Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Teoretyczne podstawy wychowania - wykłady, Notatki z Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

Dokument składa się z wykładów na temat: - Stan teorii wychowania w Polsce ,miejsce teorii wychowania w systemie - Ideały i cele wychowania - Osobowość - Socjalizacja i wychowanie i samowychowanie jako procesy osobotwórcze - Wychowanie - Podstawy oddziaływań wychowawczych. Mechanizmy zmiany zachowań ludzkich

Typologia: Notatki

2021/2022

W sprzedaży od 07.04.2025

emilia-mroczynska
emilia-mroczynska 🇵🇱

19 dokumenty

1 / 15

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Teoretyczne podstawy wychowania-wykłady
temat1; Stan teorii wychowania w Polsce ,miejsce teorii wychowania w systemie
Pedagogika- zespół nauk pedagogicznych w skład którego wchodzą różne jej subdyscypliny np. ped ogólna ,
dydaktyka, teoria wychowania, historia wychowania itp.
Teoria -z gr. theoria oglądanie, kontemplacja badanie, widzenie, rozważanie rzeczywistości
w znaczeniu potocznym- rezultat pracy badawczej, przeciwieństwo praktyki ogólnej, próba
usystematyzowania wiedzy w danej dziedzinie
w naukach edukacyjnych- zbiór twierdzeń obejmujący aksjomaty oraz wyprowadzone z nich
twierdzenia
Przez teorie rozumie się pewny zbór wewnętrznie spójnych sądów uogólnionych , które wyjaśniają pewną
grupę zjawisk lub dziedzinę rzeczywistości.
Teoria zbiór zadań empirycznych wyjaśniających za pomocą praw, hipotez, definicji, twierdzeń oraz sądów
klasyfikujących fakty ,w tym że które należą do rzeczywistości społecznych
Teorie Funkcje:
- eksploatacyjna- możliwość opisu wyjaśniania rzeczywistości która otacza jest przedmiotem badań każdej
konkretnej teorii, sprowadza się do m.in. do koniecznego ze względów poznawczych , porządkowania
systemów zadań i łączenia twierdzeń w spójny i koherentną całość logiczną
-heurystyczna- w obszarze każdej konkretnej teorii zachodzą warunki do formowania nowych problemów i
hipotez których źródłem są ustalenia wynikające ze spełnienia przez nią funkcji eksploracyjnej a także
pozateoretyczny kontekst wynikający ze społecznej potrzeby poznania określonego fragmentu
rzeczywistości
Teoria odniesienie do rzeczywistości (trojakie odniesienie się teori do rzeczywistości
- tłumaczy pewną rzeczywistość zastaną w sposób naturalny to co się w niej wydarza jest
uzasadnienie tego
- tłumaczy rzeczywistość przez siebie projektowano-pożądaną a istniejącą ich realnie
- jako pewna konstrukcja myśleniową tworzącą swoistą całość stanowi i tłumaczy tego czego nie ma w
rzeczywistości a co według niej rzeczywistości stać się powinno jest czymś pożądanym ze względu
na swoje walory
Teoria - szczególny rodzaj narzędzia badawczego który służy poznawaniu rzeczywistości
Rzeczywistość wszystko co posiada właściwość przestrzenne , trwa w czasie i czemu przypisuje się być
niezależny od nas wreszcie wszystko to co może być przedmiotem sądów czyli to co jest uchwytne tylko dla
rozumu , umysłu ludzkiego
Teoria wychowania dyscypliną ped.- system instytucji realizujących określone idee zmierzające do
formowania globalnej osobowości człowieka lub grupy ( np.wychowanie państwowe, narodowościowe itp.)
-system bardziej lub mniej złożonych celów realizowanych przez określone instytucje społeczne
w odniesieniu do ich podmiotów ( np.wychowanie w rodzinie , organizacje dziecięce itp.)
- działalność podmiotów wychowujących polegająca na realizacji konkretnych badań
przyczyniających się do formułowania (kształcenia) odpowiednich obszarów osobowości , którymi objęte śą
podmioty
- proces rozwoju podmiotu wychowawczego , produkt będzie efekt oddziaływań
(np.samowychowanie , autokreacja )
Teoria wychowania - jest nauką o wychowaniu w wąskim tego słowa znaczeniu tzn. o wychowaniu
rozumianym jako kształtowanie cech kierunkowych w osobowości wychowanka
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa
pfd
pfe
pff

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Teoretyczne podstawy wychowania - wykłady i więcej Notatki w PDF z Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna tylko na Docsity!

