Sztuka w Sredniowieczu, Publikacje z Estetyka i kompozycja

Pobierz Sztuka w Sredniowieczu i więcej Publikacje w PDF z Estetyka i kompozycja tylko na Docsity!

Wstęp

Książka "Sztuka i piękno w średniowieczu" Umberto Eco to jest krótki opis nauk estetycznych w średniowieczu, gdzie rozważane są estetyczne teorie. Znaczenie pracy Eco polega na tym żeby dać nam wyobrażenie o średniowieczu, a nie zeby zrobic swój wkład w nowoczesną definicję estetyki, jej formułowanie i rozwiązanie. Autor dokonuje krótkiego podsumowania i systematyzacji idei i rozwoju filozofów tej epoki. Czym jest piękno? Na czym polega - w naturze, w sztuce, w Bogu, w człowieku? Czy piękno jest prawdziwe, obiektywne? Znajdowanie odpowiedzi na te pytania w średniowieczu pozwala nam lepiej zrozumieć nasze własne poczucie piękna i ponownie ocenić różne przejawy piękna w o taczającym nas świecie.

Średniowieczna wrażliwość estetyczna

Wiekszosc zagadnień estetycznych Średniowiecze odziedziczyło po starożytności klasycznej, nadało im jednak nowe znaczenie, osadzając w typowej dla chrześcijaństwa refleksji nad człowiekiem, światem i boskością. Przejęło też z tradycji biblijnej, ale zawsze starało się umieścić je w kontekście filozoficznym, skłonnym do usystematyzowania. W średniowieczu istniala koncepcja czysto umyslowego piękna, harmonii moralnej, metafizycznego blasku i my to możemy zrozumieć to wszystko tylko wtedy, gdy starannie i z miłością próbujemy przeniknąć mentalność i wrażliwość tamtej epoki. Oczywiście najważniejszą cechą średniowiecznej kultury jest szczególna rola chrześcijańskiego creda i chrześcijańskiego Kościoła. Podczas ogólnego upadku kultury Kościół zawsze był jedyną instytucją społeczną. W warunkach ciężkiego życia, na tle ograniczonej wiedzy o świecie, chrześcijaństwo oferowało ludziom harmonijny system wiedzy o świecie, jego strukturze i prawach. W średniowieczu wyjaśnieniem świata była opozycja Boga i natury, nieba i ziemi, duszy i ciała. Właśnie w związku z tym Curtius pisze: „Gdy scholastyka mówi o pięknie, to ma wówczas na myśli atrybut Boga. Metafizyka piękna (np. u Plotyna) i teoria sztuki nie mają ze sobą nic wspólnego. Człowiek współczesny przecenia nadmiernie sztukę, ponieważ zatracił on zmysł piękna umysłowego, który miały neoplatonizm i Średniowiecze (...). Rozprawia się tu o pięknie, które było zupełnie obce estetyce" Średniowieczny człowiek jednocześnie opracował szereg pomysłów dotyczących piękna zmysłów, piękna natury i sztuki. Obszar zainteresowania estetycznego średniowiecznego człowieka był szerszy niż nasz. Obok teorii istniały jeszcze gusty przeciętnego człowieka oraz smak artysty i miłośnika sztuki, spontanicznie zwracające się ku aspektom zmysłowym. Alkuin przyznaje, że łatwiej jest kochać przedmioty o pięknym wyglądzie, słodkie zapachy, przyjemne dźwięki, niż kochać Boga. Ale jeśli upodobanie w tych rzeczach pozwala nam bardziej pokochać Boga, to może- my popierać skłonność do amor ornamenti, do okazałych kościołów, do pięknego śpiewu i muzyki.Powstało nowe rozumienie sztuki - stworzenie i odzwierciedlenie wewnętrznej duchowej przestrzeni człowieka, świata i Boga. Jego celem było wprowadzenie człowieka do Boga, do duchowych sakramentów. Często epokę średniowiecza przedstawia się jako "ciemne wieki", ale średniowiecze to epoka pełna sprzeczności. Jak każda inna epoka, ma swoje ciemne strony. Jest to jednak etap rozwoju kultury ludzkości, który ma wartość przed kulturą światową i własną specyfiką, a przede wszystkim należy wspomnieć o zainteresowaniu życiem duchowym człowieka, które powstało w średniowiecznej kulturze pod aktywnym wpływem chrześcijaństwa. Znalazło to odzwierciedlenie w mentalności wszystkich warstw średniowiecznego społeczeństwa i znalazło wyraz w sztuce, zwracając uwagę na sferę emocjonalną każdego człowieka, ukazując wartość zarówno wewnętrznego świata, jak i emocjonalnego stosunku do rzeczywistości. Wiadomo, jak cystersi zbuntowali się przeciwko lużywania narzędzi graficznych do ozdabiania kościołów: jedwabiu, złota, srebra, witraży, rzeźb, obrazów, dywanów, z których wszystkie zostały surowo potępione w statucie cysterskim. St Bernard, Alexander Nekham, gorliwie upada na te ekscesy,ze oni odwracając uwagę chrześcijan od pobożności i skupionej modlitwy. Podkreślając jednak nadmiary, autorzy ci nie kwestionują piękna i przyjemności dekoracji; krytyka jest właśnie

dlatego, że wszystko to jest postrzegane jako przytłaczająca atrakcja, której nie da się pogodzić z wymaganiami stawianymi w świątyni .. Mistyk, na przykład Peter Damiani, również potępia poezję i sztuki plastyczne. Augustyn opowiada o wewnętrznej walce wierzącego, który nieustannie obawia się, że piękno muzyki sakralnej poprowadzi go w pokuszenie podczas modlitwy. Instrumenty muzyczne należy unikać właśnie dlatego, że powodują niezwykle żywą przyjemność, a zatem są w stanie odwrócić duszę wierzącego od prawdziwego celu muzyki sakralnej, który odbywa się w śpiewie. Prawdziwe piękno średniowiecznego umysłu otwiera się w harmonii Bożego świata. Wszystko inne jest oceniane w niskim stopniu złośliwości, podejrzaniu , uwodzicielskо-diabelskie. Jeśli opuścisz obszar mistycyzmu i pogrążysz się we wszystką średniowieczną kulture, to obecność smaku dla piękna w naturze i artystycznej kreatywności jest ponad wszelką wątpliwość. Średniowiecze nigdy nie mieszało metafizycznej kategorii piękna z czysto techniczną kategorią sztuki.

Piękno jako jedno z transcendentaliów

Człowiek średniowiecza nieustannie mówi o pięknie wszystkich istot. Scholastyczny filozof chce jasno określić, jaka jest tożsamość dwóch wartości (piękna i dobra) i jak są niezależni. Utworу Pseudo-Dionizia Areopagita miały wyjątkowe znaczenie dla rozwoju myśli chrześcijańskiej, były pilnie badane i komentowane w średniowieczu. W tych utworach on bada problem poznania Boga, łącząc chrześcijaństwo z filozofią platońską. Tractatus de bono et malo( dobro I zlo)Wilhelma z Owernii pojawil sie w roku 1228. Ten traktat bada piękno szlachetnego czynu. Autor zauważył, że podobnie jak fizyczne piękno jest czymś przyjemnym dla kontemplatora, tak wewnętrzne piękno jest czymś, co daje przyjemność duszy osoby, która widzi to piękno i sprawia, że dusza go kocha. Autor przyrównuje dwie koncepcje moralnego piękna i przyzwoitości. Ale jest jeszcze inny dość ważny tekst. Summa Aleksandra z Hales, Jana z La Rochelle I Brata Konsyderiana(franciszkany) W tуm utworze “forma” jest rozumiana jako forma arystotelesowska i na tej podstawie potwierdza się piękno wszechświata. Prawda, dobrо i pięknо przenikają się nawzajem i różnią się logicznie.

Estetyka proporcji

Ze wszystkich definicji piękna znalazło się specjalne przeznaczenie w średniowieczu. Czym jest piękno ciała? Polega ono na proporcji części w połączeniu z slodyczem barwy. Teoria proporcji sięga średniowiecza. Na granicy starożytności z Nowym czasem stoją Augustyn i Boecjusz. Zasada proporcji opiera się również na percepcji muzyki przez słuchacza. Różne harmonie muzyczne wpływają na psychologię jednostki na różne sposoby. Są ostre i umiarkowane rytmy, nadające się do wszczepiania odwagi u młodych mężczyzn, ale są też delikatne i słodkie rytmy. Estetyka proporcji przybrała różne i coraz bardziej złożone formy. Stopniowo, w muzyce, proporcja staje się swoistą koncepcją techniczną, pojawiły się pierwsze argumenty o kontrapunkcie, nauczyły się pogodzić sylabę tekstu z postacią melodyczną, przestają śpiewać głosy zgodnie, a każdy zaczyna podążać za swoją linią melodyczną, głosy przestają śpiewać zgodnie, a każdy zaczyna podążać własną melodią, harmonia w muzyce staje się wielkością techniczną. Ponadto zasady proporcjonalności przejawiają się w architekturze, malarstwie i innych formach sztuki. Zasada symetrii, nawet w najprostszym wyrazie, jest tak głęboko zakorzeniona w umysłach średniowiecznego człowieka, że determinuje rozwój repertuaru ikonograficznego. Estetyka proporcji była naprawdę estetyką średniowiecza.

