Socjologia ogólna - Notatki - Socjologia ogólna - Część 2, Notatki z Socjologia

Pobierz Socjologia ogólna - Notatki - Socjologia ogólna - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Socjologia tylko na Docsity!

E. Polak, Integracja i dezintegracja jako współzależne procesy współczesnych przemian cywilizacyjnych

Jakie czynniki są dezintegrowane w skali makro? Państwo narodowe

12. Świadomość społeczna.

Pojęcie świadomości społecznej. Przedmiotowe i podmiotowe rozumienie świadomości społecznej. Formy świadomości społecznej. Dziedziczenie idei.

L. Kołakowski, Moje słuszne poglądy na wszystko

TOŻSAMOŚĆ OSOBOWA – jest zjawiskiem nie tylko „egzystencjalnym”, lecz również kulturalnym

1. Substancja (dusza) - niematerialna strona osobowości, na rozmaite sposoby związana z ciałem, siedlisko życia duchowego, odrębny byt, metafizyczna; nie jest to idea empiryczna 2. Pamięć – niezbędna, dzięki niej istnieje ciągłość 3. Antycypacja – trzeba uświadomić sobie przeszłość, ale także ukierunkować się w przyszłość – świadomie antycypować 4. Ciało – zawiera się ona w samej idei osobowości; ludzkie ciało – ciało świadome 5. Świadomość określonego w czasie początku -

TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA – zbiorowości ludzkie mają własną tożsamość, która daje się opisać w kategoriach podobnych jak ciągłość osobowa; jest jeszcze bardziej stopniowalna, do jej opisu potrzebujemy kilku niezależnych od siebie kryteriów; żaden naród nie może przetrwać bez świadomości narodowej

1. Substancja – „duch narodowy” , ma wyraz w swoistych formach życia kulturalnego i zachowaniach zbiorowych, zwłaszcza w chwilach kryzysu; byt metafizyczny odznaczający się mocą wyjaśniającą, nieempiryczny 2. Pamięć historyczna – naród musi mieć świadomość, że jego obecna egzystencja jest przedłużeniem istnienia w przeszłości; oprócz wiedzy historycznej przeszłość przechowują rozmaite symbole, sposoby wyrażania się, stare budowle, świątynie i grobowce 3. Antycypacja – naród jest zorientowany na przyszłość, inaczej niż jednostka - nie zakłada swojej śmierci 4. Ciało – terytorium – szczególny krajobraz oraz fizyczne artefakty przeobrażające środowisko naturalne 5. Umiejscowiony w czasie początek – świadczą o nim legendy o akcie założycielskim lub pierwszych przodkach, od których wywodzić można początki narodu

KOŚCIÓŁ KATOLICKI – jest to przykład ciała religijnego, w którym te same czynniki określające tożsamość są wyraźnie obecne w jego konstytucji, wynika to po części z jego stopnia instytucjonalizacji

1. Substancja – kościół jako oblubienica Chrystusa, ciało mistyczne o boskim pochodzeniu, substancja nie może zostać naruszona lub skażona przez ludzkie grzechy i przestępstwa 2. Pamięć zbiorowa – święte księgi, zapisy historyczne, żywoty świętych, materialne pomniki wiary (świątynie, dzieła sztuki), ucieleśniona jest również w tradycji dogmatycznej traktowanej jako źródło doktrynalnej prawdy 3. Zorientowany na przyszłość sens – Kościół jest przewodnikiem, który prowadzi ludzkość do zbawienia, nie antycypowanie przyszłości, ale aktywna **misja

4. Ciało – Sukcesja Apostolska –** dane pierwotnie dane apostołom, przekazywane przez każde pokolenie kapłanów pokoleniu następnemu 5. Identyfikacja początku w czasie – wyznaczają go narodziny Chrystusa, jego chrzest, kazania, przeistoczenie, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie

G. Ritzer, Klasyczna teoria socjologiczna , Poznań 2004, rozdz. 13, Alfred Schütz

NIEPRZEKŁADALNOŚĆ PERSPEKTYW – nie jest możliwe użycie pewnego aparatu pojęciowego bez konsekwencji tego (aparat pojęciowy Schütza – fenomenologia)