Teoretyczne podstawy wychowania-wykłady temat1; Stan teorii wychowania w Polsce ,miejsce teorii wychowania w systemie Pedagogika- zespół nauk pedagogicznych w skład którego wchodzą różne jej subdyscypliny np. ped ogólna , dydaktyka, teoria wychowania, historia wychowania itp. Teoria - z gr. theoria oglądanie, kontemplacja badanie, widzenie, rozważanie rzeczywistości w znaczeniu potocznym- rezultat pracy badawczej, przeciwieństwo praktyki ogólnej, próba usystematyzowania wiedzy w danej dziedzinie w naukach edukacyjnych- zbiór twierdzeń obejmujący aksjomaty oraz wyprowadzone z nich twierdzenia Przez teorie rozumie się pewny zbór wewnętrznie spójnych sądów uogólnionych , które wyjaśniają pewną grupę zjawisk lub dziedzinę rzeczywistości. Teoria zbiór zadań empirycznych wyjaśniających za pomocą praw, hipotez, definicji, twierdzeń oraz sądów klasyfikujących fakty ,w tym że które należą do rzeczywistości społecznych Teorie Funkcje:

  • eksploatacyjna- możliwość opisu wyjaśniania rzeczywistości która otacza jest przedmiotem badań każdej konkretnej teorii, sprowadza się do m.in. do koniecznego ze względów poznawczych , porządkowania systemów zadań i łączenia twierdzeń w spójny i koherentną całość logiczną
  • heurystyczna- w obszarze każdej konkretnej teorii zachodzą warunki do formowania nowych problemów i hipotez których źródłem są ustalenia wynikające ze spełnienia przez nią funkcji eksploracyjnej a także pozateoretyczny kontekst wynikający ze społecznej potrzeby poznania określonego fragmentu rzeczywistości Teoria odniesienie do rzeczywistości (trojakie odniesienie się teori do rzeczywistości
    • tłumaczy pewną rzeczywistość zastaną w sposób naturalny to co się w niej wydarza jest uzasadnienie tego
    • tłumaczy rzeczywistość przez siebie projektowano-pożądaną a istniejącą ich realnie
    • jako pewna konstrukcja myśleniową tworzącą swoistą całość stanowi i tłumaczy tego czego nie ma w rzeczywistości a co według niej rzeczywistości stać się powinno jest czymś pożądanym ze względu na swoje walory Teoria - szczególny rodzaj narzędzia badawczego który służy poznawaniu rzeczywistości Rzeczywistość wszystko co posiada właściwość przestrzenne , trwa w czasie i czemu przypisuje się być niezależny od nas wreszcie wszystko to co może być przedmiotem sądów czyli to co jest uchwytne tylko dla rozumu , umysłu ludzkiego Teoria wychowania dyscypliną ped.- system instytucji realizujących określone idee zmierzające do formowania globalnej osobowości człowieka lub grupy ( np.wychowanie państwowe, narodowościowe itp.)
    • system bardziej lub mniej złożonych celów realizowanych przez określone instytucje społeczne w odniesieniu do ich podmiotów ( np.wychowanie w rodzinie , organizacje dziecięce itp.)
    • działalność podmiotów wychowujących polegająca na realizacji konkretnych badań przyczyniających się do formułowania (kształcenia) odpowiednich obszarów osobowości , którymi objęte śą podmioty
    • proces rozwoju podmiotu wychowawczego , produkt będzie efekt oddziaływań (np.samowychowanie , autokreacja ) Teoria wychowania - jest nauką o wychowaniu w wąskim tego słowa znaczeniu tzn. o wychowaniu rozumianym jako kształtowanie cech kierunkowych w osobowości wychowanka

K.Konarzewski analizuje ped. na składowe części teorii wychowania - bada sposoby i warunki wywoływania zmian w psychice człowieka

  • aksjologia formułuje cele wychowania badań ich spójności i uzasadnia je na podstawie określonych systemów wartości
  • technologia wychowania- sporządza projekty działalności wychowawczej oraz bada ich skuteczność i efektywność teoria wychowania- kształtowanie postaw i cech osobowości dzieci i młodzieży, łączenie ze stwarzaniem im warunków umożliwiających w nich konstruktywnych możliwości Projektowanie działań wychowawczych- czyli sposobu umożliwiającymi realizowanie określonych celów wychowawczych Różne czynniki zwłaszcza psycho-społecznymi warunkujący powodzenie lub niepowszednie zaprojektowanej działalności wychowawczej do których np.zalicza się podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży, racjonalne organizowanie ich życia i pracy Zadania teorii wychowawczej
  • określanie ideałów wychowawczych wyprowadzanie z niego formułowanie uzasadnienie bardziej szczegółowych celów
  • dostarczanie zasad stawiania diagnoz dotyczących rzeczywistości wychowawczej a więc dochodzenie do znajomości stanu wyjściowego warunków oraz osiągnięć wych.
  • wyjaśnianie procesów zjawisk mechanizmów rozwoju i krztałtowania się osobowości wychowanka
  • gromadzenie i systematyzowanie wiedzy mówiącej o warunkach skuteczności działań wych.
  • gromadzenie , sprawdzanie oraz systematyzacja wiedzy o tym jak organizować i realizować działania wychowawcze Teoria wychowania- dyscyplina interdyscyplinarna np.historia myśli ped., socjologia, dydaktyka itp. Temat2:Ideały i cele wychowania Ideały wychowania;
  • odnosi się do doskonałej i pożądanej lecz realnie nieistniejącej osobowości człowieka
  • jest finalnym etapem dążeń wychowawczych, od osiągnięcia których zawsze dzieli nas pewien dystans
  • jest podstawowy kształtem dojrzałej osobowości
  • ma określoną strukturę
  • charakteryzuje się określonym zestawem cech wartościowych z punktu widzenia tradycji kulturowej, potrzeb społecznych czy wymagań dominującej ideologii Ideał wychowawczy także w ujęciu współzależności ideału i celów wychowawczych można nazwać deterministycznym.
  • jest więc efektem teorii nauczania i wychowania oraz praktyki pedagogicznej jest określeniem modelu człowieka do jakiego chcemy w procesie wychowawczym i kształcenia dążyć
  • jest zawsze odzwierciedleniem pewnych dążeń do wartości które staje się dobre podstawowym w danej rzeczywistości historycznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej jest także odbiciem uznanej ideologii Koncepcje stanowienia celów wychowawczych
  • naturalistyczna (J.J. Raussou- autor koncepcji swobodnego wychowania) zakłada że każdy człowiek rodzi się z określonymi z góry predyspozycjami osobowości, a wychowanie powinno sprowadzać się do ich wydobywania i pielęgnacji wysuwanie innych celów jest według Raussou brutalnym ingerowaniem w naukę, sprzecznym z indywidualnym dobrem

