Twórczość Adama Mickiewicza i geneza romantyzmu, Notatki z Język polski

Pobierz Twórczość Adama Mickiewicza i geneza romantyzmu i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! Język Polski - Twórczość Adama Mickiewicza i Geneza romantyzmu Preromantyzm Okres zapowiadający romantyzm, zapoczątkowany przez twórcę sentymentalizmu Jean Rousseau. Na który duży wpływ mieli niemieccy myśliciele np. Johann Gottried, Goethe itd. I ruch “burzy i naporu”. Odrzucili klasycystyczne wzory w literaturze oraz sztuce na rzecz historii, tradycji narodowej i zwłaszcza kultury ludowej. Celem było przywrócenie wartości kulturze narodowej i rodzimemu językowi, zakwestionowanie. Stosunków politycznych i społecznych oraz propagowanie idei wolnościowych. 1.Miłość według romantycznych twórców Jedna z najważniejszych wartości jednak nie uznawali jej ze szczęściem, realizacją marzeń, spełnieniem itp. Tylko wręcz przeciwnie miłość musiała oznaczać nieszczęście, ból i rozstanie. 2.Cechy dramatu romantycznego • Synkretyzm rodzajowy (Łączenie elementów dramatu epiki liryki.) • Synkretyzm gatunkowy. (Łączenie różnych gatunków literackich, np. bajki opowiadania pieśni.) • Luźna kompozycja. • Kompozycja otwarta. (Brak jednoznacznego rozstrzygnięcia akcji.) • Odrzucenie, zasady 3 jedności. • 2 płaszczyzn nowość świata przedstawionego. • Zerwanie z zasadą decorum. • Dynamiczny zmieniający się bohater indywidualistyczny. • Metafizyczny duchowy wymiar wydarzeń i ludzkiej egzystencji. • Niesceniczność 3. Okres “burzy i naporu” • Preromantyczny nurt w literaturze Niemiec. • Nazwa pochodzi od dramatu Klingera. • Najważniejsze/ Najwybitrzejsze dzieła o Goethe - “Cierpienia młodego Wertera” o Schillera - “Zabójcy” 4. twórczość Goethego 1. Faust • Faust jest wielkim uczonym, stary jednak wciąż niespełniony. • Czuję ogromną potrzebę poznania. Chcę zdobyć pełnię wiedzy i doświadczenia. • Chciał odkryć mechanizmy rządzące światem. • Faustem kieruje pycha. • Występuje bohater fał styczny. • Bóg i mefistofeles się zakładają o to, że uda się diabłowi opętać dusze Fausta • Faust i Diabeł zawierają zakład. Mefistofeles odmładza Fausta i przekazuje mu wiedzę tajemniczą. • Jeśli Faust powie kiedyś “O dalej Trwaj! tyś, taka piękna” Wtedy Diabeł może go zabrać ze świata. 2. Król Elfów • Czas: noc • Miejsce: las • Wydarzenia: Ucieczka ojca na koniu z chorym, umierającym synem, który umiera tuż przed wejściem do domu przed Królem Elfów (syn go sobie wyobraża) • Bohaterzy: syn, ojciec (racjonalni) / Król Elfów (nieracjonalni) • Postrzegania świata: Syn irracjonalne, Ojciec racjonalne • Ballada źródło w ludowości. Pochodzi z Preromantyzmu • Syn widzi króla Elfów, bo jest młody i ma bujną wyobraźnię (Elf to śmierć, która go zabiera) • Elf daje obietnice, synowi o jego królestwie. (o dobrobycie, swoich córach) • Ojciec ani nie widzi ani nie słyszy elfa 5. Twórczość Byrona 1. Giaur • Czas: święto Ramadan • Miejsce: Turcja • Pora dnia: wieczór • Giaur główny bohater chrześcijanin zakochuje się w Leili muzułmance (branka z haremu) i stają się kochankami. Hassan Dowiaduję się i (w morzu) zabija Leile w akcie zemsty Giaur zaczyna zabijać i zabija Hassana w pojedynku. Potem dołącza do klasztoru. Nie chodzi nam msze, spowiedzi siedzi tylko w pokoju. Na końcu czuje śmierć, więc się spowiada. • Występuje bohater byroniczny • Orientalizm, ponieważ akcja dzieje się na bliskim wschodzie • Śmierć daje mu ulgę, bo może znowu zobaczyć ukochaną. • Po długim czasie dalej ją kocha • Przykład miłości romantycznej (kobieta Anioł porównywanie do bóstwa sacrum) Geneza Epoki 1.Czas trwania • Europa o Start= 1789 (rewolucja Francuska) lub 1799 (dojście Napoleona do władzy) o Koniec= do końca lat 40 XIX w. (Wiosna ludów- 1848- 1849 r.) • Polska o Start= 1822 (wydanie Ballad i romansów Mickiewicza) o Koniec= 1864 (upadek powstania styczniowego) 2. Geneza romantyzmu • Powstał w Anglii i Niemczech. • Na kształt romantyzmu mieli wielki wpływ niemieccy myśliciele z ruchu burzy i naporu. Zwracali się ku historii i kulturze narodowej. • Niemieccy myślicieli uważali, że o pieśni ludowe to przejaw spontanicznej twórczości z potrzeby serca. o Uczucie i intuicja = Źródło poznania i twórczości. • Angielscy artyści nazywani poetami jeziora zainteresowali się kulturą ludową, napisali zbiór ballad lirycznych z perspektywy prostych ludzi. • Fascynowała poetą w dzika natura. • Pojawiały się duchy, śmierć, grobowce, ruiny wprowadzające mroczny, tajemniczy nastrój • Początek gotycyzmu Ważne pojęcia • Gotycyzm -Kierunek artystyczny, odwołując się do przeszłości (średniowiecza) o Mroczny, tajemniczy klimat o Pojawiają się duchy, śmierć, grobowce, ruiny itp. o Poezja ruin -Opis zniszczonych budynków, tło dla refleksji. • Uważany za manifest romantyzmu, bo Mickiewicz na koniec wypowiada się o postrzeganiu świata i odpowiada się za romantykami • Bohaterowie: o Karusia- Młoda, szalona, nieszczęśliwie, zakochana, samotna. o Lud- Mieszkańcy miasteczka, wierzą w świetnie nadnaturalny, współczują Karusi o Narrator- Zwolennik poznania pozarozumowego, współczujący, identyfikuje się z ludem. o Starzec- Naukowiec i racjonalista. Potępia zachowania Karusi i ludu. • Czas: wczesnym rankiem w miasteczku. • Główna bohaterka Karusia widzi zmarłego kochanka Jasia. (motyw nieszczęśliwej miłości) • Karusia uważa, że ludzie z niej szydzą i jej nie rozumieją. Nie lubi świata jest samotna, smutna nie chce żyć. • Zachowuje się jak obłąkana (Mówi sama do siebie, ma wzrok skierowany w jedno miejsce, Płacze, a potem się śmieje) a zgromadzone wokół tłum i narrator wierzą dziewczynie o spotkaniu zmarłego kochanka i jej współczują. • Narrator, dopuszcza się pozarozumowego poznania świata. • Starzec reprezentuje światopogląd oświeceniowy uważa, że jest szalona. Kieruje się rozumem. Uważa wierzenia ludowe za zabobony, które trzeba tępić. • Stanowi ona punkt kulminacyjny sporu romantyków z Klasykami. Przynosi zwycięstwo poezji romantycznej. Sonety Krymskie “Burza” • (1 strofa) Przedstawiona jest podróż w sposób dynamiczny, przerażający i najprawdopodobniej zakończona katastrofą. • Kontrast z stepami akermańskimi pełnymi ciszy i spokoju. • Ukazanie są niepojęte możliwości przyrody. Autor wciela się podmiot i opisuje dynamicznie zmieniający się krajobraz. • (3 strofa) Załoga żegna się z najbliższymi i modli się, niektórzy próbują się ocalić. Jeden podróżny siedzi u boku w milczeniu. Chciałby czuć, ale już nie potrafi. • Dochodzi do wniosku, że w sytuacji ekstremalnej warto mieć oparcie w kimś bądź w wyznaniu. • Podróżny charakteryzuje się cechami bohatera romantycznego. • Sonet włoski (klasyczny) “Bakczysaraj” • Dawna stolica Hanów krymskich, w której znajdują się zabytkowy pałac. (napisał zwiedzając) • Konfrontacja sił natury i człowieka. • Opis Pałacu chanów krymskich w którym wszelkie bogactwo pokrywa roślina. • Symboliczne zwycięstwo roślin porastających ruiny pałacu. Złowroga natura skłania podmiot liryczny do refleksji nad krótkim życiem i nieuchronną śmiercią. • Przemijanie jest przedstawione w kontekście do wielkich sił przyrody. • Odległość od ojczyzny wzmaga tęsknotę do niej. • Orientalizm, bo opisana jest kultura wschodnia • Jest przykładałem motywu ruin. “Droga nad przepaścią czufut-kale” • Rozmowa pomiędzy pielgrzymem a mirzą. • Pielgrzym w zetknięciu z Egzotycznym Świętem Wschodu jest kimś obcym, zagubionym. Potrzebuję przewodnika, który objaśnił nieznaną rzeczywistość. Te role pełni Mirza. Ostrzega i prosi pielgrzyma, by nie patrzył w przepaść, ponieważ zachwiać ich równowagę i przyczynić się do nieszczęścia (spadną w przepaść). • Pielgrzym nie słucha Mirzy i spogląda w przepaść co jest dla niego niezwykłym doświadczeniem. Widok ten odsłania przed nim tajemnice, którą nie chce się podzielić z żyjącym. • Pielgrzym jest wzorem bohatera romantycznego. Nie boi zagłębiać się tajemnic świata i zmierzyć z problemami. Jest samotny, ponieważ nikt nie rozumie przyczyn jego poszukiwań. • Pielgrzym człowiek Zachodu musi nauczyć się nowych reguł • Mirza, czyli człowiek Wschodu, przewodnik. Jest strachliwy i proponuję odmówić pacierz po tym, jak pielgrzym spojrzał w przepaść. Liryki Lozańskie • 1839 rok Mickiewicz został profesorem na Uniwersytecie w Lozannie. (Wykładał lekturę Łacińską.) • Po wydaniu pana Tadeusza przestał publikować. Jednak w notatkach znaleziono 4 krótkie utwory. • Nastrojowe i refleksyjne. Na temat przemijania, miłości, samotności, tęsknoty za ojczyzną (arkadia) • Tęskni za ojczyzną. Mimo iż musi podoba stabilność materialna i natura w Szwajcarii. “Gdy tu mój trup...” • Podmiot liryczny nie potrafi cieszyć się z podróży i spotkań z przyjaciółmi, ponieważ wciąż tęskni za ojczyzną. • Ma bu­do­wę dwu­dziel­ną, w pierw­szej czę­ści pod­miot li­rycz­ny opi­su­je sy­tu­ację, w któ­rej się zna­lazł, a w dru­giej - wy­ima­gi­no­wa­ną po­dróż do oj­czy­ste­go kra­ju. • Ze względu na biografię podmiot liryczny możemy utożsamiać z Mickiewiczem. • Tu, czyli w powróży, tam, czyli w ojczyźnie • Tu jest: ciało, kraj gorszy, czuję się nieswojo i źle, mówi że jest trupem, bez rodziny • Tam jest: dusza, piękny kraj; prace, troski i zabawy; jodły, bujne wonne trawy – bujna roślinność; rodzina, dom • Występuje nawiązanie do Maryli ma białą suknię jest taka niewinna. “Nad wodą wielką i czystą” • Opis górskiego krajobrazu jezioro w górach. Natura jest wieczna i niezmienne są jej prawa, stanowią one fundament ludzkiego życia, a zrazem budzą poważanie. • Jezioro- Lustro, które odbija obraz otaczającego świata i wnętrza człowieka. Symbol stałości. • Skały i góry– Symbol wzniosłości, nienaruszalności i stałości. • Obłoki– kruchy, element natury, symbol ulotności. Zagrożenia, smutku, człowiek jest skazany na posiadanie niedoścignionych idei. • Błyskawica– symbol siły, gwałtowności i ulotności. • Człowiek– Określenie miejsca człowieka w świecie ludzkie, wnętrze jest odbiciem świata zewnętrznego. Osobiste refleksje na temat zmienności świata i dostosowania się do niego. Odejście od emocjonalnych przeżyć i naturą ludzkiego życia jest przemijanie. • Ma charakter filozoficzno-refleksyjny. • Tematyka to przemijalność i marność ludzkiego życia. (Motyw Vanitas !!!) • Pejzaż mentalny- odbicie stanu wewnętrznego podmiotu lirycznego, symbolika natury. “Polały się łzy” • Klamra kompozycyjna- Zaczynamy i kończymy tym samym, zdaniem. • Nazywany wierszem-lamente • Poetycki rozrachunek twórcy z dotychczasowym życiem i jego oceną. • Zaangażowaniu podlegają tu 3 największy okres życia: o Dzieciństwo- Było sielskie, anielskie– był to beztroski, czas zabawy. o Młodość – durna i chmurna- czyli czas buntu przeciw rzeczywistości prób realizacji romantycznych ideałów i realistycznych wizji świata. o Dorosłość - To wiek klęski, czyli okres uświadomienia sobie bezmiaru porażek i niepowodzeń. Poczucie niespełnienia. Liryka bezpośrednia- podmiot liryczny ujawnia się Liryka pośrednia- podmiot liryczny nie ujawnia się