Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Opracowanie dla ucznia
Typologia: Poradniki, Projekty, Badania
1 / 50
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
i NAUKI
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2005
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Recenzenci:
mgr Krystyna Kielan
mgr Andrzej Kobylec
Opracowanie redakcyjne:
mgr Marcin Olifirowicz
Konsultacja:
mgr Andrzej Zych
Korekta:
mgr Joanna Fundowicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[02].Z5. Sporządzanie kalkulacji w modułowym programie nauczania dla zawodu technik ekonomista.
Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Drogi Uczniu poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i umiejętności w zakresie kalkulacji kosztów. W poradniku zamieszczono: − wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika, − cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem, − materiał nauczania, „pigułkę” wiadomości teoretycznych niezbędnych do opanowania treści jednostki modułowej, − zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści, − ćwiczenia pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować umiejętności praktyczne, − sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań. Pozytywny wynik sprawdzianu potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas lekcji i że nabrałeś wiedzy i umiejętności z zakresu tej jednostki modułowej, − literaturę uzupełniającą. Poradnik ten poświęcony jest przede wszystkim kalkulacji kosztów. Poruszono w nim także zagadnienia dotyczące obrotu produktami pracy, obrotu towarowego, ustalania cen sprzedaży, podatku VAT, podatku akcyzowego. Dobór odpowiedniej metody ustalania kosztu jednostkowego, procedury jego obliczania gwarantuje jednostce gospodarczej cenne źródło informacji, szczególnie na potrzeby polityki cenowej. Produkty pracy są punktem wyjścia do dalszych etapów działalności innych jednostek gospodarczych (handlowych, usługowych, a także produkcyjnych). Stąd umiejętność sporządzania kalkulacji, ustalania cen sprzedaży, sporządzania dokumentacji w obrocie produktami pracy jest ściśle związana z problematyką obrotu towarowego. Materiał nauczania został podzielony na jedenaście części, których kolejność umożliwi Ci stopniowe zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności związanych z zakresem tematycznym niniejszego poradnika. Kolejno zostały przedstawione: podstawowe informacje z zakresu kalkulacji, zasady sporządzania kalkulacji podziałowej prostej, kalkulacji podziałowej współczynnikowej, kalkulacji podziałowej procesowej oraz kalkulacji doliczeniowej. Następnie przybliżono zagadnienia dotyczące kosztów stałych i zmiennych w działalności jednostek. W poradniku omówiono także klasyfikację i wycenę produktów pracy, formy obrotu towarowego. Na tym tle przedstawiono dokumentację obrotu towarowego i obrotu wyrobami gotowymi, zasady ustalania cen dla wyrobów gotowych i towarów w obrocie hurtowym i detalicznym. Końcową część materiału nauczania poświęcono podatkowi od towarów i usług oraz podatkowi akcyzowemu. Przykładowe ćwiczenia pozwolą Ci zrozumieć i przyswoić wiedzę w praktyce. Na końcu każdego tematu znajdują się pytania sprawdzające. Pozwolą Ci one zweryfikować Twoją wiedzę. Jeżeli okaże się, że czegoś jeszcze nie pamiętasz lub nie rozumiesz, zawsze możesz wrócić do rozdziału „Materiał nauczania” i tam znajdziesz odpowiedź na pytania, które sprawiły Ci kłopot. Przykładowy sprawdzian osiągnięć może okazać się świetnym treningiem przed zaplanowanym przez nauczyciela sprawdzianem, a część teoretyczna pozwoli Ci sprawdzić Twoje umiejętności z zakresu sporządzania kalkulacji. W razie jakichkolwiek wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − zdefiniować pojęcie kalkulacja, − zdefiniować pojęcie kalkulacja kosztów produkcji, − rozróżnić rodzaje i metody kalkulacji, − uzasadnić znaczenie kalkulacji, − podać uproszczony układ kalkulacyjny kosztów, − przeprowadzić kalkulację podziałową prostą produkcji zakończonej, − przeprowadzić kalkulację podziałową prostą produkcji niezakończonej, − przeprowadzić kalkulację podziałową współczynnikową, − przeprowadzić kalkulację podziałową procesową, − przeprowadzić kalkulację doliczeniową według ilościowych kluczy podziałowych, − przeprowadzić kalkulację doliczeniową według wartościowych kluczy podziałowych, − ustalić wynik ze sprzedaży w rachunku kosztów zmiennych, − klasyfikować produkty pracy, − wycenić produkty pracy, − rozróżnić szczeble obrotu towarowego, − rozróżnić formy obrotu towarowego, − ustalić ceny sprzedaży wyrobów gotowych, − ustalić ceny sprzedaży towarów w handlu hurtowym, − ustalić ceny sprzedaży towarów w handlu detalicznym, − sporządzić dokumentację obrotu wyrobami gotowymi, − sporządzić dokumentację obrotu towarowego, − ustalić podatek od towarów i usług w jednostkach handlu detalicznego, − sporządzić deklarację podatkową z tytułu rozliczenia jednostki z podatku VAT, − współpracować w grupie, − poszukać specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Kalkulacja jest elementem rachunku kosztów, której zadaniem jest podział kosztów według ustalonych pozycji kalkulacyjnych na przedmiot kalkulacji. Przedmiotem kalkulacji (jednostką kalkulacyjną, obiektem kosztów) może być między innymi:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2 Wybierz dowolne trzy jednostki gospodarcze o różnym profilu działalności i wskaż dla nich przykłady przedmiotów kalkulacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Tak Nie Czy potrafisz:
zdefiniować pojęcie kalkulacja?