b) według Muszyńskiego

  • podstawy ideowe; postawa humanizum, egalitaryzmu , racjonalizmu, szacunku dla pracy, ideowe,poszanowanie wolności, zaangażowanie,internacjonalizm,demokratyzm
  • postawy społeczne:patryjotyzm,społeczna otwartość,kolektywizm,społeczna użyteczności społeczne dyscyplinowanie, społ gospodarności,społ odpowiedzialności, społecznego zaangażowania
  • postawy egzystencjalne:interdyscyplinarność,orientacja na cele, dążenia do wartości, autonimi
  • postawy wobec natury:wrażliwość na piękno i niezwykłości przyrody,szacunek i petyzmu wobec przyrody,racjonalne korzystanie z przyrody. dążenie do kontaktu z przyrodą
  • postawy intelektualne:poznawcza dociekliwość, racjonalizm,krytycyzm, innowacyjność, uczciwość intelektualna, otwartość umysłu
  • postawy intrapersonalne:osobista godność, optymizm, dzielność, osobista odwaga, samokontrola,perfekcjonizm,samodzielność , odpowiedzialności za siebie
  • postawy interpersonalne: życzliwość,współodczuwanie, lojalność, rzetelne informacje,opiekuńczość,tolerancja, poszanowanie autonomi,poszanowanie cudzej,własności, poszanowanie życia i zdrowia, poszanowanie cudzej godności
  • postawa kulturowa::dążenie do kontaktu z kulturą, wrażliwość na piękno i wielkość dzieł kultury, petyzmu wobec kultury, twórcza percepcja oraz twórcza ekspresja, kulturowe samodoskonalenie się Ideał wychowania
  • może być jeden
  • służy do tego aby wyprowadzać z niego na drodze intelektualnej konkretne cele i zadania wychowawcze, jest dla wychowawcy
  • przemawia do intelektu wychowawcy, informuje go o ty jakie dyspozycje powienien rozwijać w wychowanku
  • jest sformułowany teoretycznie a) wzór osobowy
  • dostarcza konkretnego materiału do naśladowania jest tym czym dysponuje wychowawca posuwając go do naśladowania wychowankowi
  • ma przemawiać do wyobrażni wychowanka ma mobilizować go do działania
  • mogą występować w praktyce wychowawczej, liczne wzory osobowe
  • funkcjonuje w oparciu o społeczną aprobatę występuje on w życiu społecznym Ideał wychowania (współcześnie) wyraża człowieka o wszechstronnie rozwiniętej psychice miłującego wolność odznaczającego się wysokim poczuciem odpowiedzialności i szanującego godność własną i innych.Dążenie do tego ideału wymaga realizacji określonych zadań w zakresie wychowania i kształcenia Temat3:Osobowość Osobowość:
  • jest to sposób powiązania i zainterpretowania ,,składowych człowieka’’ oraz ekspresji tych elementów działania
  • jest społecznie ukształtowanym sposobem świadomego istnienia jednostek na które składają się opinie na poznaniu rzeczywistości cele działalność realizacyjna
  • ustosunkowanie do świata do innych do siebie oraz mechanizmy samoreagujące zabarwione właściwościami organizmu. Osobowość jest związana ze świadomością
  • to centralny system regulujący czynności. W mózgu człowieka znajdują się jednostki czynnościowe zwane układami funkcjonalnymi które są elementami wykonania czynność
  • to konstrukt teoretyczny zbiór cech i właśćowości których każda z nich (z osobna) jest do zobaczenia ale osobowość jest wypadkową której nie możemy zmierzyć Cechy osobowości
  • względna stałość-są to wartości które nie ulegają zmianom i którym jesteśmy wierni do końca życia jednak są takie wartości które ulegają modyfikacji (przeczytana książka po czasie znajdujemy tam nowe treść)
  • spójność- polega na tym że dwie cechy bądź postawy współpracują ze sobą wzajemnie się uzupełniając
  • dynamika- dokonywanie się zmian jakościowych i ilośćowych w osobowości człwieka Komponenty osobowościowe
  • poznawczo-programowy(wiedza człowieka jego pogląd na świat i plany życiowe)
  • emocjonalno-motywacyjny(zainteresowania człowieka jego potrzeb oraz napięcia motywacyjne)
  • kontrolny( samoświadomość człowieka jego sumienia) Funkcje osobowości
  • samoregulacyjna
  • samodzielna aktywność
  • samoaktualizacja
  • dynamiczna organizacja Elementy osobowości
  • popęd i temperament(nieświadome)
  • potrzeby (stan świadomy)
  • motywy( wraz z poznawaniem świata np. poznanie smoków jako dziecko) Temperament to ogół biologicznych i psychicznych czynności współtworzących osobowość określających formalne cechy zachowania takie jak siła dynamika reagowania. Przejawia się we wszystkich czynnościach człowieka niezależnie od ich rodzaju treści i ukierunkowania Podział osobowości: Hipokrates podzielił ludzi na cztery typy temperamentu a) sangwinik ; dar przyciągania do siebie ludzi
  • gadatliwy narrator dusza towarzystwa
  • ma poczucie humoru wesoły spontaniczny
  • pamieć do kolorów
  • umacnia kontakt ze słuchaczem przez dotyk ,ciekawy
  • urodzony aktor , prostoduszny , żyje dniem dzisiejszym
  • zmienność usposobienia , szczerość serca
  • ciągle jak dziecko, emocjonalny wylewny entuzjastyczny i ekspresywny ekstrawertyk rozmowny optymista b) melancholik: głęboki i skłonny do rozmyślań
  • analityczny, poważny i zdeterminowany, ma zadatki na geniusza
  • utalentowany twórczy, muzykalny, przejawia zdolności artystyczne
  • filozofujący i poetyczny, wyczulony na piękno
  • wrażliwy na potrzeby innych, skłonny do poświęceń, sumienny
  • idealista, introwertyk, myśliciel pesymista c) choleryk: urodzony przywódca , dynamiczny aktywny
  • nieodparta potrzeba zmian , musi korygować błędy
  • silna wola i zdecydowanie, nie ulega wzruszeniom , trudno go zniechęcić
  • niezależny samowystarczalny , wzbudza zaufanie
  • wszystkim pokieruje, ekstrawertyk , człowiek czynu ,optymista d) flegmatyk: powściągliwy , niewymagający i beztroski
  • spokojny chłodny opanowany, cierpliwy , zrównoważony
  • cichy a przy tym dowcipny, życzliwy i uprzejmy
  • emocje skrywa głęboko , pogodzony z życiem
  • uniwersalny , introwertyk , obserwator , pesymista KOncepcje osobowości :
  • koncepcja behawiorystyczna

