Typy lekcji - dydaktyka języka polskiego | Notatki Filologia polska

Efektywne nauczanie

Robert Chamczyk

O BUDOWIE I TYPACH LEKCJI

NIE TYLKO DLA MŁODYCH NAUCZYCIELI

Lekcja, zwana fachowo również jednostką dydaktyczną lub metodyczną, jest formą

organizacyjną procesu dydaktycznego, służącą realizacji określonych zadań dydaktycznych.

Uczestniczy w niej zespół uczniów w tym samym lub zbliżonym wieku oraz na podobnym

poziomie rozwoju intelektualnego. Lekcja odznacza się stałą strukturą. Jej zapis składa się

z określonych elementów, takich jak: temat i cele lekcji, metody i formy pracy, utrwalenie

poznanych wiadomości, wprowadzenie i opracowanie nowych treści, kształcenie

umiejętności, kontrolowanie stopnia ich opanowania i zadanie pracy domowej.

W tradycyjnym ujęciu lekcja trwa 45 minut, choć coraz częściej, zwłaszcza w szkołach

ponadgimnazjalnych, czas ten jest wydłużany nawet do 60 minut. Z reguły poświęcona jest

jednemu przedmiotowi, wyjątek stanowi nauczanie zintegrowane na I etapie edukacji.

W dydaktyce ogólnej dominują cztery podstawowe typy lekcji:

a) lekcja podająca, która obejmuje następujące momenty kształcenia:

− organizacyjne i psychiczne przygotowanie klasy do pracy

− sprawdzenie pracy domowej

− przedstawienie i opracowanie nowych treści

− integrowanie nowych treści z dawniej nabytymi i ich systematyzowanie

− utrwalanie nowych treści przez próby stosowania ich w nowych sytuacjach

− wyjaśnienie założeń pracy domowej.

Według Richarda I. Arendsa syntaksa lekcji w modelu podającym zawiera cztery fazy, co

przedstawia tabela.

Faza

Czynności nauczyciela

Faza 1.

Przedstawienie celów i wywołanie nastawienia

Nauczyciel omawia cele i przygotowuje

uczniów do nauki.

Faza 2.

Przedstawienie czynnika organizującego

materiał.

Nauczyciel przedstawia uporządkowanie

wstępne i upewnia się, że stanowi ono podstawę

uczenia się przewidzianego materiału i wiąże się

z wiedzą uprzednią uczniów.

Faza 3.

Przedstawienie materiału nauczania.

Nauczyciel przedstawia materiał, starając się

nadać mu logiczny porządek i uczynić

znaczącym dla uczniów.

Faza 4.

Wzbogacenie i intensyfikacja procesu myślenia.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania

i wykorzystuje ich myślowe reakcje na

podawane wiadomości w celu wzbogacenia

myślenia oraz w celu kształtowania myślenia

precyzyjnego i krytycznego.

b) lekcja problemowa, która obejmuje przede wszystkim:

− przygotowanie uczniów do pracy

− sprawdzenie pracy domowej, jako nawiązanie do lekcji poprzedniej

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Typy lekcji - dydaktyka języka polskiego i więcej Notatki w PDF z Filologia polska tylko na Docsity!

Robert Chamczyk

O BUDOWIE I TYPACH LEKCJI

NIE TYLKO DLA MŁODYCH NAUCZYCIELI

Lekcja, zwana fachowo również jednostką dydaktyczną lub metodyczną, jest formą organizacyjną procesu dydaktycznego, służącą realizacji określonych zadań dydaktycznych. Uczestniczy w niej zespół uczniów w tym samym lub zbliżonym wieku oraz na podobnym poziomie rozwoju intelektualnego. Lekcja odznacza się stałą strukturą. Jej zapis składa się z określonych elementów, takich jak: temat i cele lekcji, metody i formy pracy, utrwalenie poznanych wiadomości, wprowadzenie i opracowanie nowych treści, kształcenie umiejętności, kontrolowanie stopnia ich opanowania i zadanie pracy domowej. W tradycyjnym ujęciu lekcja trwa 45 minut, choć coraz częściej, zwłaszcza w szkołach ponadgimnazjalnych, czas ten jest wydłużany nawet do 60 minut. Z reguły poświęcona jest jednemu przedmiotowi, wyjątek stanowi nauczanie zintegrowane na I etapie edukacji. W dydaktyce ogólnej dominują cztery podstawowe typy lekcji: a) lekcja podająca , która obejmuje następujące momenty kształcenia: − organizacyjne i psychiczne przygotowanie klasy do pracy − sprawdzenie pracy domowej − przedstawienie i opracowanie nowych treści − integrowanie nowych treści z dawniej nabytymi i ich systematyzowanie − utrwalanie nowych treści przez próby stosowania ich w nowych sytuacjach − wyjaśnienie założeń pracy domowej. Według Richarda I. Arendsa syntaksa lekcji w modelu podającym zawiera cztery fazy, co przedstawia tabela. Faza Czynności nauczyciela Faza 1. Przedstawienie celów i wywołanie nastawienia Nauczyciel omawia cele i przygotowuje uczniów do nauki. Faza 2. Przedstawienie czynnika organizującego materiał. Nauczyciel przedstawia uporządkowanie wstępne i upewnia się, że stanowi ono podstawę uczenia się przewidzianego materiału i wiąże się z wiedzą uprzednią uczniów. Faza 3. Przedstawienie materiału nauczania. Nauczyciel przedstawia materiał, starając się nadać mu logiczny porządek i uczynić znaczącym dla uczniów. Faza 4. Wzbogacenie i intensyfikacja procesu myślenia. Nauczyciel zadaje uczniom pytania i wykorzystuje ich myślowe reakcje na podawane wiadomości w celu wzbogacenia myślenia oraz w celu kształtowania myślenia precyzyjnego i krytycznego. b) lekcja problemowa , która obejmuje przede wszystkim: − przygotowanie uczniów do pracy − sprawdzenie pracy domowej, jako nawiązanie do lekcji poprzedniej

− stworzenie sytuacji problemowej, sformułowanie przez uczniów zagadnienia głównego oraz kwestii z nim związanych − ustalenie planu pracy i w toku jego realizacji sformułowanie pomysłów jego rozwiązania − sprawdzenie pomysłów rozwiązania na drodze empirycznej lub teoretycznej − usystematyzowanie i utrwalenie nowych wiadomości − zastosowanie ich w nowych sytuacjach praktycznych bądź teoretycznych – na lekcji lub w zadanej pracy domowej. c) lekcja operacyjna , do której najważniejszych elementów należą: − przygotowanie klasy do pracy i sprawdzenie zadania domowego − uświadomienie uczniom zadania lekcji − ustalenie zasad i reguł umożliwiających wykonanie tego zadania − wzorowy pokaz danej czynności − wykonywanie pierwszych działań przez uczniów pod kontrolą nauczyciela − ćwiczenia systematyczne, odpowiednio urozmaicone − zadanie pracy domowej sprzyjającej utrwaleniu sprawności. d) lekcja ekspozycyjna , obejmuje najczęściej: − przygotowanie klasy do pracy − poznanie i zrozumienie wiadomości o eksponowanym dziele i jego twórcy − uczestnictwo w ekspozycji dzieła, niekiedy powtarzanej w całości lub we fragmentach, − dyskusja na temat głównych wartości dzieła − twórcza aktywność uczniów zależna od charakteru dzieła. Powyższa charakterystyka typów lekcji nie jest wyczerpująca, ale każdy model powinien, według Arendsa, składać się z pięciu części: − podanie celów i wywołanie nastawienia − pokazanie umiejętności lub opanowanie wiedzy stanowiących przedmiot lekcji − ćwiczenia pod kierunkiem nauczyciela − sprawdzanie osiągnięć i na tej podstawie dostarczenie uczniom informacji zwrotnej − wyznaczenie samodzielnych ćwiczeń. Rozróżnia się również typy lekcji wynikające z funkcji dydaktycznych, należą do nich m.in.: − lekcje wprowadzające nowy materiał − lekcje służące opracowaniu poznanego materiału − lekcje powtórzeniowo-systematyzujące − lekcje utrwalające − lekcje sprawdzające postępy uczniów i oceniające rezultaty − lekcje korektywno-uzupełniające − lekcje zawierające wszystkie lub kilka wybranych ogniw procesu nauczania i uczenia się. Rozróżnia się również typy lekcji w zależności od organizacji pracy, stosowanych metod i wykorzystywanych środków dydaktycznych. Należą do nich m.in. lekcje: − pracy zespołowej − uczenia się pod kierunkiem

Typy lekcji - dydaktyka języka polskiego, Notatki z Filologia polska

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Typy lekcji - dydaktyka języka polskiego i więcej Notatki w PDF z Filologia polska tylko na Docsity!

O BUDOWIE I TYPACH LEKCJI

NIE TYLKO DLA MŁODYCH NAUCZYCIELI