Pobierz Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny i więcej Prezentacje w PDF z Anatomia człowieka tylko na Docsity!
Tkanka limfoidalna
i układ limfatyczny
Odporność wrodzona:
- bariery nabłonkowe
- komórki fagocytujące
- ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)
- układ dopełniacza
Odporność adaptatywna (nabyta)
- reakcje immunologiczne (limfocyty B, T, komórki prezentujące antygen, makrofagi)
Mechanizmy obronne organizmu:
Antygen: substancja (zazwyczaj białko) wywołująca reakcję immunologiczną
Przeciwciało (immunoglobulina): białko (produkowane głównie przez komórki plazmatyczne) swoiście wiążące antygen Klasy: IgG, IgM, IgD, IgE, IgA - zmodyfikowane przez komórki wydzielnicze
Antygeny:
- własne (tolerowane przez układ immunologiczny; np. antygeny zgodności tkankowej MHC)
- obce (atakowane przez układ immunologiczny, np. bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze, przeszczepu)
Typy limfocytów:
Limfocyty B - odpowiedzialne za humoralną reakcję immunologiczną
Limfocyty T - odpowiedzialne za komórkową reakcję immunologiczną
- limfocyty T pomocnicze (TH)
- limfocyty T cytotoksyczne (TC)
- limfocyty T regulacyjne (Treg)
Komórki prezentujące antygen (APC):
- makrofagi
- komórki dendrytyczne (narządy limf.)
- komórki Langerhansa (naskórek, nabłonek jamy ustnej, dróg oddechowych)
- limfocyty B
- komórki nabłonkowe zrębu grasicy
Komórki APC pochłaniają antygen, nadtrawiają go i wystawiają na swoją błonę komórkową - prezentując w ten sposób antygen limfocytom.
Typy reakcji immunologicznych
1. Odpowiedź humoralna
Limfocyty B kooperując z limfocytami TH namnażają się i przekształcają w komórki plazmatyczne. Komórki plazmatyczne produkują przeciwciała, które krążą w płynach ustrojowych i wiążą obce antygeny.
2. Odpowiedź komórkowa
Limfocyty TC kooperując z innymi klasami limfocytów T zabijają komórki obce antygenowo (np. zakażone wirusem lub przeszczepione)
Tkanka limfoidalna =
- tkanka łączna siateczkowata +
- bardzo liczne limfocyty
Tkanka łączna siateczkowata:
- sieć włókien srebrochłonnych tworzących rusztowanie dla
- komórek z wypustkami (fibroblasty, makrofagi, komórki dendrytyczne)
Umiejscowienie tkanki limfoidalnej:
węzły chłonne śledziona grasica
- tkanka limfoidalna błon śluzowych:
- migdałki
- przewód pokarmowy wraz z wyrostkiem robaczkowym
- drogi oddechowe
Formy tkanki limfoidalnej:
- grudkowa (głównie limfocyty B)
- rozproszona (limfocyty T i B)
Grudka chłonna:
- mankiet
- ośrodek odczynowy (namnażanie limfocytów B i przekształcanie się ich w komórki plazmatyczne)
Węzeł chłonny
- zrąb łącznotkankowy:
- torebka
- beleczki/przegrody
- obszary:
- kora (grudki chłonne, głównie limfocyty B)
- pas podkorowy (tkanka limfoidalna rozproszona, głównie limfocyty T)
- rdzeń (sznury rdzenne, limfocyty B, T, komórki plazmatyczne)
Węzły chłonne są „filtrami” na przebiegu naczyń limfatycznych, monitorują antygeny obecne w chłonce i w razie potrzeby inicjują, reakcje immunologiczne
Kora i pas podkorowy
B
T
rdzeń
Grasica różni się od innych narządów limfatycznych:
- pochodzenie nabłonkowe
- brak tkanki łącznej siateczkowatej
- brak grudek chłonnych
- wyłącznie limfocyty T
- nie zachodzą reakcje immunologiczne skierowane przeciw obcym antygenom
- funkcja: „szkoła” dla niedojrzałych limfocytów T
Budowa zrazikowa
Obszary zrazika grasiczego:
- kora (bardzo liczne limfocyty)
- rdzeń (mniej liczne limfocyty)
Wewnątrz zrazika rusztowanie dla limfocytów zbudowane jest z komórek gwiaździstych nabłonkowych, które łączą się ze sobą wypustkami
W rdzeniu komórki nabłonkowe tworzą również^ ciałko Hassalla niewielkie koncentryczne skupiska – ciałka Hassalla
limfocyty
Funkcja grasicy
W obszarach kory zrazików niedojrzałe limfocyty T uzyskują „specjalizację” (TH, TC, Treg), „uczą się” tolerować własne antygeny organizmu, i atakować antygeny obce (nabywają kompetencji immunologicznej). Po ukończeniu tego procesu przechodzą do naczyń krwionośnych rdzenia, a następnie wędrują do tkanki limfoidalnej różnych rejonów organizmu.
