Towaroznawstwo,wyroby przemysłu chemicznego opakowania - Notatki - Materiałoznawstwo, Notatki z Inżynieria materiałowa

Pobierz Towaroznawstwo,wyroby przemysłu chemicznego opakowania - Notatki - Materiałoznawstwo i więcej Notatki w PDF z Inżynieria materiałowa tylko na Docsity!

Wykład 7 – Towaroznawstwo Wyroby

przemysłu chemicznego, Opakowania

III Wyroby przemysłu chemicznego

Artykuły chemiczne obejmują bardzo rozległy asortyment. Są najczęściej klasyfikowane według kryterium przeznaczenia na następujące grupy: Farby, lakiery i emaile, Środki dezynfekcyjne, dezynsekcyjne, deratyzacyjne i środki ochrony roślin, Środki do prania, mycia i czyszczenia, Artykuły kosmetyczno-perfumeryjne, Artykuły fotograficzne, Nawozy sztuczne, Środki lecznicze i materiały opatrunkowe, Produkty zielarskie, Guma i tworzywa sztuczne, Kleje i chemikalia.

Podział ten jest głownie stosowany w obrocie towarowym, w przedsiębiorstwach chemiczno- drogeryjnych i magazynowaniu.

Farby i lakiery

Farby, lakiery, emalie, barwniki i szpachlówki stanowią artykuły malarskie. Ich celem jest nadanie malowanej powierzchni odpowiedniej barwy, wyglądu i chronić ją przed działaniem makro- środowiska np. korozją, gniciem itp.

Ze względu na rodzaj uzyskiwanej powłoki wszystkiej materiały malarskie można podzielić na: Klejowe, Lakiernicze, Emulsyjne.

Ze względu na kryterium zastosowania i składu chemicznego rozróżnia się: Lakiery, Emalie, Farby, Szpachlówki (masy zacierowe).

Lakiery

Lakiery to ciekłe substancje błonotwórcze, które po zaschnięciu dają trwałą, twardą, błyszczącą powłokę, dobrze przyczepną do podłoża.

Surowcem podstawowym do wyrobu lakierów są naturalne lub sztuczne żywice rozpuszczalne w odpowiednim rozpuszczalniku z dodatkiem spoiw.

Spoiwa są najważniejszym składnikiem każdego materiału malarskiego, bowiem są substancją błonotwórczą, które po wyschnięciu tworzą powłokę.

Powłoka może być matowa lub błyszcząca.

Do substancji błonotwórczych należ oleje schnące (olej lniany, konopny, tungowy) oraz żywice (naturalne i sztuczne).

Rozpuszczalniki służą do rozpuszczania stałych żywic i tworzenia ciekłych roztworów.

Do najbardziej znanych lakierów zalicza się: Lakiery olejne (spoiwo - schnący olej + rozpuszczalnik - benzyna lakowa),

Lakiery terpentynowe Lakiery spirytusowe (żywice naturalne lub sztuczne rozpuszczone w spirytusie) Lakiery nitrocelulozowe, zawierające jako spoiwa nitrocelulozę + rozpuszczalniki (np. eter, aceton), Lakiery fenolowe, odporne na chemikalia, wodę i ścieranie (pokrywa się wnętrza puszek do konserw), Lakiery bitumiczne – będące roztworem asfaltów naturalnych + ksylen, ewent. solwent nafty, Lakiery chlorokauczukowe, dające powłoki odporne na działania chemikaliów i czynników mechanicznych.

Emalie

Emaile są wyrobami zawierającymi niewielkie ilości pigmentów w spoiwie lakierowym. Dają dobrze przyczepne, twarde, przeważnie błyszczące, lecz nie przezroczyste powłoki.

W zależności od rodzajów pigmentów i innych dodatków, pokryta nimi powierzchnia może być błyszcząca lub matowa.

Rozróżnia się emalie: olejne, nitrocelulozowe, poliwinylowe, chemoutwardzalne, chlorokauczukowe i inne.

Farby

Farby zawierają dużą ilość pigmentów w stosunku do spoiw jako składnika wiążącego. Spoiwem mogą być kleje, pokosty lub żywice. Do otrzymania odpowiedniej konsystencji farby dodaje się rozpuszczalnika lub rozcieńczalnika. Farby stanowią obszerną grupę wyrobów malarskich i lakierniczych.

