Pobierz Transport jako czynnik integracji łańcuchów logistycznych i więcej Publikacje w PDF z Transport tylko na Docsity!
Materiały szkoleniowe
Transport jako czynnik integracji ła ń cuchów logistycznych
Dr in Ŝ. Andrzej Krzyszkowski
Podstawową funkcją transportu jest przemieszczanie ( z załoŜenia optymalne) osób i wszelkich dóbr (produktów, przedmiotów…). Jego prawidłowe funkcjonowanie jest czynnikiem warunkującym dobry rozwój gospodarczy. Transport jest systemem (pojęcie powszechnie przyjmowane) w którym moŜna wyodrębnić w zaleŜności od rozpatrywanych parametrów logistycznych podsystemy:
- w zaleŜności od podmiotu działania i przedmiotu działania: -podsystem infrastruktury i podsystem środków transportu,
- w zaleŜności od rodzaju transportu: podsystem transportu wodnego, podsystem transportu powietrznego, podsystem transportu lądowego,
- w zaleŜności od przyjętej przestrzennej skali: podsystem transportu wewnętrznego i podsystem transportu zewnętrznego. Analogicznych podziałów w zaleŜności od przyjętych uwarunkowań logistycznych, skali problemu i potrzeb moŜe być wiele, lecz wszystkie one stanowią część składową systemu transportowego, który naleŜy rozpatrywać całościowo zgodnie z przyjmowanymi powszechnie definicjami systemu.
Definicja systemu : System jest to zbiór elementów wraz z powi ą zaniami i zale Ŝ no ś ciami pomi ę dzy nimi w układzie przestrzenno czasowym.(definicja przyjmowana przez autora)
W analizach inŜynierskich większość zagadnień transportowych rozpatrywanych jest na poziomie podsystemu, a zatem rozpatruje się zarówno powiązania zewnętrzne jak i wewnętrzne wpływające na analizowany problem. Sam system transportowy w przypadku analizy wpływu jego na gospodarkę staje się automatycznie zgodnie z przyjętymi powszechnie definicjami podsystemem, gdyŜ rozpatrujemy jego zewnętrzne i wewnętrzne funkcje, natomiast w przypadku podejścia do transportu „instrumentalnie –przedmiotowo” moŜe on wówczas występować jako element innego większego systemu. Zatem w przypadku wpływu transportu na gospodarkę narodowa mamy do czynienia nie z systemem transportowym, a z podsystemem transportowym, lub elementem warunkującym funkcjonowanie innych dziedzin Ŝycia i gospodarki. Zdefiniowane prawidłowe określenia dotyczące transportu są jednak w większości prac, publikacji i wypowiedzi niepoprawnie formułowane –wynika to po części ze zwyczajowo przyjętych określeń, zatem przy określaniu róŜnych cech i parametrów transportowych występuje u róŜnych specjalistów (z róŜnych specjalności) odmienne nazewnictwo, lub róŜnorodność interpretacji tego samego określenia (nazwy). KaŜde naukowe opracowanie w tej dziedzinie wymaga jednoznacznego określenia przyjętego nazewnictwa, lub przyjęcie takich sformułowań aby nie budziły one wątpliwości co do otrzymanych rezultatów badawczych.
Udział transportu w sferze społecznej i gospodarczej jest nie kwestionowany, a okólnikowo przyjęte określenie jego optymalizacji dotyczy wybranych kaŜdorazowo parametrów wspólnych dla danej dziedziny gospodarczej i transportu, natomiast w przypadku łączenia kilku róŜnych dziedzin , lub uwarunkowań pojawia się sprzeczność wynikająca z faktu sprzecznych pomiędzy dziedzinami załoŜeń wstępnych. W zaleŜności od rozpatrywanych parametrów logistycznych pojawiają się zróŜnicowane zaleŜności pomiędzy nimi warunkujące funkcjonowanie miedzy sobą w róŜnym stopniu elementów. Poprawne rozpatrzenie wszystkich zaleŜności z uwzględnieniem ich wagi (roli i znaczenia) umoŜliwia prognozowanie rezultatów co moŜe być wynikiem poprawnie zbudowanych zaleŜności często graficznie przedstawianych w układzie szeregowym w postaci tak zwanego łańcucha powiązań.
