Teorie wychowania - Notatki - Pedagogika, Notatki z Pedagogika, badania pedagogiczne

Pobierz Teorie wychowania - Notatki - Pedagogika i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity! TEORIE WYCHOWANIA I Pojęcie wychowania w różnych koncepcjach w zależności od różnych kryteriów. Definicje: -pojęcie wychowania a socjalizacja -pojęcie wychowania a rozwój -pojęcie wychowania a nauczanie dotyczy wpływu społecznego, wychowanie w koncepcjach behawiorystycznych, poznawczych i humanistycznych. KONCEPCJA BEHAWIORYSTYCZNA-istotą natury człowieka są jego zachowania, koncepcja ta nie zakłada zajmowania się wew. Procesami. Człowiek wyucza się w wyniku doświadczenia, przyswaja sobie bodźce, wtedy kiedy istnieje stały związek między bodźcem a reakcją. Jednostka uczy się w kontakcie z innymi ludźmi, ich reakcje na jej zachowania powoduje ich powtarzanie lub unikanie. Wynika z tego że: -człowieka można wszystkiego nauczyć -jednostka wyuczona będzie wiedziała jak działać Wychowanie wg tej koncepcji ma polegać na tworzeniu określonych sytuacji, wprowadzanie wychowanka w dane sytuacje i jego stymulacja. Podstawową metodą wychowania ma być karanie i nagradzanie. KONCEPCJA POZNAWCZA- rozpatruje człowieka jako samodzielną, autonomiczną jednostkę, której istotną cechą jest dążenie do poznawania otaczającego go świata (jest to jego naturalna potrzeba), co jest główną motywacją aktywności człowieka. Jednostka gromadzi doświadczenie, są to wszelkie ślady w pamięci psychicznej powstające w wyniku kontaktu ze światem. Doświadczenie jest podstawowym materiałem powstawania i budowania osobowości (całościowy układ doświadczeń to struktury poznawcze). Każda jednostka inaczej porządkuje swoje doświadczenia – mówi się wtedy o osobistych strukturach poznawczych. Wychowanie powinno polegać na tym, że wychowawca tworzy warunki, w których wychowanek może odkrywać świat. Realizacja wewnętrznej potrzeby bez narzucania przez wychowawcę swojej interpretacji. KONCEPCJA HUMANISTYCZNA zakłada: -każdy człowiek wyposażony jest w sposób indywidualny w pewne możliwości (indywidualny potencjał możliwości) -każdy człowiek to indywidualna jednostka i tak należy go traktować -podstawowym mechanizmem działalności człowieka jest kreowanie własnej osoby -koncepcja wywodzi się z filozofii personalistycznej traktującej człowieka w sposób integralny( człowieka tworzą różne sfery: duchowość, fizyczność i cielesność) wychowanie musi obejmować jednostkę jako całościowy rozwój tych trzech cech jednocześnie -człowiek podejmując aktywność poznaje świat w sposób indywidualny (subiektywny sposób postrzegania) -człowiek poznaje świat poprzez interakcje z innymi ludźmi Wychowanie musi stwarzać warunki do tego żeby indywidualny rozwój człowieka postępował w sposób naturalny (nie narzucanie standardów, stymulacja rozwoju przez wychowawcę). II PROCESY WYCHOWAWCZE -pojęcie procesu wychowawczego -struktura procesu docsity.com -pojęcie zadań rozwojowych -pojęcie sytuacji wychowawczych PROCES WYCHOWANIA- ciąg działań podejmowanych przez wychowawcę w sytuacjach wychowawczych pod wpływem których zachodzą zmiany psychiczne wychowanka prowadzące do osiągnięcia określonego celu wychowania. Proces wychowania zachodzi w wyniku interakcji wychowawcy z wychowankiem. SYTUACJA WYCHOWAWCZXA- podstawowym elementem procesu wychowania jest sytuacja wychowawcza, czyli chwilowy układ warunków przestrzenno-czasowych. Z sytuacją wychowawczą mamy do czynienia tylko wtedy kiedy następuje interakcja wychowanka z wychowawcą. Na sytuację wychowawczą składają się: -wychowanek- podmiot sytuacji wychowawczej -wychowawca- nie musi być obecny bezpośrednio lecz przez zadania -otoczenie społeczne-najczęściej jest to grupa która może modyfikować skuteczność jednostki -warunki materialne-wpływa na stosunki między uczniem a wychowawcą STRUKTURA PROCESU WYCHOWANIA: -rodzaj wspomagania- postawienie przed wychowankiem zadania, żeby wzbudzić u wychowanka aktywność -dostarczanie informacji wychowankowi, tworzenie warunków dzięki którym wychowanek znajdzie informacje -wsparcie emocjonalne -stosowanie wzmocnień (nagradzanie) ZADANIA ROZWOJOWE- przed człowiekiem pojawiają się różnego rodzaju