Pobierz Sprawdzian z Antykuu i więcej Ćwiczenia w PDF z Język polski tylko na Docsity!
Sprawdzian z antyku
grupa B
- Uzupełnij zdania. (9 p.)
Europejska cywilizacja antyczna czerpała z dorobku starszych kultur Bliskiego Wschodu i basenu Morza Śródziemnego: kultury ................................................, ...................................., .................................... ............ i .............................................. Pierwsze miasta i państwa zakładano tam, gdzie były ku temu sprzyjające warunki geograficzne, zwykle nad wielkimi rzekami, np. ................................................, ........................................... czy .................................. Istotnym czynnikiem rozwoju pierwszych społeczeństw była religia. Dominował ....................................., zaś pierwszą cywilizację opartą na wierze w jednego boga, czyli ........................., stworzył Izrael.
- Połącz nazwy starożytnych szkół filozoficznych z właściwymi przekonaniami. (5 p.)
sceptycy • stoicy • epikurejczycy • cynicy • sofiści •
- najważniejsze w życiu jest uwolnienie się od konwenansów
- wszystkie sądy są względne i możliwe do zakwestionowania
- przyjemnością jest już sam brak cierpienia
- każda prawda jest subiektywna
- w życiu należy się kierować niezmąconym rozumem
- Wymień pięć elementów budowy tragedii greckiej. (5 p.)
- ......................................................................................................................................
- ......................................................................................................................................
- ......................................................................................................................................
- ......................................................................................................................................
- ......................................................................................................................................
- Wyjaśnij znaczenie pojęć związanych z teatrem greckim. (4 p.)
a) dytyramb – .................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
b) deus ex machina – .....................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
c) hamartia – .................................................................................................................
d) fatum – .......................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
- Zaznacz te elementy, które nie są cechami eposu antycznego. (3 p.)
tematyka mitologiczna , jedna płaszczyzna fabularna: świat ludzi , inwokacja , brak opisów , stałe epitety , czas teraźniejszy , porównania homeryckie
- Mity są niewyczerpanym źródłem archetypów ludzkich postaw. Określ archetypy symbolizowane przez wymienionych bohaterów mitologicznych. (3 p.)
- Orfeusz – archetyp .......................................................................................................
- Prometeusz – archetyp .................................................................................................
- Demeter – archetyp .......................................................................................................
- Uzupełnij schemat ilustrujący proces powstawania świata według mitologii greckiej. (5 p.)
pierwsi bogowie
..................................................... .................................................... kolejna para bogów
..................................................... .....................................................
- Pierwsze gatunki literackie ukształtowały się w starożytnej Grecji i Rzymie. Wymień cechy charakterystyczne twórczości wymienionych poetów. (3 p.)
Poeta Cechy charakterystyczne
Tyrtajos
Safona
Horacy
- Zaznacz literą P zdania prawdziwe, a literą F – fałszywe. (4 p.)
A. Zasada trzech jedności to główna reguła obowiązująca w tragedii greckiej. B. Bohater Odysei przez wiele lat powracał do żony Kaliope. C. Safona w swojej poezji zagrzewała do walki starożytnych wojowników. D. Sofokles, Ajschylos i Eurypides to wielcy tragicy greccy.
- Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia. (6 p.)
Hestia, rodzona siostra Zeusa, to bogini pradawna, wielka, czysta, dziewicza. Odbierała cześć w każdym domu prywatnym i w świątyni każdego bóstwa, a nawet w siedzibach władz miejskich i państwowych, czyli wszędzie tam, gdzie płonęły ogniska, choćby tylko symboliczne. Albowiem, powiada grecki poeta, właśnie taki dar przyznał jej Zeus w nagrodę za to, że nie wyszła za mąż: ma miejsce pośrodku każdego domu i przyjmuje ofiary. Sama wszakże nigdy nie opuszczała Olimpu, gdzie mieszkania niebian. I choć należała do bóstw najbardziej znanych i szanowanych, często też przyzywanych, nie sławiły jej żadne mity, w żadnych opowieściach nie odgrywała szczególnej roli. Rzadko również wyobrażały jej postać rzeźby i malowidła. Była więc bliska i obecna, a zarazem jakby bezoosobowa, nieuchwytna, daleka; czcigodna i niemal przemilczana. Dlaczego? Odpowiedź zawiera samo jej imię – hestia to grecka nazwa ogniska. A więc właśnie ona symbolizowała, uosabiała to wszystko, co łączyło się wtedy i wciąż jeszcze łączy w naszym odczuciu z owym wyrazem: ciepło i światło, bezpieczeństwo i swojskość, dom i rodzina. Czyli to, czego nie da się ująć i wyobrazić konkretnie, a co przecież jest najważniejsze. [...]. Ogień, mówią nam mity greckie, nie jest darem bogów, lecz od nich pochodzi, został bowiem wykradziony przez Prometeusza; a bogowie nie chcieli go udostępnić częściowo z zawiści, częściowo zaś z przezorności, przewidując w swej mądrości, jakich wynalazków stanie się źródłem [...]. Ogień więc był odkryciem, jeśli można tak rzec męskim, jego wszakże opiekunką stała się od samego początku kobieta. Ona go przechowywała, dbała, aby nie zgasł, ona była jego prawdziwą strażniczką i kapłanką – w dosłownym tego słowa znaczeniu. Właśnie dlatego w kultach greckich i rzymskich, ale też innych ludów, istniał tak ścisły związek ogniska i kobiety. [...] Religijny kult ognia i ogniska domowego był bardzo rozpowszechniony i głęboko zakorzeniony wśród ludów indoeuropejskich, a więc tych, do których zaliczali się i Grecy, i Rzymianie, i Scytowie, i Ariowie indyjscy, a także oczywiście Słowianie. Polski wyraz ogień , łaciński ignis , sanskrycki agni z jednego pnia się wywodzą, świadczą o pradawnym pokrewieństwie językowym i kulturowym. Podobnie spokrewniona jest grecka Hestia z łacińską Westą, językowo i rzeczowo [...]. Okrągła świątyńka Westy znajdowała się od pradawnych czasów na Forum Romanum. Płonął tam wieczny ogień, odnawiany jednak corocznie, kiedy to według starego kalendarza rzymskiego zaczynał się nowy rok, a pieczę nad nim sprawowały dziewice – westalki [...]. W świątyńce przechowywano też najstarsze i najczcigodniejsze przedmioty, uchodzące za symbole wiecznego trwania Rzymu, a wstęp tam miały tylko westalki. Nie istniał wszakże żaden posąg bogini, albowiem,
jak powiada poeta Owidiusz: „musisz wiedzieć, że Westa to nic innego tylko żywy płomień, a z płomieni nie rodzi się przecież żadne ciało”. Aleksander Krawczuk, Stąd do starożytności , Warszawa 1988, s. 190–198. a) Wyjaśnij, skąd wziął się kult Hestii.
......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
b) Podaj, co różniło Hestię od innych bogów i bogiń.
......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
c) Wytłumacz, co oznaczało imię greckiej bogini.
.........................................................................................................................................
d) Dlaczego nie można podać konkretnych rzeczy, nad którymi pieczę sprawowała
Hestia?
......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
e) Napisz, w jaki sposób Westa była spokrewniona z Hestią.
......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
f) Określ, jak ogień łączył ludy indoeuropejskie.
......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
- Przeczytaj fragment tekstu retorycznego i uzupełnij tabelę. (7 p.)
Poszedłem do kogoś z tych, którzy uchodzą za mądrych, [...] to był ktoś spośród polityków, [...] kiedym tak z nim rozmawiał, zaczęło mi się zdawać, że ten obywatel wydaje się mądrym wielu innym ludziom, a najwięcej sobie samemu, a jest? Nie! A potem próbowałem mu wykazać, że się tylko uważa za mądrego, a nie jest nim naprawdę. No i stąd mnie znienawidził i on, i wielu tych, co przy tym byli. Wróciwszy do domu, zacząłem miarkować, że od tego człowieka jednak jestem mądrzejszy. Bo z nas dwóch żaden zdaje się nie wie o tym, co piękne i dobre, ale jemu się zdaje, że coś wie, choć nic nie wie, a ja, ja nic nie wiem, tak mi się nawet i nie zdaje. Więc może o tę właśnie odrobinę jestem od niego mądrzejszy, że jak czegoś nie wiem, to i nie myślę, że wiem. Stamtąd poszedłem do innego, który się wydawał mądrzejszy niż tamten, i znowu takie samo odniosłem wrażenie. To znowu mnie ten ktoś znienawidził i wielu innych ludzi. Platon, Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton , tłum. Władysław Witwicki, Lwów 1920, s. 122.
Elementy Obrona Sokratesa
Autor: Agnieszka Wojciechowska