Podstawowe poj ę cia logistyki, historia rozwoju uwarunkowa ń logistycznych
Logistyka wywodzi się z wojskowości. Rozwijała się do końca II wojny światowej w aspekcie militarnym. Źródłosłów: Logistyka- greka: logos, logikos – sztuka liczenia, logiczne rozumowanie Francuski: loger, logis – sztuka związana z przemieszczaniem oddziałów, zapewnieniem zakwaterowania, zaopatrzeniem, obliczaniem czasu przemarszu wojsk.
Źródła logistyki sięgają staroŜytności, Bizancjum. Zmiany nastąpiły dopiero w 1837 roku po opublikowaniu dzieła „Zarys działań wojennych” co było początkiem nauki logistyki ale nadal w sferze wojskowości a 1885 r. na Akademii Marynarki Wojskowej w USA wprowadzono przedmiot logistyka i rozpoczęła się „kariera akademicka „ Dalszy rozwój nastąpił podczas i po II wojnie światowej i dotyczył działań operacyjnych. Badania operacyjne zostały zaadaptowane na potrzeby logistyki.
Przyczyny rozwoju logistyki.
- bariery w sferze poprawienia efektywności produkcji i marketingu. Po II w.św. przedsiębiorstwa upadały. Nastąpił wzrost dostępności produktów przy zmniejszeniu poziomu ilości zapasów tego produktu i zmniejszeniu kosztów transportu. Efekt trade- up.
- zróŜnicowanie produktów oferowanych na rynku (rozwój marketingowej koncepcji produktu), wiąŜe się to z zapewnieniem dostaw i materiałów do produkcji, dostępności roŜnych produktów dla klientów. Kluczowe w logistyce: koszt i obsługa klienta.
- Zmiana filozofii utrzymywania zapasów (przerzucanie cięŜaru kosztów zapasów na etapy poprzedzające sprzedaŜ czyli np. detaliści (10%) na hurtowników (90%), dostawy na wezwanie to dąŜenie do wykorzystania reguł just In time.
- Gwałtowny wzrost kosztów transportu i procesy deregulacyjne (liberalizacyjne) deregulacja – dopasowanie transportu do własnych potrzeb, a nie do ogólnych zasad, to dopuszczenie wolnej konkurencji w transporcie, przewoźnicy prywatni i oferowane przez nich ceny.
- Rozwój komputerów i technologii informatycznych. Rozwój informatyki dynamizuje rozwój logistyki, wspomaga podejmowanie decyzji logistycznych, optymalizacja stosowanych rozwiązań.
uŜytkowania wyrobu.^5 Pojęcie cyklu uŜytkowania wyrobu opiera się na załoŜeniu, Ŝe produkt - ogólniej system - powstaje dzięki planowaniu, projektowaniu i rozwojowi, i po okresie eksploatacji zostaje ostatecznie unieruchomiony lub złomowany. Jako fazy okresu uŜytkowania rozróŜnia się np. fazy inicjowania, planowania, realizowania, eksploatowania i unieruchamiania. Działania logistyczne odnoszą się wówczas do wsparcia czynności transformacyjnych w róŜnych fazach okresu uŜytkowania. Międzynarodowe stowarzyszenie logistyczne „Society of Logistics Engineers" (SOLE) podaje następującą definicję logistyki, opierającą się na pojęciu cyklu uŜytkowania wyrobu:
- Logistyka to „wspomagające zarządzanie działania planistyczne, kontrolne i regulacyjne, które podczas wszystkich faz uŜytkowania produktu zapewniają wydajne wykorzystanie zasobów i adekwatną skuteczność elementów logistycznych oraz efektywne sterowanie zuŜyciem zasobów dzięki ingerowaniu we właściwym czasie w system.”^6
