Streszczenie Mitologii Jana Parandowskiego, Streszczenia z Język polski

Pobierz Streszczenie Mitologii Jana Parandowskiego i więcej Streszczenia w PDF z Język polski tylko na Docsity! NARODZINY ŚWIATA Na początku był Chaos – boska bezkształtna istota lub wielka otchłań wypełniona twórczą siłą. Z Chaosu zrodziły się bóstwa – Uranos (Niebo) i Gaja (Ziemia). Ich dziećmi byli tytani, w tym Okeanos, bóg opływającej świat rzeki, cyklopi (potężni i jednoocy) i hekatonchejrowie (silni i sturęcy). Uranos strącił wszystkich do Tartaru, z którego nie można było się wydostać, a który był bardzo głęboko pod ziemią i przerażał bezkresną ciemnością. Gaja znienawidziła męża za to, co zrobił ich dzieciom. Knuła więc przeciw niemu. Najmłodszy z tytanów – Kronos – który wciąż był wolny, okaleczył ojca i zrzucił go z tronu w niebiosach. Z jego krwi powstały Erynie – wężowłose boginie zemsty. Wraz z bogami rodził się świat – ziemia, słońce, rośliny, zwierzęta. Rządy nad światem przejął Kronos wraz z Reją, małżonką. Bał się on klątwy ojca, więc każde swoje dziecko zaraz po narodzinach połykał. Przy szóstym dziecku Reja posunęła się do podstępu – podała mężowi kamień zawinięty w pieluszki. Ocaliła w ten sposób Dzeusa. Ukryła go na Krecie, w grocie. Dziecko wykarmiła koza Amaltea. Dzeus bardzo ją kochał. Gdy złamała róg, uczynił go rogiem obfitości – wystarczyło sobie czegoś zażyczyć i się to otrzymywało. Gołębie przynosiły Dzeusowi ambrozję, a orzeł nektar. Płacz dziecka zagłuszały głośne tańce kapłanów Rei. Gdy bóg dorósł, nakazał matce, by podała Kronosowi środek wymiotny. W ten sposób z Kronosa "wydostały się" połknięte wcześniej przez niego dzieci – Hades, Posejdon, Hera, Demeter i Hestia. Ze skóry zmarłej kozy Dzeus zrobił sobie egidę – tarczę, której nikt nie mógł przebić. Walki między ojcem a synem trwały dziesięć lat – Kronos korzystał ze wsparcia tytananów, Dzeus zaś uwolnił cyklopów i sturękich. Ziemia drżała, morze było wzburzone, z Olimpu leciały pioruny, świat płonął. Kronos przegrał. Przeciw nowym bogom powstali giganci, synowie Ziemi. Dzeus wyznaczył bogom stanowiska, a sam ciskał w napastników Przeczytaj również: Mitologia, część I Grecja - Jan Parandowski - Najważniejsze informacje Akademia Pana Kleksa – Jan Brzechwa - Streszczenie szczegółowe piorunami. Spadające do morza ciała potworów tworzyły wyspy. Według księgi Przeznaczenia gigantów mógł pokonać człowiek. Atena sprowadziła Heraklesa. Zadziwiającym sprzymierzeńcem okazał się Dionizos. Jego osły tak ryczały, że wrogowie wpadli w popłoch. Najtrudniej było pokonać Alkioneusa, który odzyskiwał siły i goił rany, gdy tylko dotknął miejsca, w którym się urodził. Herakles wyniósł go poza jego ojczyznę i zabił. Gaja, w odwecie za śmierć gigantów, wydała na świat potwora Tyfona (upierzone i owłosione ciało olbrzyma z wężami zamiast nóg). Bogowie uciekli do Egiptu i zmienili się w zwierzęta. Dzeus pokonał go sam żelaznym sierpem. Góry zabarwione krwią Tyfona nazwano Hajmos, a drżenie sycylijskiej ziemi przypomina, że uwięziony pod nią potwór chce się wydostać. Ludzie byli już na świecie, gdy bogowie toczyli boje. Być może wyszli prosto z ziemi, być może pochodzili od bogów, ale najczęściej wierzono w historię o czterech wiekach ludzkości. Najpierw był wiek złoty. Panował wtedy Kronos, a ludziom żyło się naprawdę dobrze – nie starzeli się i cały czas spędzali na zabawie. Potem przyszedł wiek srebrny. Ludzie długo się rozwijali, a potem mieli krótkie i trudne życie. Nie chcieli składać bogom ofiar. Dzeus ich wytępił. W wieku brązowym ludzie lubili wojnę i mieli twarde serca. Wszystko robili z brązu. Był to czas życia Heraklesa, Tezeusza, bohaterów spod Teb i Troi. Wiek żelazny był kolejny i trwa do tej pory. Człowieka mógł też stworzyć Prometeusz. Ulepił go z gliny zmieszanej ze łzami. Duszę zrobił mu z iskier rydwanu słońca. Ludzie byli słabi. Wyglądem przypominali bogów, ale byli bezradni. Prometeusz przyniósł im ogień. Dzeus kazał Hefajstosowi stworzyć cudowną kobietę - Pandorę. Bogowie obdarzyli ją talentami, wdziękiem, pochlebczym charakterem, darem wymowy. W posagu dostała glinianą beczkę (puszkę) z nieznaną zawartością. Prometeusz nie przyjął niewiasty, ale uczynił to jego brat - Epimeteusz. Drugim nieszczęściem było otwarcie puszki – na ludzkość spadły choroby Przeczytaj również: II część Dziadów - Adam Mickiewicz - Streszczenie szczegółowe Pamięć i tożsamość - Jan Paweł II - Streszczenie szczegółowe i nieszczęścia. Prometeusz odpłacił bogom podstępem. Zabił wołu i podzielił go w następujący sposób – mięso owinął skórą, a kości tłuszczem. Dzeus wybrał na ofiarę dla bogów część z tłuszczem. Od tej pory składano im w ofierze gorsze części zwierząt. Dzeus w ramach zemsty kazał przykuć Prometeusza do skał Kaukazu – orzeł codziennie wyjadał mu wątrobę, która odrastała. Bez Prometeusza