SWIAT PRZEŻYWALNY (termin zapożyczony od Huslera) – intersubiektywny świat życia codziennego, stanowi podstawową rzeczywistość; zachodzi w nim to, co nie podlegające dyskusji i przyziemne; na jego określenie używane są synonimiczne terminy: świat zdroworozsądkowy, świat życia codziennego, codzienny praktyczny świat, przyziemna rzeczywistość; jest przyjmowany za coś oczywistego, ludzie nie poddają w wątpliwość jego typifikacji i przepisów, dopóki nie zaistnieje kłopotliwa sytuacja; świat ten istniał na długo przed naszym narodzeniem, został stworzony przez naszych przodków, dzięki niemu mamy doświadczać i interpretować

Sześć podstawowych cech świata przeżywalnego:

1. Szczególne napięcie – „czujność” 2. Aktor stara się nie wątpić w jego istnienie 3. W nim ludzie angażują się w działanie w świecie zewnętrznym; ośrodkiem świata przeżywalnego jest praca 4. Specyficzna forma doświadczania własnej jaźni; jaźń pracująca jest doświadczana jako całkowita 5. Szczególna forma stosunków społecznych, istnieje w niej wspólny intersubiektywny świat komunikowania się i działania społecznego 6. Istnieje w nim wspólna perspektywa czasowa, krzyżuje się w niej strumień czasu osoby i społeczeństwa

INTERSUBIEKTYWNOŚĆ (czyli to, jak ludzie pojmują świadomość innych żyjąc we własnym strumieniu świadomości) w znaczeniu:  Węższym - świat intersubiektywny nie jest światem prywatnym, to wspólny świat wszystkich ludzi; którzy związani są poprzez wspólne wpływy i pracę; dzielimy z innymi ludźmi świat i przestrzeń, jednoczesność jest istotą intersubiektywności; Schütza interesuje interakcja głównie jako środek, za pomocą którego ludzie pojmują wzajemnie swoje świadomości, sposób ich wzajemnego intersubiektywnego odnoszenia się do siebie.

3. W trakcie pracy teoretycznej naukowiec nabiera dystansu do własnej sytuacji w świecie przeżywalnym, działa w „świecie nauki”, aktorzy zdroworozsądkowi są uwikłani w swoje biograficzne sytuacje i działają w świecie przeżywalnym

Świat życia codziennego jest zaludniony przez osoby działające w sposób sensowny, a naukowcy próbują stworzyć model świata, w którym ludzie działają racjonalnie.

Działanie sensowne – to, co robią ludzie jest w zgodzie ze społecznie przyjętymi zasadami radzenia sobie z typowymi problemami, za pomocą typowych środków, służących osiąganiu typowych celów; ludzie mogą przy tym działać rozsądnie

Działanie racjonalne – racjonalność jest u Schütza konstruktem teoretycznym; są to działania podejmowane w ramach zdroworozsądkowych doświadczeń życia codziennego w świecie społecznym; został stworzony przez naukowców dla określonych celów metodologicznych

Cztery sfery świata społecznego: (odróżniają się stopniem bezpośredniości oraz możliwością określenia) FOLGEWELT – świat ludzi przyszłości, świat całkowicie wolny i niedeterminujący, można go tylko ogólnie przewidzieć, nie da się szczegółowo opisać

VORWELT – świat poprzedników, przeszłość poddaje się analizie, da się określić, nie ma elementu wolności, bo coś już się zdarzyło, trudno interpretować działania ludzi, którzy żyli kiedyś, bo trzeba to robić współczesnymi konstruktami myślowymi