rozróżnić rodzaje kalkulacji?
wskazać podstawowe metody kalkulacji?
podać przykłady przedmiotu kalkulacji?
podać uproszczony układ kalkulacyjny kosztów?
wskazać znaczenie kalkulacji?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4.2. Kalkulacja podziałowa prosta
Kalkulacja podziałowa prosta jest stosowana w przedsiębiorstwach wytwarzających masowo jednorodny produkt. Przykłady przedsiębiorstw, które mogą zastosować kalkulację podziałową prostą są kopalnie węgla, elektrownie, gorzelnie, cukrownie, cementownie. Koszt jednostkowy ustalany jest według wzoru:
kj = K/Q, gdzie: kj – koszt jednostkowy, K – suma kosztów poniesionych w danym okresie, Q – wielkość produkcji wyrażona w jednostkach naturalnych (sztuki, kilogramy, metry, tony). Na potrzeby analizy kosztów można dokonać podziału ogółu kosztów na poszczególne pozycje układu kalkulacyjnego. Wówczas zostanie obliczony koszt jednostkowy danej pozycji układu kalkulacyjnego, co obrazuje następujący wzór:
kja = Ka/Q,
gdzie: kja – koszt jednostkowy danej pozycji układu kalkulacyjnego (np. koszt zużycia materiałów, wynagrodzeń) Ka – wartość danej pozycji układu kalkulacyjnego Q – wielkość produkcji wyrażona w jednostkach naturalnych (sztuki, kilogramy, metry, tony). Suma takich poszczególnych jednostkowych kosztów da łączny koszt jednostkowy danego produktu: kja 1 + kja 2 + kja 3 + ... + kja (^) n = kj. Podany sposób ustalania kosztu jednostkowego, zgodnie z przedstawionymi wzorami jest prawidłowy tylko wówczas, jeżeli nie ma produkcji w toku (produkcji niezakończonej). W przypadku występowania produkcji w toku należy przed sporządzeniem kalkulacji:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Ćwiczenie 2 Przedsiębiorstwo farmaceutyczne wytwarza maść „Połysk” zapobiegającą wypadaniu włosów. Koszty produkcji w danym okresie sprawozdawczym kształtowały się następująco:
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy:
Ćwiczenie 3 Laboratorium kosmetyczne wytwarza krem odmładzający cerę „Małolata”. Koszty produkcji kremu w analizowanym okresie sprawozdawczym są następujące:
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Wyposażenie stanowiska pracy:
Tak Nie Czy potrafisz:
podać przykłady jednostek gospodarczych, które powinny stosować kalkulację podziałową prostą?
obliczyć koszt jednostkowy wyrobu gotowego stosując kalkulację
podziałową prostą?
kalkulacji podziałowej prostej?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Ćwiczenie 1 Ustal koszt jednostkowy dla poszczególnych rodzajów produkowanych makaronów. Wytwarzane są makarony świderki i nitki z tego samego surowca: wysokogatunkowej mąki makaronowej typu 450 oraz wody i przyprawy kurkuma. Proces technologiczny produkcji jest bardzo podobny. Makaron świderki jest pakowany w woreczki 500 gram (0,5 kg), a makaron nitki w woreczki 250 gram (0,25 kg). W danym okresie wytworzono 12 000 opakowań makaronu świderki (Ś) i 16 000 opakowań makaronu nitki (N). Koszty produkcji w danym okresie wyniosły 8 000 zł.
Etap Charakterystyka I Ustalenie łącznych kosztów dotyczących produkcji makaronu w danym okresie: Ś = N = II Ustalenie ilości wytworzonych produktów: Ś - N - III Ustalenie współczynników przeliczeniowych dla danych produktów: Ś = N = IV Obliczenie ilości jednostek umownych: Ś = N = V Sumowanie jednostek umownych dla wszystkich produktów: VI Obliczenie kosztu jednostki umownej: VII Ustalenie kosztu jednostkowego rzeczywistego: Ś = N = VIII Sprawdzenie poprawności obliczeń (obliczenie kosztów całkowitych dla poszczególnych wyrobów): Ś = N =
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − kalkulator, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2 Ustal koszt jednostkowy dla poszczególnych typów krzeseł drewnianych. W przedsiębiorstwie produkowane są dwa rodzaje krzeseł z tego samego surowca. Różnią się one wykończeniem.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Krzesła „Arni” nie mają zdobień. Natomiast krzesła „Fantazja” posiadają zdobienia. Czas obróbki jednego krzesła typu „Arni” wynosi 3 godziny, a krzesła „Fantazja” 4 godziny. Łączne koszty w danym okresie wyniosły 7 000 zł (koszty materiałów 3 000 zł, koszty wynagrodzeń wraz z pochodnymi 3 000 zł, inne koszty 1 000 zł). Wytworzono w tym czasie 200 krzeseł „Arni” i 100 krzeseł „Fantazja”.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − kalkulator, − stanowisko komputerowe, arkusz kalkulacyjny, drukarka, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Tak Nie Czy potrafisz:
wskazać przykłady jednostek gospodarczych, które powinny stosować kalkulację podziałową współczynnikową?
zaproponować dla różnych jednostek gospodarczych współczynniki dla sporządzenia kalkulacji podziałowej współczynnikowej?
obliczyć koszt jednostkowy według zasad kalkulacji podziałowej
współczynnikowej?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
W danym okresie: − w fazie I wytworzono 700 sztuk półproduktów A, z których 600 sztuk przekazano do dalszej obróbki (faza II), − w fazie II wytworzono 600 sztuk wyrobów gotowych A, które przyjęto do magazynu. Koszty ogólnego zarządu obejmują wyłącznie wyroby gotowe. Ustal jednostkowy koszt wytworzenia półproduktu A na poziomie technicznego kosztu wytworzenia oraz wyrobu gotowego A na poziomie technicznego kosztu wytworzenia i kosztów całkowitych zgodnie z zasadami kalkulacji podziałowej procesowej kolejno według metody:
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − kalkulator, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2 W cegielni wyodrębniono trzy fazy produkcji cegieł glinianych: − faza I przygotowanie gliny, − faza II formowanie i suszenie cegieł, − faza III wypalanie cegieł. W cegielni wytwarzane są dwa rodzaje cegieł: małe (M) i duże (D). Koszty bezpośrednie i wydziałowe (wyrażone w zł), związane z ich wytworzeniem w przekroju poszczególnych faz produkcji ujęto w tabeli:
Koszty Faza I^ Faza II^ Faza III Cegły M Cegły D Cegły M Cegły D Cegły M Cegły D
W fazie I wytworzono po 10 000 sztuk cegieł M i D, z czego do fazy II przekazano 9 000 sztuk cegieł M i 8 500 cegieł D.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
W fazie II czas formowania i suszenia cegieł M wynosi 12 godzin, a cegieł D 18 godzin. Wszystkie cegły zostały przekazane do fazy III. W fazie III czas wypalania cegieł wynosi odpowiednio: dla cegieł M 0,6 godziny, dla cegieł D jedną godzinę. Wszystkie cegły po skończonym cyklu produkcji zostały przyjęte do magazynu wyrobów gotowych. Ustal koszt jednostkowy wytworzenia cegły M i cegły D na poziomie technicznego kosztu wytworzenia sporządzając w arkuszu kalkulacyjnym kalkulację podziałową procesową metodą półproduktową.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy: − stanowisko komputerowe, − kalkulator, arkusz kalkulacyjny, drukarka, − literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Tak Nie Czy potrafisz:
podać przykłady jednostek gospodarczych, które powinny stosować kalkulację podziałową procesową?
ustalić koszt jednostkowy półproduktów i wyrobów gotowych sporządzając
kalkulację podziałową procesową metodą bezpółproduktową?
kalkulację podziałową procesową metodą półproduktową?