Powłoki farb są dobrze przyczepne, twarde ale mniej błyszczące niż powłoki emalii.

Do powszechnie używanych farb należą: Farby olejne, Farby klejowe, Farby wapienne, Farby kazeinowe, Farby emulsyjne.

Do zabezpieczania matali przed korozją stosuje się farby podkładowe. Nałożenie ich np. na blachę, zabezpiecza powierzchnię przed wpływami atmosferycznymi oraz przygotowuje powierzchnię pod farbę powierzchniową.

Należą do nich np. farby olejne przeciwrdzewne cynkowe lub farby miniowe oraz wiele specjalnych farb przeciwkorozyjnych.

Do pokrywania i wyrównywania uszkodzonych lub nierównych powierzchni drewna, stali i żeliwa lub tynku, stosuje się kity szpachlowe. Posiadają konsystencję gęstej pasty, otrzymywane są ze spoiw, pigmentów i wypełniaczy.

Środki myjące, czyszczące i piorące.

Podstawową substancją składową tych środków są substancje powierzchniowo- czynne, łatwo rozpuszczające się w wodzie, mające zdolność do usuwania zabrudzeń.

Właściwość tę posiadają tylko te substancje, które mają zdolność efektywnego obniżania napięcia powierzchniowego na granicy faz układu złożonego z wody i innego ciała, co powoduje zwiększenie penetracji wody i odrywanie cząsteczek brudu.

Do grupy tej należą mydła, proszki do prania, mycia i szorowania i inne.

Mydła

Produkuje się je z tłuszczów roślinnych zwierzęcych lub syntetycznych kwasów tłuszczowych oraz wodorotlenku sodowego lub potasowego, kalafonii, chlorku sodowego i szkła wodnego.

Rośliny uprawne czerpią z gleby potrzebne im do wzrostu i rozwoju składniki, a powstające straty musza być uzupełniane przez stosowanie odpowiednich nawozów. Nawozy dzieli się według następujących kryteriów: Pochodzenia

• Naturalne tj. pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego (obornik, gnojówka, kompost),
• Sztuczne, otrzymywane w procesach technologii chemicznej lub przez mechaniczna przeróbkę surowców naturalnych), Struktury chemicznej:
• Organiczne,
• Mineralne (nieorganiczne),
• Organiczno-mineralne. Rodzaju głównego składnika:
• Azotowe,
• Fosforowe,
• Potasowe,
• Wapniowe,
• Magnezowe,
• wieloskładnikowe zawartość głównego składnika:
• niskoprocentowe
• wysokoprocentowe, stanu skupienia (postaci):
• stałe (granulowane, krystaliczne, pyliste),
• ciekłe (roztwory i zawiesiny), czasu działania:
• szybko działające tzn. nawozy zawierające składniki bezpośrednio przyswajane przez rośliny,
• wolno działające.

Współcześnie największe znaczenie mają nawozy sztuczne, stanowiące uzupełnienie nawozów naturalnych, które nie są w stanie zaspokoić potrzeb roślin związanych z pobieraniem składników pokarmowych z gleby.

Najważniejszymi nawozami sztucznymi są: Nawozy azotowe (saletry, saletrzak), Nawozy fosforowe (np. superfosfat), Nawozy potasowe (np. sól potasowa), Nawozy wapniowe i magnezowe.

Pakowanie, znakowanie i kodowanie towarów

Opakowania zajmują ważne miejsce w towaroznawstwie, gospodarce poszczególnych krajów i handlu zagranicznym. Około 95% wszystkich towarów występujący w wymianie handlowej wymaga opakowania. Pakowanie jest złożonym procesem. Pakowany produkt, opakowanie i proces pakowania składają się na system pakowania.

Na samo opakowanie składają się zarówno odpowiednio uformowane materiały opakowaniowe jak i środki pomocnicze. Opakowania są jednym z ogniw łączących producenta, poprzez handel - z konsumentem, spełniając wiele zadań wzajemnie ze sobą powiązanych.

Opakowalnictwo jest nauką, której przedmiotem zainteresowań i badań jest całokształt zagadnień dotyczących opakowań. Przedmiot i zadania współczesnego opakowalnictwa są zatem niezwykle szerokie. Opakowalnictwo w szczególności zajmuje się:

Materiałoznawstwem opakowań i ich wytwarzaniem, Sposobami i systemami pakowania, Badaniem i oceną jakości materiałów opakowaniowych i opakowań, Badaniami wzajemnego oddziaływania materiału opakowaniowego i pakowanego produktu oraz skutków tych interakcji, Optymalnym doborem opakowań do konkretnych produktów, Badaniem preferencji konsumenckich w zakresie opakowań, Analizą wpływu opakowań na środowisko, Gospodarką odpadami opakowaniowymi, Znakowaniem i kodowaniem opakowań, Analizą kosztów związanych z gospodarką opakowaniową.

Definicja opakowania

Wyczerpująca definicja opakowania powinna zawierać charakterystykę najbardziej istotnych jego cech, do których zalicza się: Ochronę produktu w czasie magazynowania, transportu, użytkowania, a w niektórych przypadkach ochronę otoczenia przed szkodliwymi wpływami produktu, Ułatwienie produkcji , przemieszczania, sprzedaży i użytkowania produktów, Informacje o produkcie, a przede wszystkim o jego przydatności konsumenckiej, Odpowiednie zaprezentowanie produktu oraz oddziaływanie psychologiczne na konsumenta dzięki swoim walorom promocyjnym.

W literaturze przedmiotu można spotkać różnorodne definicje terminu opakowania.

Według normy PN-O-79000:

Funkcje ochronne są bardzo istotne ze względu na szkodliwe oddziaływanie wielu czynników makrośrodowiskowych na produkt.

Do czynników tych zalicza się: czynniki materiałowe (gazy, ciecze, ciała stałe, mikro-organizmy, człowiek) oraz czynniki energetyczne (energia mechaniczna, elektromagnetyczna, cieplna, elektryczna).

Makrośrodowisko może oddziaływać na produkt bezpośrednio lub pośrednio, powodując obniżenie jego wartości użytkowej. Możliwe są następujące sposoby oddziaływania makrośrodowiska na produkt: Działanie destrukcyjne, Działanie częściowo aktywne, Działanie nieaktywne, Działanie osłabione w wyniku stosowania bariery (opakowania) miedzy produktem a makrośrodowiskiem.

Zmiany jakościowe produktów zachodzą znacznie wolniej w układzie trójskładnikowym, tj. produkt – opakowanie – makrosrodowisko, i zależą głownie od: Intensywności i czasu działania czynników makrosrodowiska, Rodzaju zastosowanych materiałów opakowaniowych oraz konstrukcji opakowań.

Zadaniem właściwości ochronnych opakowania jest ochrona zawartości opakowania przez cały okres jego użytkowania, tj. od momentu zapakowania produktu do jego wypakowania lub zużycia przez konsumenta.

Funkcja ochronna obejmuje zatem ochronę zapakowanego produktu przed narażeniami mechanicznymi, klimatycznymi i biologicznymi, ochronę środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem produktu, jak również ochronę użytkownika produktu.

Funkcje logistyczne

Celem procesów logistycznych jest dostarczenie dóbr fizycznych zgodnie z zasadą 6R.

Z punktu widzenia logistyki ważne są te funkcje opakowań, dzięki którym opakowania ułatwiają procesy przepływu towarów albo wręcz je umożliwiają. Do grupy funkcji logistycznych zalicza się

Koszty materiałów opakowaniowych i opakowań stanowią ok. 50% wszystkich kosztów pakowania produktów.

Właściwe opakowanie obniża o ok. 6% koszty transportu i składowania, oraz o ok. 7% koszty sprzedaży w systemie samoobsługi. Ponadto o ok. 8% zmniejszają się straty spowodowane ubytkami i zepsuciem produktów.

W Polsce w 2000r zużyto ponad 2,5 mln ton opakowań, co w ujęciu wartościowym stanowi około 115 mld PLN.

Struktura zużycie poszczególnych rodzajów opakowań w ujęciu ilościowym w Polsce w 2000r, przedstawiała się następująco: Opakowania z papieru i tektury 37%, Opakowania szklane 34%, Opakowania z tworzyw sztucznych 19%, Opakowania metalowe 9%, Pozostałe opakowania 4%.

Zużycie opakowań w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Polsce, w ujęciu ilościowym wynosiło w 2000r 64 kg i było prawie 2,5 raza $$$ brak tekstu $$$