UMWELT – świat otaczający, sfera bezpośrednio doświadczanej rzeczywistości społecznej, ludzie znajdujący się ze sobą w bezpośrednich stosunkach, osobisty kontakt wystarcza do zaliczenia do tej sfery, stosunki typu my cechuje wysoki stopień zażyłości, określony przez to, na ile aktorzy znają nawzajem swoje biografie; obejmuje świadomość uczestników, wzory działania i interakcje typowe dla bezpośrednich kontaktów, zorientowanych na ty; aktorzy mogą wejść wzajemnie w swoją świadomość, ale jednostka ma tylko typową wiedzę o drugiej osobie, aktorzy idą w tych stosunkach na znaczne ustępstwa, korygują swoje wyobrażenia o innych, aktorzy mają swobodę; powstają w nim typifikacje, jest on podstawowym źródłem konstruktów I stopnia oraz istotną areną badań naukowych

MITWELT – sfera pośrednio doświadczalnej rzeczywistości społecznej, są tu wyłącznie typy ludzi lub większe struktury społeczne, a nie rzeczywiści aktorzy, na te typy składają się ludzie, ale niedoświadczani w bezpośrednim kontakcie, odległości między ludźmi uniemożliwiają bezpośrednią interakcję; w miarę oddalania się ludzi od siebie następuje stopniowe przejście od Umwelt do Mitwelt; jest to świat rozwarstwiony, poszczególne znaczenia określa stopień anonimowości

• im bardziej anonimowe tym bardziej poddają się badaniu naukowemu; stosunki typu ONI – interakcja z bezosobowymi „współczesnymi”, typowe schematy nie podlegają modyfikacji – częste stosunki – nie powstają nowe doświadczenia

Motywy i znaczenia ZNACZENIA – dotyczą tego, jak aktorzy określają, które aspekty świata przeżywanego są dla nich istotne

Dwa typy znaczenia:  Subiektywny kontekst – poprzez nasze niezależne konstruowanie rzeczywistości określamy pewne jej składniki jako znaczące  Obiektywny kontekst – zbiór znaczeń, które istnieją w kulturze jako całości i stanowią wspólną własność zbiorowości aktorów, mogą być przedmiotem badań naukowych

MOTYWY – dotyczą przyczyn, dla których aktorzy postępują tak, a nie inaczej

Dwa typy motywów: (związane z przyczynami indywidualnego działania)  „Ażeby” – są to powody, Ponieważ jakich aktor podejmuje pewne działania, by osiągnąć jakiś przyszły cel lub spowodować zdarzenie, istnieją wtedy, gdy działanie następuje; są subiektywne, mają charakter osobisty  „Ponieważ” – retrospektywne czynniki z przeszłości, które sprawiły, że ludzie zachowują się tak, a nie inaczej, są obiektywne, mogą być retrospektywnie badane z zastosowaniem metod naukowych

M. Ziółkowski, Wiedza, jednostka, społeczeństwo. Zarys koncepcji socjologii wiedzy

ŚWIADOMOŚC SPOŁECZNA – przedmioty musza być zobiektywizowane, nosicielami świadomości społecznej są tylko takie jednostki, indywidualne podmioty, formy

Dwa rodzaje podmiotów, które noszą świadomość społeczną  Podmioty ludzkie  Zobiektywizowane elementy

ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA – wspólna kilku, bądź wielu jednostkom; fakt nieartykułowalności, niekoniecznie możliwa introspektywnie do odtworzenia, wiedza na dany temat, której towarzyszy świadomość lub poczucie tej świadomości, istnieją pewne zewnętrzne nośniki świadomości społecznej

Kryteria:  Wspólnota przekonań  Uświadomienie sobie jej  Podejmowanie na ich gruncie odpowiednich, indywidualnych albo zbiorowych działań praktycznych

Nieartykułowalne – nie ze wszystkiego zdajemy sobie sprawę, nie musimy umieć bezpośrednio odtworzyć całej wiedzy, ona jest tam gdzieś zapisana

Introspekcyjność – zaglądają w głąb siebie nie jesteśmy w stanie podać źródeł naszych przekonań

Wspólnota przekonań:

1. Podmiotowa – warunek osobowy i treściowy (co jest wspólne) 2. Uświadamianie sobie – zakres

 Trudności z definiowaniem narodu, problem z potocznym znaczeniem niektórych pojęć m.in. narodu, także uwikłanie w kontekst literacki  Uwikłane we współczesność, trudność z obiektywnym zdefiniowaniem, presja społeczna, otoczenie

