Spis treści, Notatki z Prawo rzymskie

Pobierz Spis treści i więcej Notatki w PDF z Prawo rzymskie tylko na Docsity!

Spis treści

Wstęp ....................................................................................................................... V Wstęp do drugiego wydania .................................................................................... VII Wstęp do trzeciego wydania .................................................................................... VIII Wstęp do czwartego wydania .................................................................................. IX Wstęp do piątego wydania ....................................................................................... XI Wstęp do szóstego wydania ..................................................................................... XII Wykaz skrótów ......................................................................................................... XXV Opracowania encyklopedyczne i słowniki, podręczniki, wybory źródeł, prace pomocnicze .......................................................................................................... XXVII Wprowadzenie ................................................................................................................. 1 Rozdział I. Znaczenie nauki prawa rzymskiego .......................................................... 1 § 1. Rola prawa rzymskiego w nauczaniu prawa ..................................................... 1 § 2. Znaczenie terminu „prawo rzymskie” ................................................................ 2 § 3. Znaczenie prawa rzymskiego w dziejach prawa w Europie ............................. 5 I. Korzenie współczesnej Europy .................................................................. 7 II. Prawo rzymskie jako podstawa współczesnego prawa prywatnego ........ 7 III. Prawo rzymskie jako podstawa historycznego spojrzenia na prawo ....... 10 Rozdział II. Rzymskie definicje prawa, systematyzacje prawa i pojęcia prawne .. 12 § 4. Definicja prawa ................................................................................................... 12 I. Uwagi wstępne ........................................................................................... 12 II. Elementy definicji prawa w tekstach jurystów rzymskich ....................... 15 § 5. Podziały prawa .................................................................................................... 16 I. Znaczenie podziałów w definiowaniu prawa ............................................ 16 II. Zasada personalności prawa i wynikające z niej podziały prawa ........... 16

1. Zasada personalności a zasada terytorialności prawa .......................... 16
2. Ius civile ................................................................................................. 18
3. Ius gentium ............................................................................................ 19
4. Ius honorarium ...................................................................................... 19
5. Ius vetus – ius novum ........................................................................... 20 III. Podział prawa na ius strictum i ius aequum ............................................. 20 IV. Podział prawa na publiczne i prywatne .................................................... 22 V. Podział stosunków prawnych na stosunki chronione za pomocą actiones in rem oraz actiones in personam .............................................. 23
6. Uwagi wstępne ...................................................................................... 23