ludzie stali się źli i grzeszni. Gdy król Lykaon poczęstował Dzeusa ludzkim mięsem, bogowie postanowili wytępić ludzi potopem. W małej łódce dryfowali staruszkowie – Deukalion (syn Prometeusza) i Pyrra (córka Epimeteusza i Pandory). Wylądowali na szczycie Parnasu. Gdy wody ustąpiły, staruszkowie od wyroczni dowiedzieli się, że mają za siebie rzucać kości rodziców. Deukalion uznał, że chodzi o kamienie. Z nich zrodzili się nowi ludzie. Nie byli lepsi od poprzednich, ale Dzeus już ich nie karał potopem. BOGOWIE OLIMPIJSCY Część bogów zamieszkiwała Olimp – imponujący łańcuch górski. Władał nim Dzeus. Posejdon dostał morze, a Hades królestwo zmarłych. Na ziemi bogowie otrzymywali też swoje miasta lub wyspy. Czasem o jakieś miejsce walczyli. Posejdon nie chciał oddać Atenie miasta Ateny. Każde bóstwo miało więc podarować mieszkańcom coś wyjątkowego – kto ofiaruje cenniejszy dar, ten otrzyma miasto. Posejdon uderzył w ziemię trójzębem i stworzył źródełko. Atena pozyskała drzewo oliwne, które pomogło poprawić los ludzi i wzbogacić ich. To ona stała się patronką Aten. Heliosowi – bogowi słońca - zapomniano coś dać. Na szczęście pojawiła się wyspa Rodos. głębokiej zasłonie i zsyłała natchnienie tym, którzy piszą hymny i pieśni pobożne; Urania dźwigała globus astralny, bo zajmowała się astronomią. Apollo był ukazywany nagi, z łukiem i kołczanem. Innym razem w otoczeniu muz, z lirą w ręku i wieńcem laurowym na głowie. Artemis była bliźniaczą siostrą Apolla. Była piękną dziewicą. Miała przydomek Czysta. Młody myśliwy Aktajon podglądał boginię w kąpieli. Ta prysnęła na niego wodą i mężczyzna stał się jeleniem. Rozszarpały go jego własne psy. Artemida kochała bieganie po lasach z łukiem lub oszczepem w towarzystwie nimf. Była też Artemis boginką płodności i śmierci jednocześnie. Traktowano ją jako boginię uczynną i dobrotliwą. W jej świątyni młodzieniec Akontios podstępem zdobył żonę Kydippe, bo ta odczytała na głos słowa przysięgi zapisane na jabłku. W niektórych miejscach Artemidę nazywano Hekate i utożsamiano z azjatycką boginią śmierci. Hermes był synem Dzeusa i Mai. W dniu swoich narodzin ze skorupy żółwia i jelit baranich zrobił sobie cytrę, ukradł stado wołów przeznaczone dla Apolla, a wieczorem wrócił i położył się w kołysce. Następnego dnia wszystko się wydało. Apollo Przeczytaj również: Odprawa posłów greckich - Jan Kochanowski - Streszczenie szczegółowe Psałterz Dawidów - Jan Kochanowski - Streszczenie szczegółowe jednak szybko przestał się gniewać, bo Hermes ofiarował mu cytrę. W zamian za to dostał laseczkę z leszczyny, która miała moc godzenia zwaśnionych. Tak pogodził dwa węże, które zgodnie oplotły laskę. W ten sposób powstał kaduceusz. Hermes został bogiem złodziei. Kradł bogom ich miecze, trójzęby, przepaski. Nawet Dzeusowi próbował zabrać piorun, ale się poparzył i zaczął krzyczeć. Ojciec go wygonił z Olimpu. Bożek jednak był tak lubiany, że szybko powrócił do łask. Został posłańcem – był szybkonogi. Przy sandałach miał małe skrzydełka. Dawano mu wiele zadań i pracy – ze wszystkiego dobrze się wywiązywał. Hermes był patronem palestry i gimnazjonu, bogiem wymowy, opiekunem kupców. Czczono go też jako dobrego pasterza. Hefajstos był kulawym kowalem. Był bardzo pracowity. Kuł pioruny dla Dzeusa, naprawiał rydwan Heliosa, robił tarcze, pancerze, biżuterię. Był też mechanikiem, który tworzył ruchome zabawki i przedmioty. Hefajstos był synem Dzeusa i Hery. Za to, że wstawił się raz za uwięzioną matką, ojciec zrzucił go na ziemię. Bóg połamał nogi. Zaopiekowała się nim morska boginka Tetyda. Przez kilka lat nie wracał na Olimp. Bachus, bóg wina, upił go i zawiózł do ojca. Ten dał mu za żonę Afrodytę, najpiękniejszą z bogiń. Małżeństwo nie było szczęśliwe. Hefajstos był bogiem ognia – uczył ludzi, jak go używać. Afrodyta wyłoniła się z morskiej piany niedaleko Cypru. Natychmiast otoczyły ją nimfy i boginki, które ją pięknie ubrały i wysłały na Olimp w wózku zaprzęgniętym w gołębie. Boginki były zazdrosne. Szybko jednak polubiły Afrodytę, gdyż ta nosiła przepaskę, która zjednywała jej innych. Afrodyta została boginią miłości. Wcześniej jednak zaznała cierpienia. Pokochała Adonisa, pięknego myśliwego. Niestety, zabił go dzik. Z krwi kochanka zmieszanej z boskim nektarem zrodził się kwiat zwany anemonem. Udało się Afrodycie wyprosić, by Adonis pół roku spędzał z nią, a tylko na pół wracał do Hadesu. Za sprawą Afrodyty zdarzył się pewien cud. Przeczytaj również: Opowieści z Narnii - Lew, czarownica i stara szafa - C.S. Lewis - Streszczenie szczegółowe Dziady cz. II - Adam Mickiewicz - Streszczenie szczegółowe Król Cypru, Pigmalion, wyrzeźbił cudną postać kobiecą. Zakochał się w swojej rzeźbie. Cierpiał, bo to był nieruchomy posąg. Afrodyta ożywiła postać. Galatea została żoną Pigmaliona. Eros był bożkiem miłości, synem Afrodyty, małym chłopczykiem ze skrzydełkami, łukiem i strzałami lub bogiem zrodzonym z Chaosu, potężnym i starszym od innych bogów – te wizerunki zmieniały się na przestrzeni wieków. Podobno Dzeus przewidywał złośliwą naturę bożka i chciał go zabić. Afrodyta jednak ukryła go w lesie. Pewna królewna, Psyche, była niezwykle piękna. Afrodycie nie podobało się to, że przez nią ludzie zapominają o niej samej. Kazała więc Erosowi skierować jej uczucia na jakiegoś potwora. Eros jednak sam się w niej zakochał. Dał jej pałac i przychodził do niej nocą. Zabronił jej podejmowania prób dowiedzenia się, kim on jest. Niestety, dziewczynę podburzały siostry zazdrosne o jej bogactwa. Pewnej nocy z lampki oliwnej, którą oświetliła twarz kochanka, kapnęła na jego ramię oliwa. Bóg zniknął. Pałac też. Afrodyta zesłała na dziewczynę zgryzoty i cierpienia. Eros jednak wciąż jej pomagał. Po jakimś czasie Dzeus sprowadził Psyche na Olimp. Kochankowie pobrali się. Charyty były boginkami wdzięku i uroku. Dawały je ludziom. Na Olimpie dbały o dobry gust i smak. Lubiły Dionizosa, Apollina i Afrodytę – z nimi przebywały najczęściej. Eufrozyne, Taleja, Aglaja były najbardziej znanymi charytami. Jako atrybuty miały różę, mirt, instrumenty muzyczne, jabłko, flakonik z wonnym olejkiem, czasem maki. Ares był synem Dzeusa i Hery. Oddano go na wychowanie jednemu z tytanów. Ares ćwiczył i rozmiłował się w wojnie. Hefajstos przygotował dla niego zbroję i broń. Na ziemi Ares nauczył ludzi sztuki wojennej. Stali się okrutni. W walce z gigantami Ares niczym się nie wsławił, ale pięknie o swych czynach opowiadał. Pewnego razu znikł. Hermes odnalazł go w lochu, gdzie boga wojny zamknęli zbóje. Ares był zawsze tam, gdzie wojna i walka. Towarzyszyły mu Bojaźń i Strach Przeczytaj również: Kubuś Puchatek - A.A. Milne - Streszczenie szczegółowe Cierpienia młodego Wertera - Johann Wolfgang Goethe - Streszczenie szczegółowe oraz Niezgoda i Mord. Atena go nie lubiła. Kiedyś mocno go zraniła. Dzeus nie chciał słuchać jego skarg, więc ten poszedł opatrzyć rany do Pajeona. BOGOWIE ŚWIATŁA I POWIETRZA Masz problem z tym tematem? Skorzystaj z korepetycji na Tutors.live Helios był bogiem słońca. Codziennie powoził złotym rydwanem po niebie – od wschodu do zachodu. Bóg miał pałac, w którym towarzyszyły mu Dni, Miesiące, Lata i Stulecia. Miał syna, Faetona. Ten poprosił go o możliwość powożenia słonecznym rydwanem. Ojciec obiecał spełnić każde jego życzenie, więc się zgodził. Jednak rumaki szybko poczuły lekką rękę i robiły, co chciały. Ziemia wręcz płonęła. Dopiero Dzeus piorunem strącił powóz z nieba. W Egipcie było miasto Heliopolis. Wiązano z nim historię Feniksa, który przeczuwał swoją śmierć, a potem odradzał się z popiołów. Na wyspie Rodos oddawano Heliosowi szczególną cześć. To na niej stał jeden z cudów świata – Kolos Rodyjski, czyli posąg boga słońca. Eos była różanopalcą boginią jutrzenki – jej powóz pojawiał się na niebie przed rydwanem Heliosa. Eos zakochała się w królewiczu Titonosie. Poprosiła Dzeusa o nieśmiertelność dla niego. Zapomniała poprosić o wieczną młodość. Mąż zdziecinniał, postarzał się, zmalał. Bogini ukrywała go przed innymi. Dzeus zmienił go w świerszcza. Syn Eos, Memnon, był piękny i silny. Poległ z ręki Achillesa. Bogini poprosiła o cześć dla niego wśród ludzi. Gdy jego ciało palono na stosie, wyleciały z ognia białe ptaki. Dwa stada starły się nad ciałem Memnona i złożyły dla niego ofiarę ze swojej krwi. Niedaleko Teb stały posągi Amenofisa III. Ludzie nazwali je kolosami Memnona. Gdy rano padały na nie promienie jutrzenki, posągi jęczały – wierzono, że pod wpływem pocałunku matki. Selene była boginką księżyca (choć częściej to Artemis uważano za boginię księżyca). Dzeus dał pasterzowi Endymionowi, bardzo urodziwemu, wieczną młodość. I nieprzespany sen. Endymion był jakby żywym posągiem. Selene pokochała go i każdej nocy mu się przyglądała. Czasem też schodziła do niego do Przeczytaj również: Harry Potter i Kamień Filozoficzny - J.K. Rowling - Streszczenie szczegółowe Chatka Puchatka - A.A. Milne - Streszczenie szczegółowe jaskini i głaskała go, szepcząc różne zaklęcia. Nie mogła go jednak obudzić. Iris była pokojówką Hery. Zawsze była gotowa do pracy. Nigdy się nie kładła. Była boginką tęczy. Gwiazdy były boskiego pochodzenia. Noc haftowała nimi na niebie historie bogów i bohaterów. Każda gwiazda była kiedyś bożkiem lub boginką – dziećmi tytana Astrajosa. Za bunt przeciw Dzeusowi zostały piorunem rozsypane w drobny pył. Nowe gwiazdy były bohaterami, nimfami lub przedmiotami, które w ten sposób chcieli wyróżnić bogowie. Wielka Niedźwiedzica była kiedyś Kallisto, którą Artemida za zdradę zamieniła w niedźwiedzia. Dzeus przeniósł ją na niebo. Mała Syleny były bóstwami rzek i źródeł. Ciała sylenów były po części ludzkie, po części końskie. Z czasem zaczęli przypominać bardziej satyrów. Jednym z towarzyszy Dionizosa był lubiący wino Sylen. Pewnego razu zabłąkał się on do ogrodu króla Midasa. Ten ugościł Sylena i kazał się prowadzić do Dionizosa. Bóg chciał spełnić jego życzenie. Midas poprosił o moc zamieniania wszystkiego, czego dotknie, w złoto. To było głupie życzenie – jedzenie też stawało się złotem. Ubłagał Dionizosa o cofnięcie mocy. Ten kazał mu się wykąpać w rzece Paktolos. Znajdowano w niej potem bryłki złota. Satyrowie mieli koźle nogi z kopytkami, ludzki tors i zwierzęcą nieco twarz. Zabawiali się z nimfami, mieszali ludziom drogę, kradli kozy i owce, straszyli chłopów. Kochali Dionizosa, a ten poił ich winem. Nimfy były istotami pośrednimi – ludzkimi i boskimi. Żyły długo i nie starzały się. Ale były śmiertelne. Rozumiały ludzkie problemy i potrzeby, więc niosły ludziom pomoc. Poświęcano im piękne źródła – woda w Grecji była cenna i święta. Nimfy uznawano niekiedy za boginie zdrowia. Nimfy wodne nazywano najadami. Oready mieszkały w górach, lejmoniady — na łąkach, driady — wśród lasów, hamadriady — w samych drzewach. Pewien młodzieniec – Narcyz – był piękny i kochały się w nim wszystkie nimfy. On jednak myślał tylko o polowaniu. Gdy pewnego dnia ujrzał w wodzie swoje oblicze, zakochał się sam w sobie. Umarł w końcu z tęsknoty – z jego grobu wyrósł kwiat zwany narcyzem. Asklepios był synem Apollina. Ten oddał młodzieńca do szkoły Chejrona, centaura, pół człowieka, pół konia. Znał się na myślistwie, wróżbach, gimnastyce i medycynie. Asklepios szybko umiał więcej niż nauczyciel. Umiał ożywić zmarłych. Bogowie uznali, że to zaburza porządek świata i Dzeus zabił Asklepiosa piorunem. Po jego śmierci kapłani przejęli zadanie leczenia ludzi w świątyniach. Przedstawiano go jako węża lub mężczyznę z Przeczytaj również: Lalka - Bolesław Prus - Streszczenie szczegółowe brzydkie kaczątko-Hans Christian Andersen - Streszczenie szczegółowe laską, wokół której wił się wąż. Lekarzy nazywano potem asklepiadami (obecnie funkcjonuje nazwa eskulap). KRÓLESTWO MORZA Posejdon dostał we władanie królestwo morza. Kłócił się z Dzeusem o władzę, ale ostatecznie się pogodzili. Posejdon zakochał się w córce boga Okeanosa, Amfitrycie. Dziewczyna go nie chciała. Pewien mądry delfin obiecał mu pomóc. Opowiedział Amfitrycie o pałacu Posejdona, bogactwie, służkach, klejnotach. Ta przemyślała wszystko i po kilku dniach była już królową mórz. Posejdon w swoim królestwie decydował o wszystkim i o wszystkim wiedział. Wzburzał wodę, pomagał rozbitkom, poskramiał wiatry. Był surowy, ale nie nieczuły. Pomógł w kłopotach dziewczynie o imieniu Amymone – uratował ją przed satyrem i wskazał źródło wody. Bóg władał morzami i oceanami, ale tez wyspami i fragmentami lądów. W Koryncie urządzano dla niego igrzyska. W południowych morzach żył Proteusz, który umiał wróżyć. Żeby jednak to zrobił, trzeba było go złapać i obezwładnić. Było to trudne, bo umiał zmieniać postać. Gdy morze było spokojne, na jego powierzchnię wypływał Glaukos. Był kiedyś rybakiem. Zauważył, że ryby wyrzucane na ląd nabierały sił i wracały do morza. Uznał, że trawa ma specjalne właściwości. Spróbował jej i poczuł chęć pozostania na zawsze w morzu. Został bożkiem morskim. Zakochał się w pięknej Skylli. Ta go nie chciała. Bożek poprosił o pomoc Kirke. Ona jednak chciała Glaukosa dla siebie, ale gdy to się nie udało, dała mu eliksir, przez który Skyllę oblepiły morskie potwory. Ona sama stała się potworem. Na wybrzeżu Sycylii była postrachem żeglarzy. Nikt jej nie umknął. KRÓLESTWO PIEKIEŁ Wejście do podziemia, do piekieł, było ukryte na zachodnich krańcach ziemi. Z innych wejść już dawno nikt nie korzystał. Po drodze mijało się zamglone miasto Kimeryjczyków. W przedsionku piekielnego państwa przechadzali się Smutek, Troska, Choroby, Starość, Trwoga, Nędza. Były tam też Praca, Śmierć, Wojna i Niezgoda. Nieco dalej siedziały Sny i Marzenia. Hades opływały Acheront – Przeczytaj również: Ania z Zielonego Wzgórza – Lucy Maud Montgomery - Streszczenie szczegółowe Detektyw Pozytywka – Grzegorz Kasdepke - Streszczenie szczegółowe rzeka boleści, Kokytos – rzeka lamentu i Lete – rzeka zapomnienia. Była też rzeka Styks. W przeprawie pomagał Charon, któremu trzeba było zapłacić obola, inaczej zostawiał duszę na wieczne błąkanie się na brzegu. Potem następowało spotkanie z Cerberem – psem o trzech paszczach. W królestwie cieni każda dusza miała swoje miejsce. Sędziami podziemia byli królowie Minos, Ajakos i Radamantys. Pod zamkiem Hadesa był Tartar dla zbrodniarzy. Pilnowały ich trzy Erynie, którym pomagały kery – istoty piekielne. Sprawiedliwych trzej sędziowie odsyłali na Wyspę Błogosławionych. Dusze zbrodniarzy odbywały straszne kary, dusze sprawiedliwych biesiadowały i cieszyły się spokojem. W królestwie podziemi miała miejsce historia Orfeusza i Eurydyki. Orfeusz był królem Tracji, śpiewakiem. Śpiewał i grał tak pięknie, że cała przyroda go słuchała. Jego żoną była Eurydyka, nimfa drzewna. Zakochał się w niej Aristajos, syn Apolla. Gonił ją, a gdy uciekała, ukąsiła ją żmija. Eurydyka zmarła. Orfeusz rozpaczał. Postanowił pójść do podziemi. Wziął ze sobą harfę. Dzięki niej Charon go przewiózł, a Cerber nie zaszczekał. Gdy stanął przed Hadesem i zaczął wyśpiewywać swoje żale, nawet Erynie płakały. Hades oddał mu Eurydykę, ale zastrzegł, że wyprowadzając ją z podziemi, nie może się odwrócić. Całą drogę Orfeusz o tym pamiętał, ale już prawie przy wyjściu spojrzał na żonę. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiach. Orfeusz nie mógł drugi raz wejść do świata zmarłych. Orfeusz skargami wypełnił świat. Zginął rozszarpany przez menady z orszaku Dionizosa. Jego szczątki pozbierały i pochowały muzy. Hades rzadko pojawiał się na ziemi. Miał czapkę, która czyniła go niewidzialnym. Nie miał wielu świątyń, a ludzie czcili go w milczeniu – budził lęk. BÓSTWA DOLI I SPRAW LUDZKICH Były trzy hory – córki Dzeusa i Temidy. Eunomia była Praworządnością, Dike Sprawiedliwością, a Eirene Pokojem. Tę ostatnią szczególnie czczono w Atenach. Nazywano ją matką bogactwa i czarów wiosny. Hymen (Hymenajos) był człowiekiem, a po śmierci czczono Przeczytaj również: Harry Potter i Komnata Tajemnic - J.K. Rowling - Streszczenie szczegółowe Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi – Rafał Kosik - Streszczenie szczegółowe go jak boga. Rozbójnicy porwali kilka ateńskich dziewcząt. Hymenajos uratował je. Mogły wziąć zaplanowane śluby. A stało się to wśród okrzyków: „O, Hymen, o, Hymenaje!”. Hypnos był synem Nocy, bratem boga śmierci. Miał władzę nad ludźmi i bogami. Mieszkał daleko, tam, gdzie nie dochodziły promienie słońca ani dźwięki. Przed domem miał maki i zioła nasenne, a w domu otaczał się sennymi marzeniami. Mojry były córkami Nocy – były to Kloto, Lachezis i Atropos. Przędły nić ludzkiego żywota, którą Atropos przecinała w godzinę śmierci. Szanowano je i składano im ofiary. Podobno trzeciego dnia od narodzin dziecka przychodziły do domu, by przepowiedzieć mu los. Nemezis była boską siłą, dolą. Nakazywała umiar w słowach, czynach i marzeniach. Nie należało się wywyższać ponad innych i brać od życia za dużo. Nike była skrzydlatą boginią zwycięstwa. Ceniono ją i stawiano jej posągi. Miała pomagać w wojnach i podczas zawodów. Tanatos był synem Nocy. Wchodził do pokoju umierającego i odcinał mu pukiel włosów, łącząc go ze światem podziemi. Gdy umierał Admetos, król, którego lubił Apollo, bóg wymógł w podziemiach obietnicę, że ten nie umrze, jeśli ktoś poświęci się za niego. Chciała to zrobić młoda żona, Alkestis. On zdrowiał, a ona umarła. Przypadkiem pojawił się tam Herakles. Gospodarz nic mu nie powiedział o śmierci żony, więc bohater był trochę głośny i zachowywał się niestosownie do sytuacji. Gdy mu powiedziano prawdę, poszedł na grób kobiety i – zrządzeniem losu – przeszkodził Tanatosowi w obcięciu pukla włosów. Alkestis ożyła. Temida była dawniej żoną Dzeusa, potem jego zaufaną przyjaciółką. Uważano ją za boginię sprawiedliwości, obyczaju i porządku. Dbała o ludzi – pilnowała, by ich nie krzywdzono. Ukazywano ją z zawiązanymi oczami, wagą w jednej ręce i mieczem w drugiej. Tyche była boginią szczęścia. Według wielu była zmienna, płocha, ślepa. Szafowała ludzkimi losami. BOHATEROWIE Herakles Bohaterowie lub herosi byli synami bogów Tezeusz zapomniał zmienić żagiel na maszcie – czarnym poinformował z daleka o nieudanej wyprawie. Jego ojciec rzucił się z rozpaczy do morza. Tezeusz zrzekł się władzy, wprowadził ustrój republikański, zjednoczył rody i gminy attyckie. Potem wyruszył śladami Heraklesa – porwał królową Amazonek, z którą miał syna Hipolitosa. Po jej śmierci ożenił się z Fedrą, córką Minosa. Gdy wyjechał i długo nie wracał, Fedra postanowiła uwieść Hipolita. Nie udało jej się to, ale po powrocie męża i tak oskarżyła chłopaka o to, że próbował ją uwieść. Tezeusz go wygnał i przeklął. Hipolit zginął. Fedra na wieść o tym powiesiła się. Tezeusz pojechał na wesele przyjaciela. Ten zaprosił centaurów, którzy upili się i przesadzili ze swoim zachowaniem. Wynikła z tego wojna. Na szczęście wypędzono intruzów. W Tesalii został tylko mądry Chejron. Tezeusz, mając ponad pięćdziesiąt lat, porwał siedmioletnią Helenę. Pojechał potem na wyprawę. W związku z groźbą wojny oddano dziecko, a Przeczytaj również: Przedwiośnie - Stefan Żeromski - Streszczenie szczegółowe Mały Książę – Antoine de Saint-Exupéry - Streszczenie szczegółowe Tezeusza wygnano z kraju. Zmarł na wyspie Skyros. Po latach jego szczątki sprowadzono do Aten. Legendy argolidzkie Bóg rzeki Inachos miał córkę Io. Zakochał się w niej Dzeus. Gdy się z nią spotykał, osłaniał ją i siebie chmurą. Hera i tak