Pobierz Typy własności przedsiębiorstw - Notatki - Zarządzanie przedsiębiorstwem i więcej Notatki w PDF z Ekonomia i zarządzanie biznesem tylko na Docsity! Jakie są, więc typy własności przedsiębiorstw? 1. Przedsiębiorstwa prywatne bez najemnej siły roboczej – inaczej rodzinne Tego typu przedsiębiorstwa rozwijają się bardzo dynamicznie w okresie transformacji. Każdy członek rodziny spełnia tu określone funkcje (zaopatrzeniowiec, sprzedawca, producent). W tym typie firmy nie istnieje podział na właścicieli, menedżerów i pracowników. Nie ma tu konfliktu między celami kapitału, czyli właścicieli a pracą czy zarządzaniem. Wszystkie czynności są równorzędne jako źródło wzrostu zysku w długim okresie. 2. Przedsiębiorstwa prywatne jednoosobowe W tym typie własności występuje wyodrębnienie dwóch czynników, tj. kapitału i pracy. Nie ma tu kadry menedżerskiej gdyż nie ma takiej potrzeby. Właściciel i pracownicy mają tu przeciwstawne interesy. Właściciel chce dużych zysków, podczas gdy pracownicy są zainteresowani maksymalizacją swoich płac. 3. Przedsiębiorstwa prywatne jako własność na częściach ułamkowych Jest to spółka jawna lub z o.o., własność będąca w dyspozycji kilku osób fizycznych. Cechy: niewielka ilość (około 10) właścicieli, przejrzysta struktura udziałowców, wszyscy właściciele są inwestorami aktywnymi a nie pasywnymi, specyficzna funkcja menedżerów; kadra menedżerska jest najemną siłą roboczą (nie na podstawie kontraktu) i od innych pracowników różnią ją tylko kwalifikacje, ścisłe uzależnienie płac menedżerów (większe niż pracowników) od wyników ekonomicznych przedsiębiorstwa, mogą się tu pojawić liczne konflikty, w tym: - płacowe, - dotyczące udziału w zyskach. Sprzeczności te nie mają jednak charakteru antagonistycznego. 4. Przedsiębiorstwo prywatne jako własność na częściach ułamkowych o charakterze korporacji Korporacja to spółka akcyjna, która jest przedsiębiorstwem dysponującym dużym kapitałem. Występują tu trzy grupy uczestników (podmiotów), tj. właściciele, menedżerowie i pracownicy, którzy reprezentują zazwyczaj różne interesy i różne cele. Jeśli chodzi o właścicieli - akcjonariuszy, to możemy ich podzielić na dwie grupy: inwestorów aktywnych, którzy posiadają zazwyczaj duże udziały w przedsiębiorstwach, inwestorów pasywnych, którzy posiadają małe udziały i najczęściej równolegle inwestują w inne przedsięwzięcia kapitałowe. Właściciele aktywni są zainteresowani nie tylko maksymalną kwotą zwrotu z kapitału, ale również maksymalizacją wpływów decyzyjnych. Przejawia się to najczęściej w walce o tzw. kontrolny pakiet akcji. Dążą oni (owi docsity.com właściciele) do wykorzystania prawa własności w triadzie korzystania, rozporządzania i posiadania. Prawo posiadania to prawo bieżącego użytkowania lub zaniechania użytkowania rzeczy. Prawo korzystania to prawo czerpania korzyści. Prawo rozporządzania to prawo przeznaczania, sprzedaży lub dziedziczenia rzeczy na prawach własności; chodzi o jej części ułamkowe. Właściciele pasywni, dostarczający kapitału umożliwiającego funkcjonowanie spółki są zainteresowani jedynie prawem korzystania – czerpania dochodów z zaangażowanego kapitału. Inne aspekty tj. prawo posiadania i rozporządzania nie mają dla nich istotnego znaczenia. 5. Spółka pracownicza Zorganizowana prawnie w formie spółki akcyjnej lub spółki z o.o., w swej konstrukcji przypomina spółdzielnie pracy. Oznacza to jakby powrót do jedności dwóch czynników produkcji, tj. kapitału i pracy oraz przeciwdziałanie sprzeczności dychotomicznych (podwójnych) interesów między kapitałem i pracą. Konfliktom między teraźniejszością - płace, a przyszłością – zysk, stara się zapobiegać uzależniając przyszłe dochody pracowników od przyszłej wartości udziałów akcji, których właścicielami są tylko pracownicy takiej spółki. 6. Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne W tych typach przedsiębiorstw, które są własnością wspólną bez ograniczeń (każdy obywatel jest współwłaścicielem) zarówno na gruncie teoretycznym jak i praktycznym niemożliwe jest jednoznaczne określenie grupy właścicieli środków produkcji. Przetrwanie, jako cel przedsiębiorstwa państwowego, możliwe jest jedynie dzięki dodatnim wynikom w ramach tzw. twardego finansowania. Twarde finansowanie, to zero dotacji, subwencji i oparcie całkowicie działalności firmy o własne, państwowe dochody. Cechą charakterystyczną firmy państwowej jest brak naturalnego celu, którym jest maksymalizacja zysku, co uniemożliwia osiągnięcie porównywalnej do firm prywatnych efektywności gospodarowania a w konsekwencji nie stwarza warunków dobrego opłacania siły roboczej, mimo, że płace są tu głównym celem. Głównym celem nie jest zysk, ale płace pracowników, menedżerów. Firma może ponosić klęski z dnia na dzień, a i tak dyrektor (menedżer) ma największą pensję, a nawet, gdy doprowadzi do upadku firmy to i tak otrzymuje wysokie odszkodowanie. Tak, więc menedżerowie występują w roli urzędników, bardzo często związkowców, a nie występują w roli właścicieli środków produkcji. Państwo stara się przeciwstawić tym negatywnym zjawiskom poprzez konstrukcję systemów ekonomiczno-finansowych i rozwiązania symulujące naturalne zestawy celów reprezentowanych przez właścicieli. Dokonuje się tego uzależniając wynagrodzenie kadry menedżerskiej od osiągnięcia określonych wiązek celów lub też poprzez sztuczną komercjalizację przedsiębiorstw państwowych – przez przekształcenie ich w spółki Skarbu Państwa. docsity.com