Pobierz Systemy wyborcze - Notatki - Polityka i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Systemy wyborcze Wybory stanowią podjęcie zbiorowej decyzji co do zaistnienia na arenie parlamentarnej określonych partii politycznych i rozmiaru ich reprezentacji. Pełnią funkcję udzielenia inwestytury do rządzenia oraz egzekwowania odpowiedzialności politycznej, równocześnie jednak: - nie zapewniają decydującego wpływu wyborcy na kształt koalicji parlamentarnej w systemach wielopartyjnych - nie gwarantują bezpośredniego wpływu wyborców na kształt partyjny gabinetu - nie zabezpieczają automatycznie zgodności decyzji podejmowanych z faktycznymi preferencjami wyborców. Funkcje wyborów: - kreacyjna wyłonienie parlamentu - legitymizacyjna wyborcy legitymują swymi głosami zwycięską partię Elementy systemu wyborczego 1. kształt i rozmiar okręgu wyborczego. 2. przeciętny koszt uzyskania jednego miejsca w parlamencie mierzony liczbą głosów potrzebną do jego zdobycia. 3. uprawnienia wyborcy w akcie głosowania, wg D. Rae są dwa typy: a) kategoryczne głosowanie wyborca posiada jeden głos b) porządkujące gdy ma możliwość oznaczenia kolejności kandydatów na liście, jej przestawienia, zestawienia kandydatów z różnych list, etc. (Szwajcaria) 4. formuła wyborcza reguła rozstrzygająca, który kandydat zostaje wybrany w danym okręgu i w jaki sposób następuje przetworzenie liczby głosów na mandaty. a) metoda przeliczania mandatów b) klauzula zaporowa c) wyrównawcza dystrybucja mandatówTypologia systemów wyborczych 1. pluralistyczne a) wariant klasyczny okręgi jednomandatowe (Wielka Brytania, USA, Kanada) b) w okręgach wielomandatowyc wyborca ma tyle głosów ile mandatów jest w danym okręgu (Turcja) 2. większości absolutnej okręgi jednomandatowe, kandydat musi mieć poparcie ponad 50% głosujących w okręgu. Jeśli nikt nie uzyska 50% to są dwie odmiany: a) system powtórnego głosowania (run-off ballot) przeprowadza się druga turę gdzie stają dwaj najlepsi (prezydent we Francji, parlament w Austrii, Holandii) b) system alternatywnego głosowania (alternative vote) wyborca wskazuje swoje preferencje na temat innych kandydatów 3. semiproporcjonalny (zwany systemem SNTV) wyborca ma jeden głos, okręgi wielomandatowe 4. systemy proporcjonalne dwa typy a) system list partyjnych partie a nie wyborcy, zachowują pełną kontrolę nad uszeregowaniem preferencji dla kandydatów na liście b) system STV (the single transferable vote) nie opisaliFormuły liczenia głosów