Socjalizacja jest procesem ciągłym zachodzącym przez całe życie(dzieciństwo, młodość, wczesna dojrzałość, wiek średni, starość, śmierć) Socjalizacja to niezbędny składnik cywilizacji.Przystosowuje ona każde kolejne pokolenie do oczekiwań społecznych.Sprzyja kształtowaniu pożądanych postaw społecznych emocjonalnych i materialnych.Uczy i przygotowuje do uczestnictwa w życiu rodzinnym zawodowym,towarzyskim, nawet obywatelskim.Zapewnia ciągłość tradycji kulturowej,stając się instrumentem kształtowania indywidualnych uzdolnień i umiejętności.Tworzy nawyki określonych zachowań oraz kształtuje zachowania jednostek względem siebie. Socjalizacja jest procesem opartym na społecznych interakcjach (stosunkach wzajemnych) poprzez które ludzie nabywają zachowania ważne dla skutecznego ich funkcjonowania w społeczeństwie Konflikt ról sytuacja w której dana osoba pełni w społęczeństwie role wzajemnie się wykluczające bądź też w przypadku których realizacja jednej roli godzi w interesy drugiej i na odwrót.Niejednokrotnie takie sytuacje prowadzą do wewnętrznego napięcia jednostki gdyż konflikt ról wynikający z czynników obiektywnych związanych z zajmowanym w życiu pozycji i podejmowanymi aktywnościami ma charakter trwałej społecznej charakterystyki życia jednostki.Bycie uczestnikiem różnych grup i społeczności skutkuje wielokrotnie odmiennymi oczekiwaniami uniemożliwiającymi realizację zadań w obrębie wszystkich naszych ról.Gdyby nie było socjalizacji kultura danego społ. nie byłaby przekazywana z pokolenia na pokolenie a ono samo nie byłoby w stanie trwać długo.Zarówno jednostki jak i społeczeństwo są wzajemnie uzależnione od socjalizacji. Socjalizacja odbywa się na kilku poziomach

  • poziom ogólny - zdobycie tych kompetencji i umiejętności które są niezbędne dla społ. egzystencji,życia wśród innych w kooperacji z innymi
  • niższy poziom-oznacza wejście do konkretnej kultury przyswojenie podzielanych w jej ramach swoistych dla niej idei przekonań reguł norm,wartości symboli
  • jeszcze niższy poziom-opanowanie konkretnych ról społ. związanych z określonymi pozycjami do których jednostka aspiruje
  • zdobycie umiejętności i kompetencji niezbędnych do akceptacji w konkretnych grupach do których jednostka pragnie należeć Zadania socjalizacji: w toku socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie
  • umiejętności
  • normy i wzory zachowań
  • wartości
  • umiejętności posługiwania się rozmaitymi przedmiotami Funkcje socjalizacji
  • jest mechanizmem transmisji kultury-jednostka przejmuje dorobek kulturowy i cywilizacyjny poprzednich pokoleń
  • zapewnia utrzymywanie porządku społecznego poprzez wpajanie jednostce norm moralnych obowiązujących w społeczeństwie Socjalizacja pierwotna-rozpoczyna się z chwilą narodzin dziecka miejscem i terenem tej socjalizacji jest rodzina uczestniczą w niej rodzice i dzieci.Polega na przyswajaniu norm i zachowań poprzez obserwację dorosłych i ich naśladowanie. Socjalizacja pierwotna
  • rodzice przekazują dziecku wartości,normy i zasady tej rodziny,dziecko uczy się tych elementów poprzez obserwację osób znaczących(rodziców)
  • dziecko staje się tym za kogo uważają go rodzice bo oni nadają mu tożsamość
  • dziecko nabywa kompetencje językowe czerpiąc wzorce od rodziców,wyróżniamy 2 rodzaje kodów rozwinięty i ograniczony
  • socjalizacja pierwotna ma charakter subiektywny bo dziecko patrzy na świat przez pryzmat rodziców bo to oni odpowiadają na pierwsze pytania dziecku
  • to co pojawia się w socjalizacji pierwotnej jest długotrwałe ’

W procesie socjalizacji dziecko nabywa umiejętności posługiwania się tymi kodami, każda jednostka potrafi posługiwać się kodem ograniczonym ale nie każda potrafi posługiwać się kodem rozwiniętym bo to zależy jakim kodem posługują się rodzice. Kod ograniczony- ograniczony zasób słów,zadania proste,nie zawsze zbudowane poprawnie,niski poziom myślenia abstrakcyjnego Kod rozwinięty- to bogaty zasób słów,bogactwo różnych form,zdolności myślenia na poziomie abstrakcyjnym aby ten kod mógł się pojawić rodzice muszą się nim posługiwać,inna nazwa tego kodu- kod publiczny Etap socjalizacji pierwotnej ma decydujące znaczenie w dalszym życiu jednostki i jej funkcjonowaniu w grupie społecznej Socjalizacja wtórna to proces rozpoczynający się i starszych dzieci,u jednostek,które mają za sobą socjalizację pierwotną i rozciąga się na całe dorosłe życie.Dziecko nabyło pewne umiejętności w rodzinie,wchodzi w etap,nowe konkretne środowisko np.szkoła lub później praca itp. Socjalizacja wtórna