Trzeci rodzaj definicji moŜna określić jako definicję logistyki zorientowaną na usługi. Opiera się ona na załoŜeniu, Ŝe usługa moŜe być tylko wtedy optymalnie zaoferowana klientowi, gdy wszystkie związane z nią czynności będą przebiegały w sposób skoordynowany. Definicja ta brzmi:
- Logistyka jest „procesem koordynacji wszystkich czynności niematerialnych, które muszą zostać przeprowadzone dla wykonania usługi w sposób efektywny pod względem kosztów i zgodny z wymaganiami klienta".^7 Główny kierunek tych działań obejmuje następujące trzy obszary: zminimalizowanie czasu oczekiwania (realizacji zlecenia), zarządzanie potencjałem usługowym oraz dostawa usług poprzez kanał dystrybucyjny.^8
Podstawą dalszych rozwaŜań w tym wykładzie jest najbardziej rozpowszechniona w nauce i technice definicja zorientowana na przepływ. Definicja zorientowana na cykl uŜytkowania wyrobu moŜe się okazać przydatna wówczas, gdy logistykę rozpatruje się w połączeniu z kalkulacją i analizą kosztów w okresie uŜytkowania. Koszty te to koszty całkowite, generowane przez system w okresie jego funkcjonowania. Definicja zorientowana na usługi moŜe się okazać przydatna w przypadkach, w których działania logistyczne występują w ścisłym
(^5) Jeśli chodzi o to pojęcie porównaj Pfohl / Wubbenhorst. 1983 str. 144 i następne, patrz
takŜeFinkelstein / Guertin 1988. (^6) Coyle / Bardi / Langley, 1992, str. 8 (^7) Arthur D.Litt!e/The Pennsylvania State University, Center of Logistics Research, 1991, str. XXII. (^8) Porównaj Arthur D. Little / The Pennsylvania State University, Center of Logistics
Research, P991, str. 34 i następne. Inne, w szerokim stopniu zorientowane na usługi pojęcie terminu logistyka reprezentują banki, dla których logistyka oznacza stworzenie odpowiedniej infrastruktury, dzięki której cały system zaopatrzenia włączony zostaje w kierowanie działalnością legistlacyjną. Logistyka, oprócz spełniania funkcji usługowych, zapewnia takŜe pomoc wszystkim dziedzinom. Do logistycznego kierowania bankiem naleŜą: rachunkowość finansowa, logistykaka i elektroniczne urządzenia do przetwarzania danych, kontrola i nadzór, własne nią i rozwój, nieruchomości i bezpieczeństwo oraz kierowanie personelem i kształcenie. Jeśli i o pojecie logistyki w sektorze bankowym porównaj Lohmann. 1998. str. 76 i następne. naj Pfohl, 1974a. str. 73 i następne oraz podana tam literatura i załoŜenia rozgraniczenia icjonalnego u Felsnera, 1980, str. 18 i Endlichera, 1981, str. 29.
związku z innymi usługami. Przykładem tego jest dostarczenie części zamiennej klientowi w tym momencie, w którym monter dokonuje naprawy maszyny. Po wyjaśnieniu pojęcia logistyki, w kolejnym podrozdziale przedstawione zostanie zróŜnicowanie występujących w rzeczywistości systemów logistycznych.
Logistyka traktowania jest jako dziedzina pomocnicza. Wspomaga ona realizacj ę procesów podstawowych. Logistyka wychodzi ze sfery wojskowej. Do gospodarki została ona wprowadzona w latach ’50 u.w.
