Ukad hormonalny, hormony - charakterystyka, Prezentacje z Anatomia człowieka

Pobierz Ukad hormonalny, hormony - charakterystyka i więcej Prezentacje w PDF z Anatomia człowieka tylko na Docsity!

ANATOMIA

Układ hormonalny, hormony

wytwarzane przez organizm, niezbędne dla procesów przemiany materii związki, których zadaniem jest koordynowanie procesów chemicznych zachodzących w komórkach

Prowadzący: Dr Ziemowit Ciepielewski Mgr Aleksandra Piwka

MINIMALNY ZAKRES OBOWIĄZUJĄCYCH NAZW ŁACIŃSKICH - UKŁAD HORMONALNY

podwzgórze - hypothalamus jądro przykomorowe - nucleus paraventricularis jądro nadwzrokowe - nucleus supraopticus przysadka - hypophysis gruczołowa część przysadki - adenohypophysis nerwowa część przysadki - neurohypophysis szyszynka - corpus pineale, syn. glandula pinealis grasica - glandula thymus gruczoł tarczowy – glandula thyroidea gruczoły przytarczyczne – glandulae parathyroideae trzustka – pancreas gruczoł nadnerczowy – glandula suprarenalis rdzeń nadnerczy - suprarenal medulla kora nadnerczy - cortex glandulae suprarenalis warstwa kłębkowata - zona glomerulosa warstwa pasmowata - zona fasciculata warstwa siatkowata - - zona reticularis jajnik – ovarium jądro – testis nerka - ren

Cząsteczki sygnałowe funkcjonują w układach regulujących

podstawowe czynności życiowe komórek, a także ich śmierć.

• Komórka potrzebuje wielu sygnałów do przeżycia, wzrostu i podziału, dyferencjacji.
• Jeśli zostaje pozbawiona tych sygnałów przechodzi formę „samobójstwa komórkowego” znanego jako programowana śmierć komórki lub apoptoza.

Komórka potrzebuje zasilania informacyjnego

• komórki komunikują się między sobą
• komórki wysyłają i otrzymują informacje ( sygnały )
• informacja jest przetwarzana we wnętrzu komórki co umożliwia

odpowiedź ( transdukcja sygnału )

• następuje uruchomienie odpowiednich szlaków metabolicznych

( zmiana aktywności komórki )

Proces przekazywania sygnału obejmuje:

ROZPOZNAWANIE SYGNAŁU  przez receptory

TRANSDUKCJĘ  zmiana sygnału zewnątrzkomórkowego w informację wewnętrzkomórkową

EFEKT  modyfikacja funkcji komórkowych

SPOSOBY KOMUNIKACJI MIĘDZYKOMÓRKOWEJ

LOKALNY OBWODOWY

Extracellular signaling Podstawowe pojęcia c.d.:

 połączenie ligandu z jego specyficznym receptorem

na komórce docelowej – powstanie kompleksu ligand-

receptor wywołuje zmiany kształtu i konformacji w

obrębie receptora

ligand

receptor

Kompleks ligand-receptor

Cząsteczki sygnałowe c.d.

3. transmisja endokrynowa

• oddalenie miejsca syntezy od miejsca działania
• cząsteczka sygnałowa nosi nazwę hormonu
• zwykle przenoszona przez układ krwionośny (wyjątek: neurony podwzgórza)
• Układ hormonalny = układ dokrewny (klasyczne ujęcie układu hormonalnego) Wiele substancji może działać przez dwa lub trzy typy transmisji np. czynniki wzrostu, prolaktyna czy noradrenalina

UKŁAD DOKREWNY

UKŁAD NERWOWY

UKŁAD KRĄŻENIA

Integracja i koordynacja podstawowych funkcji życiowych = regulacja homeostazy wewnątrzustrojowej

• synteza i wydzielanie niektórych hormonów
• regulacja czynności wydzielniczej gruczołów
• wykorzystując krążenie krwi hormon dociera do narządów (tkanek) docelowych

pełni nadrzędną rolę w komunikacji pomiędzy OUN, a układem hormonalnym

PODWZGÓRZE PRZYSADKA (^) DOCELOWYGRUCZOŁ

część przednia lub gruczołowa

np. kora nadnerczy, tarczyca

OŚ NEUROHORMONALNA

WPROWADZENIE

działa w oparciu o mechanizm sprzężenia zwrotnego ( feedback )

Rozpuszczalne w wodzie

• pochodne aminokwasów

(zmodyfikowane aminokwasy np. serotonina, melatonina, histamina, adrenalina itd..)

• typowe hormony

polipeptydowe (min. hormony podwzgórza, przysadki i trzustki)

• opioidy endogenne
• eikozanoidy
• cytokiny
  • steroidy (hormony kory nadnerczy, hormony gonad)
  • hormony tarczycy (pochodne tyrozyny)
  • retinoidy (pochodne witaminy A)
  • witaminy D

PODZIAŁ HORMONÓW ze względu na budowę chemiczną

Rozpuszczalne w tłuszczach

Steroidy

 - Cholesterol C 

• Pregnenolon C
• Glikokortykoidy C
• Mineralokortykoidy C - Androgeny C - EstrogenyC

Hormony białkowe i peptydowe – receptory błonowe związane z

białkami G (np. glukagon)– inicjacja sygnału przez błonę komórkową;

receptory sprzężone z kinazami białkowymi (np. insulina) – aktywacja

kaskad fosforylacji i defosforylacji białek.

Hormony steroidowe – receptory cytozolowe (np. kortyzol, testosteron)

kompleks ligand-receptor przemieszcza się do jądra komórkowego

transkrypcja/translacja.

Pochodne aminokwasów – mogą działać zarówno przez receptory

powierzchniowe, jak i cytozolowe (np. tyroksyna, melatonina).

Jak działają hormony wewnątrz komórki?

Hormony wytwarzane przez gruczoły dokrewne:

• podwzgórze : liberyny, statyny, oksytocyna, wazopresyna (magazynowane i wydzielane z tylnego płata przysadki)
• przedni płat przysadki: hormony tropowe
• szyszynka: melatonina
• taczyca: tyroksyna (T 4 ), trijodotyronina (T 3 ),

kalcytonina

• prztarczyce: parathormon
• grasica: tymulina, tymozyna i tymostymulina
• kora nadnerczy: mineralokortykosteroidy (aldosteron), glikokortykosteroidy (kortyzol), androgeny (testosteron)
• rdzeń nadnerczy: adrenalina, noradrenalina
• trzustka: insulina, glukagon, somatostatyna
• nerka: erytropoetyna, hormon D
• jądra: testosteron
• jajniki: estrogeny, progesteron

czynność neurosekrecyjna

PODWZGÓRZE

neurosekrecja polega na produkcji hormonu w ciele neuronu, jego

transporcie wzdłuż aksonu i sekrecji do krwi z zakończeń

ADENOHYPOPHYSIS (^) NEUROHYPOPHYSIS

UKŁAD PODWZGÓRZE-PRZYSADKA

wazopresyna oksytocyna hormony tropowe

wytwarzanie

wydzielanie

liberyny, statyny