Teoria systemów a logistyka - Notatki - Logistyka, Notatki z Logistyka, infrastruktura logistyczna

Pobierz Teoria systemów a logistyka - Notatki - Logistyka i więcej Notatki w PDF z Logistyka, infrastruktura logistyczna tylko na Docsity!

Wprowadzenie Problemy związane z ujęciem systemowym logistyki a ogólną teorią systemów i różnymi wyspecjalizowanymi teoriami systemowymi w znacznym stopniu kształtują oraz określają intelektualny i naukowy klimat naszych czasów. Bodźcem do rozwijania badań systemowych w wielu krajach na świecie stał się gwałtowny rozwój myśli technicznej i dynamicznie rozwijająca się gospodarka rynkowa. Rozwiązywanie coraz bardziej skomplikowanych zadań

• z różnych zakresów i dziedzin – wymaga od projektantów i użytkowników posługiwania się arsenałem środków. Coraz częściej stają się nimi narzędzia teorii systemów.

Współczesne badania systemowe okazały się na tyle wielostronne, że przekształciły się w odrębne dyscypliny naukowe, np. ogólna teoria systemów, matematyczna teoria systemów itd. Często reprezentują odrębny kierunek w innych naukach, np. ujęcie systemowe w biologii, lingwistyce, psychologii, socjologii, logistyce itd. Pozwalają one tym samym na prowadzenie badań i możliwość rozpatrywania rozwiązywanego problemu z różnych punktów widzenia.

W miarę rozwoju badań systemowych w XX wieku coraz bardziej kształtuje się obraz nauk systemowych. Systemy i systemowość dostrzegana jest dzisiaj wszędzie, w tym również w działalności logistycznej. Działalność systemowa stała codzienną działalnością ludzi wielu zawodów. Inżynierię systemów w praktyce realizują nie tylko inżynierowie, ale także kierownicy różnego szczebla zarządzania, organizatorzy i planiści systemów złożonych, ponadto nauczyciele, prawnicy, architekci, ekonomiści, działacze gospodarczy, menedżerowie, dziennikarze, politycy. Z działalności systemowej korzystają badacze, projektanci, realizatorzy i eksploatatorzy różnych systemów. Teoretycznie każdy obiekt może być systemem, a każdą naukę, dziedzinę wiedzy czy kierunek możne cechować systemowość.

Teoria systemów jest podstawą nauk systemowych, do których dziś można zaliczyć: ekonomię, teorię organizacji, cybernetykę, prakseologię i inne. Powstała ona na przestrzeni wielu dziesięcioleci jako konsekwencja zauważonej złożoności rzeczywistości – przyrody obiektów stworzonych przez człowieka. Podejście systemowe koncentruje się na oddziaływaniach między elementami systemu. Opiera się na spojrzeniu ogólnym, całościowym, prowadzi do działania nastawionego na cel działania. Tym samym prowadzi do określenia reguł działania, których celem jest zmiana danego systemu lub stworzenie nowego. Szczególnie ważne jest to w działalności logistycznej, gdzie mamy do czynienia z szeregiem zjawisk dotyczących sterowania przepływami w łańcuchu logistycznym. Współczesna logistyka, traktowana jako nauka, wymaga w pełni stosowania rozwiązań systemowych. Mówienie o logistyce bez systemowego ujęcia jej funkcjonowania w strukturach przedsiębiorstwa, jest nieporozumieniem, a jednocześnie tylko systemowe podejście do logistyki pozwala na odniesienie sukcesu na rynku. [7, s. 27]

Teoria systemów a logistyka Nauki o systemach podlegają ciągłemu rozwojowi. Ich ujęcie klasyfikowane jest z różnych punktów widzenia, zakresy i kryteria wyodrębnienia różnią się. Istniejącą przy tym barierę postępu społeczno-gospodarczego uczestnicy działalności systemowej próbują pokonać w rozmaity sposób. Do tego zaś muszą być uzbrojeni w odpowiednią filozofię, metodologię i teorię działania systemowego. Wiedzy takiej mogą im dostarczyć nauki systemowe.

