Styl romański skąd się wziął i czym jest
Styl Romański skąd się wziął i czym jest ...Romańska sztuka, styl w sztukach
plastycznych rozwijający się w XI - XII w. (w Europie dzięki
wyprawom krzyżowym zaznaczył też są obecność na Bliskim Wschodzie) jako
pierwszy powszechny kierunek sztuki średniowiecznej. Miał charakter głównie
kościelny, a jego dokonania wiązały się przede wszystkim z działalnością
zakonów, zwłaszcza benedyktynów i cystersów. Sztuka romańska nawiązywała
do sztuki późnoantycznej (antyk), zapożyczając od niej poszczególne elementy
(np. architektoniczne), lecz jej nie naśladowała. Była odbiciem ścisłych
stosunków społecznych i surowości w ujmowaniu spraw religii. Do jej
upowszechnienia przyczynił się Kościół, jednoczący kulturowo narody
ówczesnej Europy, i wzrost znaczenia władzy papieskiej.Architektura
Architektura romańska charakteryzowala sie wymierną przestrzenią dzięki
zastosowaniu przęseł w budowlach stanowiących zespół geometrycznych brył
wznoszonych z kamiennych ciosów. Najważniejszymi typami budowli były
kościoły zakonne i pielgrzymkowe o geometrycznych, surowych formach. W
rzutach stosowano formy centralne (okrągłe i wieloboczne) oraz plan krzyża
łacińskiego w typie poantycznej bazyliki z kryptą pod chórem, z jednym lub
trzema portalami flankowanymi dwiema wieżami w części zachodniej, i wieżą
na skrzyżowaniu naw. W części wschodniej wznoszono 3, 5 lub 7 apsyd (typ
benedyktyński) albo wieniec kaplic promienistych (kościoły pielgrzymkowe).
Pod koniec XI w. rozwinięto różne systemy sklepienne tworzące grupy
regionalne - sklepienia kolebkowe dominowały we Francji i w Hiszpanii,
krzyżowo-żebrowe w Niemczech, kopułowe w południowo-zachodniej Francji,
żebrowe we Włoszech. Oprócz sklepień i przęseł stosowanych w systemie
wiązanym, do głównych elementów romańskiego wnętrza należały filary,
arkady, empory, biforia i triforia. RzeźbaRzeźba romańska była przede
wszystkim rzeźbą architektoniczną, wypełniała portale i tympanony, pokrywała
głowice kolumn, trzony filarów oraz węgary. Prezentowała w prostej,
ornamentalnej lub znakowej formie logiczne przesłanie dostępne dla ogółu
wiernych. Przemawiała do nich wyrazistą, ostro zarysowaną i ekspresyjną
formą, która odznaczała się hieratycznością przedstawień i
charakterystycznymi, wydłużonymi proporcjami. Tematów dostarczał Stary i
Nowy Testament oraz żywoty świętych. W ornamencie dominowała plecionka,
częste były również motywy zwierzęce i roślinne symbolizujące m.in. walkę
dobra ze złem.Malarstwo Romańskie malarstwo ścienne było również związane
z architekturą - tworzyło wielkie kompozycje wypełniające apsydy bazylik i
pokrywające ich sklepienia, płaskie i linearne, o ograniczonej skali barw (ochra
żółta i czerwona, zieleń i błękit). W skryptoriach klasztornych Anglii, Francji,
Niemiec i Austrii uprawiano malarstwo miniaturowe. Malarstwo tablicowe
rozkwitło w XIII w. we Włoszech (retabula). Kwitło też witrażownictwo, od
wyobrażeń świętych wypełniających całe okna do małych scen w kwaterach.
Snycerstwo dostarczało krucyfiksów i posągów Marii z Dzieciątkiem, złotnictwo
zaś krzyży, relikwiarzy i naczyń liturgicznych (na tym polu wyróżniała się
Nadrenia). Sztuka romańska rozwinęła się najpełniej we Francji, w obrębie jej
szkół regionalnych działających na terenie Burgundii , Owernii, Langwedocji,
Prowansji, Poitou i Prigord, le de France, Normandii. We Włoszech głównymi
ośrodkami sztuki romańskiej były: Piza, Modena, Werona, Parma. W Hiszpanii:
Santiago de Compostela, Zamora, Salamanca, León. W Niemczech: Trewir,
Spira, Moguncja, Wormacja, Kolonia. Sztuka Romańska w Polsce W Polsce
