Test historyczno literacki z romantyzmu, Notatki z Język polski

Pobierz Test historyczno literacki z romantyzmu i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! TEST HISTORYCZNOLITERACKI ROMANTYZM cz. 1. – twórczość Adama Mickiewicza Zad. 1. (0-2) Zapoznaj się z poniższymi tekstami. Tekst 1. Oświecenie „odkryło człowieka”. Stanął on w centrum zainteresowania tzw. popularnej filozofii, nauki, sztuki i polityki. [...] Nadchodziło więc według opinii współczesnych królestwo Rozumu, zracjonalizowanego, bo opartego na doświadczeniu, „porządku fizyczno-moralnego”, wszelkie zaś fakty z przeszłości uznane za pozytywne zaliczane były do jego prehistorii. Mieczysław Klimowicz, Oświecenie, Warszawa 1988 Tekst 2. Adam Mickiewicz Romantyczność (fragmenty) – «Tyżeś to w nocy? – To ty, Jasieńku! Ach! i po śmierci kocha! Tutaj, tutaj, pomaleńku, Czasem1 usłyszy macocha! Niech sobie słyszy… już nie ma ciebie, Już po twoim pogrzebie! Ty już umarłeś? Ach! ja się boję! Czego się boję mego Jasieńka? Ach, to on! lica twoje, oczki twoje! Twoja biała sukienka! [...] Tak się dziewczyna z kochankiem pieści, Bieży za nim, krzyczy, pada; Na ten upadek, na krzyk boleści, Skupia się ludzi gromada. «Mówcie pacierze! – krzyczy prostota – Tu jego dusza być musi. Jasio być musi przy swej Karusi, On ją kochał za żywota!» […] I ja to słyszę, i ja tak wierzę, Płaczę i mówię pacierze. – «Słuchaj dzieweczko!» – krzyknie śród zgiełku Starzec, i na lud zawoła: „Ufajcie memu oku i szkiełku, Nic tu nie widzę dokoła. – Duchy karczemnej tworem gawiedzi, W głupstwa wywarzone kuźni; Dziewczyna duby smalone2 bredzi, A gmin rozumowi bluźni». «Dziewczyna czuje, – odpowiadam skromnie – A gawiedź wierzy głęboko: Czucie i wiara silniej mówi do mnie, Niż mędrca szkiełko i oko». [styczeń 1821] Adam Mickiewicz, Romantyczność, [w:] tenże, Dzieła poetyckie, t.1, Wiersze, oprac. Czesław Zgorzelski, Warszawa 1981. 1 Czasem (z białorus.) – a nuż, może przypadkiem. 2 Duby smalone – głupstwa, brednie, rzeczy zmyślone. 1.1. Odwołując się do przytoczonych fragmentów tekstów oraz własnej wiedzy, wyjaśnij, jaka była różnica między światopoglądem oświecenia a światopoglądem romantyzmu. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 1.2. Z fragmentu Romantyczności Adama Mickiewicza wypisz po jednym cytacie, który mógłby być dewizą: ludzi oświecenia: _____________________________________________________________ ludzi romantyzmu: ___________________________________________________________ Zad. 2. (0-1) Przeczytaj poniższy fragment utworu. Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod Jam to uczynił, dopełnił przysięgi, Straszniejszej zemsty nie wymyśli piekło. Ja więcej nie chcę, wszak jestem człowiekiem! Spędziłem młodość w bezecnej obłudzie, W krwawych rozbojach, – dziś schylony wiekiem, Zdrady mię nudzą, niezdolny do bitwy, Już dosyć zemsty, – i Niemcy są ludzie. Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Warszawa 1982. 2.1. Na podstawie podanego fragmentu Konrada Wallenroda wyjaśnij, jakiego problemu moralnego dotyczą słowa tytułowego bohatera. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 4.2. Podaj, do jakich kontekstów historycznych i biograficznych odwołują się oba teksty – fragm. III cz. Dziadów A. Mickiewicza oraz plakat teatralny J.J. Aleksiuna. W uzasadnieniu odwołaj się do obu tekstów oraz całości dramatu Mickiewicza. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 4.3. Jaką historiozofię narodu polskiego przedstawił w dramacie Adam Mickiewicz? W odpowiedzi odwołaj się do plakatu teatralnego J.J. Aleksiuna, treści sceny V Widzenie Księdza Piotra III cz. Dziadów oraz poniższego fragmentu tekstu Aliny Witkowskiej. Pojawi się w Dziadach mesjanizm jako problem etyczny i jako sposób myślenia o historii, przede wszystkim o przyszłości narodu. Podstawowa dla mesjanizmu wiara w zbawczy sens ofiary poddawała szczególnej sakralizacji cierpienie, widząc w nim samoistną wartość oczyszczającą i odkupicielską. Akt zbawienia miał treści zupełnie historyczne, odnoszące się do zmartwychwstania Polski. Zakres mesjanistycznego zbawienia był znacznie szerszy, dotyczył w ogóle moralnego porządku świata, bo właśnie odkupiona ludzkość miała także zmienić dotychczasowe narzędzia szatana – politykę, przesycając ją moralnością. Alina Witkowska, Wielcy romantycy polscy. Sylwetki, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Zad. 5. (0-2) Zapoznaj się z poniższym tekstem. Ty Boże, ty naturo! dajcie posłuchanie. — Godna to was muzyka i godne śpiewanie. — Ja mistrz! Ja mistrz wyciągam dłonie! Wyciągam aż w niebiosa i kładę me dłonie Na gwiazdach jak na szklannych harmoniki kręgach. To nagłym, to wolnym ruchem, Kręcę gwiazdy moim duchem. Milijon tonów płynie; w tonów milijonie Każdy ton ja dobyłem, wiem o każdym tonie; Zgadzam je, dzielę i łączę, I w tęcze, i w akordy, i we strofy plączę, Rozlewam je we dźwiękach i w błyskawic wstęgach. — […] Adam Mickiewicz, Dziady. Część III, Wrocław 1984. 5.1. Jakie znaczenie w III cz. Dziadów ma dla człowieka rozmowa z Bogiem? W odpowiedzi odwołaj się do podanego fragmentu Wielkiej Improwizacji oraz całego utworu. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 5.2. Odwołując się do Wielkiej Improwizacji, poniższego tekstu ikonicznego i mitologii greckiej, wyjaśnij, jaką postawą przyjmuje Konrad w III cz. Dziadów Adama Mickiewicza. Horace Vernet, Polski Prometeusz, 1831. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Zad. 6. (0-3) Zapoznaj się poniższym tekstem. Adam Mickiewicz Czatyrdah3 Mirza Drżąc muślimin4 całuje stopy 7wej opoki, Maszcie krymskiego statku, wielki Czatyrdahu! O minarecie świata! O gór padyszachu5! Ty, nad skały poziomu uciekłszy w obłoki, Siedzisz sobie pod bramą niebios, jak wysoki Gabryjel, pilnujący edeńskiego gmachu6. Ciemny las twoim płaszczem, a janczary7 strachu Twój turban z chmur haftują błyskawic potoki. Nam czy słońce dopieka, czyli mgła ocienia, Czy szarańcza plon zetnie, czy giaur pali domy, — Czartydahu, ty zawsze głuchy, nieruchomy, Między światem i niebem jak drogman8 stworzenia, Podesławszy pod nogi ziemie, ludzi, gromy, Słuchasz tylko, co mówi Bóg do przyrodzenia. Adam Mickiewicz, Wybór poezyj, t. 2, Wrocław 1986 6.1. Wypisz zapożyczenia z języków bliskowschodnich i wskaż, jaki związek mają one z występującą w sonecie osobą Mirzy. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 6.2. Określ, jaką funkcję w utworze Mickiewicza pełnią orientalizmy. W uzasadnieniu odwołaj się do Czatyrdahu i innych znanych ci Sonetów krymskich Adama Mickiewicza. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ 3 Czatyrdah – w języku tatarskim „góra-namiot”, najwyższy i najbardziej majestatyczny szczyt w paśmie Gór Krymskich. 4 muślemin - jest to właściwie l. mn. imiesłowu słowa arab. islam i oznacza tyle co: poddający się. Stąd wyrazy perskie muśliman i miusiulman; tę ostatnią formę, przyjętą przez Turków, myśmy przekształcili na muzułmanin. 5 padyszach — tytuł sułtana tureckiego. 6 Gabriel, pilnujący edeńskiego gmachu – archanioł Gabriel miał według tradycji sprawować władzę nad rajem. 7 janczary — groźna piechota turecka, tworzona z poturczonych dzieci chrześcijańskich. 8 drogman — drogoman, tłumacz; wyraz arabskiego pochodzenia: tardżaman.