Etapy zainteresowania logistyk ą : A. Lata ’50 XXw.- okres krystalizacji idei logistyki. Zaczęto zwracać uwagę na analizę kosztów, tworzenie właściwych kanałów dystrybucji-dbanie o obsługę klienta. Sfery działania w tym etapie to teŜ zainteresowaniem zakupem przedmiotów pracy, towarów, itp. Kolejno sfera to magazynowanie-składowanie , gospodarka opakowaniami, transport wewnętrzny. Te sfery były traktowane odrębnie. B. Lata ’60 XXw. – zastosowanie l. to sprawdzanie przydatności podejścia logistycznego do obniŜki kosztów. Kładziono nacisk albo na zaopatrzenie albo na dystrybucje. Podstawowe kierunki badań to dystrybucja i dystrybucja fizyczna. Ten kierunek był traktowany jako zarządzanie materiałami. C. Lata ’70 XXw. – to etap charakteryzujący się stagnacją i kryzysem energetycznym w świecie. Zwracano takŜe uwagę na ekologię. Zaczęto widzieć potrzebę tworzenia stanowisk ds. logistyki. Zwrócono uwagę sprawność przepływu strumieni towarów. D. Lata ’80 XXw. – wraz ze wzrostem konkurencji zaczęto zwracać uwagę, Ŝe jakość obsługi transportowo-spedycyjnej pozostawia wiele do Ŝyczenia. Podjęto decyzję, Ŝe część funkcji warto przekazać firmom specjalnym, co powoduje obniŜkę kosztów i wyŜszy poziom obsługi. E. Lata ’90 XXw. – okres poszukiwania moŜliwości zintegrowania logistyki. Warunki rozwoju logistyki:
- Naukowo-metodologiczne
- Ekonomiczne
- Organizacyjne
- Techniczne
- Informacyjno-informatyczne.
POLSKA: Rozwój logistyki nastąpił z opóźnieniem. W latach ’80 –’90 termin logistyka zaczął się pojawiać, ale upowszechnił się później. Początkowo łączono logistykę z gospodarką materiałową, nie łączono jej z dystrybucją (bo był rynek producenta).
LOGISTYKA ZORIENTOWANA NA PRZEPŁYW
- Logistyka jest to proces planowania, realizacji i kontroli przepływu oraz magazynowania surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych z uwzględnieniem informacji potrzebnych by zaspokoić wymagania klientów.
- Logistyka obejmuje organizację planowanie, kontrolę i realizacje przepływu towarów od momentu wytworzenia i nabycia przez produkcje i dystrybucję aŜ do finalnego odbiorcy. Jej celem jest zaspokojenie wymagań klientów przez minimalizację kosztów i minimalne zaangaŜowanie kapitału.
- Logistyka jest zorientowana na racjonalizację systemu organizacyjnego przedsiębiorstwa i przeplywu towarów;
- Logistyka stymuluje wzrost ogólnej efektywności gospodarowania.
MIESJCE STRATEGII LOGISTYCZNEJ W HIERACHI CELU I STRATEGII
PRZEDSIĘBIORSTWA
Cele przedsiębiorstwa Strategia ogólna przedsiębiorstwa
Cele jednostki strategicznej Strategia jednostki strategicznej
Cele funkcjonalne Strategie funkcjonale
FORMUŁOWANIE STRATEGII LOGISTYCZNEJ
Cele i strategie przedsiębiorstwa
Wyodrębnienia strategii funkcjonalnej
Okreslenie celów i wybór strategii logistycznej
Opracowanie strategicznego planu logistycznego
Opracowanie i wdroŜenie systemu realizacji
Realizacja i kontrola
ZARZ Ą DZANIE LOGISTYCZNE – jest to planowanie, sterowanie, realizacja i kontrola strategii w sposób efektywny i minimalizujący koszty globalne oraz przepływ i magazynowanie wszystkich elementów tj. surowców, zapasów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, odpowiednich informacji od punktu pozyskania do miejsca konsumpcji, w celu jak najlepszego dostosowania się do potzreb klienta i ich zaspokojenia.
