Socjologiczne podstawy edukacji. Michał Pulit, Schematy z Socjologia

Pobierz Socjologiczne podstawy edukacji. Michał Pulit i więcej Schematy w PDF z Socjologia tylko na Docsity!

Socjologiczne podstawy

edukacji

dr Michał Pulit

I Wprowadzenie w problematykę socjologii wychowania. Przydatność socjologii wychowania dla pedagogów.

Formy rozwojowe

• przedszkolna
• szkolna
• praca
• zakończenie aktywności zawodowej I Stanisław Kowalski - Napisał „socjologia-wychowanie w zarysie” WYCHOWANIE to działalność spontaniczna, bezplanowa, transmisja treści kulturowych z pokolenia na pokolenie-naśladownictwo pokoleniowe. Jest to działalność bezrefleksyjna, proces zgodny z podstawowymi regulatorami współżycia społecznego- z normami i wartościami. System wartości jest podstawą do budowania norm , a wzory zachowań wypływają z tych norm ogólnie przyjętych. Istnieją normy moralne, społeczne, obyczajowe, prawne, religijne i kulturowe. WYCHOWANIE CELOWE to działalność planowo zorganizowana, wychowanie zinstytucjonalizowane Te dwa typy wychowania przenikają się, uzupełniają, wpływają na siebie. Procesy te zachodzą w mikrostrukturach i makrostrukturach. ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE-uwarunkowanie wpływów środowiska mikro i makro na procesy wychowawcze ROLA RODZINY:
  • rodzina jako środowisko uspołeczniania dzieci-socjalizacji
  • rodzina-środowisko wychowawcze, proces akulturacji
  • rodzina wytwarza dojrzałość społeczną

II Jan Szczepański WYCHOWANIE -proces społeczny przygotowujący do życia w społeczeństwie. Kierowanie procesem rozwojowym jednostki, po to, aby osiągnęła ona cechy uważane za pożądane do realizowania działań określonych grup społecznych. WYCHOWANIE prowadzi do personalizacji wychowanka. Jest to aktywne i selektywne przejęcie przez jednostkę wzorów zachowań, orientacji, wartości, dóbr kulturowych, norm, ról społecznych Jest to proces celowy-wychowawca stawia sobie cel- ideał wychowawczy IDEAŁ WYCHOWAWCZY - OSOBOWOŚĆ SPOŁECZNA-kulturowy ideał osobowości + jaźń subiektywna

• jaźń odzwierciedlona + role społeczne danej osoby Wychowanie z zewnątrz + samowychowanie Proces wychowania zawiera się w procesie socjalizacji WYCHOWANIE MORALNE

• kształtowanie wartości humanistycznych
• hierarchizacja norm w społeczeństwie
• podejmowanie oddziaływań wychowawczych, które przygotują wychowanka do świadomego, krytycznego wyboru wartości kulturowych i wzorów postępowania pozwalających na rozwój własnej osoby HOMO ELIGENS- jednostka dokonująca świadomych wyborów, zmieniająca rzeczywistość, stwarzająca warunki do wzrostu własnej osobowości. ZJAWISKO PUSTKI- brak celu, zainteresowań, brak konkretnego kierunku rozwoju zainteresowań

Istota socjologii wychowania

• związki z innymi naukami
• przydatność socjologii wychowania dla pedagogów
• dwa wymiary wychowania
• przedmiot i zakres zainteresowań
• funkcje
• problemy

• Socjologia wychowania jedna z dziedzin socjologii, która zajmuje się wychowaniem jako procesem społecznym, bada przede wszystkim środowiskowe uwarunkowania szkoły, rodziny, grup rówieśniczych, f u n k c j o n o w a n i e r ó ż n y c h ś r o d o w i s k wychowawczych, zmiany celów i treści wychowania społecznego.

Przedmiot i zakres zainteresowań socjologii wychowania:

Zjawiska, zbiorowości i instytucje wychowawcze

decydujące o przebiegu wychowania, jego cechach, treści,

formach, organizacji, zmianach w nich zachodzących

Procesy wewnętrzne warunkujące funkcjonowanie

instytucji wychowawczych, decydujące o zwartości grup

celowych, wyznaczające kierunek zmian i przekształceń w

nich zachodzących

Szersze układy, systemy, zjawiska, procesy społeczne oraz

te aspekty innych (a więc nie stawiających sobie za cel

wychowania) grup i instytucji, które jednak wywierają

wpływ na wychowanie, jego treść i społeczne skutki.

• Socjologia edukacji to część socjologii wychowania.
• Edukacja – ogół procesów rozwojowych, wpływów obejmujących wychowanie, jak i inne oddziaływania społeczne, które kształtują osobowość członków społeczeństwa (wg. Zbigniew Kwieciński).
• Socjologia, w tym socjologia wychowania to nauka humanistyczna.