zadania wynikające w sposób naturalny z prawidłowości rozwojowych(nowa forma aktywności). Mogą pochodzić z 3 źródeł: prawidłowość rozwoju jednostki, oczekiwania społeczne, przyswojone przez jednostkę wewnętrzne standardy, aspiracje. --CZŁOWIEK ROZWIJA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE-- III MECHANIZM OSÓB ZNACZĄCYCH. Modelowanie-naśladownictwo, identyfikacja. Model -co to jest, jakie ma znaczenie, jakie warunki ma spełniać Osoba znacząca od czego zależy siła wpływu modelu na wychowanka, jak wychowawca ma operować modelami wychowania Osoba znacząca wpływa na nasze zachowanie. Osoba znacząca to ta którą jednostka uważa za bliską sobie pod pewnymi względami, wobec której zajmuje przychylne postawy i którym przypisuje jakieś cenne dla siebie właściwości. Jest to osoba, z którą łączymy nadzieje na zaspokojenie potrzeb i te potrzeby są przez nią zaspokajane (rodzice, nauczyciele). Osoba znacząca dla większej ilości członków grupy przy aprobacie większości jej członków to społeczny wzór osobowy. OSOBA ZNACZĄCA=WZÓR OSOBOWY Naśladownictwo- zewnętrzne odwzorowywanie czyjegoś zachowania, występuje wówczas gdy jednostka stwierdza iż ktoś inny osiąga takie cele jakie ona sobie stwarza lub gdy jednostka stwierdza, że przez upodobanie się do otoczenia może zyskać jego aprobatę. Model- większy wpływ wywiera model rówieśniczy, powinien mieć wysokie kompetencje i doświadczenie, wysoki stopień władzy, pozycję społeczną, prestiż. Aby osobowość mogła się prawidłowo rozwijać należy zaspokoić potrzebę miłości, bezpieczeństwa, uznania. docsity.com Kara-jest to zmiana sytuacji jednostki na nie korzyść czyli wprowadzanie czynnika awersyjnego bądź usunięcie czynnika atrakcyjnego. Nagroda-jest to zmiana sytuacji na korzyść jednostki czyli wprowadzenie czynnika atrakcyjnego lub usunięcie czynnika awersyjnego. Efekty uboczne niewłaściwego nagradzania: -utrwalenie motywacji zewnętrznej -utrwalenie motywów egoistycznych -rozczarowanie Efekty uboczne karania: -generalizacja stłumienia -utrata kontroli nad otoczeniem -wzrost agresji Kara nie może przynosić więcej szkody niż pożytku, musi być adekwatna do czynu. Nie stosować kar fizycznych i poniżających godność osobistą Różnorodność kar Karanie za każdym razem Musi być uzasadniona Właściwy czas na stosowanie kary Musi być adekwatna do czynu Nie karać w gniewie Konsekwencja w wykonaniu kary Nie stosować zasady odpowiedzialności zbiorowej Nie stosować darowania kary jako nagrody Atrakcyjność nagrody dla danej osoby i różnicowanie nagród Nagroda niespodziewana i nie za każdym razem Uzasadnianie nagrody Źródło motywacji ustawione na korzyść VI METODY ZADANIOWE(wyraża się rolami)-Konarzewski(jakie warunki musi spełniać zadanie żeby wywołało pozytywny wpływ na wychowanie METODY KIEROWANE SAMOROZWOJEM -co to jest struktura procesu samowychowania -jaka jest struktura procesu samowychowania -jakie zadanie ma wychowanie STRUKTURA SAMOWYCHOWANIA: -wybór wzoru osobowego (celu ideału) -analiza warunków potrzebnych do urzeczywistnienia wzoru -postrzeganie i ocena siebie -podejmowanie decyzji -kierowanie sobą -autokontrola STRUKTURA PROCESU: -faza poznawczo-oceniająca właściwą osobę -opisanie właściwości i orientacja w możliwościach ich osiągania -faza realizacyjna- zadanie do wykonania, program wprowadzania zmian -faza sprawdzająco-oceniająca(stopień zgodności standardów własnych z osiągniętymi wynikami) METODY KIEROWANIA SAMOWYCHOWANIEM -metoda przybliżania celów i ideałów pracy nad sobą docsity.com -metoda stymulowania wychowanka do realizacji programu pracy nad sobą -metoda przyswajania określonych technik pracy nad sobą -metoda wpływu osobistego- wychowawca manipuluje własnym zachowaniem -metoda wpływu sytuacyjnego- wychowawca manipuluje warunkami życia wychowanka -metoda wpływu społecznego- wychowawca manipuluje otoczeniem społecznym wychowanka -metoda kierowania samowychowania- wychowawca odwołuje się do pewnych już ukształtowanych postaw wychowanka JAKIE ZADANIE MA WYCHOWANIE: przyswajanie wychowankowi sposobów pracy nad sobą, rozwijanie w wychowanku tendencji do samokontroli, samooceny oraz przeżywanie stanów wewnętrznego samozadowolenia lub niezadowolenia