Strategia badań i rozwoju
Strategia finansowa
Strategia marketingow a
Strategia logistyczna
Strategia produkcji
DECYZJE STRATEGICZNE WG. RODZAJU DZIAŁALNOŚCI LOGISTYCZNEJ
Rodzaj działalności logistycznej Przedmiot decyzji strategicznej Lokalizacja - liczba, miejsce produkcji, magazynowanie
- rozmieszczenie zakładów produkcyjnych Transport, magazynowanie - pojemność i rozplanowanie wewnętrzne i wyposaŜenie techniczne magazynów;
- uzgodnienie gestii transportowej;
- wybór gałęzi transportu;
- samoobsługa i zaangaŜowanie zewnętrznych wykonawców usług logistycznych Zapasy - wybór podejścia do kształtowania poziomu zapasów Obsługa klientów - wyznaczenie poziomu obsługi Przepływ informacji - wybór systemu informacyjnego na potrzeby logistyki
MIEJSCE STRATEGII W SYSTEMIE
Misja przedsiębiorstwa
Cele przedsiębiorstwa (funkcjonalne) produkcyjn e
finansowe marketingo we
logistyczne rozwojowe
Strategie przedsiębiorstwa produkcyjn e
finansowe marketingowe logistyczne badawczo
rozwojow e technologii produkcji
portfela i inwestycji
programów marketingowy ch
systemów logistyczny ch PLAN LOGISTYKI
C – optymalizacja poziomu zapasów E – minimalizacja czasu przepływu materiałów i wyrobu L – zapewnienie wysokiego poziomu obsługi klienta E – zapewnienie jak najniŜszego, ale akceptowanego poziomu kosztów globalnych w kanale logistycznym
BIZNES PLAN
ZAKRES LOGISTYKI – wyznaczany jest dla firmy lub grupy firm, poprzez opracowanie planu operacyjnego w wymiarze rzeczowym i przestrzennym.
Cele strategiczne firmy
Zapewnienie odpowiedniego poziomu obsługi
Zintegrowane planowanie strategiczne
Metody zintegrowanego systemu zarządzania logistycznego
Miary działalności przedsiębiorstwa. Wyniki ekonomiczne
FORMY ORGANIZACYJNE LOGISTYKI
Organizacja nieformalna – jest to forma w której na bazie aktualnej struktury organizacyjnej dokonuje się ekonomicznego przymusu koordynacji wszystkich obszarów działalności logistyki. Logistyka jako program w firmie pozwala na znaczną minimalizacje kosztów z uwzględnieniem wielkości i struktury popytu, a takŜe wpływa na sterowanie procesami produkcji.
Organizacja formalna – w ramach tej organizacji firma wyznacza w sposób przejrzysty i w miarę zrozumiały linię podziału zadań i odpowiedzialności za nie. Dzięki zastosowaniu tej formy organizacji moŜliwe jest zarządzanie logistyką razem z marketingiem czy finansami
Ogniwa systemu logistycznego
- lokalizacja magazynów
- zarządzanie operacyjne
- zarządzanie zapasami
- logistyczny system informacyjny
- obsługa zapasów
- transport
- metody
Prezes
Logistyka
Dział techniczny
Dział produkcji
Dział finansowo- księgowy
Dział marketingu i sprzedaŜy
Personel
- Organizacja semiformalna – w firmie, która stosują tą organizację za cały system logistyki odpowiada menadŜer ds. logistyki, ale nie moŜe on zarządzać elementami tego systemu, gdyŜ nie posiada on do tego uprawnień. Struktura organizacyjna w tej formie pozostaje nienaruszona.
- proces otwarcia zamówienia
- zarządzanie zapasami
- transport
- zaopatrzenie
- magazynowanie
- obsługa zapasów
RODZAJE ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNEGO
- Strategiczne – cele i zakres działań związane w logistyką wpisane są w strategię przedsiębiorstwa, związane z jej rozwojem i wzrostem znaczenia na rynku. Zdarza się jednak, Ŝe jest ono realizowane tylko na poziomie taktycznym lub operacyjnym.
- Interfunkcyjne – na to zarządzanie składają się 3 funkcje działające współbieŜnie: Marketingowa, w tym informacyjna;
Dyr. firmy
Z-ca dyr. ds. finansowyc
Z-ca dyr. ds. organizacyjny ch
Z-ca dyr. ds. logistyki
Z-ca dyr. ds. marketingu
MenadŜer ds. przygotowa nia dostaw
MenadŜer ds. magazyno wania i obsługi zapasów
MenadŜer ds. procesu zamówieni a i usług logistyczny ch
MenadŜer ds. planu produkcji i zapasów
MenadŜer ds. transportu i obsługo jednostki ładunkowej
Dyr.
Sztab konsultacyjn y
Finanse Wydział A Logistyka Wydział B
ZaleŜności między tymi czynnikami: np. zejście ze stanu zapasów wpływa na koszty utrzymania zapasów, koszy magazynowania, koszty transportu, bo trzeba zamówić nowe produkty.
Transport jako działalność. Cele: pokonywanie przestrzeni.
Przyczyny transportu. Stałą przyczyną wywołującą potrzebę transportu jest to, Ŝe kaŜda działalność ludzi odbywa się zawsze w czasie i w przestrzeni.
Definicja. Transport oznacza proces technologiczny wszelkiego przenoszenia na odległość, czyli przemieszczania osób, przedmiotów lub energii /Ignacy Tarski/
Transport to świadczone przemieszczenie materii i energii. Przemieszczać to powodować by przedmiot lub osoba jako cząstki materii, znalazły się na innym miejscu niŜ były przednio. /Jan T. Hołowiński/
Dwa zakresy transportu:
- szerszy zakres: przemieszczanie osób, rzeczy, energii i wiadomości
- węŜszy zakres: przemieszczanie osób, rzeczy i energii Przesyłanie wiadomości zalicza się do komunikacji.
Ujęcie ekonomiczne transportu. Transportowanie jako zjawisko powtarzające się w czasie i przestrzeni jest procesem produkcyjnym. Podlega prawom ekonomii:
- ograniczoność zasobów
- róŜnorodność zapotrzebowania
Transport jako proces produkcyjny. Działalność gospodarcza (proces produkcyjny) to sposób w jaki ludzie przetwarzają ograniczone zasoby w róŜnorodne produkty zaspakajające ich potrzeby. Przemieszczanie osób, rzeczy, energii trzeba uznać za proces produkcyjny. Transport jest procesem produkcyjnym, poprzez który ludzie w warunkach ograniczoności zasobów dokonują przemieszczenia osób, rzeczy i energii po to aby zaspokoić swoje róŜnorodne potrzeby i pragnienia.
Ekonomika transportu. Działalność transportowa polega na:
- odpłatnym świadczeniu usług, których efektem jest przemieszczenie osób i ładunków
- tworzeniu usług pomocniczych bezpośrednio z tym związanych Transport i jego produkt. Usługa przewozowa to usługa, którą sterują te same prawa ekonomiczne co przy innych produktach. Proces produkcyjny polega na transportowaniu z ekonomicznego punktu widzenia nie róŜni się niczym istotnym od innych procesów wytwórczych.
Gospodarcze i społeczne znaczenie transportu. Potrzeby transportowe.
Przyczyny:
- Ŝycie człowieka odbywa się w przestrzeni
- działalność wymaga przemieszczania się. Jeśli chcemy poznać źródła oraz przyczyny powstania potrzeb przewozowych musimy zbadać sposób w jaki tworzy się i organizuje Ŝycie gospodarcze w przestrzeni.
Teoria gospodarki przestrzennej. Zjawiska te bada teoria gospodarki przestrzennej, który wyróŜnia dwa układy:
- osadniczy (przestrzenne rozmieszczenie osadnictwa)
- produkcyjny (przestrzenna lokalizacja produkcji)
Powiązania transportowe w łańcuchu transportowym.
- Rozmieszczenie ludzi jest pierwotne w stosunku do rozmieszczenia produkcji.
- Oba te układy się przenikają i wzajemnie na siebie działają.
- Łączy je sieć dróg róŜnych gałęzi transportu.
Teoria gospodarki przestrzennej. Na kształt przestrzenny sieci dróg transportowych oddziałuje to:
- jak rozmieszczają się ludzie
- jak i w jaki sposób lokalizują swoja działalność produkcyjną Układy te wtórnie wykształcają się w przestrzeni pod wpływem czynnika transportowego.
Rozmieszczenie osadnictwa.
- hierarchiczna struktura układów osadniczych z regionem węzłowym
- ciągłość i regularność rozmieszczenia układów osadniczych Sieć dróg transportowych – typowy, regularny i hierarchiczny układ przestrzenny
Rozmieszczenie produkcji. zaleŜy od:
- rodzaju podejmowanej produkcji
- rozmieszczenia zasobów naturalnych
- rozmieszczenia zasobów siły roboczej
- osadnictwa
- szczegółowych czynników lokalizacyjnych Sieć dróg transportowych: nieregularność, przypadkowość, magistralny charakter, znaczna przepustowość, zdolność przewozów.
Sieć transportowa. Powstaje siec transportowa stanowiąca wypadkową oddziaływania obu czynników rozmieszczenia osadnictwa i lokalizacji produkcji. Cztery źródła zaopatrzenia na przewozy.
- Powstające w obrębie układów osadnictwa.
- Powstające w obrębie układów produkcyjnych.
- Powstające na styku układu osadniczego z układem produkcji.
Cechy i wła ś ciwo ś ci transportu. Właściwości ekonomiczne transportu.
- Wtórny charakter zapotrzebowania na jego usługi Bariera transportowa uniemoŜliwia dalszą produkcję dób ograniczając rozwój gospodarczy danego obszaru.
Rozwój systemów zarz ą dzania ła ń cuchami logistycznymi
Ze względu na złoŜoność procesu logistycznego i na duŜą ilość działań wymagających wzajemnej koordynacji przedsiębiorstwo dąŜy do tworzenia logistycznego systemu informacji- LIS (Logistics Information System ). Jego główną rolą jest gromadzenie i przetwarzanie danych oraz udostępniania informacji w celu wykorzystania ich do podejmowania decyzji menedŜerskich. LIS posiada zatem trzy podstawowe funkcje:
- obsługa klienta i komunikacja zorientowana na doskonalenie relacji klient- dostawca;
- planowanie i sterowanie związane z wyprzedzaniem w czasie wymagań klientów i monitorowaniem przepływów fizycznych w celu stwierdzenia odchyleń w stosunku do planu,
- Koordynacja – powiązanie procesów logistycznych w sprawnie działający system.
LIS to cztery podsystemy:
- podsystem zbierania danych – z róŜnych źródeł;
- podsystem analizy danych zajmujący się filtrowaniem danych i ich przetwarzaniem, procedurami oceny i prezentacji;
- podsystem gromadzenia danych w bazy danych oraz posiadający mechanizmy wyszukiwania danych;
- podsystem wspomagania decyzji- bazy danych, bazy wiedzy, modele analityczne, mechanizm wnioskujący.
Przepływy informacyjne realizowane w zakresie działalności logistycznej powinny więc być rozpatrywane w dwóch przekrojach:
- wewn ę trznym – dotyczącym scalania poszczególnych dziedzin działalności firmy w celu zapewnienia integracji przepływów rzeczowych począwszy od zaopatrzenia, poprzez produkcję, aŜ do dystrybucji,
- zewn ę trznym – obejmującym relacje pomiędzy dostawcami, odbiorcami, oraz przewoźnikami, spedytorami lub dostawcami kompleksowych usług logistycznych.
Wymogi integracji strumieni informacyjnych w systemie logistycznym to:
- ujednolicenie dostępu do róŜnych źródeł informacji,
- moŜliwość badania całego systemu logistycznego (a nie tylko podsystemu),
- łączenie operacji przetwarzania danych,
- łączenie komórek przetwarzania danych.
Działanie MRP I
- łączy sporządzony - zaplanowany harmonogram produkcji z zestawieniem materiałów niezbędnych do wytworzenia produktu;
- bada zapasy produkcyjne;
- ustala, które części i surowce muszą być zamówione i w jakim czasie, aby jak najkrócej były składowane w procesie wytwarzania.
Czym jest MRP II?
MRP II (Manufacturing Resource Planning) – jest to kompleksowy system planowania procesu produkcyjnego, ułatwiający koordynowanie pracy korporacji. Obejmuje takie sfery przedsiębiorstwa jak :
- planowanie przedsięwzięć;
- planowanie produkcji;
- planowanie potrzeb materiałowych - MRP (Material Requirements Planning);
- planowanie zdolności produkcyjnych - CRP (Capacity Requirements Planning).
