Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Słowa kluczowe socrealizm, sztuka, pieśń masowa, stalinizm, komunizm, Pałac Kultury i Nauki, Nowa Huta,. Polska po II wojnie światowej, stalinizm w Polsce.
Typologia: Streszczenia
1 / 25
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Wprowadzenie Przeczytaj Prezentacja mul medialna Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Cytat za: K. Obremski, Stalin, panegiryści i prawo przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe (w:) Pamiętnik Literacki, z. 3 (2007), s. 128. Cytat za: K. Obremski, Stalin, panegiryści i prawo przechodzenia zmian ilościowych w jakościowe (w:) Pamiętnik Literacki, z. 3 (2007), s. 129.
Źródło: Wisława Szymborska, Lenin. Cytat za: poezja.org, [dostęp 23.12.2021]. Źródło: tekapomorska.pl [dostęp 22.12.2021 r.]. Cytat za: Celuloza, 1954, reż. Jerzy Kawalerowicz, filmpolski.pl, [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: Piątka z ulicy Barskiej, 1954, reż. Aleksander Ford, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: Pokolenie, 1955, reż. Andrzej Wajda, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021]. Cytat za: h ps://ising.pl/wiera-gran-ciemna-dzis-noc-2vm9ee-tekst.
Scharakteryzujesz, jakie cele przyświecały zleceniodawcom – osobom i instytucjom – którzy wspierali działalność twórców socrealistycznych i zamawiali dzieła realizowane w tym kierunku w sztuce.
Przeczytaj
Dzieło socrealistyczne miało być czytelne (realistyczne) i nieść treści socjalistyczne, takie jak braterstwo broni, walka klasowa, robotnicy oraz rolnicy przy pracy (sojusz robotniczo‐chłopski), walka z imperializmem. Artyści chętnie portretowali przywódców jako światłych ojców narodu i dobrych gospodarzy. Ważnymi elementami były dydaktyzm oraz dwubiegunowe ukazanie rzeczywistości.
Realizm socjalistyczny objął wszystkie dziedziny twórczości. W architekturze cechował się surowością form i przesadnym monumentalizmem. Budowle miały odzwierciedlać potęgę i możliwości socjalistycznego państwa.
Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, fotografia z 1955 r. PKiN, zbudowany w centrum stolicy w latach 1952–1955 jako „dar narodu sowieckiego dla narodu polskiego”, stał się symbolem sowieckiej dominacji. Dwa dni po śmierci Józefa Stalina, 7 marca 1953 r., nadano mu imię zmarłego przywódcy ZSRS. Imię to nosił do 1956 roku. Źródło: Archiwum Fotograficzne Zbyszka Siemaszki, dostępny w internecie: audiovis.nac.gov.pl, tylko do użytku edukacyjnego.
Lenin Że w bój poprowadził krzywdzonych, że trwałość zwycięstwu nadał, dla nadchodzących epok stawiając mocny fundament - grób, w którym leżał ten nowego człowieczeństwa Adam, wieńczony będzie kwiatami z nieznanych dziś jeszcze planet Źródło: Wisława Szymborska, Lenin. Cytat za: poezja.org, [dostęp 23.12.2021].
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D3HjnT6cU
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Sztuka w służbie ideologii.
Polecenie 1
Wymień najważniejsze elementy sztuki socrealistycznej. Czemu służył monumentalizm socrealistyczny w architekturze?
awangarda
(fr. avant garde – straż przednia) - grupa osób, których twórczość lub działalność w jakiejś dziedzinie jest nowatorska i niekonwencjonalna; ogół zróżnicowanych tendencji w sztuce XX w., odznaczających się radykalnym nowatorstwem
dydaktyzm
dążenie do kształtowania u kogoś właściwych postaw lub poglądów poprzez pouczanie go lub dawanie wzorów do naśladowania
(definicja na podstawie słownika PWN)
indoktrynacja
świadome, systematyczne i natarczywe wpajanie idei lub doktryn; władza, stosująca indoktrynację korzysta z propagandy, używa do jej rozpowszechniania środków masowego przekazu, systemu oświaty szkolnej i pozaszkolnej
imperializm
(łac. imperialis - władczy) polityka zagraniczna państwa; charakteryzuje się tworzeniem monopoli i dążeniem kraju do panowania nad światem
kolektywizacja
(z łac. collectivus – zbiorowy) nadanie formy kolektywnej, przekształcenie drobnych indywidualnych gospodarstw rolnych w wielkie spółdzielcze przedsiębiorstwa rolne
kułak
zamożny chłop, jako warstwa kułacy ukształtowali się w wyniku wprowadzenia elementów kapitalistycznych w ramach Nowej Polityki Ekonomicznej; poddani ostrym represjom podczas kolektywizacji
monumentalizm
dążenie do tworzenia rzeczy monumentalnych; wielkość tych dzieł
patos
(gr. pathos - namiętność, wzruszenie) nastrój powagi; podniosłość, wzniosłość; ton lub styl mówienia, który podkreśla wzniosłość tematu
propaganda
celowe działania mające doprowadzić do określonych zachowań i poglądów oraz służące do upowszechnienia informacji korzystnych dla nadawcy; w języku potocznym synonim kłamstwa i manipulacji
socrealizm, sztuka, pieśń masowa, stalinizm, komunizm, Pałac Kultury i Nauki, Nowa Huta, Polska po II wojnie światowej, stalinizm w Polsce
Prezentacja mul medialna
Polecenie 1
Zapoznaj się z prezentacją mul medialną i wykonaj kolejne polecenia.
Polecenie 2
Wyjaśnij najważniejsze założenia sztuki socrealistycznej. W jaki sposób miała kształtować „nowego człowieka”?
Twoja odpowiedź
Polecenie 3
Opisz, w jaki sposób socrealizm przejawiał się w architekturze i przestrzeni miejskiej. Dlaczego tak gorące spory wywołuje kwes a funkcjonowania Pałacu Kultury i Nauki w centrum Warszawy?
Twoja odpowiedź
Ćwiczenie 4
Przyjrzyj się przedstawionej na poniższym zdjęciu rzeźbie Robotnik i kołchoźnica autorstwa Wiery Muchiny i wyjaśnij, co może symbolizować młot i sierp trzymany przez postacie.
Źródło: Сам лично, Wikimedia Commons, licencja: CC 0 1.0.
Twoja odpowiedź
難
Ćwiczenie 5
Przyjrzy się poniższym obrazom i zaznacz ten, który twoim zdaniem reprezentuje realizm socjalistyczny.
醙
Bułgaria
Litwa
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z fragmentem utworu Władysława Broniewskiego, a następnie wykonaj polecenia.
Któż, jak On, przez dziesiątki lat na dziobie okrętu wytrwał? Szóstej Części przygląda się świat. Bitwa.
Tam - bezrobocia, strajki, głód. Tu - praca. Natchniony traktor. Tworzy historię zwycięski lud. Chwała faktom!
Któż, jak On, przez dziesiątki lat wiódł ludzkość na krańce dziejów? Jego imię - walczący świat: nadzieja.
Rewolucjo! - któż wiatr powstrzyma, kto ziemię zawróci w biegu? Rewolucjo, tablice praw Rzymu obalamy od Chin po Biegun!
Rewolucjo! siedemdziesiąt lat […] powiewa nad światem. I rodzi się nowy świat, świat stary pęka jak atom.
Źródło: tekapomorska.pl [dostęp 22.12.2021 r.].
“
Utwór powstał z okazji 70. rocznicy urodzin:
醙
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z opisami trzech produkcji filmowych powstałych w latach 50. XX w. i wykonaj polecenie.
Fragment 1
Fragment 2
Poprzez losy chłopca - którego głód wypędza z rodzinnej wsi i który odbiera surową szkołę życia, przechodząc przez różne środowiska społeczne, by stać się świadomym, aktywnym działaczem rewolucyjnym
Cytat za: Celuloza, 1954, reż. Jerzy Kawalerowicz, filmpolski.pl, [dostęp 22.12.2021].
“
Rozgrywający się w zrujnowanej Warszawie roku 1947 dramat społeczny. Historia trudnej reedukacji zdeprawowanych przez wojnę chłopców, których reakcyjne podziemie usiłuje wykorzystać do swoich celów. Pięciu młodych chłopców, którzy przywykli do wojennego stylu życia, nie potrafili dostosować się do nowych warunków i wchodzi na
“
難
Fragment 3
drogę przestępczą. Stają przed sądem oskarżeni o kradzież. Ponieważ nie zjawił się świadek oskarżenia, Radziszewski, otrzymują dwa lata więzienia z zawieszeniem. Opiekę kuratora sprawuje nad nimi robotnik Wojciechowski. Reedukację utrudnia działalność przedstawicieli reakcyjnego podziemia. To oni żądają „unieszkodliwienia” owego świadka. Radziszewski zwabiony przez chłopców do piwnicy w czasie bójki wpada do wyrwy i zabija się. Odtąd nad chłopcami ciąży to nie chciane zabójstwo… Dwaj chłopcy otrzymują dzięki kuratorowi pracę przy budowie Trasy W-Z. Jeden z nich, Kazek, zakochuje się w Hance, dziewczynie pracującej jako kreślarz. Podziemie planuje wysadzenie w powietrze Trasy W-Z. Ma w tym wziąć udział „piątka z ulicy Barskiej”. Chłopcy odmawiają jednak posłuszeństwa. Milicja udaremnia zamach, ale Kazek zostaje ciężko ranny. Nie wiadomo, czy wyżyje i czy chłopcy staną przed sądem…
Cytat za: Piątka z ulicy Barskiej, 1954, reż. Aleksander Ford, filmpolski.pl [dostęp 22.12.2021].
W warstwie fabularnej jest opowieścią o grupie lewicujących młodych ludzi, zaangażowanych w konspiracyjną walkę z hitlerowskim okupantem. Główny bohater - Stach rozpoczyna pracę w stolarni Berga. Działa tam komórka AK. Stach wszakże zaprzyjaźnia się z robotnikiem, związanym z lewicową Gwardią Ludową. Sekuła wyjaśnia mu istotę wyzysku kapitalistycznego i mobilizuje do nauki. Na tajnych kompletach Stach poznaje Dorotę - aktywistkę ZWM. Pod wpływem dziewczyny postanawia wstąpić do organizacji. Składa przysięgę wojskową, stara się też pozyskać do organizacji kolegę, ale on odmawia. Wkrótce Stach zostaje niesłusznie oskarżony o kradzież drewna i pobity przez niemieckiego oficera. Kolega zmaltretowanego chłopaka wykonuje na Niemcu wyrok, czym narusza zasady konspiracji. Tymczasem wybucha powstanie w getcie. Bohaterowie otrzymują rozkaz przejęcia grupy Żydów. Jasio Krone, ścigany przez Niemców, nie znajduje wyjścia z klatki schodowej i ginie samobójczą śmiercią… Stach zostaje na noc
“