ich dostrzegła. Zamieniła dziewczynę w krowę i ukryła w swojej świątyni. Pilnował jej Argos o stu oczach. Hermes, na polecenie Dzeusa, uśpił opowiastkami Argosa i go zabił. Uwolnił Io. Ta jednak nadal była krową, a Hera zesłała na nią uciążliwego bąka. Io uciekła do Egiptu. Tam Dzeus wrócił jej postać kobiety, a ona urodziła Epafosa, który został królem Egiptu. Miał on dwóch synów – Danaosa i Ajgiptosa. Danaos z pięćdziesięcioma córkami musiał uciec z kraju. W Argos wykorzystał sytuację i został władcą. Ajgiptos nagle zapałał braterską miłością i zaproponował wydanie córek brata za swoich pięćdziesięciu synów. Danaos zgodził się, ale w czasie wesela przypomniał sobie przepowiednię o nieszczęściu sprowadzonym na niego przez zięciów. Kazał córkom pozabijać mężów. Danaidy za swoją zbrodnię trafiły do Tartaru, gdzie sitami nabierały wody do beczek bez dna – praca nie miała końca. Potem w Argos panował Akrizjos. Miał piękną córkę, Danae. Według przepowiedni jego wnuk miał go zabić. Gdy się urodził Perseusz, władca zamknął w skrzyni Perseusza i Danae i wrzucił skrzynię do morza. Bogowie ich ocalili. Jednak król wyspy Serifos – Polidektes – zakochał się w Danae i musiał się pozbyć Perseusza. Udawał, że planuje ślub z inną. Młodzieniec obiecał mu w prezencie głowę Meduzy, jednej z Gorgon. Za radą Ateny od trzech sióstr, które miały jedno oko i jeden ząb, uzyskał informację, gdzie szukać Meduzy. Dostał jeszcze hełm, który czynił go niewidzialnym, buty skrzydlate i sierp. Gorgony były straszne, ale Meduza była najgroźniejsza – kto na nią spojrzał, zamieniał się w kamień. Sprytem Perseusz odciął Meduzie głowę i uciekł. Z szyi Gorgony Przeczytaj również: Balladyna – Juliusz Słowacki - Streszczenie szczegółowe Dzieje Tristana i Izoldy - Streszczenie szczegółowe wyskoczył Pegaz. Po drodze bohater ocalił Andromedę, córkę Kasjopei. Dostał ją za żonę. Po weselu Perseusz pojechał do matki. Ta była źle traktowana przez Polidektesa. Perseusz przy pomocy głowy Meduzy doprowadził do skamienienia władcy i jego dworu. Potem Perseusz, Danae i Andromeda wyruszyli odszukać Akrizjosa. W czasie zawodów Perseusz tak niefortunnie rzucił dyskiem, że zabił dziadka. Przepowiednia się spełniła. Głowę Meduzy Perseusz oddał Atenie, a ta umieściła ją na swojej tarczy. Ród Tantalosa Król Tantalos był szczęśliwy. Bogowie go lubili i zapraszali na Olimp. Podkradał im ambrozję i nektar. Pewnego razu chciał nawet sprawdzić, czy faktycznie są bogami i dał im pieczeń z ludzkiego mięsa. Bogowie ożywili królewicza Pelopsa (w miejsce nadgryzionej przez rozpaczającą Demeter łopatki Dzeus wstawił płytkę z kości słoniowej – odtąd ród Pelopsa miał białe znamię), a Tantalosa strącili do Tartaru. Tu król siedział spragniony i głodny, choć miał w pobliżu wodę i jabłoń. Pelops poszedł w świat. Z królem Ojnamosem powalczył w wyścigu rydwanów. Miał za to dostać rękę Hipodamei. Żeby wygrać i nie stracić głowy, poprosił woźnicę Myrtilosa o zepsucie powozu władcy. Tylko dzięki niemu wygrał, a król zginął. Jednak nie podziękował mu, tylko zrzucił go ze skały. Jego ród został przeklęty. Synowie Pelopsa, Arteus i Tiestes, nienawidzili się. Tiestes chciał zgody. Arteus udawał, że on również. Jednak podczas pojednawczej kolacji podał bratu pieczeń z jego dzieci. Słońce się schowało, by nie patrzeć na takie okrucieństwo. Legendy tebańskie Piękna Europa, córka Agenora, lubiła chodzić nad morze. Zachwycała się tam pewnym białym bykiem, który jadł jej z ręki. Gdy na niego wsiadła, byk porwał ją i wskoczył do morza. Był to sam Dzeus, który zawiózł dziewczynę na Kretę. Na polecenie ojca, Agenora, Kadmos szukał siostry. Ponieważ miał nie wracać bez niej, osiadł na obczyźnie. Miejsce, za radą wyroczni, wskazała jałówka. Niestety w pobliżu żył smok, Przeczytaj również: II część Dziadów - Adam Mickiewicz - Streszczenie krótkie Calineczka - Hans Christian Andersen - Streszczenie szczegółowe który zabił dworzan Kadmosa. Ten pokonał smoka, a jego zęby zasiał w ziemi. Wyrosło z nich wielu wojowników. Walczyli między sobą. Zostało pięciu. Wspólnie założyli Teby. Bogowie dali sprawiedliwemu Kadmosowi za żonę Harmonię, córkę Aresa i Afrodyty. Niestety, rodzinę Kadmosa nękały nieszczęścia. Na stare lata opuścił on z żoną Teby, a bogowie zamienili ich w węże. Po Kadmosie rządził Lykos. Jego żona Dirke pozbyła się z pałacu dwóch synów krewnej. Amfion i Dzetos po jakimś czasie zdobyli zamek, a Lykosa i Dirke zabili. Teby otoczono murami – Amfion swoją grą poruszył kamienie. Amfion ożenił się z Niobe, córką Tantalosa. Mieli siedmiu synów i siedem córek. Niobe była dumna i uważała, że powinno się oddawać cześć jej, a nie Latonie. Ta poskarżyła się dzieciom, Apollinowi i Artemidzie, a oni zabili potomstwo Niobe. Cierpienie kobiety nie miało końca - nawet, gdy została zamieniona w kamień. Na tronie zasiadł Lajos. Wyrocznia mówiła, że zostanie zabity przez syna, który potem ożeni się z matką. Po narodzinach chłopca rodzice przebili mu pięty i porzucili w górach. Pasterze zaopiekowali się nim i zanieśli do króla i królowej Koryntu. Chłopca nazwano Edyp. Gdy dorósł, poznał przepowiednię i chciał jej zapobiec, więc wyjechał. Po drodze zabił pana na wozie i jego służbę za to, że kazali mu ustąpić miejsca. W Tebach rządy objął Kreon. Przed miastem wędrowców straszył Sfinks – kto nie odgadł jego zagadki, ginął. Edyp udzielił poprawnej odpowiedzi, bo miał wróżebny sen. W zamian za pokonanie stwora został władcą Teb i mężem Jokasty (przepowiednia się wypełniła). Małżonkom urodziły się dzieci – Eteokles, Polinejkes, Antygona i Ismena. Teby nawiedzały różne plagi i nieszczęścia. Poproszono wróżbitę Tejrezjasza o wyjaśnienie tego. Gdy ujawnił prawdę, Jokasta się powiesiła, a Edyp wykłuł sobie oczy. Córki prowadziły go do ziemi, w której chciał umrzeć. Dwaj bracia planowali rządzić Tebami zgodnie. Przez rok Przeczytaj również: Janko Muzykant – Henryk Sienkiewicz - Streszczenie szczegółowe Pajączek na rowerze – Ewa Nowak - Streszczenie szczegółowe Eteokles, a potem przez rok Polinejkes. Po upływie roku pierwszy brat wygnał drugiego. Ten schronił się w Argos, ożenił się i z teściem najechał Teby. Tebańczycy wygrali. Na polu bitwy zginęli obaj bracia. Rządy przejął Kreon. Zabronił on chować Polinejkesa pod groźbą kary śmierci. Antygona uważała, że ma obowiązki wobec brata. Zamurowano ją żywcem w piwnicy. Dziesięć lat później Teby upadły. Legendy korynckie Stary wierny sługa opowiedział Jazonowi, kim jest, i zaprowadził go do rodziców. Jazon po chwili wrócił do Peliasa i wykrzyczał mu wszystko. Uzyskał obietnicę, że po powrocie ze złotym runem zostanie władcą Jolkos. Historia złotego runa była następująca. Król Przeczytaj również: Harry Potter i więzień Azkabanu - J.K. Rowling - Streszczenie szczegółowe Nie-Boska komedia - Zygmunt Krasiński - Streszczenie szczegółowe Atamas i jego żona Nefele mieli dzieci – Fryksosa i Hellę. Po śmierci Nefele król ożenił się z Ino, złą kobietą i złą macochą. Ta podstępem chciała doprowadzić do śmierci dzieci. Jednak ich matka we śnie ostrzegła Fryksosa, który - wraz z siostrą - opuścił miasto na cudownym baranku o złotym runie. W czasie ucieczki siostra wpadła do morza, ale Fryksos ocalał. Gdy baranek się zestarzał, na jego prośbę go zabił i ofiarował Dzeusowi. Złote runo zawieszono na dębie w świętym gaju Aresa. Jazon ogłosił wyprawę. Przybyli liczni bohaterowie - Herakles z synem, Tezeusz, Peleus, Pejritoos, Kastor i Polideukes, Meleager, Nestor, Linkeus. W sumie zebrało się pięćdziesięciu ludzi. Przyłączyli się też Orfeusz i syn Apollina, Asklepios. Zbudowano statek Argo (szybki). Wodzem wyprawy został Jazon. Pierwszym miejscem postoju była wyspa Lemnos. Mieszkały tu same kobiety (kiedyś, po klątwie Afrodyty, zaczęły brzydko pachnieć – ich mężowie rozwiedli się z nimi i chcieli sprowadzić inne kobiety, ale byłe żony zabiły ich). Na kolejnej wyspie pojawiły się problemy z dobrymi wiatrami i olbrzymami. Ale udało się je pokonać. Dotarli do miejsca, w którym żył ukarany przez bogów król Fineus. Za to, że przepowiadał przyszłość, bogowie odebrali mu wzrok i zesłali harpie, które odbierały mu lub brudziły jedzenie. Argonauci w zamian za dobre wróżby przegonili harpie. Następnie bohaterowie przepłynęli pomiędzy Symplegadami, skałami, które przybliżały się do siebie i zgniatały okręty. Po ich udanej próbie skały już się nie poruszały. W końcu przybyli do brzegów Kolchidy. Król Ajetes, który posiadał złote runo na swojej ziemi, postawił warunki. Chciał, by Jazon zaprzągł do pługa byki od Hefajstosa (były ze spiżu, a z ich pysków i nozdrzy buchał ogień) i zaorał Pole Aresa, posiał zęby smocze i pokonał wojowników, którzy się z nich narodzą. Na koniec miał pokonać smoka z gaju. Jazon bez problemów opanował byki i pokonał Przeczytaj również: Pozłacana rybka – Barbara Kosmowska - Streszczenie szczegółowe Choinka - Hans Christian Andersen - Streszczenie szczegółowe wojowników. Wszyscy się cieszyli. Tylko Herakles nie dowierzał. I miał rację. Za sukcesem Jazona stała Medea, córka Ajetesa, czarodziejka. Z jej pomocą Jazon uśpił smoka. Zdobył złote runo. Rano Argonauci i Medea odpłynęli. Ajetes zaczął ich ścigać. Medea zabiła i poćwiartowała swojego brata, którego porwała z domu. Ajetes zatrzymał okręty, by pozbierać z morza szczątki syna. Bogowie odwrócili się od Argonautów. A ci długo wracali do domu – wszędzie, gdzie byli, uczynili coś dobrego. Do Jolkos wrócili okryci chwałą. Ajzon umierał. Medea czarami przywróciła go do życia i dała młodość. Córki Peliasa poprosiły o to samo dla ojca. Medea nakazała im zabić ojca i poćwiartować go, ale użyła innych ziół i Peliasa nie ocaliła. Mieszkańcy Jolkos zwrócili się przeciwko