Początki ogólnej teorii systemów sięgają wczesnych lat pięćdziesiątych. i łączone są z nazwiskiem Ludwika von Bertalanffy'ego (1950). Określił on teorię systemów jako naukę interdyscyplinarną, mogącą mieć zastosowanie w analizie zjawisk, badanych przez tradycyjne

dziedziny działalności naukowej. Jej sfera zainteresowań nie ogranicza się wyłącznie do systemów materialnych, lecz do każdej całości, zestawionej ze współdziałających składników. Podobne stanowisko, aczkolwiek z bardziej technicznego punktu widzenia, zajmują jego kontynuatorzy: L. Zadeh (1969), H. Quastler (1965), K. Boulding (1956), R. Ashby (1958), R. L. Ackoff (1963), Mesarović (1964), z których jedni są skłonni przyjąć punkt widzenia, iż teoria systemów jest zwyczajnym zbiorem rozmaitych narzędzi logicznych i matematycznych używanych do analizy systemów, a drudzy, że teoria systemów jest samodzielną dyscypliną naukową, której zadaniem jest opracowanie ogólnej abstrakcyjnej podstawy i jednolitego szkieletu koncepcyjnego do prowadzenia badań nad zachowaniem się systemów rozmaitych typów i klas.

Autorzy radzieccy, do których m. in. należeli W. Sadowski, 1960; W. Lektorski, 1960; W. Kremianski, 1969 i wielu innych, wyrażali pogląd, że ogólnej teorii systemów nie należy interpretować jako zupełnego uogólnienia wszystkich teorii. Ich zdaniem należy ją traktować jako uzupełnienie istniejącej wiedzy. Stąd opracowali oni stopnie, typy i charaktery uogólnienia, wpływające na aparat metodologiczny stosowany na gruncie nauk biologicznych, technicznych lub w czystej teorii systemów, opartej na najbardziej abstrakcyjnych działach matematyki. [6]

W Polsce gwałtowny rozwój badań systemowych nastąpił w latach siedemdziesiątych. Sama teoria znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach wiedzy, o czym świadczą organizowane szkoły podstaw inżynierii systemów oraz konferencje. W Polsce do czołowych twórców teorii systemów należą: W. Bojarski, W. Findeisen, W. Gasparski, J. Konieczny, W. Kieżun, M. Mazur, S. Piasecki, S. Ziemba i inni.

Współczesna myśl systemowa objęła dzisiaj zarówno problematykę systemów technicznych, jak i problematykę systemów biologicznych i społecznych. W latach pięćdziesiątych zostało utworzone w USA Towarzystwo dla Rozwoju Ogólnej Teorii Systemów, skupiało ono w swoich szeregach najwybitniejszych znawców z tej dziedziny. W raportach Klubu Rzymskiego odnajdujemy nowe podejście do modelowania wielkiego systemu działania, jakim jest glob ziemski. Od 1972 r. istnieje w Wiedniu International Institute of Applied Systems Analysis (IIASA), który rozwiązuje wybrane problemy systemu globalnego. W liczących uczelniach świata funkcjonują instytuty, katedry bądź zakłady, mające w swojej nazwie termin „system” lub „inżynieria systemów”, w których rozwiązywane są skomplikowane problemy., W Polsce taką rolę w zakresie rozwiązywania problemów kraju, spełnia Instytut Badań Systemowych PAN oraz szereg komórek naukowych uczelni wyższych. Metody i pojęcia rozwijane przez teorie systemów znalazły praktyczne zastosowanie w rozwiązywaniu problemów technicznych, ekonomicznych, wojskowych, a nawet politycznych.

W dziedzinie praktycznych zastosowań nauk o systemach najbardziej rozwinęły się i osiągnęły w swojej klasie najwyższy stopień dojrzałości badania operacyjne. Badaniom operacyjnym poddawane są zagadnienia dopiero wtedy, gdy za pomocą analizy systemów został poprawnie zidentyfikowany system, dla którego został sformułowany problem badawczy oraz określono założenia skutecznego rozwiązania i praktycznego wdrożenia wyników. Do tej grupy badań należy inżynieria systemów, najczęściej rozumiana jako projektowanie (synteza) systemów lub analiza wartości, która doprowadziła do powstania teorii układów ogólnych. W zakres inżynierii systemów wchodzi:

• filozofia systemów działania (zwana podejściem systemowym);

jakie między nimi zachodzą. może być rozpatrywany w skali mikro np. przedsiębiorstwa, mezo, makro, euro lub globalnie, których powiązania konkretyzują logistyczne struktury organizacyjne.

Strukturę systemu określa tworzywo materialne i niematerialne.

Strukturę systemu tworzą przepływy dóbr materialnych i usług (dóbr niematerialnych) oraz towarzyszących tym przepływom informacji.

Pośród wielu atrybutów systemu wyróżnia się m.in. łańcuchy działania, procesy i inne.

Transformacja dóbr materialnych i niematerialnych w czasie w układzie systemu logistycznego tworzy proces logistyczny. Zintegrowane procesy logistyczne tworzą łąńcuchy logistyczne.

Tabela 1. Tożsamości między teorią systemów a systemowym ujęciem logistyki. Źródło: Opracowanie własne.

Współcześnie logistyka wkroczyła w każdą dziedzinę życia. Jednak jej charakter i wymiar bywa różny. Coraz częściej spotykamy się z takimi terminami jak logistyka globalna, eurologistyka, logistyka państwa, miasta, aglomeracji, przedsiębiorstwa, szpitalna, redakcji prasowej itd. Bez zastosowania teorii systemów trudno byłoby o właściwe poziomy klasyfikacyjne logistyki, zaprojektowanie racjonalnych struktur logistycznych czy też sterowanie procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie. Teoria systemów pozwoliła wyodrębnić w przedsiębiorstwach system logistyczny, w którym zidentyfikowano procesy logistyczne, będące punktem wyjścia do utworzenia łańcuchów logistycznych. One same poprzez linearny, wewnętrzny, bilateralny, zewnętrzny przekształciły się w łańcuchy wielowymiarowe, określane dziś mianem sieciowych łańcuchów logistycznych. [9]

Ewolucyjny i interdyscyplinarny charakter logistyki powoduje, że trudno jest przytoczyć jedną uniwersalną definicję logistyki. Różnorodne interpretacje definicji logistyki można spotkać w licznych monografiach, które są dostępne na rynku polskim. Synteza definicji wskazuje, że logistyka jest platformą łączącą teorię z praktyką. Stanowi dział wiedzy zajmujący się racjonalnym zarządzaniem procesami logistycznymi, a w głębszym ujęciu łańcuchem logistycznym. Podkreśla konieczność pokonywania bariery czasowej w określonym horyzoncie czasowym, tworząc procesy logistyczne. Rozpatrywana powinna być w trzech aspektach:

• funkcjonalnym – jako proces konfiguracji zdarzeń i zarządzania w łańcuchu logistycznym;
• przedmiotowym – jako system usprawniający przepływy materialne i towarzyszące im informacje;
• ocenowym – jako efektywny proces wypracowujący wartość dodana w systemie, którym jest oceniany.

Tym samym logistyka jako teoria i praktyka fizycznych przepływów dóbr materialnych i niematerialnych oraz towarzyszącym im informacji – stale ulega procesom ewolucyjnym. Dychotomiczny charakter logistyki świadczy o jej złożoności i naukowości. Z jednej strony – w aspekcie praktycznym - mnogość i złożoność procesów i zjawisk jakie zachodzą w logistycznym łańcuchu dostaw z drugiej strony – w aspekcie teoretycznym - jest to atrybut naukowości logistyki, który pozwala wyraźnie łączyć teorię z praktyką działania. Mnogość

zjawisk i procesów powoduje, że staje się przedmiotem badań naukowych, tworząc teorię. Poznawanie owych zjawisk wymusza na badaczach systematykę, klasyfikację, formułowanie hipotez, problemów badawczych i definicji oraz tworzenie nowych koncepcji w zarządzaniu logistycznym. [8]

Eksplikacja powyższych konstatacji pozwala w praktyce na rozpatrywanie logistyki jako systemu uczestniczącego w czasowo-przestrzennej transformacji dóbr materialnych (towary, materiały) i niematerialnych (usług) oraz towarzyszących im informacji. Zjawiskom tym towarzyszą strumienie przepływu nazywane procesami logistycznymi. Procesy logistyczne to zintegrowane, celowe układy (łańcuchy) czynności, stanowiące rezultat integracji i strukturyzacji elementarnych zdarzeń zachodzących w systemach logistycznych. Ich głównym celem jest zamiana czasowo-przestrzenna, ilościowa i jakościowa atrybutów towarów i towarzyszącej im informacji. W ten sposób zwiększana jest wartość określonych obiektów działania, wyrażana w podstawowych funkcjach logistycznych. Teoria systemów daje podstawy do postrzegania logistyki jako sytemu działania, który w skali mikro staje się integralną częścią wspierającą działalność przedsiębiorstwa, a skali makro wspierającą działalność rynku europejskiego i światowego.

Logistyka a teoria systemów Wykorzystanie elementów teorii systemów w logistyce wynika z charakteru i zadań, realizują jakie systemy logistyczne. Systemy logistyczne tworzą elementy realizują procesy logistyczne, które tworzą strukturę systemu w postaci elementów i relacji między nimi. W systemach logistycznych następuje pokonywanie czasu i przestrzeni przez przepływ dóbr między punktami nadania i odbioru. Przepływy te mogą być przerywane w punktach, w których muszą się odbywać dodatkowe procesy składowania i ruchu. Ich kontynuacja następuje zawsze zazębianie tworząc ciąg dalszy procesu. W każdym systemie logistycznym występują dwie sfery: przepływów fizycznych i informacyjnych. W sferze przepływów fizycznych podstawowymi elementami są procesy transportu, magazynowania, opakowania, oznakowania, operacje manipulacyjne, przeładunkowe, kontrola jakości. Sfera przepływu informacji wiąże się z procesami zarządzania całym systemem logistycznym, a więc planowaniem, organizowaniem, sterowaniem i kontrolowaniem.

Logistyka jako teoria wyrosła z innych dziedzin i coraz bardziej doskonalonych form zarządzania gospodarką. Jako stosunkowo młoda dziedzina naukowo-badawcza wnosi bardzo istotny wkład do zarządzania gospodarką narodową, w tym głównie zarządzania w przedsiębiorstwach. Istotą współczesnej logistyki jest systemowe powiązanie procesów przemieszczania, magazynowania i dystrybucji dóbr w łańcuchach logistycznych, tj. od momentu pozyskania surowca na określony zgodnie z potrzebami towar, poprzez jego wytworzenie i dystrybucję, aż do ostatecznego konsumenta. Dzięki temu, w stosunkowo krótkim czasie osiągnięcia współczesnej logistyki wdrażane są z powodzeniem do praktyki gospodarczej w postaci zintegrowanych koncepcji zarządzania logistycznego. [9]

W aspekcie pragmatycznym podejście logistyczne rozumiane jest przez menedżerów jako zintegrowany system zarządzania fizycznym przepływem surowców, materiałów, towarów i usług oraz towarzyszących im przepływów strumieni informacyjnych od źródeł pozyskania, poprzez wszystkie ogniwa pośrednie aż do odbiorców końcowych produktów lub usług. W ostatnich latach podejście to zostało rozszerzone o procesy wtórne rozumiane jako utylizacja i zarządzanie odpadami. Działalność logistyczna realizowana jest na gruncie podmiotów

Rys. 1.Systemowe podejście w logistyce. Źródło: Opracowanie własne.

System logistyczny przedsiębiorstwa to uporządkowany organizm firmy, który tworzony jest poprzez infrastrukturę logistyczną oraz osoby zarządzające zapasami, realizacją zamówień, transportem i magazynowaniem. W ramach tego sytemu najczęściej realizowane są procesy transferu, transakcji, zaopatrywania, produkcji i dystrybucji. W skład infrastruktury logistycznej firmy wchodzą uniwersalne środki transportu wewnętrznego, składy i magazyny utrzymujące odpowiednie poziomy zapasów oraz strumienie informacyjne, które funkcjonują wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa. Właściwe funkcjonowanie infrastruktury logistycznej zapewnia ciągłość i rytmiczność procesów zaopatrywania, produkcyjnych, dystrybucyjnych oraz utrzymanie wysokiej jakości produkowanych wyrobów, optymalizację zapasów itd.

Określenie „system logistyczny” ma istotne znaczenie w praktyce, gdyż podstawowe założenia logistyczne w firmie są następujące [2]:

• systemowe podejście do analizy i projektowania działalności logistycznej przedsiębiorstwa;
• zidentyfikowanie fizycznych przepływów surowców, materiałów, towarów i usług;
• znajomość strumieni informacyjno-decyzyjnych sterujących tymi przepływami dóbr i usług,
• optymalny poziom zapasów materiałów rzeczowych;
• infrastruktura logistyczna przedsiębiorstwa;
• kompleksowe podejście do kosztów logistyki (w ramach systemu ewidencji i w pracach analitycznych);
• dążenie do jednolitego zarządzania działalnością logistyczną.