Socjologia wychowania– zawiera w sobie elementy teoretyczne jak i

praktyczne. Teoria to wiedza wyjaśniająca określoną dziedzinę zjawisk,

pozostaje w związku z praktyką bo na jej podstawach jest

formułowana. Praktyka to świadoma działalność ludzi, wykorzystująca

umiejętności i nawyki zdobyte w działaniach.

Socjologia wychowania spełnia określone funkcje:

1. Funkcja poznawcza i teoretyczna – polega na przekazywaniu

społeczeństwu wiedzy, służy poznawaniu życia społecznego ludzi,

umożliwia poznawanie mechanizmów, procesów i praw strukturalnych,

rozwojowych, wyjaśnianie opisywanych zjawisk i zależności.

2. Funkcja humanistyczna – wyraża się głównie we wprowadzaniu w

system norm i wartości, określania norm i zachowań grup i

jednostek w rozwijaniu osobowości i kształtowaniu postaw i

przekonań, a także stereotypów.

3. Funkcja wychowawcza – przejawia się w kształtowaniu wzorów i

modeli zachowań społecznych, umożliwia świadome i celowe

wykonywanie celów i zadań wychowania.

4. Funkcja diagnostyczna i prognostyczna – przejawia się w

rozpoznawaniu określonego stanu rzeczy. Na podstawie diagnozy

formułujemy optymalne rozwiązania.

Aktualne problemy socjologii wychowania i edukacji to:

1. wychowanie jako zjawisko społeczne,
2. wychowanie a społeczeństwo,
3. wychowanie a problemy ludnościowe,
4. struktura społeczna szkoły,
5. ekologia wychowania,
6. stratyfikacja (różnicowanie) społeczna, a szkoła,
7. wychowanie, a procesy społeczne (współzawodnictwo, konflikty, akomodacja, asymilacja),
8. uspołecznianie jako proces wychowania,
9. dewiacyjne zachowania w szkole,
10. dynamika grup w wychowaniu,
11. warunki kształtujące programy nauczania,
12. społeczność lokalna, a szkoła,
13. wychowanie w zakresie odpowiedzialności społecznej,
14. aktualne kontrowersje o wychowaniu,
15. wychowanie zdrowotne,
16. edukacja, a demokracja i polityka,
17. wychowanie do zmian i rozwoju,
18. wychowanie do przyszłości.

Socjologia wychowania ma bardzo silne związki z innymi naukami w tym:

pedagogiką społeczną, antropologią kultury, psychologią społeczną i

filozofią.

Socjologia wychowania a pedagogika społeczna. Pedagogika jest

nauką o wychowaniu dziecka. Pedagogika społeczna jest nauką o

środowiskowych uwarunkowaniach procesów wychowawczych i problemu

wychowania poza szkołą.

Z socjologią wychowania pedagogika społeczna ma wspólny przedmiot

zainteresowań – środowisko wychowawcze i jego wpływ na jednostkę oraz

socjalizacja...

Różnica polega na tym, że socjologia wychowania – opisuje, bada, analizuje,

nie ocenia, czyli nie pełni funkcji normatywnej, np. skupia się na różnicach

edukacyjnych, natomiast pedagogika społeczna – działa – stara się tym

różnicom zapobiegać.

NOWOCZESNE SPOŁECZEŃSTWO – NOWOCZESNA OSOBOWOŚĆ SPOŁECZNA JEDNOSTKA W PROCESIE WYCHOWANIA Osobowość – to zbiór unikalnych i stosunkowo trwałych cech jednostki wyodrębniających ją od pozostałych. Socjologiczna koncepcja osobowości wg Jana Szczepańskiego – na osobowość wg niego składają się:

1. Elementy biogenne – anatomia i fizjologia wpływa na naszą osobowość. Wpływy na osobowość warunkują je ale nie bezwzględnie. Jeszcze popędy wrodzone i odruchy także wpływają na osobowość 2. Elementy psychogenne – pamięć, wola, uczucia, spostrzegawczość, temperament, skłonności, wyobrażenia. 3. Elementy socjogenne – pochodzą z wpływów społeczeństwa i kultury.

1. Kulturowy ideał osobowości - to zespół wyobrażeń jaki powinien być idealny członek społeczeństwa. Jest on narzucany jednostce, kształtuje się w okresie dorastania, kiedy szukamy ideałów do których dążymy. Jest różny w różnych kulturach. Nie zawsze wypełniamy kulturowy ideał osobowości. 2. Role społeczne - to nasze prawa, obowiązki – są wynikiem oczekiwań społecznych. To względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będących reakcjami na zachowania innych osób przebiegające wg mniej lub bardziej wyraźnie ustalonego celu. Których grupa oczekuje od określonej jednostki. Wzór osobowy określany jest przez społeczeństwo. 3. Jaźń subiektywna – to zespół wyobrażeń o sobie jednostki, wytworzony na podstawie tego, jak traktują ją inni ludzie. Kształtuje się we wczesnym dzieciństwie. To jest nasze wewnętrzne poczucie ja. kształtuje się pod wpływem grup pierwotnych.