Jazonowi i Medei. Małżonkowie opuścili miasto. Trafili do Koryntu, do króla Kreona. Jazon zaczął się podkochiwać w jego córce, Kreuzie. Wiadomość o chęci zaślubienia Kreuzy przez Jazona Medea przyjęła spokojnie. Podarowała dziewczynie piękny strój. Niestety po tym, jak Kreuza go założyła, jej ciało zaczęło płonąć. Umierała. Medea zabiła swoje dzieci i uciekła. Podobno po jakimś czasie ponownie spotkała się z Jazonem – przebaczyli sobie i zostali razem. HISTORIA WOJNY TROJAŃSKIEJ Oblężenie Troi O boginkę morską Tetydę zabiegali Dzeus i Posejdon. Ale ponieważ miała urodzić syna potężniejszego od ojca, przeznaczyli ją dla człowieka, Peleusa. Boginka go nie chciała, jednak ustąpiła, bo był wytrwały. Na weselu zjawili się bogowie z niezwykłymi prezentami. Pojawiła się też bogini nieproszona – Eris (Niezgoda). Rzuciła na stół złote jabłko z napisem: Dla najpiękniejszej. Hera, Atena i Afrodyta pokłóciły się o nie. Rozsądzić ten spór miał Parys, pasterz. Był on synem Priama, króla Troi. Został wyrzucony z miasta, bo wróżebny sen matki zapowiadał, że chłopak sprowadzi na Troję nieszczęście. Hera obiecała Parysowi, że będzie królem. Atena chciała go uczynić najmądrzejszym. Afrodyta miała mu dać żonę tak piękną jak Przeczytaj również: Tajemniczy ogród – Frances Hodgson Burnett - Streszczenie szczegółowe Marcin Kozera - Maria Dąbrowska - Streszczenie szczegółowe ona. I to jej Parys dał jabłko. Kilka dni później wziął udział w zawodach, trafił na dwór Priama. Tam odkryto, kim jest. Król ucieszył się z odzyskania syna. Parys popłynął do Sparty. Wykradł stamtąd żonę Menelaosa, Helenę. To doprowadziło do wojny. Dowodzenie przejął Agamemnon, brat Menelaosa. Wśród wojowników byli sami najsłynniejsi, w tym Odyseusz. Brakowało Achillesa, syna Peleusa i Tetydy. Odyseusz go sprowadził. Wyprawie przeszkodził brak wiatru. Nie było go, bo podobno Artemida domagała się ofiary z córki Agamemnona, Ifigenii. Gdy chciano uśmiercić dziewczynę, Artemida zabrała ją ze sobą, a na stół ofiarny położyła łanię. Powiał pomyślny wiatr. Wróżbita przepowiedział dziesięć lat wojny. Posłowie zażądali w Troi wydania Heleny. Nie dostali pozytywnej odpowiedzi. Zaczęła się wojna. Wojownicy greccy przygotowali obóz. Walki odbywały się na równinie. Czasem stawały naprzeciwko siebie całe armie, czasem pojedynczy wojownicy. Najstraszliwszy był Achilles. Pędził na rydwanie zaprzęgniętym w nieśmiertelne konie. Był niepokonany. Matka kąpała go w dzieciństwie w rzece Styks, trzymając za piętę. To był jedyny jego słaby punkt. W dziesiątym roku wojny w obozie greckim wybuchła zaraza. To Apollo mścił się za porwanie przez Agamemnona córki kapłana z jego świątyni. Agamemnon musiał ją oddać. Zabrał za to Achillesowi Bryzeidę. Achilles zaprzestał walki. Któregoś dnia atak przypuścił Hektor, syn Priama. Patroklos, przyjaciel Achillesa, dostał pozwolenie na ubranie zbroi herosa. Trojanie myśleli, że walczy Achilles. Uciekali w popłochu. Jednak Hektor zabił Patroklosa. Za to Achilles się zemścił. Zabił wielu, ale szedł po Hektora. Zabił go na oczach mieszkańców Troi. Potem ciągnął jego ciało za rydwanem. Nocą król Priam poszedł błagać Achilla o oddanie ciała syna. Wzruszył bohatera i mógł zabrać Hektora i urządzić mu pogrzeb. Niedługo potem Achillesa zabił Parys – ugodził go strzałą w piętę. Parys później też zginął. Helenę wydano za jego brata, ale ona chciała wracać do swoich. Pomogła wojownikom greckim wykraść posąg Przeczytaj również: Chłopcy z Placu Broni - Ferenc Molnar - Streszczenie szczegółowe Doktor Dolittle - Hugh Lofting - Streszczenie szczegółowe ze świątyni – to wróżyło Troi klęskę. Jednak Grecy zaczęli odpływać. Zostawili jako podarek drewnianego konia. Wróżbici, w tym Kasandra, zakazywali wprowadzać go do miasta. Nikt ich nie słuchał. Ale w brzuchu konia było dwunastu wojów, którzy wyszli stamtąd i otworzyli bramy Troi. Grecy wrócili na okrętach i pokonali wrogów. Menelaos pędził do komnat, by zabić Helenę, ale małżonków pogodziła Afrodyta. Powrót bohaterów Grecy wracali do domów. Gdy Agamemnon dotarł pod swój zamek, zapanowała trwoga – królowa Klitajmestra zdradziła męża. Sądząc, że on nie żyje, wyszła za mąż za Ajgistosa. Małżonkowie zabili Agamemnona, gdy brał kąpiel. Poza granicami kraju dorastał syn zabitego, Orestes. A w Mykenach o zemście myślała jego siostra, Elektra. Ta wprowadziła brata do pałacu. Orestes zabił Ajgista i matkę. Miał potem wyrzuty sumienia. Miało mu pomóc przywiezienie posągu Artemidy. Pojechał po niego z przyjacielem. W świątyni – jako cudzoziemiec – miał być złożony w ofierze. Ocaliła go jego siostra, Ifigenia (zabrana przez boginię przed wyprawą trojańską). Wszyscy troje zabrali posąg i uciekli. Menelaos do domu wracał siedem lat. Zdobył bogactwa. Żył szczęśliwie u boku Heleny. Po jego śmierci wygnano ją z zamku. Zamieszkała ona na Rodos, u