W każdym przedsiębiorstwie można zatem wyodrębnić system logistyczny. Jednak jego zakres i wymiar zadań bywa różnorodny, a to implikuje stopień złożoności procesów logistycznych. Procesy logistyczne przedsiębiorstwa to integralny składnik każdej firmy. Wśród nich wyodrębnić należy: strumienie i zasoby informacji, które z jednej strony odzwierciedlają przepływ i stan zasobów rzeczowych, natomiast z drugiej strony są wykorzystywane do sterowania procesami przepływu. Wyróżniamy więc dwa typy informacji: sterujące i regulujące przepływy rzeczowe oraz sprawozdawczo-kontrolne. Pierwsze z nich przebiegają w kierunku przeciwnym do przepływów rzeczowych. Biorą one swój początek na rynku i mają postać prognoz popytu lub zamówień odbiorców. Z kolei informacje sprawozdawczo- kontrolne przebiegają zgodnie z kierunkiem przepływu procesów rzeczowych. Odzwierciedlają one realizację wcześniejszych decyzji planistycznych w przekrojach: asortymentowym, ilościowym, czasowym itp. [5]

Integracja powyższych procesów w jednym systemie pozwala na kompleksowe zarządzanie przepływem dóbr oraz informacji przez wszystkie sfery działalności przedsiębiorstwa. Wyodrębnienie, a następnie agregacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwie pozwala na analizowanie ich jako całości. Konsolidacja procesów prowadzi do utworzenia zintegrowanego łańcucha logistycznego.

System może być prosty lub bardziej złożony, wynika to z zakresu działalności firmy na rynku. Najbardziej złożone systemy logistyczne występują w przedsiębiorstwach

produkcyjnych, zwłaszcza przemysłowych. Jednak niezależnie od skali działalności gospodarczej, stopnia skomplikowania procesów logistycznych w przedsiębiorstwie występują w nim strumienie zaopatrzenia oraz strumienie dystrybucji, poprzez które przedsiębiorstwo ma kontakt z rynkiem. Z kolei wewnątrz przedsiębiorstwa wyróżnić można procesy transportu wewnątrzzakładowego, przeładunków (manipulacji), magazynowania, a także utrzymywania zapasów. Zależności te przedstawia rys. 2.

Rys.2. System logistyczny przedsiębiorstwa. Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. Ciesielski, Logistyka w strategiach firm, PWN, Warszawa 1999, s. 14.

System logistyczny przedsiębiorstwa tworzony jest zatem poprzez podsystemy zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji. Podsystemy zaopatrzenia i dystrybucji są interfejsami łączącymi przedsiębiorstwo z jego otoczeniem zewnętrznym. Podsystem produkcji stanowi platformę spinającą powyższe podsystemy. Ponadto niezależnie od skali działalności gospodarczej oraz stopnia skomplikowania procesów logistycznych w przedsiębiorstwach występują strumienie dostaw oraz strumienie sprzedaży, poprzez które przedsiębiorstwo ma bezpośredni kontakt z dostawcami i rynkiem (otoczenie zewnętrzne firmy).

Podsystem logistyki zaopatrzenia integruje procesy przepływów materiałów i informacji od dostawców działających na rynku zaopatrzeniowym do magazynów zaopatrzeniowych przedsiębiorstwa. Integracja ta sprowadza się przede wszystkim do synchronizacji dostaw produktów potrzebnych do produkcji, tak aby znalazły się we właściwym momencie ich wykorzystania oraz były zgromadzone w ściśle określonym czasie i miejscu, a kolejne partie materiałów były dostarczane do przedsiębiorstwa zgodnie z przygotowanym harmonogramem. Z tego powodu logistyka procesów zaopatrzeniowych jest często nazywana logistyką materiałową, której przypisuje się trzy zasadnicze funkcje: [3]

• kompletność i jakość dostaw zasilających przedsiębiorstwo;
• odpowiednią terminowość i cykliczność dostaw;
• określoną niezawodność i skuteczność łańcucha dostaw.

Takie przestrzenne uwarunkowanie podsystemu zaopatrywania integruje z jednej strony otoczenie zewnętrzne przedsiębiorstwa (dostawcy), a z drugiej stanowi pomost łączący ogniwo zaopatrzenia i logistykę produkcji.

Podsystem logistyki produkcji zajmuje się planowaniem, organizowaniem i kontrolowaniem przepływu surowców, materiałów, części i elementów kooperacyjnych podczas procesu produkcyjnego, począwszy od składów zaopatrzeniowych, poprzez pośrednie magazyny

harmonijne sterowanie przepływami, błyskawiczną reakcję na konflikt oraz analizę zjawisk, jakie w nim zachodzą. Wymaga ona od menedżerów logistyki systemowego podejścia, które pozwala na racjonalne zarządzania przepływami fizycznymi, finansowymi, informacyjnymi, które towarzyszą zjawiskom zachodzącym w różnych fazach życia produktu logistycznego.

Właściwie zaprojektowany łańcuch dostaw powinien umożliwić racjonalne pozyskanie zasobu, określanego mianem logistycznym, a następnie przetworzenia na produkt lub usługę logistyczną i dostarczenie klientowi w taki sposób, aby spełnione były jego oczekiwania. W takim układzie łańcuch logistyczny należy traktować jako określoną filozofię i postrzegać w różnych aspektach, ukierunkowaną na poprawę wyniku ekonomicznego w przedsiębiorstwie. Ze względu na charakter działalności firmy (produkcyjny, usługowy, handlowy i inne) łańcuchy dostaw różnią się między sobą. Nie ma dwóch firm, które miałby identyczne łańcuchy dostaw. Wynika to z faktu, że firmy funkcjonują w określonym otoczeniu i do niego dostosowują swój łańcuch dostaw. Przyjmując jednak ogólne kryterium klasyfikacyjne ze względu na formę wykorzystania, .łańcuchy logistyczne można podzielić na łańcuchy o charakterze zewnętrznym (endogeniczne łańcuchy dostaw) i wewnętrznym (egzogeniczne łańcuchy logistyczny).

Egzogeniczny łańcuch logistyczny to zbiór powiązań (pionowych i poziomych) zachodzących wewnątrz sfer logistycznych przedsiębiorstwa umożliwiający sprawne sterowanie zdarzeniami, które zachodzą w poszczególnych systemach logistycznych (zaopatrzeniowym, produkcyjnym i dystrybucyjnym) przedsiębiorstwa. Swoim zasięgiem wewnętrzny łańcuch logistyczny może przenikać do innych sfer działalności firmy. Kluczową i ważną dla niego cechą jest sprawne połączenie z zewnętrznym łańcuchem dostaw. [10]

Endogeniczny łańcuch dostaw to sieciowy zespół połączeń najczęściej sieciowych, posiadających wielowarstwową architekturę, która umożliwia śledzenie zasobów i produktów logistycznych w otoczeniu zewnętrznym przedsiębiorstwa. Poszczególne ogniwa łańcucha dostaw muszą być tak zaprojektowane, aby umożliwiały sprawne mapowanie procesów, jakie w nim zachodzą. Cechą charakterystyczną powinna być jego funkcjonalność oraz długość.

Globalizacja problemów w logistyce wymusiła wprowadzenie kryterium długości łańcuchów dostaw. W praktyce spotykamy łańcuchy o charakterze: lokalnym (mikro), branż, sektorów (mezo), narodowe (makro) oraz eurołańcuchy i łańcuchy globalne. Wybór długości łańcucha zależy od wielkości przedsiębiorstwa, możliwości finansowych firmy i zasięgu działania. W praktyce największą korzyść odnoszą firmy, które wykorzystują łańcuchy dostaw o największym zasięgu. Ugruntowany rynek konsumenta sprawia, że w praktyce sukcesy na rynku odnoszą firmy korzystające z globalnego łańcucha dostaw. Możliwe jest to poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii informatycznych umożliwiających śledzenie przepływu dóbr i informacji o zdarzeniach, jakie zachodzą w globalnym łańcuchu dostaw.

