Temat: Barok – świat wewnętrznych sprzeczności., Ćwiczenia z Filozofia

Pobierz Temat: Barok – świat wewnętrznych sprzeczności. i więcej Ćwiczenia w PDF z Filozofia tylko na Docsity! Temat: Barok – świat wewnętrznych sprzeczności. Zagadnienia do lekcji; 1. Nazwa i ramy czasowe epoki. 2. Kontekst historyczny. 3. Przyczyny duchowych niepokojów. 4. Barok w Polsce. 5. Filozofia w baroku. 6. Postacie znamienne dla epoki: Ludwik IV, Kartezjusz, Blaise Pascal. 7.Pojęcia i terminy: barok, monarchia absolutna, kontrreformacja, indeks ksiąg zakonnych, zakon jezuitów, nietolerancja religijna, sarmatyzm, racjonalizm, reforma szkolnictwa, zakład Pascala. 8. Wydarzenia historyczne: wojna trzydziestoletnia, potop szwedzki, wojny polsko-tureckie, powstanie Chmielnickiego, sobór Trydencki. 0 I WJ COCO OSO średniowiecze romantyzm Młoda Polska współczesność  DUCHOWE NIEPOKOJE ości poznawcze ia geograficzne. m w arczały powodów do di yrodniczych dostarczały PO dny śnie stawiały przed ludzki pokoje. Wizja nieskończon, możliwi manistów. Odkryci h naukach PrZ ieka, ale jednocze: 'ane wcześniej nie ednych myślicieli była intelektualnym wyz; je : jo iżcem do ponowneg p sh ych źródłem lęku wywołanego przez po. zagubienia. Barokowym pisarzom wał się tajemniczym i niebez W baroku zaczęto wątpić w niane przez renesansowych hu! tronomii oraz postęp wiedzy w inny z możliwości człowii pytania i budziły niezn wszechświata dla nowe przemyślenia podstaw refle niem i b flozoficznej, a dla inm czucie bezradności ! i myślicielom świat wyda r piecznym labiryntem. Twórcy podkreślali sprzeczności tkwiące w człowieku i otaczającej go rzeczywisto- ści. Zwracali uwagę na to, że przemoc i okrucieństwo często usprawiediiwiano walką o szczytne cele. Wimię obrony wiary i ojczyzny grabiono, mordowano i tortu rowano bliźnich. W ludzkim wnętrzu również nieustan- nie zmagały się ze sobą przeciwstawne elementy: du sza i ciało, uczucia i rozum, pragnienie przyziemnych uciech i tęsknota za życiem wiecznym. Jeden z baro- kowych poetów, Mikołaj Sęp Szarzyński, pisał o czło- wieku, że jest wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie. Pogoń za doczesnymi przyjemnościami odciąga nas bowiem od wiary i doskonalenia duchowego. Ludzie często błądzą i nie potrafią odróżnić dobra od zła. Ten pesymistyczny pogląd na naturę człowieka podzie- lało wielu ówczesnych myślicieli. Dlatego zastanawial e oni nie tylko nad przemijaniem i ulotnością życia, A także nad tym, Co jest istotą dobra i zła oraz jakie ZE jsce w tej odwiecznej walce zajmuje człowiek. 1586-1588. KONTRREFORMACJA zęść obrazu ukazuje ziemską, uczestników pogrzebu hrabiego Orgaza, NI > 4 = procz >» a w środowiskach protestantów, lecz także wśród Ramada _. powstawać inicjatywy i programy odnowy postaw raj wyznawców katolicyzmu zaczęły wet niebiański - Chrystusa _. czalek kontrreformacji czyli działań Kościoła k (religijnych. Na połowę XVI w. przypadł po- Marę Pannę przyrmujących Sobór w Trydencie (1545-1563) spret E Echo skierowanych przeciwko reformacji wał i uż hrabiego do nieba. za Ę gadnień wiary katoli j stalił ost Z atolickiej oraz określi stanowisko Koś ateczny kształt budzących spory Początkowany w ten sposób ruch kontrreformu |- zACYCh się dyskusjach rel