  • okres szkolny to początek tworzenia więzi emocjonalnej z osoam innymi niż rodzice na tym etapie rozpoczyna się proces obiektyizacji
  • jest to etap modyfikacji jednostka ma możliwość modyfikowania elementów które poznała w socjalizacji pierwotnej
  • socjalizacja wtórna to przejście z rodziny do innych grup społecznych człowiek zaczyna kontakt z innymi wartościami,innymi normami Instytucje socjalizujące- instytucje te zapewniają sprawne funkcjonowanie społeczeństwa jako całości regulując poszczególne ludzkie zachowania AGENDY(INSTYTUCJE)SOCJALIZUJĄCE
  • rodzina
  • szkoła
  • grupa rówieśnicza
  • mass media,kościół Socjalizacja
  • socjalizacja antycypująca-przygotowanie jednostek do pełnienia ról obywatelskich także edukacja obywatelska,przygotowująca społeczeństwo do kooperacji w systemie politycznym,ekonomicznym itd
  • socjalizacja odwrotna- sytuacja spotykana w warunkach szybkiej zmiany kulturowej,kiedy to młode pokolenie stara się wdrożyć tradycjonalne nastawione starsze pokolenie do nowych wzorców kulturowych tj. stylów bycia,mówienia,ubierania się,rozrywki,twórczości ect.
  • socjalizacja obywatelska-internalizowanie wzorów grupy,do której się nie należy a jedynie pragnie należeć czyli pozytywnej grupy odniesienia
  • socjalizacja permanentna- proces internalizowania coraz to nowych wzorów kulturowych,w ciągu całego życia
  • resocjalizacja-przebudowa osobowości i zmiana tożsamości 3 zakresy rozumienia pojęcia wychowanie
  • 1 zakres-socjalizacja=wychowanie
  • 2 zakres-socjalizacja kierowana
  • 3 zakres-wychowanie intencjonalne Przez wychowanie (w najszerszym jego zakresie)które jest przedmiotem badań nauk pedagogicznych,rozumie sie wszystkie rodzaje działań społecznych które charakteryzują się następującymi właściwościami(cechami)konstytutywnymi
  • złożoność - wielorakie uwarunkowania zewnętrzne(typ,rodzaj,miejscowość,status)i wewnętrzne(temperament,potrzeby,aspiracje)wychowanek nabywa zasady i wprowadza je z życia
  • intencjonalność-wiemy co chcemy osiągnąć świadomość celów wychowania
  • interakcyjność-proces wychowawczy ma miejsce w sytuacji interakcji tj.współdziałanie wychowawcy i wychowanka W<>w
  • systematyczność wychowanie ciągłe rozłożone w czasie
  • relatywność-trudność w przewidywaniu skutków wychowania(nie wiadomo co ogląda,czyta) Pseudowychowanie wszystko to co przyjmuje wymiar przeciwieństwa wynaturzenia czy pozorności wychowania-wychowanie toksyczne.4rodzaje pseudowychowania
  • wychowanie nieadekwatne czyli takie które nie uwzględnia kontekstu społecznego,ekonomicznego,politycznego,indywidualnego-towarzyszącego wychowaniu
  • wychowanie zawładające(ujarzmiające) wykorzytujące nierówności czy zależności pomiędzy dwoma osobami,ma ono miejsce w interakcjach sformalizowanych i hermetycznych lub podczas świadomego wychowania do działalności przestępczej
  • wychowanie fikcyjne-oznaczające brak autentyczności w odniesieniu tak do oddziaływań wychowawcy jak i zapisów w szkolnych dokumentach,poczynionych dla zaspokojenia żądań zwierzchników nie dla wielenia ich w życie
  • wychowanie wyobcowane(od podstawowych potrzeb i dziedzin życia wychowanków) w którym obecność uczniów przeszkadza wychowawcy w pracy gdyż np.musi gromadzić dokumentacje uprawniającą go do ubiegania się o awans zawodowy lub ich obecność okazuje się przydatna kiedy można ich wykorzystać do realizacji swoich celów Samowychowanie
  • według J.Packa to świadome i dobrowolne dokonywanie zmian kierunkowych cech własnej osobowości w celu przybliżenia się do ideału,określonego planem osobistego rozwoju i uzewnętrznienia swojego Ja w otaczającym świecie
  • według H.Muszyńskiego to trening w zakresie świadomego kierowania przez jednostkę własnym postępowaniem i własnym rozwojem
  • według S.Szczewczuka to kształtowanie własnej osobowości praca nad doskonaleniem samego siebie,w szerszym bądź węższym znaczeniu Funkcje samowychowania
  • autoregulacyjna
  • zaspokajania potrzeby własnej wartości i godności Etapy samowychowania
  • idealizacja- przyswojenie sobie i zaakceptowanie ideału lub wzoru osobowego
  • samopoznanie-ukształtowanie sobie obrazu osoby pod danym względem
  • samoocena wstępna- przeżycie samooceny płynącej z porównania siebie z uznanym wzorem
  • aspiracje perfekcyjne- przeżycie motywacji,doskonalenie określonych zmian własnej osobowości
  • decyzje samorealizacji-ustalenie programu realizacyjnego samowychowania(wymagań i zadań odnoszących się do postępowania)
  • działania samowychowawcze- pojęcie aktywności samourabiającej(systematyczne ćwiczenie)
  • samoocena końcowa-systematyczne ocenianie swego postępowania i efektów pracy nad sobą Temat:Podstawy oddziaływań wychowawczych.Mechanizmy zmiany zachowań ludzkich Mechanizmy socjalizacyjne to sposoby za pomocą których grupa społeczna stymuluje swoich członków do określonego rodzaju aktywności. Mech.socjalizacyjne układ nagród i kar
  • jednostka z reguły dąży do uzyskania najbardziej korzystnego dla siebie układu nagród i kar a dążeniu temu podporządkowuje całą swoją aktywność
  • występujące w otoczeniu jednostki układy nagród i kar determinują jej aktywność tym samym spełniają one funkcje osobotwórcze
  • wszelkie nagrody i kary mają charakter społeczny, są one wyrazem współżycia zbiorowego i funkcjonują na podłożu stosunków międzyludzkich
  • działające w otoczeniu jednostki układy n i k, charakteryzują się pewnym poziomem organizacji, oznacza to żę ich funkcjonowaniu występuje pewna regularność i koherencja(zgodność)- przeciwieństwo przypadkowości Mech.socjalizacyjne-mechanizmy kontroli społecznej
  • jednostka przez całokształt swoich interakcji z innymi członkami grupy społecznej jest stymulowana w kierunku pełnienia uznanych ról społecznych do przejawiania określonych zachowań(lub nie)
  • układy wzmocnień (system n i k) zawarte są w spontanicznych reakcjach innych jednostek-członków grupy Mechanizmy kontroli społecznej warunki skuteczności oddziaływania
  • mechanizm działa skutecznie w małej grupie
  • dzięki nabytym doświadczeniom życia w grupie,jednostka szybko odkrywa,że możliwości osiągania własnych celów zależą od pozycji jaką zajmuje w wewnętrznej strukturze grupy
  • im bardziej dla danego osobnika atrakcyjne jest członkostwo w danej grupie tym silniej poddaje się ona wpływom działającej w niej kontroli społecznej
  • każdy członek grupy dopóki zależy mu na zachowaniu członkostwa w niej wykazuje stałe dążenie do umacniania swojej dotychczasowej w niej pozycji lub do zajęcia pozycji jeszcze wyższej
  • im wyższa pozycję zajmuje jednostka w tym większym stopniu ma możliwość wpływania na życie grupy w tym także w udziale w kształtowaniu obowiązujących w grupie ocen innych członków oraz korzystania z tego czym dysponuje grupa(wysoka pozycja zapewnia poczucie bezpieczeństwa i zaspokaja dążenia do dominacji Mechanizm kontroli społecznej siłą wpływu osobotwórczego
  • kontrola społeczna działa w sposób stały i jednolity
  • reakcje członków grupy są bezpośrednie i natychmiastowe
  • grupa może operować systemem nagród i kar gdyż m możność dysponowania rozdzielaniem tego co stanowi rzeczywistość dla jednostki (warunek-jednostka wysoko ceni swoje członkostwo w grupie)
  • osobotwórczy wpływ kontroli społecznej ze strony grup odniesienia jest silniejszy,zostaje bowiem(przedłużony) o kontrolę jednostki nad samym sobą Mech.socjalizacyjne-zjawisko ułatwiania społecznego- polega ono na tym że sama obecność innych osób bez jakichkolwiek reakcji z ich strony wywiera pewien pobudzający lub hamujący wpływ na aktywność jednostki.
  • facylitacja to wzajemny wpływ członków grupy, powodujący wzrost zachowań określonego rodzaju np.wzajemne pobudzanie się członków grupy do czynów agresywnych przez eksponowanie podobnych zachowań
  • facylitacja powoduje osłabienie kontroli intelektualnej zachowania poszczególnych osób ● Rodzaje(zjawisko ułatwienia społecznego)
  • facylitacja społeczna jest pojęciem z dziedziny psychologii społecznej i oznacza napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny przez nich naszego działania. Skutkiem tego napięcia jest lepsze wykonanie zadań dobrze opanowanych i łatwych lecz gorsze wykonanie zadań trudnych lub tych których dopiero się uczymy
  • zaraźliwość psychiczna-polega ona na tym że w pewnych warunkach określone formy aktywności pewnej osoby zaczynają się udzielać szerszemu ogółowi. Warunkiem wystąpienia jest bezpośredni,wzajemny kontakt wszystkich osób. Ułatwienie społeczne- najbardziej złożona postać pojawia się we wzajemnych kontaktach osób które żywią nawzajem wobec siebie pewne oczekiwania.Każda z tych osób antycypując(zakładając pewne oczekiwania innych w stosunku do niej) wykazuje jednocześnie tendencje do zachowania się w sposób zgodny z tymi założonymi oczekiwaniami,nawet wówczas kiedy zachowania te są jej obojętne lub przykre w nadziei że z

Warunki skuteczności oddziaływania mechanizmu wzmocnienia wewnętrznego

  • rola społ.nie może być narzucona i pełniona pod przymusem
  • przepisy roli muszą być dostatecznie jasno określone nie mogą one być one ani zbyt łatwe ani zbyt trudne
  • pełniona rola winna jednostkę mobilizować do wysiłku ale jednocześnie ukazywać realną perspektywę pokonania trudności
  • pełnienie roli społecznej musi budzić przychylną ocenę lub grup znaczących
  • jednostka musi mieć możność pełnienia danej roli w sposób twórczy a więc z wkładem własnej inwencji, pomysłowości oraz we własnym styl
  1. Paczka: - grupa z natury mała
  • zbliżony poziom dojrzałości członków, ich zainteresowań, poglądów, postaw i przekonań moralnych
  • grupa względnie trwała
  • zarówno wejście jak i wyjście z grupy nie niesie za sobą żadnych konsekwencji - grupa egalitarna, oparta na zasadach demokratycznych,
  • nie ma wyraźnie określonego przywódcy
  • liczą się kompetencje wynikające z wiedzy i zainteresowań.
  • stosunkowo duża częstotliwość wzajemnych kontaktów
  • pomiędzy członkami grupy występuje silna więź emocjonalna
  • posiadają własny język
  • zrozumiały dla wszystkich
  • grupa wyrozumiała i tolerancyjna
  • wobec innych grup nie występuje agresywny stosunek
  • Apogeum swojego rozwoju ilościowo jakościowego przypada w przedziale wiekowym członków pomiędzy 13/14 - 17/18 rokiem życia,
  • wyraźne zmniejszenie zainteresowania przynależnością do paczki przypada na czwarty - początek piątego roku studiowania. Struktura demokratyczna grupy: nie ma przywódcy,wszyscy wspólnie,,rządzą’’
  1. Klika: - liczebność grupy 3-5 osób,
  • klika to grupa, która jest swoistym rodzajem paczki
  • wejście do grupy utrudnione, wymagające wprowadzenia lub wykazania się,
  • jest bardzo atrakcyjna dla rówieśników, wyznacza status i pozycję w środowisku,
  • członkowie grupy tworzą wokół grupy aureolę tajemniczości
  • członkowie posiłkują się utajnionymi środkami komunikacji (żargon, szyfry, znaki, gesty)
  • z uwagi na tendencję do świadomego izolowania się, pojawia się u dorosłych strach przed grupą
  • pojawia się w grupie przywódca
  • najczęściej dominuje monorodność zainteresowań członków grupy
  • wyjście z grupy jest utrudnione z uwago na zagrożenie dla jest status quo
  • stosowane są próby zastraszenia, pomówienia, presji psychicznej, szantażu, rzadko członkowie grupy dopuszczają się przemocy fizycznej Struktura klikowa: 0- 0 - 0 - 0
  1. Banda: - bardzo trudne, rozciągnięte w czasie wejście do grupy, poprzedzone okresem próbnym,
  • przywódcy silny, despotyczny,
  • silna więź pomiędzy członkami grupy, przynależność podkreślają atrybuty ubioru, wyglądu, języka
  • Jest to bardzo spójna, solidarna grupa o charakterze konfliktowym
  • posiadają własne, rozbudowane kodeksy zachowań
  • członkowie grupy świadomie naruszają przyjęte normy społeczne i wartości kulturowe- bardzo często dochodzi do konfliktów z innymi grupami i osobami dorosłymi - bardzo trudne, wręcz częstokroć niemożliwe wyjście z grupy. Wobec osób pragnących samodzielnie odejść stosowane są różnorodne środki nacisku z przemocą społeczną włącznie