Ile logiki jest w logistyce, czyli krótkie podsumowanie Rozwój nauki oraz jej powiązanie z praktyczną działalnością może zaistnieć jedynie poprzez ciągłe rozszerzanie i doskonalenie różnych obszarów wiedzy, do których między innymi należy logistyka. Inwestowanie w wiedzę staję się dziś najlepszą drogą do osiągania wszelkich sukcesów w różnych dziedzinach życia. Zmiany w środowisku biznesowym końca XX wieku wymusiły na naukowcach i menedżerach poszukiwanie nowych wyzwań dla przedsiębiorstw i firm, które w nowym stuleciu chcą zająć znaczące miejsce na rynku o wzrastającej konkurencyjności. Dynamika zmian jakie zaszły i zachodzą w zarządzaniu przedsiębiorstwem sprawiła, że swoim zakresem objęły one działalność logistyczną.

Logistyka jako teoria i praktyka działalności przedsiębiorstw w ostatnim pięćdziesięcioleciu swojej działalności uległa przeobrażeniom. Kierunki zmian w działalności logistycznej, determinowane były przede wszystkim innowacjami technicznymi, jakie wkraczają w nasze codzienne życie. Związane są one bezpośrednio z nowinkami, które zmierzają do poprawy i efektywniejszego funkcjonowania firmy we wszystkich obszarach, w tym również w obszarze działalności logistycznej.

Sytuacja na rynkach światowych i europejskich w obszarach działalności logistycznej w ostatnich latach zmienia się bardzo dynamicznie. Wśród tradycyjnych koncepcji zarządzania logistycznego, do których należy: Just-in-Time, KANBAN, pojawiają się nowe. Zarządzanie przez jakość, Lean Production, Lean Management, Lean Manufacturing, Outsourcing, Reengineering, Benchmarking, Time Compression Management (zarządzanie w warunkach ograniczonego zasobu czasu), Fast Cycle Response (zarządzanie zmiennym cyklem produkcyjnym), Just for You - JFY, Make or Buy, Mass Logistic Customization i inne wymuszają stworzenie jednokryterialnej współzależności między zarządzaniem a logistyką. W praktyce wywołuje to konieczność wypracowania nowego podejścia i opracowania nowych koncepcji logistycznych.

Autorzy w pracach prześcigają się we wprowadzeniu nowych koncepcji logistycznych. Niezależnie jednak od ilości nowych koncepcji logistyka zawsze pozostanie na straży logicznych rozwiązań, które w praktyce przynoszą maksymalizację zysku, minimalizację kosztów i zadowolenie klienta.

Logistyka jako teoria i praktyka wyrosła na gruncie teorii systemów. Swoimi korzeniami sięga wojskowości. Dogłębna analiza wskazuje duże powiązania między teoretycznym ujęciem systemu a praktycznymi rozwiązaniami w systemach logistycznych. Logistyka korzysta z dorobku naukowego innych nauk, takich jak: teoria organizacji zarządzania, cybernetyka, ekonomia. Jako dziedzina wiedzy zmierza ponad podziałami organizacyjnymi przedsiębiorstw ku ich integracji. Kształtuje w ten sposób wielowymiarowe sieciowe łańcuchy logistyczne, które tworzą infrastrukturę procesów logistycznych. Rozpatrywana jako system działania tworzy systemy logistyczne.

W podsumowaniu można pokusić się o systemową definicję logistyki.

Logistyka to dział wiedzy, rozpatrywany w aspekcie teorii i praktyki jako system działania zajmujący się racjonalnym zarządzaniem przepływów dóbr materialnych i niematerialnych – traktowanych jako zintegrowane łańcuchy logistyczne - od miejsc ich pozyskania do miejsc ich konsumpcji oraz towarzyszących im informacji - określanej mianem informacji logistycznej – nadając im logistycznej wartości dodanej. Autor zdaje sobie sprawę z niedoskonałości proponowanej definicji, ale ma nadzieję że stanie się ona podstawą do szerszej dyskusji.

Literatura

1. Abt S., Systemy logistyczne gospodarowaniu, AE, Poznań 1996.
2. Blaik P., Logistyka, PWE, Warszawa 2001.
3. Ficoń K., Zarys mikrologistyki, Wyd. BEL Studio, Warszawa - Gdynia 2004.
4. Hejduk K. J. (pod red): Teoria i praktyka modelowania systemów logistycznych. Politechnika Koszalińska, Koszalin 2004, s. 7-8, 88-90.
5. Krawczyk S., Zarządzanie procesami logistycznymi, PWE, Warszawa 2001.