Klasyfikacja definicji narodu, dwie grupy definicji: (J. Wiatr) STRUKTURALNE:  Świadomościowe – odnoszą się do świadomości społecznej (definicja Ziółkowskiego)  Polityczne – zbiorowość posiadająca własne instytucje polityczne (najlepiej, gdyby to było państwo)  *Kulturowe kulturalistyczne – (Kłoskowska) naród to jakaś jednostka kultury  Materialne – definicje eklektyczne, stanowią pewien zbiór różnych elementów cech narodu GENETYCZNE:  Naród to wspólnota pewnych losów historycznych

Jan Szczepański  Państwo, instytucje  Uniformizacja kultury  Określony poziom kultury (instytucja przekazujące wiedzę)

Czynniki narodotwórcze:  Kultura – czynnik ideologiczny (język, religia, mit, legenda) czynniki kształtujące świadomość, jednoczące  Czynniki ekonomiczne (narodowy rynek towarów, wykształca się pewna infrastruktura komunikacyjna), czynnik ekonomiczno-społeczny – wykształcenie się mieszczaństwa, walka z feudalizmem  Czynniki polityczne – państwo lub dążenie do instytucjonalizacji  Czynnik demograficzno-terytorialny

NACJONALIZM (ideologie – przedmiot ogólny)  Co go wyróżnia, jaki ma atrybuty – NARÓD – jako wartość pozytywna  Naród jako najważniejsza grupa pierwotna, ogromna wspólnota, więź abstrakcyjna  Dwojakie rozumienie  Trzy rodzaje (wartość): kulturowy (kultura), etniczny (element etniczny), polityczny (państwo na piedestale)

U. Altermatt, Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie

ETNONACJONALIZM (B. Barber – twórca tego pojęcia) nowe zjawisko (koniec XX wieku) nacjonalizm kulturowy, potężny ruch duchowy i społeczny, przeciwstawiający się kulturowej nowoczesności i pluralistycznej demokracji, odrzuca modernizację kulturową, a nie techniczną czy naukową

Przyczyny powstania etnonacjonalizmu:  Czynnik kompensacyjny – chcemy się uwolnić od niebezpieczeństwa, ale nie wiemy jak

 Upadek wielkich ideologii – ludzie zaczynają odwoływać się do czegoś, co pozwoli im uzyskać tożsamość  Upadek autorytetów  Procesy globalizacyjne - chęć zachowania odrębności kulturowej

Przejawy etnonacjonalizmu:

1. Nacjonalizm: 2. Etnizacja

Tłem etnonacjonalizmu jest problem emigrantów i azylantów w Europie Zach. oraz powstawanie państw narodowych w Europie Wsch. Występuje on także w państwach powstałych w procesie dekolonizacji.

Etnizacja społeczeństwa i polityki - pojawia się w latach 80tych, chociaż nie jest to zjawisko nowe (pojawiają się nowe pojęcia: „rasa” => „pochodzenie”, „duch narodu” => kultura, „przestrzeń życiowa” => „region”)

Etnizacja polityki opiera się na przeświadczeniu, że lud, naród i etnia są naturalnymi bytami, które można obiektywnie zdefiniować. Są to byty już zastane, czyli nierówność należy do natury ludzi. Obcy jest kimś innego rodzaju, dlatego zawsze jest wrogiem („naturalizacja różnicy” Joseph Marko) Etnizacja jest wynikiem nowoczesnego społeczeństwa, które powstało w skutek wzmożonej mobilności i migracji ludności.

Przyczyny etnizacji ( kontekst społeczny)  Modernizacja, która niesie za sobą zagrożenie dla tożsamości narodowej  Kryzys ekonomiczny  Utrata poczucia wspólnoty

Etniczność, lud i naród stają się elementem strategii politycznej. Język, religia, przynależność narodowa stają się elementem mobilizacji politycznej. Konflikty pojawiają się nie pomiędzy klasami społecznymi tylko pomiędzy etniami. Wszystkie problemy społeczne np. bezrobocie, niski poziom wykształcenia wyprowadza się z różnic kulturowo- etnicznych.

NEORASIZM – opiera się na przynależności do innych grup etnicznych, ludzie, którzy zostali wychowani w innej kulturze; jest to przekonanie, że ktoś jest gorszy nie na podstawie cech biologicznych, ale różnic kulturowych.

McWorld - globalna gospodarka rynkowa vs dżihad - nacjonalizm: Zarówno globalna gospodarka rynkowa jak i ciasny nacjonalizm negują instytucje demokratyczne i prawa obywatelskie. Podkopują istnienie państw narodowych. Człowiek w McWorldzie: konsument, dla dżihadu liczą się „więzy krwi”. S. Huntington: paradygmat cywilizacyjny : „następna wojna światowa będzie wojną pomiędzy cywilizacjami” - konflikty nie ideologiczne czy ekonomiczne, lecz kulturowe i cywilizacyjne.

Regiony cywilizacyjne wg Huntingtona:  Świat zachodni

elektorat jest niejednorodny - od bezrobotnych do wykształconych warstw wyższych.

Potajemny powrót sacrum: Powrót do religii (reislamizacja, rechrystianizacja, rejudaizacja) po okresie sekularyzacji (1945-65) - ludzie w poszukiwaniu bezpieczeństwa i pewności powracają do religii. Pojawiają się ruchy odnowy religijnej. Rośnie zainteresowanie tradycją. Fundamentalizm religijny może wejść w związek z nacjonalizmem etnicznym, zaostrzając istniejące antagonizmy. Fundamentalizm należy do patologii postępu, wywołany jest nowoczesnością. Aspekt religijny ponownie przedmiotem polityki:  1977 - Izrael- do władzy dochodzi Likud  1978 - Karol Wojtyła papieżem  197 9- Chomeini przywódcą Iranu itd.

J. Błuszkowski, Stereotypy narodowe w świadomości Polaków

Dwie przeciwstawne hipotezy:

1. Polacy społeczeństwem otwartym, tolerującym odmienność innych narodów 2. Polacy społeczeństwem zamkniętym, etnocentrycznym

AUTOSTEREOTYP - postać stereotypu, w którym podmiot postrzega siebie samego; jego podmiot i przedmiot jest ten sam, zajmuje on centralne miejsce w systemie stereotypów, jest to obraz własnej grupy, w którym chronimy i odtwarzamy naszą tożsamość (wytwór kultury symbolicznej - rozpatrywany na podst. 2 kryteriów)

Dwa kryteria rozpatrywania:

1. Kryterium semiotyczne - obejmuje zachowania ludzi i wytwory tych zach., które są znakami rozpoznawczymi grupy 2. Kryterium aksjologiczne - autostereotyp wartością, którą grupa wyznaje i kultywuje

Podział autostereotypów:

1. Tradycyjny - oparty na doświadczeniach historycznych 2. Antycypacyjny - ukierunkowany na przyszłość

HETEROSTEREOTYP - występuje podmiot postrzegający i przedmiot postrzegany, jest to obraz jednej grupy w świadomości innej grupy

System (model) stereotypów (W. Lippmann) - system autostereotypów i heterostereotypów oraz ich kontekstowa zależność ( 2 wymiary):

1. Poszukiwanie różnic i podobieństw pomiędzy autostereotypami i heterostereotypami 2. Współzależność percepcyjna między heterostereotypami różnych narodów Autostereotyp jako korelat tożsamości narodowej jest ściśle powiązany z treścią heterostereotypów innych narodów.

Autostereotyp tradycyjny Polaków - niezbywalny składnik tego autostereotypu, stanowi pamięć historyczna, która zapewnia ciągłość odrębności narodowej w przeszłości i teraźniejszości

 Nadużywający alkoholu  Wierzący  Rodzinny  Patriotyczny  Honorowy  Rozrzutny  Odważny  Leniwy  Lekkomyślny  Uczynny  Niezdyscyplinowany

Bóg----------------------------- Honor------------------------Ojczyzna

Polak - katolik Polak - Polak - patriota człowiek honoru

Autostereotyp Polaków nasycony jest treściami etnocentrycznymi, aby zachować odrębność kulturową i tożsamość narodową. Wzory Polak-katolik itd. oraz kultywowanie życia rodzinnego nastawione są postfiguratywnie - przeszłość stanowi wzorzec dla przyszłości i teraźniejszości. Aby przyspieszyć modernizacje należy przejść od autostereotypu tradycyjnego do antycypacyjnego.

Autostereotyp antycypacyjny Polaków - nie musi odrzucać autostereotypu tradycyjnego, możliwe jest ich współwystępowanie. Odpowiada na pytanie: Kim jako naród chcą być Polacy i jak widzą swoje miejsce w przyszłości narodów?

21 narodów ważnych dla Polaków i ich typy (na podst. heterostereotypów):  Narody demiurgiczne ( tworzące historię) - Amerykanie, Japończycy  Dobrzy gospodarze - Szwedzi, Niemcy, Kanadyjczycy, Holendrzy, Austriacy  Narody ludyczne (lubią się bawić) - Francuzi, Włosi, Hiszpanie, Węgrzy, Czesi, Słowacy  Narody oparte na tradycji - Anglicy, Żydzi  Narody zacofane - Białorusini, Litwini, Rosjanie, Ukraińcy, Turcy, Chińczycy

Otwartość można zmierzyć według kryterium akceptacji bądź odrzucenia podwójnej (nowej) identyfikacji międzynarodowej (Kłoskowska): Gdyby nie był pan Polakiem, do którego narodu chciałby Pan należeć? Ponadto miarą stopnia otwartości jest dystans Polaków wobec innych narodów. Największa otwartość wobec: m.in. Amerykanów, Francuzów, Anglików, Holendrów. Największy dystans: Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Turcy.

TOŻSAMOŚĆ NARODOWA - utrwalone i przekazywane z pokolenia na pokolenie wzory kulturowe autopercepcji wspólnoty narodowej, należące do kultury symbolicznej, będące nieprzekazywalną innym narodom oraz niezbywalną własnością tej wspólnoty,

człowieka i czynią go automatycznie i fatalistycznie członkiem określonej zbiorowości społecznej  Stanisław Ossowski stanowisko potoczne określił jako wiarę w predestynowany i nierozerwalny charakter więzi narodowej  Najczęściej przyjmuje się kulturę po rodzicach, co jest wynikiem procesu kulturowego, a nie naturalna konieczność – społeczne przypisanie człowieka do jakiejś narodowości lub kultury  Nie jest wyraźnie sformułowana, ale tkwi głęboko w świadomości kręgów społecznych, może znaleźć wyraz w twórczości artystycznej, pismach publicystów itp., koncepcje potoczne są całkowicie jednolite, zależnie od momentu historycznego, tradycji i aktualnej sytuacji danej zbiorowości i poziomu jej oświaty

Biologiczna definicja narodu  W końcu XX wieku problem biologicznych uwarunkowań zjawisk grupowych wśród ludzi podjęła socjobiologia (przenosząc hipotezy i wnioski z badania zachowania zwierząt na ludzi)  Odrzucenie założeń społecznego darwinizmu, opieranie się na koncepcji Hamiltona – inclusive fitness  Społeczna więź opiera się na „poznawczo postrzeganych wspólnych cechach”, nie na instynktownym popędzie  Genetyczne cechy gatunku odpowiedzialne są za zdolność i skłonność do agresji i ksenofobii, a motywy agresji i przedmioty ksenofobii są uwarunkowane kulturowo i historycznie zmienne

Polityczna koncepcja narodu – dominuje w końcu XX wieku Ernest Gellner

NARÓD - wynik działania idei nacjonalizmu i uważa, że naród można zdefiniować tylko przez nacjonalizm, czyli postulat pokrywania się granic etnicznych oraz państwowych

 To idea stwarza naród, a nie odwrotnie, Gellner stwierdza, iż to etniczność jest nacjonalizmem, kiedy dochodzi do konieczności kulturowego ujednolicenia społeczeństwa, a kulturę postrzega jako sposób dominacji jednostek o skłonnościach przywódczych, a naród jako wytwór industrializmu i modernizmu, które powołują go do istnienia.

Liah Greenfeld W odróżnieniu od Gellnera uważa, że najważniejsze w wykształceniu się narodu były czynniki kulturowe, a nie determinizm ekonomiczny.

NACJONALIZM – odpowiedzi na ten problem próbowała szukać w historii, stwierdziła, żenależy go pojmować bardzo szeroko, jako styl myślenia, ideę wiążącą ludzi w obrębie wielkich zbiorowości nie zamkniętych granicami społeczności lokalnej, jako poczucie tożsamości, ideologię i oparte na niej zbiorowości ludzkie

Wyróżnia dwie koncepcje nacjonalizmu:

 Indywidualny (indywidualistyczno-liberalny) – według autorki jest on dojrzałą formą nacjonalizmu, dzięki któremu do danego narodu mogą zostać dokooptowane nawet jednostki, które nie wywodzą się z niego bezpośrednio, taką sytuację najlepiej obrazują państwa ze społeczeństwem obywatelskim  Kolektywistyczno-autorytarnego

Wielu autorów posługuje się koncepcją narodu państwowego na określenie wczesnej formy zbiorowości zróżnicowanej etnicznie, ale podporządkowanej jednemu państwu, którego polityka prowadzi w rezultacie do ujednolicenia się w sensie kulturowym. Naród państwowy to nie to samo, co naród obywatelski, gdyż nie implikuje on demokracji i samorządności jednostek. Dlatego pojęcie narodu państwowego trzeba poszerzyć poprzez określenie roli dominującej kultury w działaniach przywódczych.

Charles Tilly Stoi na bardzo podobnym stanowisku, a mianowicie zakłada istnienie „narodu kierowanego przez państwo”. Kształtowanie się narodów datuje na XV wiek i od tamtej pory procesy te mają miejsce. W początkach jednakże widzi motywy polityczne, a nie kulturowe, te przychodzą z czasem, kiedy to państwo przejmuje kontrolę nad środkami kulturowymi.

Kulturalistyczna koncepcja narodu – uznaje związek pomiędzy formułującymi się narodami, a ich pierwotnym etnicznym podłożem

NARÓD - jest zbiorowością społeczną o charakterze kulturowej wspólnoty (wstępna definicja)

 Wyodrębnia się nazwa własna wspólnoty narodowej (zwykle nadawana przez obcych) – istotny element uświadomienia - wyodrębnione we wczesnej formie formułowania się narodu. Wyodrębnienie narodowej jednostki kultury rozwiniętej wiąże się w ogóle ze znacznym rozbudowaniem sfery kultury symbolicznej i pamięci zbiorowej. Ale ważniejszym czynnikiem jest autoteliczna kultura wyspecjalizowanych dziedzin życia rozwiniętych społeczności narodowych, zapewnia wspólnotę komunikowania (stanowi to istotę narodu).  Kultura w ujęciu socjologicznym jest zawsze odniesiona do działań ludzi, ludzkim podmiotów połączonych więzią … i symbolicznej kultury. W sensie pojęciowym wspólny syndrom kultury tworzy naród lub wcześniej grupę etniczną. Wytwarzają one swoją kulturę narodową, kształtując się jako zbiorowości społeczne. Zbiorowości te przez następstwo pokoleń trwają w zmianie, a wraz z nimi trwa i rozwija się ich kultura.  Do pojęcia tożsamości kultur narodowych należy poczucie ich ciągłości, doświadczanie przez ich uczestników. Kultura narodowa jest dynamicznym układem, bo stanowi rezultat twórczych i odbiorczych działań ludzi. Odnosi się do wszelkich całości społeczno-kulturowych.  Ucieleśnione elementy kultury narodowej to zabytki architektury, zbiory dzieł literackich i naukowych i inne teksty w narodowym języku, malarstwo, rzeźba, filmy i kasety – wobec tego najistotniejsze dla kultury jest tworzenie, odtwarzanie i odbiór przedmiotów (korelatów).