Struktura hierarchiczna: Struktura mieszana

  1. Gang: - przywództwo oparte na autokratycznym, często despotycznym podporządkowaniu sobie innych, włącznie ze stosowaniem przemocy
  • posiada rozbudowaną strukturę organizacyjną
    • przywódca grupy nie wchodzi w bezpośrednie relacje z szeregowymi członkami
  • pojawia się specjalizacja wykonywanych czynności, działań, zadań.
  • obejmuje swoją kontrolą o wiele większy obszar działania Struktura gangu: boss-zastępca- doradzcy
  1. Mafia: - wejście bardzo utrudnione
  • to wyspecjalizowana grupa zajmująca się na danym terenie określonym rodzajem aktywności, świadomie łamiąca prawo
  • posiada rozbudowane, wyspecjalizowane jednostki w swoich strukturach
  • w relacjach z otoczeniem posiada układy z przedstawicielami (np. władz likalnych, polityków, przedstawiciel policji, itp.) oparte na zasadach korupcyjnych
  • wyjście praktycznie niemożliwe (jedyne wyjście - kopnąć w kalendarz)
  1. Klasa szkolna: (jako grupa formalna): - “klasa jest zespołem składającym się z uczniów wzajemnie na siebie oddziaływujących, którzy różnią się zajmowanymi w nim pozycjami i rolami oraz mają wspólny system wartości i norm regulujących ich zachowanie w istotnych dla klasy sprawach.”
  • zespół klasowy jest też środowiskiem wychowawczym
  • w niej dokonuje się proces przekazywania wzorców zachowań, norm moralnych, kształtowanie postaw. Strategie unikania odpowiedzi uczeń ● zagadywanie ● staranie się nie podpaść (ukrywanie słów,czynów,gestów,które mogłyby się ie spodobać nauczyciel.) ● wycofanie i unikanie(wagary,fantazjowanie,zaprzestanie pracy,mazanie po kartce)-uczeń jest w szkole ale nie jest jej częścią ● ‘’niewolnik w koloniach’’ wychowanek uczy się używać legalnych środków dla osiągnięcia celów,które nie leżą(nie mieszczą się) w intencji szkoły ● strategia opozycyjna-negowannie wszystkiego ,,z góry’’ wszelkich poczynań nauczyciela ● stra. ,,dobrego wojaka szrejka’’błazna klasowego-odgrywanie roli głupszego niż się jest w rzeczywistości,rozśmieszanie grupy,dowcipkowanie ● stra.o charakterze wyprzedzającym-bycie pomocnym,ucieczka przez upadek,popełnienie błędu ze świadomością by móc się samemu przed sobą przyznać rację Strategie przetrwania nauczyciela- John Woods uważał że nauczyciele przystosowują się do sytuacji z zadań jakie przed nimi stoją przed stworzenie i stosowanie strategii przetrwania ● socjalizacja-nauczyciel zmierza do tego by uczniowie zaakceptowali wzorce lansowane przez szkołę.odbywa się to najczęściej za pomocą tzw.technik uśmiercania-zabijanie indywidualności wychowanka przez: - wymuszanie noszenia np.mundurków - podkreślanie roli grupy(np.w stosowaniu zasady jeden za wszystkich wszyscy za jednego ) - grzecznego zwracania się do nauczycieli np.,,pani profesor’’(liceum) ● dominacja-celem działań jest upokorzenie ucznia,pokazanie mu kto tu rządzi,odwet