Pobierz System UNIX - Notatki - Systemy i sieci i więcej Notatki w PDF z Informatyka tylko na Docsity! UNIX System UNIX jest wielodostępnym i wielozadaniowym systemem operacyjnym, ponieważ może obsługiwać jednocześnie wielu użytkowników i wykonywać jednocześnie wiele zadań. W wielu dużych firmach do zarządzania zasobami komputerowymi stosuje się bardzo wydajne i w dużym stopniu niezawodne komputery główne (ang. main computers) z systemami zapewniającymi pracę wielu komputerów i terminali, przy czym wszystkie istotne informacje (programy i dane) są gromadzone w centralnym komputerze. Ze względu na wymogi bezpieczeństwa danych, w systemie mogą pracować tylko zarejestrowani użytkownicy, zaś dostęp każdego z nich do swojego konta (konto to obszar pracy oraz dane pojedynczego użytkownika) jest chroniony hasłem. Jednym z najbardziej rozpowszechnionym na świecie systemem zapewniającym dobrą ochronę danych jest właśnie system UNIX. System operacyjny Unix jest obok systemu MS-DOS i Windows jednym z najpopularniejszych obecnie systemów operacyjnych. Jest to system, który został napisany przez Kena Thompsona (a także Dennisa Ritchi'ego) w roku 1969 w AT&T Bell Laboratories i który po dotarciu na amerykańskie uniwersytety około roku 1974 był bardzo intensywnie rozwijany na wydziałach nauk komputerowych. W chwili obecnej występuje w bardzo wielu odmianach rozwijanych głównie przez producentów sprzętu komputerowego. I tak firma Sun Microsystem Ltd. sprzedaje swoją wersję Unixa pod nazwą Solaris (dawniej Sun OS), IBM - AIX, Silicon Graphics - IRIX, Digital Equipmant Corporation - Ultrix, Compaq - Tru64Unix. Istnieją także ogólnie dostępne (darmowe) wersje Unixa takie jak BSD Unix czy GNUinux. BSD Unix, to Unix rozwijany na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i rozprowadzany w pakiecie o nazwie Berkeley System Distribution (w tym jego wersję na platformę 8086 o nazwie FreeBSD). Jądro systemu GNUinux napisał Linus Torvalds w 1991 r. i od tamtego czasu system jest stale intensywnie rozwijany przez ogromną rzeszę entuzjastów z całego świata. Poprzez sieć Internet oraz na płytach CD-ROM rozpowszechnianych jest wiele tzw. dystrybucji Linuxa (RedHat, SuSE, Caldera, Debian, itd.), czyli zestawów oprogramowania, na które składają się system operacyjny Linux oraz programy ułatwiające instalację oraz konfigurację systemu, a także cała gama programów użytkowych i narzędziowych. W przeciwieństwie do systemu MS-DOS system Unix (a także Linux) został pomyślany i zaprojektowany jako system wielozadaniowy, wieloużytkownikowy i interaktywny. Oznacza to, że jeden bądź wielu użytkowników może równocześnie zlecać systemowi wykonanie szeregu oddzielnych zadań. W istocie system komputerowy (wyposażony w jeden procesor) nie obsługuje zleceń wszystkich użytkowników w tej samej chwili, czyli nie wykonuje wszystkich zadań naprawdę równocześnie, jak czyni to system wieloprocesorowy, lecz tylko sprawia takie wrażenie. System Unix jest bowiem systemem z podziałem czasu, w którym czas jednostki centralnej jest kolejno równo dzielony pomiędzy poszczególne zadania. Ponieważ jednostka centralna działa bardzo szybko każdy użytkownik odnosi wrażenie, że system obsługuje tylko jego zlecenia (oczywiście przy bardzo obciążonym systemie komputerowym to wrażenie znika). Zatem w każdej chwili czasu, a ściślej w trakcie ustalonego kwantu czasu, system operacyjny zajmuje się tylko jednym procesem (wykonującym się programem) pojedynczego użytkownika. Architektura systemu oraz sprzęt, który ją wspiera zapewniają ochronę integralności zasobów użytkowników oraz oddzielnych zadań, dzięki czemu setki różnorodnych procesów może się wykonywać równocześnie wzajemnie sobie nie przeszkadzając. Budowa systemu System UNIX składa się z jądra, powłoki oraz wielu podsystemów i programów zapewniających określone usługi np. obsługę zadań wydruku kierowanych do drukarki, obsługę plików. Jądro (ang. kernel) Jądro zawiera zbiór programów, które zajmują się zarządzaniem zasobami. Gdy komputer jest uruchamiany, to jądro przejmuje nad nim kontrolę. Użytkownik komunikuje się z jądrem przez powłokę. Powłoka (ang. shell) Kiedy użytkownik zgłasza się (rozpoczyna pracę), system operacyjny umieszcza go w katalogu osobistym (ang. home directory) i uruchamia program powłoki (ang. shell). Rolą powłoki jest przekazywanie poleceń od użytkownika do jądra systemu. Komendy Sa to programy, dostarczane wraz z systemem operacyjnym lub zainstalowane przez administratora, niekoniecznie nalezace do samego systemu. Komendy wywoluje sie podajac ich nazwe i ew. opcje i argumenty. Przyklady: ls -l vi plik cat p1 p2 >p3 sort p mail sh Komendy na ogol wspolpracuja ze soba (poprzez mechanizm potokow) i z jadrem systemu. Pliki Plik jest porcja informacji (np. tekst napisany pod edytorem) zapisana na dysku. Uzytkownik gromadzac pliki tworzy swoje wlasne zasoby i moze nimi zarzadzac w ramach systemu plikow. Nazwa pliku moze skladac sie z dowolnych znakow majacych reprezentacje graficzna (litery i cyfry, znaki interpunkcji itp.) oraz niektorych znakow specjalnych. Dlugosc nazwy pliku jest zwykle ograniczona do 255 znakow (w starszych implementacjach UNIX'a - do 14 znakow). Wszystkie dane o pliku, poza nazwa, sa przechowywane w strukturze systemowej zwanej i-wezlem (ang. i-node). Katalogi Katalog jest specjalnym rodzajem pliku, w ktorym jest zapisana informacja o innych plikach (i/lub katalogach). Pozwala to utworzyc hierarchiczna, przypominajaca drzewo, strukture katalogow z umieszczonymi w katalogach plikami. Glowny katalog drzewa oznaczany jest znakiem / Uzytkownik wraz z kontem otrzymuje swoj prywatny katalog (ang. HOME directory), gdzie ma wszystkie prawa (moze tworzyc, modyfikowac i usuwac pliki/katalogi). W chwili zalogowania sie do systemu prywatny katalog uzytkownika staje sie katalogiem roboczym (nazywanym takze katalogiem aktualnym lub biezacym - ang. working or current directory). Katalog roboczy mozna zmienic komenda cd. Sciezka dostepu do pliku Opis lokalizacji pliku w drzewie katalogow: lista nazw katalogow oddzielonych znakiem / zakonczona nazwa pliku. Istnieja dwa rodzaje sciezek dostepu do pliku: • sciezka bezwzgledna, zaczynajaca sie od glownego katalogu, np. /home/student/ula/doc/sales.95.raport