Estetyka światła

W swojej rozprawie “O ilości duszy” Augustyn opracował rygorystyczną teorię piękna jako geometryczną poprawność. Twierdził, że trójkąt równoboczny jest piękniejszy niż wielostronny, ponieważ pierwszy zawiera więcej równości. Jednak kwadrat jest jeszcze lepszy, w którym równe kąty

wyjątkowość w ograniczonej materialności. Doskonałość formy była uważana za największe podobieństwo samego Boga.

Teoria sztuki

Średniowieczny obraz sztuki pozostaje prawie powszechnie akceptowany i zakorzeniony w klasycznej nauce o człowieku. Sztuka to znajomość zasad, dzięki którym możesz tworzyć te lub inne rzeczy. Pojęcie sztuki odnosi się do zdolności, umiejętności robienia czegoś, to znaczy umiejętności praktycznych. Jak zauważyli teologowie, sztuka ma swoistą analogię z Dobroczynnością - sztuka organizuje działania ukierunkowane na materiał fizyczny lub istotny. Sztuka ma określony cel - jakość tworzonej rzeczy. Sztuka jest wiedzą i tworzy przedmioty obdarzone własną samowystarczalnością, tworzy sztuczne rzeczy. Sztuka nie jest ekspresją, ale kreatywnością, akcją, która zakłada namacalny rezultat. Sztukę i konstrukcję oraz statek i dom, robiąc młotek lub rysując miniatury. Tak więc sztuka naśladuje naturę, ale nie kopiuje wszystkiego, co natura oferuje mu jako modelowi, w tym naśladowaniu jest miejsce do naśladowania i przetwarzania. Sztuka jednoczy różne rzeczy i oddziela zjednoczoną, kontynuuje dzieło natury, kreuje na obraz natury i kontynuuje swój twórczy wysiłek. Jeśli w średniowieczu estetyka łączy się z artystycznym, wówczas sama idea artystycznej w tym okresie jest mało rozwinięta. Innymi słowy, w średniowieczu zabrakło teorii sztuk plastycznych, idei sztuki, która byłaby zbliżona do sztuki współczesnej jako tworzenie dzieł, których pierwotnym celem jest estetyka. W świadomości kulturowej średniowiecza nowa idea godności sztuki powoli dojrzewała, a zasada fikcji poetyckiej zyskała na znaczeniu. W pewnym momencie poezja otrzymuje nową interpretację. Poezja to boski dar. Poetyckie porównania nie odnoszą się do codzienności, lecz do znaczenia nieskończonego, idealnego. Zacząłem tworzyć ideę, że artysta może stworzyć idealny obraz piękna, nieznane w naturze. Zaczęła formułować tezę, że artysta może stworzyć idealny obraz piękna, nieznanego w przyrodzie. Artyści rozwinęli świadomość własnej wartości. Twórczość artysty była niedoceniona, a on sam był postrzegany jako podmiot.

Po scholastyce

Jedną z cech średniowiecznych, estetycznych form ulicy jest to, że wydają się odnosić do wszystkiego, a jednocześnie do niczego. Stwierdzenie, że piękno jest klarownością i proporcją, można sprowadzić do nieco pustej formuły - w końcu pojęcie piękna można również zastosować do Boga, kwiatu, dobrze wykonanego narzędzia lub miniaturki. Nie tylko estetyka, ale cała średniowieczna myśl chce wyrazić najlepszy stan świata i wzywa do ujrzenia tego świata oczami Boga. Średniowiecze jest kulturą, w której przejawia się okrucieństwo, ponętność i bezbożność, a jednocześnie pobożność staje się rodzajem rytuału, ludzie mocno wierzą w Boga, jego błogosławieństwo i karę, dążą do osiągnięcia moralnych ideałów, które natychmiast zrywają z zadziwiającą lekkością i prostotą. Estetyka jest zgodna z tą zasadą, nieustannie podkreśla, że istnieje idealne piękno i do jakiego ideału powinna dążyć. Cała reszta to przypadkowe i przejściowe odchylenia, których teoria nie robi. Nawet Bóg nie może sprawić, że przeszłość nie stanie się przyszłością, ponieważ takie naruszenie praw czasu jest sprzeczne z jego własną naturą. Ale czy Bóg może stworzyć światy inne od naszych i czy stworzył je? Scholastycyzm charakteryzuje się linearną ideą czasu. Myślenie o nim w pewnym zakresie liniowym oznacza przyjęcie liniowej natury związku przyczynowo-skutkowego. Średniowieczna scholastyka unika, a nawet można powiedzieć, że boi się sprzeczności. Aby wyciągnąć jednoznaczny wniosek, należy bezwarunkowo uwierzyć w zasadę tożsamości i uznać, że nie ma trzeciej. W epoce przejścia od średniowiecza do renesansu, właśnie zasady zaprzeczenia zostały zalegalizowane przez humanistów, którzy sprzeciwili się scholastyce, ale nie należy rozumieć, że era renesansu zniosła wszystkie zasady średniowiecza.

Idee Mikołaja z Cusy wierzyły, że Bóg jest obecny w dowolnym punkcie wszechświata, aw każdym dokładnym punkcie wszechświata pojawia się napięcie uniwersalnego wszechświata. Po pierwsze

zarysowuje ideę nieskończoności świata, którego centrum jest wszędzie, a krąg nigdzie nie jest, ponieważ kręgiem i centrum jest Bóg, który mieszka wszędzie i nigdzie.

Porównując okres średniowiecza z renesansem, odkrywamy zarówno rozwój starych idei, jak i pojawianie się nowych, niezależnych. Średniowiecze mówi nam, że sztuka zmienia jedynie parametry powierzchniowe rzeczy i zawsze dotyczy tylko materii, którą natura powierza artyście w niezmienionej formie. Przeciwnie, renesansowi myśliciele, wierzyli że natura może zostać zmieniona właśnie przez sztukę. Średniowieczny człowiek znał tylko jeden sposób na zmianę naturalnego porządku - cud. Art pomógł przyrodzie poprawić swoją działalność, ale nie mógł zmienić natury. Inne cele wyznacza magia astralna odrodzenia, czego przykładem jest praktyka używania talizmanu w Marsilio Ficino. Według Ficina każdy przedmiot materialny wchodzący w kontakt z wyższymi mocami od razu odczuwa wpływ niebiański. Estetyka staje się normą.

Zakonczenie

W tej książce autor starał się w zwięzły sposób opowiedzieć o tym zjawisku, które w ujęciu chronologicznym zaczęło się potwierdzać na kilka stuleci przed tysięcznym rokiem, rozciągnięte do późnej scholastyki, a jego dyskusje miały miejsce w środowisku kulturowym łacińskiego średniowiecza i nabrały charakterystycznych cech. Takim zjawiskiem była średniowieczna myśl estetyczna, która różniła się od myśli estetycznej poprzednich i następnych stuleci i nie została zredukowana do nieustannego powtarzania niemal kanonicznych terminów i formuł. Ta myśl nie była monolityczna i zmieniała się z upływem czasu.

Szczerze mówiąc, w tej książce wiele rzeczy okazało się nie do końca jasnych, chociaż autor pisze w warunkach wstępnych, że książka ta jest przeznaczona dla szerokiego kręgu czytelników. Aby zrozumieć wszystkie teorie przytoczone w tekście, potrzebna jest głębsza znajomość estetyki. Myślę, że ta książka jest bardzo popularna nie tylko wśród filozofów, ale także wśród osób zainteresowanych epoka średniowieczia, historyków i kulturoznawców. Książka jest napisana w taki sposób, żeby czytelnik zrozumial, jak myślał człowiek średniowiecza. Dla sztuki książka jest równie ważna, ponieważ daje wyobrażenie o średniowieczu jako czasie odkryć, pojawianiu się nowych idei w sztuce i sposobie ich realizacji. Podobało mi się, że autor nie próbował narzucać żadnego punktu widzenia, daje przegląd epoki i idei tamtych czasów. Czytelnik sam musi wyciągnąć wnioski.