Stany społeczne wg Webera
Położenie stanowe wyznacza w przeciwieństwie do czysto
ekonomicznych kryteriów położenia klasowego pozytywna lub
negatywna ocena społeczna szacunku, wiążąca się z jakąś wspólna
właściwością przysługującą wielu osobom.
4 koncepcje stanów:
1. Teora własnościowo–polityczna – kryterium identyfikacji stanów są
tutaj stosunki prywatnej własności środków administrowania i
panowania politycznego oraz samej władzy panowania.
Własnościowo – polityczna teoria stanów czyni ze stanów odrębne w
stosunku do zawodów, grup etnicznych i religijnych składniki
globalnej struktury społecznej. Pozwala mówić o stanach tylko
wtedy gdy w danym społeczeństwie obiektem własności prywatnej
są nie tylko zasadnicze czynniki procesu produkcji i wymiany dóbr
materialnych, lecz również środki walki i zarządzania (wojsko,
urzędy). Stany, są wyróżniane ze względu na stosunki własności w
polityczno – administracyjnej sferze życia społecznego.
2. Teoria apropriacyjno–rewerencyjna – pozwala mówić o istnieniu
stanów i stosunków stanowych wszędzie tam, gdzie szacunek
społeczny staje się przywilejem i nie ma wartości powszechnie
dostępnej, gdzie występuje zjawisko apropriowania pewnych typów
szacunku społecznego i gdzie jest ono wyrażone i uwarunkowane
przez wykonywany zawód, przez pochodzenie i apropriację władzy
politycznej lub biurokracyjnej. Teoria ta czyni strukturę stanową
aspektem struktury klasowej i zawodowej społeczeństwa.
3. Teoria prawno–monopolistyczna – pozwala mówić o
stanach tylko tam, gdzie istnieją prawnie ustanowione
monopole szans politycznych i ekonomicznych, gdzie
prawo zabrania pewnym grupom społecznym, do
których wchodzi się najczęściej przez urodzenie,
sprawowanie określonych funkcji polityczno –
administracyjnych, zajmowanie określonych urzędów,
wykonywanie określonych działań ekonomicznych, a
nawet korzystanie z określonych dóbr konsumpcji
materialnej i duchowej. Teoria ta czyni najczystszym
typem porządku stanowego feudalne społeczeństwo
europejskie..
4. Teoria uniwersalno–rewerencyjna - stanami nazywa się wspólnoty
ludzi, które znajdują się w podobnym położeniu stanowym.
Położenie stanowe określa Weber następująco: w przeciwieństwie do
czysto ekonomicznych uwarunkowanego położenia klasowego,
określamy położenie stanowe, jako typowy składnik losu życiowego
ludzi, uwarunkowany przez pozytywną lub negatywną społeczną
ocenę szacunku, wiążącą się z jakąś wspólną właściwością
przysługującą wielu osobom. Stany nie są w tej teorii traktowane
docsity.com