z powodu własnego zachowania. PODZIAL metod wych. wg. Konarzewskiego: - metoda nagradzania - metoda karania - metoda perswazji - metoda modelowania - metoda zadaniowa STRUKTURA PROCESU SAMOWYCHOWANIA- etapy przez które musi przejść jednostka -ideał do którego chce się dążyć-idealizuje określenia "JA" idealnego -samozapoznanie -samoocena wstępna -chęć motywacji do doskonalenia czegoś u siebie -decyzje samorealizacyjne -stawianie celów -plan działania -działanie samowychowawcze -samoocena końcowa VII PROBLEMATYKA PODMIOTOWOŚCI WYCHOWANIA -co to jest podmiotowość -co to jest podmiotowe traktowanie wychowanka -co to znaczy, że wychowawca jest podmiotem -zasady stosunku wychowawcy do wychowanka PODMIOTOWOŚĆ CZŁOWIEKA: człowiek jest podmiotem wtedy gdy istota – człowiek jest zainteresowaniem innego człowieka. Podmiotowość w wychowaniu może być rozumiana dwojako: - jako wychowanie podmiotowe - -jako cel wychowania Wychowanie podmiotowe- to takie sytuacje wychowawcze wyznaczone zawsze układem ludzi, rzeczy, zadań traktuje jako sytuację dwupodmiotową. W tej sytuacji podmioty wychowania (wychowawca i wychowanek) łączą się wzajemnie w imię własnych działań , stają się równouprawnionymi autorami. Wyznacznikiem podmiotowego charakteru sytuacji wychowawczej jest względna równowaga między koniecznym zadaniem a kontrolą nad nim wychowanka. Zadanie wykonywane przez wychowanka nie dominuje nad nim a wychowawca godzi się na ograniczenie swej podmiotowości, podmiotowością wychowanka. PODMIOTOWOŚĆ JAKO CEL WYCHOWANIA- świadome kształtowanie orientacji podmiotowej – czyli nastawienie na aktywność sprawczą obejmującą następujące składniki: generatywność, optymizm, zaufanie do siebie, selektywność, poszukiwanie przyczynowości. docsity.com PODMIOTEM JEST TEN KTO: -pełni pewną rolę społeczną -kieruje swoimi stanami psychicznymi i swoją aktywnością -ma wpływ na zdarzenia (świata społeczno-przyrodniczego) -pozostaje w stałym procesie samodoskonalenia się -rozszerza stale zakres swojej podmiotowości ułatwia realizację podmiotowości drugiemu człowiekowi BYĆ PODMIOTEM OZNACZA NIEUSTANNE STAWANIE SIĘ NIM PODMIOTEM JEST CZŁOWIEK KTÓRY POSIADA: -zdolność do pobierania, przetwarzania i generowania informacji -zdolność do wchłaniania wpływów otoczenia, ich transformacji -określony system wiedzy, informacje o świecie, system wartości i ocen oraz nawyków i umiejętności. VIII JAKIE PROCESY LEŻĄ U PODŁOŻA WPŁYWU GRUPY NA CZŁOWIEKA -procesy komunikowania się -procesy ułatwiania społecznego -proces kontroli społecznej proces ułatwienia społecznego- polega na tym, że w otoczeniu człowieka istnieją pewne warunki w danej chwili, które mu ułatwiają lub utrudniają przejawianie określonych zachowań Sama obecność innych osób bez jakichkolwiek reakcji z ich strony wywiera pewien (pobudzający lub hamujący) wpływ na aktywność jednostki. Kontrola społeczna – system powszechnych i ujednoliconych relacji akceptujących lub dezaprobujących czyjeś zachowania: -akceptacja otoczenia może stać się ważnym celem w aktywności jednostki w wyniku wielu doświadczeń Dwie postacie kontroli społecznej: 1-duża grupa- formy kontroli społecznej w tej grupie to opinia publiczna, kontrola formalna i kontrola nieformalna 2-mała grupa- bezpośrednia interakcja: -siła wpływu osobotwórczego kontroli społecznej ze strony grupy polega na tym, że działa ona w sposób stały i jednolity. IX JAK WYCHOWAWCA MA WSPÓŁPRACOWAĆ Z GRUPĄ WYCHOWAWCZĄ ABY WYTWORZYĆ PRZYJAZNA ŚRODOWISKO ROZWOJOWE -styl kierowania grupą -jak kształtować cele -jak wpływać na struktury grupowe WPŁYW NA STRUKTURY GRUPOWE -wzmożone oddziaływanie wychowawcy na te grupy społeczne do których należy wychowanek a z którymi kontakt jest możliwy np. rodzina -wychowawca może podejmować zabiegi zmierzające do tego aby wychowanek zrezygnował z uczestnictwa w jednych grupach oraz do tego aby wprowadzić go w życie grup właściwych z wychowawczego punktu widzenia. Jest to często sprawa reorganizacji całego trybu życia wychowanka -wychowawca może dążyć do przekształcenia zespołu wychowanków z jakim pracuje w autentyczne środowisko wychowawcze dla nich – przez nadanie zespołowi wychowawczemu cech kolektywu. docsity.com