SKÓRA
Powłoki skórne = skóra + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Funkcje:
- ochrona
- termoregulacja
- gospodarka wodno-jonowa
- funkcja zmysłowa
- synteza witaminy D
Warstwy skóry:
- naskórek (nabłonek)
- skóra właściwa (tkanka łączna zbita)
- tkanka podskórna = tkanka tłuszczowa + tkanka łączna wiotka
n
sw
tp
Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zaiwerający 4 typy komórek
Główna populacja komórek, keratynocyty, migrują od podstawy naskórka do jego powierzchni, zmieniając kształt i przekształcając się w martwe płytki keratynowe (rogowacenie). Ten proces jest skoordynowany, co prowadzi do wyodrębnienia w naskórku warstw odpowiadających kolejnym etapom rogowacenia
warstwa zrogowaciała
warstwa jasna
warstwa ziarnista
warstwa kolczysta
warstwa podstawna
- zlokalizowane w warstwie podstawnej
- syntetyzują melaninę w melanosomach
- przekazują ziarna melaniny sąsiednim keratynocytom
- melanina chroni żywe komórki naskórka przed szkodliwym wpływem promieniowania UV
Melanocyty (^) Komórki Langerhansa
- w warstwie kolczystej
- mają długie „dendrytyczne” wypustki
- należą do komórek prezentujących antygen
Komórki Merkla
- zlokalizowane w warstwie podstawnej
- zawierają drobne ziarenka
- kontaktują się z zakończniami nerwowymi
- są mechanoreceptorami
Skóra właściwa:
- warstwa brodawkowata
- tkanka łączna wiotka
- sieć kapilarów, włókna nerwowe i mechanoreceptory
- szeregi brodawek tworzą listewki skórne
- warstwa siatkowata
- tkanka łączna zbita
- zawiera gruczoły i/lub ich przewody, korzenie włosów, naczynia, mechanoreceptory
Tkanka podskórna:
- tkanka tłuszczowa i tkanka łączna wiotka
- zawiera gruczoły, korzenie włosów, naczynia, mechanoreceptory
naskórek
skóra właściwa
tkanka podskórna
Włosy
Włosy i gruczoły rozwijają się z wpukleń naskórka w skórę właściwą i tkankę podskórną
Struktury związane z korzeniami włosów:
- gruczoły łojowe
- gruczoły zapachowe
- mięśnie przywłośne
cebulka włosa
pochewki włosa
Unerwienie skóry receptory zmysłowe skóry:
- wolne zakończenia nerwowe
- ciałka zmysłowe
Wolne zakończenia (^) Ciałko Merkla
Ciałko Vatera-Paciniego Ciałko Meissnera
Wolne zakończenia nerwowe
Lokalizacja: naskórek, skóra właściwa, wokół korzeni włosów
Wrażliwe na: dotyk, ucisk, ból, temperaturę
Ciałko Merkla (komórka Merkla + zakończenie) nerwowe)
Lokalizacja: naskórek
Wrażliwe na: dotyk, ucisk, przesuwanie naskórka względem skóry
Ciałko Meissnera (zakończenia nerwowe otoczone przez lemnocyty - zmodyfikowane komórki Schwanna)
Lokalizacja: brodawki skórne
Wrażliwe na: dotyk (różnicowanie tępy/ostry)
Ciałko Vatera-Paciniego (zakończenie nerwowe otoczone wieloma koncentrycznymi warstwami spłaszczonych fibroblastów)
Lokalizacja: tkanka podskórna, również stawy, krezka, niektóre narządy
Wrażliwe na: ucisk, drgania
Typy skóry
Skóra dłoni i stóp („gruba”):
- gruby naskórek z wyraźnymi warstwami
- gruba warstwa zrogowaciała w naskórku
- wysokie, regularne brodawki, wyraźne listewki
- obecne tylko gruczoły potowe
- brak korzeni włosów i związanych z nimi struktur
Skóra powłok („cienka”):
- cienki naskórek z niewyraźnymi warstwami
- cienka warstwa zrogowaciała w naskórku
- niższe i mniej regularne brodawki
- obecne wszystkie typy gruczołów skóry
- obecne korzenie włosów i struktury z nimi związane
