~Trójpodział władzy~
Podział władzy na władzę ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą zaproponował Monteskiusz. Teoria trójpodziału
władzy zakłada równość poszczególnych rodzajów władz. Trójpodział władzy jest najbardziej rozpowszechnionym
systemem sprawowania władzy na świecie. Pozwala bowiem na prawidłowe funkcjonowanie państwa
demokratycznego. Poszczególne rodzaje władz nawzajem się kontrolują, ale również wspierają.
Według teorii podziału władzy dzielimy władzę w państwie na:
- władzę ustawodawczą - stanowioną przez parlament za pomocą uchwał, które tworzą prawo.
W Polsce władzę ustawodawczą sprawuje Sejm oraz Senat;
- władzę wykonawczą - zajmuje się wprowadzaniem prawa ustanowionego przez władze ustawodawczą.
W Polsce przedstawicielami tej władzy są Prezydent, Rada Ministrów oraz administracja rządowa;
- władzę sądowniczą – sprawowana jest przez Sądy i Trybunały.
TRYBUNAŁY: Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu.
SĄDY: Sądy Powszechne( rejonowe, okręgowe, apelacyjne), Sądy Administracyjne (wojewódzkie sądy
administracyjne), Naczelne Sądy Administracyjne Sądy Wojskowe, Sąd Najwyższy - sprawuje nadzór judykacyjny w
zakresie działalności Sądów Powszechnych.
Trójpodział władzy zakłada oparcie stosunków pomiędzy poszczególnymi władzami na systemie wzajemnych
hamulców, które mają gwarantować współdziałanie i równowagę władz.
Modele stosunków między władzą ustawodawczą a wykonawczą:
1. System parlamentarno-gabinetowy - tzw. dualizm egzekutywy tzn. wyodrębnienie w ramach władzy wykonawczej
Prezydenta oraz Rządu z Premierem na czele, główna rola – Rząd (a nie Prezydent), Parlament wyłania Rząd, Rząd
ponosi odpowiedzialność polityczną wobec Parlamentu, Rząd w porozumieniu z głową państwa może rozwiązać
parlament przed upływem kadencji;
2. System prezydencki -jednolitość egzekutywy, Prezydent jest głową państwa, szefem Rządu, Prezydent wybierany
jest przez naród, powołuje kierowników poszczególnych departamentów, którzy są przed nim odpowiedzialni;
3. System mieszany - półprezydencki.
Typową formą realizacji zasady podziału władz jest zracjonalizowany system parlamentarny, charakteryzuje się tym,
iż wprowadzone zostają pewne zastrzeżenia, np. odpowiednia większość, ma to na celu zapewnienie stabilnego
systemu politycznego.