7. Prawa władcze skuteczne erga omnes .................................................. 24
8. Prawa względne, skuteczne wobec określonych osób ( inter partes ) .. 25

XVI Spis treści

• § 6. Rzymskie systematyzacje prawa prywatnego - I. Znaczenie systematyki prawa - II. Systematyka ustawy XII tablic - III. Systematyka edyktowa - IV. Systematyka naukowa - 1. Idee Cycerona dotyczące sposobu przedstawiania prawa - 2. Systematyka Instytucji Gaiusa - 3. Systematyka pandektowa
• § 7. Zdarzenia wywołujące skutki prawne - I. Uwagi wstępne - II. Działania prawne – pojęcie i klasyfikacja - 1. Pojęcie - 2. Czynności formalne i nieformalne - 3. Czynności jednostronne i dwustronne - ( mortis causa ) 4. Czynności między żyjącymi ( inter vivos ) i na wypadek śmierci - 5. Czynności rozporządzające i zobowiązujące - 6. Czynności odpłatne i nieodpłatne (pod tytułem darmym) - (oderwane) 7. Czynności przyczynowe (kauzalne) i czynności abstrakcyjne - 8. Czynności fiducjarne - III. Elementy czynności prawnej - 1. Essentialia , naturalia i accidentalia negotii - 2. Warunek - 3. Termin - 4. Polecenie - IV. Oświadczenie woli i jego wady - V. Modyfikacja nieważnej czynności prawnej - VI. Skutki zdarzeń prawnych
  • VII. Zastępstwo
• Rozdział III. Źródła prawa
  • § 8. Periodyzacja prawa rzymskiego
  • § 9. Źródła prawa w okresie archaicznym - I. Zwyczaj - II. Leges regiae - III. Ustawa XII tablic - IV. Leges i plebiscita - V. Interpretacja ustawy XII tablic i początki rzymskiej jurysprudencji
  • § 10. Źródła prawa w okresie przedklasycznym - I. Edykty urzędników - II. Wpływ jurystów na rozwój i doskonalenie prawa
  • § 11. Źródła prawa w okresie klasycznym - I. Zaprzestanie uchwalania leges - II. Senatus consulta - III. Uporządkowanie edyktów - IV. Konstytucje cesarskie - V. Prawotwórcza działalność prawników - 1. Ius respondendi - 2. Szkoły prawa i najwybitniejsi juryści Spis treści XVII - 3. Instytucje Gaiusa
  • § 12. Źródła prawa w okresie poklasycznym - I. Pierwsze zbiory konstytucji cesarskich - II. Próby uporządkowania ius - III. Upadek jurysprudencji i kultury prawnej - IV. Przedjustyniańskie próby kodyfikacji leges i ius
  • § 13. Źródła prawa justyniańskiego
• Część I. Prawo dotyczące osób
• Rozdział IV. Osoby
  • § 14. Prawo dotyczące osób w systematyce Instytucji Gaiusa
  • § 15. Osoby fizyczne - I. Wolni – niewolnicy - 1. Uwagi wstępne - 2. Powstanie niewoli - 3. Sytuacja prawna niewolników - 4. Formalne i nieformalne sposoby wyzwolenia niewolnika - 5. Ustawodawstwo Augusta dotyczące niewolników - 6. Sytuacja prawna wyzwoleńców - 7. Osoby in mancipio i stany podobne - II. Obywatele rzymscy – nieobywatele - III. Osoby sui iuris i alieni iuris – więź agnacyjna - IV. Pokrewieństwo kognacyjne - V. Zdolność prawna
  • § 16. Osoby prawne
• Rozdział V. Rodzina
  • § 16a. Wprowadzenie
  • § 17. Prawo małżeńskie - I. Zaręczyny ( sponsalia ) - II. Iustum matrimonium - 1. Definicje małżeństwa - 2. Zawarcie małżeństwa - 3. Wymogi iustum matrimonium - 4. Rozwiązanie małżeństwa - III. Conventio in manum - IV. Stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami - 1. Stosunki osobiste - 2. Stosunki majątkowe - 3. Posag - 4. Donatio ante nuptias - V. Ustawodawstwo małżeńskie Augusta
    • VI. Konkubinat
  • § 18. Patria potestas - I. Wejście pod patria potestas - 1. Uwagi wstępne - 2. Urodzenie z iustum matrimonium - 3. Przysposobienie: adoptio i adrogatio XVIII Spis treści - 4. Legitimatio - II. Uprawnienia i obowiązki wynikające z patria potestas
    • III. Wyjście spod patria potestas
      • IV. Sytuacja prawna osób będących pod patria potestas