RóŜnice z MRP I:
- Closed Loop MRP (zamknięta pętla sterowania nadąŜnego) - czyli planowania materiałowego i zdolności produkcyjnych w zamkniętej pętli procesu produkcyjnego.;
- wzrost dynamiki;
- moŜliwa bieŜąca reakcja na zmieniające się parametry produkcji.
Nowe elementy systemów MRP II:
metoda ścieŜki krytycznej CPM (Critical Path Method);
- dostawy Just-in-Time JIT i Kanban (dokładnie na czas);
- technologia optymalizacji produkcji OPT (Optimized Production Timetable) - tzw. koncepcja wąskich gardeł;
- planowanie zasobów dystrybucyjnych DRP (Distribution Resource Planning);
- TQM - Total Quality Management;
- workflow - przepływy robocze.
Działanie MRP II
- sprzęŜenie zwrotne oraz wspólna baza danych i wspomaganie komputerowe;
- automatyzm strategii planistycznych;
- automatyczne przełoŜenie produkcji na finanse i sprzedaŜ;
- porównanie raportów z planami na wszystkich szczeblach operacyjnych;
- automatyczne kalkulacje kosztów, rezerw, zapasów.
Wady:
- brak rozwiązań zarządzania łańcuchem logistycznym;
- Master Production Schedule ( MPS ) – Główny Terminarz Produkcji – jest zbyt sztywnym narzędziem dla nowoczesnych przedsiębiorstw;
- model MRP II nie w pełni uwzględnia ograniczenia produkcyjne – wynik w znacznym stopniu zaleŜy od umiejętności operatorów systemu;
- metodyka MRP jest często trudna dla zrozumienia dla mających się nią posługiwać ludzi;
- MRP wymaga znacznych nakładów na stworzenie i utrzymanie systemu komputerowego oraz aplikacji wspomagających planowanie i sterowanie produkcją.
ERP (Enterprise Resource Planning - Planowanie Zasobów Finansowych ), czasem określane jako MRP III - planowanie zasobów przedsiębiorstwa, rozwinięcie systemu MRP II o procedury finansowe, w tym księgowości zarządczej (Cash Flow, metoda Activity Based Costing):
- jest systemem obejmującym całość procesów produkcji i dystrybucji;
- integruje róŜne obszary działania przedsiębiorstwa;
- usprawnia przepływ krytycznych dla jego funkcjonowania informacji;
- pozwala błyskawicznie odpowiadać na zmiany popytu.
Obszary działań systemów klasy ERP ( 1 ):
- obsługa klientów - baza danych o klientach, przetwarzanie zamówień, obsługa specyficznych zamówień (produkty na Ŝądanie: assembly-to-order, make-to- order), elektroniczny transfer dokumentów (EDI);
- produkcja - obsługa magazynu, wyznaczanie kosztów produkcji, zakupy surowców i materiałów, ustalanie terminarza produkcji, zarządzanie zmianami produktów (np. wprowadzanie usprawnień), MRP I/II, prognozowanie zdolności produkcyjnych, wyznaczanie krytycznego poziomu zasobów/zapasów, kontrola procesu produkcji (m.in. śledzenie drogi produktu w zakładach produkcyjnych) itd.
Obszary działań systemów klasy ERP ( 2 ):
- finanse - prowadzenie księgowości, kontrola przepływu dokumentów księgowych, pozwala przygotowywać raporty finansowe zgodnie z oczekiwaniami poszczególnych grup odbiorców (np. podział na centralę i oddziały);
- integracja w ramach łańcucha logistycznego - cecha, wyznaczająca przyszłe kierunki systemów ERP, powodując ich wyjście poza przedsiębiorstwo.
Wady systemów ERP:
- wysoki koszt (ale: zwrot nakładów powinien nastąpić w przeciągu 1-2 lat);
- długi czas wdroŜenia (od 3 miesięcy do 3 lat);
- trudność dostosowania do indywidualnych potrzeb.
Problemy spotykane podczas wdroŜeń:
