Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Prezentacja o patologiach społecznych
Typologia: Prezentacje
1 / 28
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
TEORIE WYJAŚNIAJĄCE ZJAWISKA PATOLOGII SPOŁECZNYCH PRZEDMIOT: PATOLOGIE SPOŁECZNE Z PROFILAKTYKĄ PROWADZĄCY: DR AGNIESZKA DREWNIAK WYKONAŁA: ANNA KORNISZUK PEDAGOGIKA SZKOLNA Z ELEMENTAMI ARTETERAPII ROK AKADEMICKI: 2021/2022, SEMESTR V Możliwe wpływy patogenne:
Zgodnie z definicją obecną w literaturze patologię społeczną można określić jako negatywne zjawisko społeczne, uwzględniające następujące warunki: naruszenie norm społecznych, destruktywność zachowania, występowanie w większej zbiorowości lub w skali masowej oraz występowania działań profilaktycznych. Pojęcie „patologia” (z greckiego pathos – cierpienie, logos – nauka) używane jest od dawien dawna w medycynie dla oznaczenia czynników wywołujących chorobę. Dopiero w końcu XIX wieku zaczęto używać pojęcia patologia społeczna dla określenia zachowań ludzkich, skierowanych przeciwko powszechnie akceptowanym wartościom i normom społecznym. Zjawiska te określa się także terminami bliskoznacznymi, takimi jak: „dewiacja społeczna”, „dezorganizacja”, „anomia”, „zachowanie dysfunkcjonalne”.
Według J. Kwaśniewskiego pojęcie „patologia” określa rozmaite formy społecznego zła czy też społecznych dolegliwości. Za zło uznaje on „te cechy życia zbiorowego, które w żaden sposób nie dadzą się pogodzić z uznawanymi i akceptowanymi powszechnie wartościami społecznymi. Negatywne skutki mogą przynosić różne postawy i działania jednostek, grup i zbiorowości, stosunki między ludźmi i grupami społecznymi, sposoby zarządzania, sposoby rozwiązywania napięć i konfliktów, działania sformalizowanych instytucji, urzędów, organizacji czy systemów politycznych, społecznych itp.”
W miarę jak społeczeństwa powiększają się, stają się bardziej złożone i zróżnicowane, poziom patologii wzrasta, ponieważ przestają wystarczać dotychczasowe formalne i nieformalne czynniki społecznej kontroli, a czasem wręcz mogą one przyczynić się do powstawania patologii. Jakie są źródła tego zjawiska? Na gruncie socjologii funkcjonują różne teorie wyjaśniające źródła patologii społecznej, wśród których największą popularność zyskały sobie: teoria napięć strukturalnych, teoria konfliktu, teoria naznaczenia (etykietowania), teoria kontroli (decydującego wpływu), teoria zróżnicowanych powiązań 5.
TEORIA KONFLIKTU
Teoria konfliktu akcentuje, iż „osoby należące do klas niższych, kobiety i wiele mniejszości etnicznych nie mają takiego samego dostępu do środków zapewniających osiąganie sukcesu jak na przykład bogaci biali mężczyźni. Dostęp do legalnych środków jest zatem warstwowym dobrem, które staje się przyczyną konfliktów. Teoria konfliktu podkreśla również, że ci, którzy sprawują władzę, określają także – w najkorzystniejszy dla siebie sposób – co jest sukcesem, a zatem cele, do których należy dążyć, oraz jakie środki są legalne, a jakie nielegalne”7. Inaczej mówiąc, co jest, a co nie jest patologią. Teoria konfliktu wskazuje, w jaki sposób struktura ekonomiczna społeczeństwa wpływa na sferę polityczną, szczególnie w określaniu pewnych działań jako kryminalnych czy patologicznych pod innym względem. Podobnie jak teoria napięć strukturalnych ujęcie to sytuuje źródło zachowań patologicznych w obrębie struktury społecznej, a w nie jednostce. Jednak również ono ma pewne ograniczenia, absolutyzuje bowiem wyższą nieodpowiedzialność ludzi bogatych, bezkarność ludzi władzy – oszustwa wyborcze, krętactwa polityczne, manipulacje głosowe itp.
Teoria naznaczania (etykietowania) głosi, że zachowanie jednostek kształtowane jest przez reakcje innych ludzi. „Kiedy komuś przyczepi się etykietę dewianta-zbrodniarza, przestępcy, wariata, narkomana czy alkoholika – wówczas często zaczyna się on zachowywać tak, by spełniać oczekiwania z nią związane...” Takie etykietki odbierają ludziom szanse odejścia od dewiacji i wpychają na powrót w rolę dewiantów. Presja ta łączy się z niemożnością nawiązania do niedewiacyjnych więzi interpersonalnych, no bo kto chce utrzymywać kontakty z prostytutką, przestępcą, umysłowo chorym czy alkoholikiem. Po pewnym czasie, kiedy etykietka wciąż jest narzucana, ludzie nabierają o sobie wyobrażenia, które odpowiada takiemu określeniu, i zaczynają postępować zgodnie z nim, utwierdzając innych w przekonaniu, że ich ocena była słuszna. W ten sposób etykieta zostaje sformalizowana i zinstytucjonizowana, co sprawia, że pracodawcy, właściciele domów, potencjalni znajomi, agencje opieki społecznej itp. zachowują się tak jakby naznaczeni nadal odbiegali od normy, mimo że tak już nie jest 8.
TEORIA KONTROLI (DECYDUJĄC EGO WPŁYWU)
Teoria zróżnicowanych powiązań głosi, że jednostki uczą się przestępczości w trakcie socjalizacji. Poprzez interakcje z osobnikami patologicznymi „jednostki rozwijają taki rodzaj przekonań, postaw i wartości, jaki sprawia, że są one mniej lub bardziej chętne do stosowania się do norm przestępczych. Popełnianie przestępstwa w znacznej mierze zależy od natury wpływu i ilości czasu, jaki ludzie spędzają z innymi, którzy popierają i kształtują zachowania dewiacyjne”10. Według teorii zróżnicowanych powiązań, przestępstwo jest po prostu rezultatem obecności subkultury patologicznej, za pośrednictwem której ludzie uczą się norm i zachowań prowadzących do aktów antyspołecznych. Dotyczy to przede wszystkim ludzi młodych, którzy mają zbyt małe doświadczenie, by ocenić zachowania patologiczne. Są przeto bardziej podatni na różnego rodzaju wpływy, także te, które prowadzą do działali przestępczych. 10 N. Goodman, Wstęp do socjologii , Poznań 1997, s. 113.
Rola rodziny jako środowiska wychowawczego jest szeroko rozpatrywana przez pedagogów, socjologów, psychologów. Aspekty te wzajemnie się przeplatają i uzupełniają. Istnieje wiele prób określenia rodziny. Ze względu na złożoną jej formę, funkcję i przeobrażenia w jej życiu autorzy określają ją jako:
