunków artystycznych, nieprowadząca do nowej syntezy, nieoryginalna Historyzm nurt w XIX‐wiecznej architekturze i rzemiośle artystycznym, polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok Neostyle / style historyzujące Połącz w pary pojęcia z ich definicjami. Neostyle w sztuce twórczość kompilacyjna, łącząca różne elementy i treści z różnych stylów, epok i kierunków artystycznych, nieprowadząca do nowej syntezy, nieoryginalna. Historyzm jedna z odmian historyzmu, nurt w architekturze i rzemiośle artystycznym XIX-w. naśladujący styl wybranej minionej epoki artystycznej. Eklektyzm nurt w XIX-wiecznej architekturze i rzemiośle artystycznym, polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok. jedna z odmian historyzmu, nurt w architekturze i rzemiośle artystycznym XIX‐w. naśladujący styl wybranej minionej epoki artystycznej, np. neorenesans, neobarok, neogotyk Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana Towarzystwo artystyczne założone w Krakowie w 1901 roku, którego celem było tworzenie i upowszechnianie wzornictwa artystycznego oraz promowanie sztuki stosowanej i nadanie jej rangi analogicznej do tzw. „sztuki czystej”. Źródło: encyklopedia.pwn.pl Galeria dzieł sztuki Bibliografia G. Fahr‐Becker, Sececja, Konemann, Koningswinter 2004. J. Tomkowski, Secesja, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk : Fundacja Akademia Humanistyczna, Warszawa 2008. K. Sagner, Secesja, Świat Książki, Warszawa 2007. Lyongrün, Witraż w stylu secesyjnym, 1900, miejsce nieznane, wikipedia.org, domena publiczna 