  • § 19. Opieka ( tutela ) i kuratela - I. Powołanie opiekuna - II. Tutela impuberum
    • III. Tutela mulierum
      • IV. Kuratela
  • § 20. Zdolność do czynności prawnych
• Część II. Prawo dotyczące rzeczy
• Rozdział VI. Rzeczy i ich podziały
  • § 21. Pojęcie rzeczy - I. Pojęcie res w prawie rzymskim - II. Pożytki ( fructus )
  • § 22. Podziały rzeczy - I. Podziały rzeczy w Instytucjach Gaiusa - 1. Res in patrimonio – res extra patrimonium - 2. Res corporales – res incorporales - 3. Res mancipi – res nec mancipi - II. Inne podziały rzeczy w prawie rzymskim - 1. Rzeczy ruchome ( res mobiles ) – nieruchomości ( res immobiles ) - co do tożsamości ( species ) 2. Rzeczy oznaczone co do gatunku ( genus ) – rzeczy oznaczone - 3. Rzeczy zużywalne – rzeczy niezużywalne - 4. Rzeczy podzielne – rzeczy niepodzielne - 5. Rzeczy pojedyncze – rzeczy złożone – rzeczy zbiorowe
• Rozdział VII. Władanie rzeczami (prawo rzeczowe)
  • § 23. Formy władania rzeczami - I. Własność - 1. Pojęcie własności - 2. Rodzaje własności rzymskiej - 3. Uprawnienia właściciela i ich ograniczenia - 4. Współwłasność - II. Posiadanie - 1. Pojęcie posiadania - 2. Rodzaje posiadania
  • § 24. Nabycie władania rzeczami - I. Nabycie własności - 1. Uwagi wstępne - 2. Mancipatio - 3. In iure cessio - 4. Traditio - 5. Usucapio i longi temporis praescriptio - 6. Occupatio - 7. Accessio Spis treści XIX - 8. Specificatio - 9. Thesaurus - 10. Fructus - II. Nabycie posiadania
  • § 25. Ochrona władania rzeczami - I. Ochrona własności (ochrona petytoryjna) - 1. Uwagi wstępne - 2. Rei vindicatio - 3. Actio negatoria - 4. Actio Publiciana - 5. Środki ochrony wynikające ze stosunków sąsiedzkich - II. Ochrona posiadania (ochrona posesoryjna) - 1. Uwagi wstępne - 2. Interdykty retinendae posssessionis - 3. Interdykty recuperandae possessionis - 4. Zmiany w prawie poklasycznym i justyniańskim - 5. Interdykty adipiscendae possessionis
  • § 26. Prawa na rzeczy cudzej (tzw. iura in re aliena ) - I. Uwagi wstępne - II. Służebności ( servitutes ) - 1. Służebności gruntowe ( servitutes praediorum ) - 2. Służebności osobiste (tzw. servitutes personarum ) - 3. Ustanowienie i wygaśnięcie służebności - 4. Ochrona służebności - 5. Zasady dotyczące służebności
    • III. Zastaw - 1. Uwagi wstępne - 2. Fiducia - 3. Zastaw ręczny ( pignus ) - 4. Zastaw umowny (hipoteka) - 5. Ustanowienie i wygaśnięcie zastawu - 6. Przedmiot zastawu - 7. Realizacja zastawu - 8. Ochrona zastawu - 9. Wielość zastawów
    • IV. Emfiteuza - V. Superficies
• Rozdział VIII. Spadki
  • § 27. Miejsce spadków w systematyce Instytucji Gaiusa
  • § 28. Hereditas i bonorum possessio - I. Hereditas – pojęcie – podstawy powołania - II. Bonorum possessio - 1. Geneza bonorum possessio - 2. Sytuacja prawna dziedzica prawa pretorskiego
  • § 29. Dziedziczenie testamentowe - I. Pojęcie testamentu - II. Rodzaje testamentów - 1. Archaiczne formy testamentu XX Spis treści - 2. Mancipatio familiae – testament mancypacyjny - 3. Testament pretorski - 4. Testamenty w okresie poklasycznym - 5. Testament żołnierski
    • III. Treść testamentu - 1. Heredis institutio - 2. Substitutio - 3. Inne postanowienia zawarte w testamencie - przeciwtestamentowe 4. Wydziedziczenie ( exheredatio ) i tzw. dziedziczenie
      • IV. Nieważność i nieskuteczność testamentu - V. Kodycyl
  • § 30. Dziedziczenie beztestamentowe - I. Uwagi wstępne - II. Dziedziczenie według ustawy XII tablic
    • III. Dziedziczenie według edyktu pretorskiego
      • IV. Zmiany w dziedziczeniu beztestamentowym w okresie pryncypatu - V. Dziedziczenie według Nowel justyniańskich
