Rozdział 4
Tworzenie prawa
I. Wskaż właściwą odpowiedź. 1B 2A 3A 4C 5D 6D 7C 8D
1) Stanowienie jako formę aktywności prawotwórczej charakteryzuje:
a) brak sformalizowania;
b) prospektywność;
c) wyłącznie deklaratywność;
d) brak ogólności.
2) Akt prawotwórczy jest aktem o charakterze:
a) zawsze konstytutywnym;
b) wyłącznie deklaratywnym;
c) konstytutywnym, ale tylko wtedy, gdy powstaje przez stanowienie;
d) deklaratywnym, ale tylko wtedy, gdy powstaje przez stanowienie.
3) Orzecznictwo Sądu Najwyższego jako czynnik kształtujący źródła prawa w polskim systemie prawnym może
odgrywać rolę:
a) tylko precedensu de facto ;
b) również precedensu de iure;
c) taką samą jak akty prawotwórcze;
d) nie odgrywa żadnej roli.
4) Akty prawa miejscowego (np. uchwały rady gminy) są aktami:
a) stosowania prawa;
b) prawa powielaczowego;
c) prawotwórczymi powszechnie obowiązującymi;
d) prawotwórczymi wewnętrznie obowiązującymi.
5) Elementami koniecznymi każdego aktu normatywnego, określanymi jako minimum jego treści, są:
a) tytuł aktu, przepisy przejściowe oraz przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie;
b) tytuł aktu, przepisy przejściowe oraz przepisy uchylające;
c) tytuł aktu, przepisy merytoryczne oraz przepisy uchylające;
d) tytuł aktu, przepisy merytoryczne oraz przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie.
6) Prawo stanowione charakteryzuje się następującymi właściwościami (wskaż fałsz):
a) w prawie tym hierarchicznie najwyższe miejsce zajmują reguły zawarte w ustawach ujmowanych jako akty
zawierające (w zasadzie) normy generalne i abstrakcyjne;
b) obowiązuje zasada podległości innych aktów prawnych ustawom;
c) istnieje rozdział między tworzeniem i stosowaniem prawa;
d) organy stosujące prawa (w zasadzie) mogą tworzyć prawo.
7) Który z poniższych aktów nie może w Polsce w sensie formalnym tworzyć prawa:
a) umowa;
b) rozporządzenie wykonawcze;
c) precedensowe orzeczenie sądu;
d) uchwała kolegialnych organów samorządu terytorialnego.
8) Elementem porządku prawa wewnętrznie obowiązującego jest:
a) ratyfikowana umowa międzynarodowa;
b) ustawa zwykła;
c) rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów;
d) zarządzenie Prezesa Rady Ministrów.
II. Czym różni się umowa publicznoprawna od umowy cywilnoprawnej?
Prawotwórczy charakter mają tylko te umowy, które prowadzą do powstania nowych norm prawnych o charakterze
generalnym i abstrakcyjnym oraz które zawierane są przez podmioty kompetentne do działań prawotwórczych. Są to
umowy publicznoprawne, których charakter prawotwórczy odróżnia je od nieposiadających takiego charakteru umów
cywilnoprawnych. Te ostatnie opierają się na istniejącym prawie ujętym w formę Kodeksu cywilnego i ich zawarcie
może być uznane za sposób wykonywania prawa, podczas gdy strony umów publicznoprawnych, ustanawiając wiążące
je prawo, dokonują aktu tworzenia prawa.
III. Jak tworzy się prawo w tzw. systemach prawa precedensowego?
Precedens prawotwórczy to rozstrzygnięcie konkretnej sprawy tworzące normę generalno-abstrakcyjną, która to
norma przez sądy niższe i równe temu, który wydał decyzję, jest uznawana za prawnie wiążącą przy rozpatrywaniu
spraw podobnych. Sąd, wydając orzeczenie w danej sprawie, związany jest orzeczeniami wydanymi poprzednio w
sprawach tej samej kategorii lub w sprawach podobnych. Z orzeczeń tych wyprowadza ogólną regułę postępowania, na
której opiera aktualnie wydawane orzeczenie. O tym, czy jakaś decyzja jest precedensem, świadczy późniejsza praktyka
i orzecznictwo. Orzeczenie nie jest precedensem z chwilą rozstrzygnięcia, lecz dopiero wówczas, gdy staje się podstawą
