Pobierz Surogaty dowodowe - Notatki - Prawo i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
I. Surogaty dowodowe
1. NOTORYJNOŚĆ
(Jest to posiadanie niespornej wiedzy o pewnych faktach przez organ procesowy i strony)
Wiedza to zwalnia organ z obowiązku udowodnienia tych faktów. Rozróżnia się dwa rodzaje notoryjności: a) Notoryjność powszechna – jest to wiedza nieograniczonej liczby osób w środowisku i miejscu, w którym toczy się proces. Takich faktów nie udowadnia się (art. 168), np. katastrofa samolotu, w której zginęła określona liczba osób. b) Notoryjność urzędowa (sądowa) – jest to wiedza organu procesowego o pewnych faktach, uzyskana dzięki jego działalności urzędowej. Takim faktem będzie więc na przykład wykonywanie określonych ekspertyz toksologicznych tylko w instytucie X, kierowane szpitalem B przez doktora S, wyjazd za granicę świadka N. Inaczej niż przy powszechnej organ procesowy zobowiązany jest zwrócić uwagę stron na fakty notoryjne urzędowo (art. 168).
Oba rodzaje faktów mogą stać się również przedmiotem przeciwdowodu, jeśli strona je zakwestionuje.
2. OCZYWISTOŚĆ
Jest to znacznie wyższy stopień notoryjności powszechnej ( M.Cieślak ). Każdy przeciętnie wykształcony i rozumny człowiek posiada wiedzę, która dla niego jest oczywista. Dlatego nikt nie będzie żądał udowodnienia, że Chopin zmarł w 1849 roku etc.
3. UPRAWDOPODOBNIENIE
Udowodnienie danego faktu nie jest wymagane nie dlatego, że fakt nie budzi wątpliwości, lecz dlatego, że udowadnianie tego faktu nastąpi później. Z pojęciem tym związane są:
- art. 249 § 1 KPK,
- art. 303 KPK,
- art. 313 KPK,
- art. 79 § 1 pkt 3. Uprawdopodobnienie musi być na tyle wysokie by uchronić się przed brakiem zasadności czynności procesowej.
4. DOMNIEMANIA
( Domniemanie to sąd o wysokim prawdopodobieństwie jakiegoś faktu wysnuty z innego faktu lub faktów nie budzących żadnych wątpliwości.)
W domniemaniu widoczne są: fakt domniemany ( fakt wysnuty z innego ) oraz podstawa domniemania ( fakt stwarzający wysokie prawdopodobieństwo owego innego faktu ).
Możemy wyróżnić dwa rodzaje domniemań:
1. Domniemania faktyczne (praesumptiones homini) – pozostają poza jakąkolwiek regulacją prawną. Np. jeżeli sprawca podczas przestępstwa mówił po rosyjsku tzn. że jest Rosjaninem (można to obalić).
- Domniemania prawne (praesumptiones iuris) – to domniemania nakazane przez normę prawną. Dzielą się one na: - wzruszalne ( praesumptiones iuris tantum) – można je obalać przeciwdowodem, czyli wykazywać, że fakt domniemany nie istnieje. - niewzruszalne ( praesumptiones iuris ac de iure) – wobec nich przeciwdowód nie jest dopuszczalny.
Do znanych domniemań zalicza się między innymi: a. domniemanie niewinności ( praesumptio boni viri) – zostaje obalone przez wyrok skazujący lub orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania. b. domniemanie prawidłowości prawomocnego wyroku – obala je wyrok uchylający lub zmieniający, wydany w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania.
II. Skróty dowodowe
1. Częściowe postępowanie dowodowe (art. 388)
Za zgodą obecnych sąd może przeprowadzić postępowanie dowodowe tylko częściowo, jeżeli wyjaśnienia oskarżonego przyznającego się do winy nie budzą wątpliwości. Oprócz przesłuchania oskarżonego niezbędne jest przeprowadzenie dalszych dowodów, choćby w bardzo ograniczonym zakresie, np. zamiast 5 świadków, złoży zeznania tylko jeden, zostaną odczytane tylko dokumenty, zrezygnuje się natomiast z innych dowodów. Przyznanie się do winy musi nastąpić w granicach i w rozumieniu aktu oskarżenia. Częściowe postępowanie dowodowe na podstawie art. 388 jest dopuszczalne we wszystkich sprawach i nie jest uzależnione od jakiegokolwiek układu między oskarżonym a oskarżycielem.
2. Skrócona rozprawa sądowa (art. 387)
Art. 387 § 1 upoważnia oskarżonego w sprawie o występek zagrożony karą nie przekraczającą 8 lat pozbawienia wolności do złożenia wniosku o skazanie go bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Sąd może przychylić się do tego wniosku tylko pod 5 spełnionymi łącznie warunkami (art. 387 § 2): a) Wniosek został złożony do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania na rozprawie głównej, b) Okoliczności przestępstwa nie budzą wątpliwości, c) Prokurator i pokrzywdzony wyrazili na to zgodę, d) Strony zaakceptują ewentualną propozycję sądu, aby wniosek oskarżonego został odpowiednio zmodyfikowany, e) Cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nie przeprowadzenia rozprawy w całości.
IV. Dopuszczalność ścigania z urzędu przestępstwa
prywatnoskargowego
1. art. 60 KPK
Prokurator może objąć ściganie przestępstwa prywatnoskargowego jeżeli wymaga tego interes społeczny. a. może wstąpić do już toczącego się postępowania – postępowanie przeradza się w publiczno skargowe, a skarga prywatna przechodzi w stan drzemiący (actio dormiens), b. sam wszczyna postępowanie.
2. art. 22 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich
W sprawie o czyn ścigany na wniosek sędzia rodzinny wszczyna postępowanie w razie złożenia wniosku, postępowanie toczy się wtedy z urzędu. By taka sytuacja zaistniała muszą spełnić się przesłanki:
- wymaga tego interes społeczny,
- wychowanie nieletniego,
- ochrona pokrzywdzonego. 3. art. 661 § 2
Prokurator wojskowy może wszcząć z urzędu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego jeżeli wymaga tego interes społeczny. Wszczęcie procesu następuje przez sam fakt złożenia prywatnego oskarżenia. Dotyczy to spraw żołnierzy.
We wszystkich wyżej wymienionych trzech sytuacjach postępowanie, które normalnie toczy się w trybie prywatnoskargowym, w wyniku wystąpienia czynnika „ważnego interesu społecznego” może być ścigane z urzędu.