  • § 31. Nabycie spadku i jego skutki - I. Nabycie spadku - II. Sytuacja prawna spadkobiercy
    • III. Wielość dziedziców
      • IV. Ochrona spadkobiercy
  • § 32. Przysporzenia kosztem spadku - I. Zapisy testamentowe ( legata ) - II. Fideikomisy ( fideicommissa )
• Rozdział IX. Zobowiązania
  • § 33. Wprowadzenie - I. Miejsce zobowiązań w systematyce Instytucji Gaiusa - II. Pojęcie zobowiązania - 1. Uwagi wstępne - 2. Określenia zobowiązań w źródłach prawa rzymskiego - 3. Elementy rzymskiej obligatio
    • III. Teorie odnoszące się do genezy rzymskiej obligatio
  • § 34. Podziały zobowiązań - I. Znaczenie klasyfikacji zobowiązań - II. Podziały zobowiązań z uwagi na ich charakter - 1. Podział zobowiązań na jednostronne i dwustronne - i dobrej wiary ( bonae fidei ) 2. Podział zobowiązań na zobowiązania ścisłego prawa ( stricti iuris ) - naturalne ( obligationes naturales ) 3. Tzw. zobowiązania cywilne ( obligationes civiles ) i zobowiązania
  • § 35. Świadczenie - I. Pojęcie i rodzaje świadczenia - II. Wymagania dotyczące świadczenia
    • III. Świadczenie w rzeczach określonych co do genus lub co do species
      • IV. Wielość świadczeń - 1. Zobowiązanie przemienne ( obligatio alternativa ) Spis treści XXI - 2. Upoważnienie przemienne ( facultas alternativa ) - V. Podzielność świadczenia i solidarność - 1. Podzielność świadczenia - 2. Solidarność
• § 36. Źródła zobowiązań - I. Uwagi wstępne - w Instytucjach i jej rozwój w Res cottidianae II. Klasyfikacja źródeł zobowiązań przedstawiona przez Gaiusa - 1. Dwójpodział źródeł zobowiązań w Instytucjach Gaiusa - 2. Trójpodział źródeł zobowiązań w Res cottidianae - III. Klasyfikacja źródeł zobowiązań w Instytucjach justyniańskich - IV. Inne klasyfikacje źródeł zobowiązań
• § 37. Zobowiązania z kontraktów i zdarzeń do nich zbliżonych - I. Geneza i rozwój rzymskiego systemu kontraktowego - II. Klasyfikacja kontraktów - III. Kontrakty realne ( obligationes re contractae ) - 1. Pożyczka ( mutuum ) - 2. Użyczenie ( commodatum ) - 3. Przechowanie ( depositum ) - 4. Zastaw ręczny ( pignus ) - IV. Kontrakty słowne ( obligationes verbis contractae ) - V. Kontrakty literalne ( obligationes litteris contractae ) - VI. Kontrakty konsensualne ( obligationes consensu contractae ) - 1. Kupno-sprzedaż ( emptio venditio ) - 2. Najem ( locatio conductio ) - 3. Spółka ( societas ) - 4. Zlecenie ( mandatum ) - VII. Rozszerzenie rzymskiego systemu kontraktowego - 1. Uwagi wstępne - 2. Kontrakty realne nienazwane - 3. Pacta - 4. Rozszerzenie pojęcia kontraktów
  • VIII. „Jakby kontrakty” ( obligationes quasi ex contractu ) - 1. Pojęcie „jakby kontraktów” - 2. Negotiorum gestio - 3. Tutela - 4. Legatum - 5. Solutio indebiti
    • zbliżonych § 38. Zobowiązania powstałe z czynów niedozwolonych i ze zdarzeń do nich - I. Pojęcie czynu niedozwolonego ( delictum ) w prawie rzymskim - II. Poszczególne delikty - 1. Furtum - 2. Rapina - 3. Damnum iniuria datum - 4. Iniuria - III. „Przestępstwa prawa pretorskiego” - 1. Uwagi wstępne - 2. Metus XXII Spis treści - 3. Dolus - 4. Servi corruptio - 5. Fraus creditorum - IV. Inne zdarzenia rodzące skargę penalną ( obligationes quasi ex delicto ) - 1. Pojęcie „jakby deliktów” - 2. Iudex qui litem suam fecit - 3. Effusum vel deiectum - 4. Positum aut suspensum - 5. Exercitores navis aut cauponae aut stabuli de damno aut furto - 6. Inne przypadki zaliczane do „jakby deliktów”
  • § 39. Umocnienie zobowiązań - I. Intercessio - II. Rzeczowe umocnienie zobowiązań - III. Osobowe umocnienie zobowiązań
  • § 40. Skutki niewykonania zobowiązań - I. Uwagi wstępne - II. Podstawy odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania - III. Szkoda majątkowa i odszkodowanie - IV. Zwłoka
  • § 41. Wygaśnięcie zobowiązań - I. Wykonanie świadczenia - II. Zwolnienie z długu - III. Novatio - IV. Zmiana podmiotów w stosunku obligacyjnym - V. Confusio - VI. Śmierć stron - VII. Potrącenie
• Część III. Prawo dotyczące skarg
• Rozdział X. Ochrona praw prywatnych - w Rzymie § 42. Ochrona praw prywatnych w systematyce przedstawiania prawa
  • § 43. Postępowanie sądowe - I. Uwagi wstępne - II. Podstawowe pojęcia z zakresu procesu prywatnego - 1. Jurysdykcja ( iurisdictio ) - 2. Actio – skarga – powództwo - 3. Strony - 4. Kontradyktoryjność - 5. Ciężar dowodu - III. Przemiany postępowania sądowego w Rzymie - IV. Ogólna charakterystyka postępowania legisakcyjnego i formułkowego - 1. Podział postępowania na dwa stadia - 2. Pozew prywatny - 3. Litis contestatio - 4. Wyrok - 5. Postępowanie egzekucyjne
• § 44. Postępowanie legisakcyjne Spis treści XXIII - I. Ogólna charakterystyka - II. Poszczególne legis actiones - 1. Legis actio sacramento - 2. Legis actio per manus iniectionem - condictionem 3. Legis actio per iudicis ( arbitrive ) postulationem oraz legis actio per - 4. Legis actio per pignoris capionem
• § 45. Postępowanie formułkowe - I. Ogólna charakterystyka - II. Formułka - 1. Istota formułki - 2. Części zwyczajne formułki - 3. Części nadzwyczajne formułki - 4. Przykłady formułek
  • III. Klasyfikacje (podziały) skarg - 1. Znaczenie podziałów skarg - 2. Actiones in rem – actiones in personam - honorariae ) 3. Skargi cywilne ( actiones civiles ) – skargi pretorskie ( actiones - ( actiones bonae fidei ) 4. Skargi ścisłego prawa ( actiones stricti iuris ) – skargi dobrej wiary - penalne ( actiones poenales ) 5. Skargi odszkodowawcze ( actiones rei persecutoriae ) – skargi - 6. Inne podziały skarg
  • IV. Postępowanie egzekucyjne
• § 46. Postępowanie kognicyjne ( cognitio extra ordinem ) - I. Ogólna charakterystyka - 1. Rozwój postępowania kognicyjnego - 2. Cechy charakterystyczne procesu kognicyjnego - II. Rozpoznawanie spraw w postępowaniu kognicyjnym - 1. System sądów cesarskich - 2. Rozpoczęcie procesu - 3. Rozprawa - 4. Wyrok - 5. Apelacja
  • III. Postępowanie egzekucyjne
  • IV. Szczególne rodzaje postępowania
• § 47. Ochrona pozaprocesowa - I. Znaczenie ochrony pozaprocesowej - 1. W okresie postępowania legisakcyjnego i formułkowego - 2. W okresie postępowania kognicyjnego - II. Środki ochrony pozaprocesowej - 1. Interdykty ( interdicta ) - 2. Stypulacje pretorskie ( stipulationes praetoriae ) - 3. Missiones - 4. Restitutio in integrum
• Zakończenie XXIV Spis treści
• Rozdział XI. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego - prawną § 48. Drogi recepcji prawa rzymskiego i jego wpływ na współczesną kulturę - I. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego w Bizancjum - II. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego w Europie Zachodniej - III. Recepcja prawa rzymskiego - 1. Średniowiecze i czasy nowożytne - 2. Prawo rzymskie a nowoczesne kodyfikacje prawa cywilnego
  • § 49. Nauka prawa rzymskiego - I. Prawo rzymskie jako przedmiot badań naukowych - II. Prawo rzymskie jako przedmiot kształcenia uniwersyteckiego
  • § 50. Prawo rzymskie w Polsce - I. Rola prawa rzymskiego w Polsce przedrozbiorowej - II. Nauka prawa rzymskiego w okresie zaborów - III. Nauka prawa rzymskiego w okresie II Rzeczypospolitej - IV. Nauka prawa rzymskiego po II wojnie światowej - V. Obecność prawa rzymskiego w polskiej praktyce prawnej
• Tablica synoptyczna
• Indeks źródeł
• Indeks terminów i zwrotów łacińskich