iobrzędowości, a tak: Biónasii a że m.in. literatury i sztuki, z ws; cyjny dążył do oczyszczenia wiay i niemoralne. Przez e Europę przetoczyła się fala ni ch elementów uznanych za heretyckie zainicjowana oficjalnie etoli I przez Ę lerancji | zaher i odbył się głośno procesy prog. Powstał k il i prześladowań innowierców. ościelny jn Ę Giordano [dżiordano] Brun Kom — na stag Ksiąg zakazanych (155%) 'osie został spalony m.in. filozof cza naukę łaciny i retoryki, a na zajęciach lekcyjnych chętnie wykorzystywano odpo- _ WARTO WIEDZIEĆ wiednio dobrane fragmenty dziel pisarzy antycznych. Dzięki takiej strategii Kościół katolicki Aren. nszywarlióć ©> oasyee se trakcyjny da artystów | pisarzy jako Idoowy przewodnik oraz mecenas sztuki . braćmi e stanowii teaniy. Kości oczekiwał, że dzieła będą ukazywały trumiys Protektorami artystów byli mapka croć też wady, a także przedstawiciele najpotęźniejszych rodów arystokratycznych. Tworzona na ważną Tę ich zemówienie sztuka dworska miała przede wszystkim bawić, dostarczać emocjii wzruszeń, w xVl-wiecznych sporach a także pełnić funkcje reprezentacyjne. Tam natomiast, gdzie opiekę nad twórcami sprawo- teologicznych iw rozwoju wało zamożne mieszczaństwo (przede wszystkim w krajach protestanckich), były warunki do edukacji, w: = ; ż i żeni o sympatyzowani rozwoju sztuki realistycznej, która polegała na obserwacji życia codziennego. > rogiem w czasie potopu szwedzkiego. W 1658 r. wy- dano dekret zmuszający ich BAROK W POLSCE do przejścia na katolicyzm lub do opuszczenia kraju. podobnie jak w krajach zachodniej Europy na almosforę intelektualną i artystyczO8 Polsce waływały spory między katolikami a protestantami. Od początku XVI w. Corz większą rolę odgrywały hasła kontrreformacji i naciski na ograniczenie swobody wyznania dla niekatolików. Megalomania Rezutatem narastającej nietolerancji były prześladowania | ostatecznie wygnawe arian (1658) _ Przesadne przekonanie Graz ograniczanie praw innowierców, min. w 1717 r. zakazano protestantom odprawiania pub- * własnej wartości icznych nabożeństw. Specyfiką wyłącznie polską było połączenie idei kontraformacjiZUZE* -_ kcanotobia wadnieniem politycznej ekspansji na wschód. Coraz więcej uwagi poświęca” też potrzebie Niechęć do cudzoziem- obrany wschodnich granic przed wyznającymi isiam Turkami. Wojny Zn trwały niemal przez ców i wszystkiego. co cały VII w. W tych okolicznościach ukształtował się mit Polki jako przedmurza chrześcijań- __ ich odróżnia od amy stwa, pierwszej linii obrony Europy przed inwazją wyznawców Mahometa. Jest podszyta strachem przed tym, co nieznane » SARMATYZM i obce (np. zwyczaje), ale może też przybrać formę Charakterystycznym elementem kultury barokowej była w Polsce ideologia sarmatyzmu. otwartej wrogości. W Rzeczypospolitej ukształtował się wówczas podział na wyrafinowaną kulturę dworską, nar śladującą arystokratyczne salony zachodniej Europy, oraz kulturę ziemiańską zwaną sarmac” ką, reprezentowaną przez przedstawicieli średniej i drobnej szlachty, niechętnych europejskim nowinkom oraz odwołujących się do kultu swojskości i tradycji. To właśnie w tym środowisku zyskała popularność koncepcja, według której Polacy (tj. polska szlachta) mieli pochodzić od starożytnego ludu Sarmatów, których przedstawiano jako kochających wolność wojowników, przywiązanych do dawnych obyczajów i broniących swego trybu życia przed obcymi wpływa- mi. Mit Sarmatów pełnił funkcje polityczne — uzasadniał ekspansję Rzeczypospolitej na wschód, skąd według legendy miało się wywodzić to plemię, a także potwierdzał dążenia szlachty do utrzymania swoich przywilejów. Inną stroną sarmatyzmu było odrzucenie przez jego wyznaw- ców renesansowej ciekawości świata i zastąpienie jej ksenofobią oraz przekonaniem o do- skonałości ustroju oraz wzorców obyczajowych i kulturowych rzeczypospolitej szlacheckiej. PRZYDATNE SŁOWA * Sarmackie pogrzeby Jednym z najciekawszyci dążenia do teatralizacji życia było na- dawanie sarmackim uroczystości: widowiskowej oprawy artystycznej. ac. 'zamek boleści) — dekoracyjne  Jan Breughel [brechel], zwany Aksamitnym, Arcyksiążę Albert i księżna Izabela odwiedzają prywatną galerię malarstwa (fragment), 1623. , E ROKU ŻYCIE CODZI ENNE W BA rczną barokowych obyczajó! : ościom teatralnej oprawy. Na przykład px 4 obecności ponad 100 dworzan I towarzy: A 'chty i bogatego mieszczaństwa rozpows gatec h widowisk. Tendencja do tea. niezwykłyci e ch. Uważano, Ż8 czystość bielizny jest równoznac; aniem. Dlatego niezależnie od stanu społeczni czystą bieliznę. Zamożna ludność nosiła koszulę ronkami i haftami, a biedniejsza — proste, konopne. Bielizna kontakt z wodą jest szkodliwy dla zdro a przykre zapachy tłumiono pachnidła- z octem winnym. w była skłonność do sztuczności i nadawanią ranna toaleta i ubieranie k szył im skomplikowa, zznym czynne Ludwika XIV odbywały się w stokracji, szla ireżyserowanie uczt jako zechniła się mog, icznych ogni ała się też w strojat tralizacji życia przejawi stością ciała i ogładą, dobrym wychowi starano się pod wierzchnim ubraniem nosi” Iniane, białe, często zdobione ko! ją zmieniano. Sądzono, że mi, dzy z oliwą lub czosnku stępowała mycie i często | z twarzy, usuwano ściereczka! ła - sa wia. Brud, zwłaszcza mi - zamożniejsi używali perfum i pudru, biedot Polska szlachta sarmacka wykształciła własn nia z egzystencji spektaklu przejawiał Ę Spex ło się m.in. w AE styl życia. Pragnienie uczynie- s acji sejmików, wyczaj był z , urządzaniu widowi- ez Narodzenia do Środy Popielcowej, Sa z zapustami, czyli okresem od świąt wiedzała saniami kolejne di ś a, najczęści : iw Ę iej w Polączona z taardiro ke ory w okolicy, gdzie gospodarze J Nau i maskach, od: oryginalnym trybem życia, a 3 oldos blczii ogromne zainte! p ootclwiecza wiona turecka szabla c e wyglądem — barwnym Ba wane w Europie, nie tylko z piórami, pas kontuszowyj Aria] (kontusz, żupan, zakrzy h 'urami i (podgolone głowy) PO PRZECZYTANIU 1. Jakie uczyci e uczucia towarzyg; w renesansie? Z częgą ZM Żyjącym SIEf Z CZEgo to wynikało? w baroku, a jakie ik j 7 ludziom żyjącym 2. Jaki wpł yw na atmosfer k 5 int kami a protestantami? * PAKBNĄ epoki mijy j 3. Sporządź Aa qdź w zesz oe. ycie notatk m. w RAA na te dotyczące mash a a zajów WRZ rod „pr pograboych a wyczajów w życiu ane Pogrupuj zebrane 2ym polegała teatr: zie potrzeb z goal towarzyskim Blzacją ży Y skorzystaj z dostępnych cia 3 pO źródeł. dostrzec gacie we współczesnym św, ku? Jakie iecie? przejaw y tego zj jawiska c?