Układ krążenia - układ krązenia u zwierząt, skład i funkcje krwi,, Notatki z Biologia

Pobierz Układ krążenia - układ krązenia u zwierząt, skład i funkcje krwi, i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity!

Uklad krazenia

układ krążenia układ^ limfatyczny

• u większości bezkręgowców i wszystkich kręgowców
• składa sie z serca oraz systemu naczyń krwionośnych
  • tylko u kręgowców
  • składa sie z narządów limfatycznych oraz naczyń limfatycznych

1. Płyny ustrojowe są nośnikami substancji transportowanych przez układ krążenia. Do płynów nalezy też płyn tkankowy, ktory wypełnia przestrzeń międzykomórkową. KREW kraży w zamkniętym układzie krwionośnym LIMFA w układzie limfatycznym u kręgowców HEMOLIMFA krąży w otwartm układzie krwionośnym u bezkręgowców
2. Barwniki oddechowe krew i hemolimfa zawierają barwnik, są to białka zlożone, mają zdolność nietrwałego wiązania gazów oddechowych: tlenu i dwutlenku węgla dzięki czemu mogą uczestniczyć w ich przenoszeniu u zwierząt bezkręgowych barwniki są rozpuszczone w osoczu krwi. U kręgowców hemoglobina znajduje się w erytrocytach. Hemolimfa owadów nie zawiera barwników oddechowych - gazy oddechowe są przenoszone za pomocą tchawek Rodzaje barwników: Hemocyjanina - zawiera miedź, szaroniebieska, głownie mięczaki i stawonogi Hemoerytryna - zawiera żelazo, purpurowo czerwona, pierścienice morski (wieloszczety) Chlorokruoryna - zawiera żelazo, zielona, pierścienice morskie Hemoglobina - zawiera żelazo, czerwona, kręgowce niektóre bezkręgowce np. pierścienice
3. Funkcje układu krwionosnego

• transport różnych substancji m.in. tlen i dwutlenek węgla, składniki pokarmowe, zbędne produkty przemiany materii, hormony oraz elementy układu odpornościowego.
• bierze udział w termoregulacji i transporcie ciepła
• u zwierząt zmiennocieplnych transpotuje ciepło pochłaniane przez powłokę ciała ze środowiska zewnętrznego do narządów.
• u zwierząt stałocieplnych (ptaki i ssaki) transportuje nadmiar ciepła z narządów do powierzchni ciała, gdzie ciepło ulega rozproszeniu.
• utrzymuje odpowiednie pH i poziom uwodnienia organizmu

4. Typy układu krwionośnego

• płyn transportujący sub jest hemolimfa (częściowo krąży w systemie naczyń krwionośnych w wielu obszarach sie wylewa do jamy ciała
• ciśnienie hemolimfy jest zwykle niskie, a jej przepływ powolny
• u zwierząt bezkręgowych
• płynem jest krew, stale krąży w systemie naczyń krwionośnych i nie wylewa sie
• ciśnienie jest wysokie a przepływ szybki
• u pierścienic oraz kręgowców

5. układ krwionośny u bezkręgowców brak układu krwionośnego: gąbki, parzydełkowce, płazińce, wrotki i nicienie. Transport Substancji z komórki do komórki odbywa się u nich dzięki procesowi dyfuzji. U parzydełkowców niezbędne substancje rozprowadza jama gastralna. U płazińców funkcje układu krwionośnego pełnią rozgałęzione jelito oraz płyn tkankowy który obmywa komórki. U wrotków i nicieni substancje transportuje płyn wypełniający jamę ciała układ krwionośny zamknięty: pierścienice układ krwionośny otwarty: stawonogi i mięczaki, szkarłupnie
6. Układ krwionośny u kręgowców: mają zamknięty układ. Składa się z serca które pompuje krew oraz z systemu naczyń krwionośnych które rozprowadzają krew po organizmie Pierścienice Stawonogi Mięczaki Szkarłupnie zamknięty otwarty otwarty otwarty brak serca, jego funkcję pełnią kurczliwe odcinki niektórych naczyń krwionośnych Serce z ostiami, otoczone workiem osierdziowym serce zbudowane z komory i przedsionków, otoczone workiem osierdziowym brak serca, TĘTNICA - odprowadza krew z serca do naczyń włosowatych ŻYŁA - odprowadza krew z naczyń włosowatych do serca NACZYNIA WŁOSOWATE - najdrobniejsze rozgałęzienia tętnic i żył oplatające tkanki i narządy ciała Narządy wymiany gazowej: ryby - skrzela, jeden obieg krwi płazy, gady, ssaki, ptaki - płuca, dwa obiegi krwi: płucny (mały) i ustrojowy (duzy) krwiobieg płucny - odpowiada za zaopatrywanie krwi w tlen krwiobieg ustrojowy - dostarcza krew z tlenem do tkanek i narządów ciała
7. Budowa serca kręgowców: tendencja ewolucyjna w budowie serca jest rozdzielenie go na dwie części: krew utlenowana (tętnicza), krew odtlenowana (żylna). Krew utlenowana nie miesza sie z odtlenowaną zwieksza się wydajność wymiany gazowej. Z - zatoka żylna ST - stożek tętniczy K - komora KP - komora prawa KL - komora lewa P - przedsionek PP - przedsionek prawy PP - przedsionek lewy

10. Skład i funkcje krwi
    • krew jest tkanką łączną płynną, krąży w zamkniętym systemie naczyń krwionośnych.
    • stnowi 7% masy ciała Funkcje: transportowa- tlen, substancje pokarmowe, produkty przemiany materii oraz hormony regulacyjna - krew utrzymuje odpowiedni poziom uwodnienia organizmu, optymalne pH i stałą temperaturę ciała obronna - krew uczestniczy w obronie organizmu przed infekcjami

SKŁADNIKI KRWI

Osocze (55% krwi) wodny roztwór różnych substancji organicznych i nieorganicznych Elementy morfotyczne (45% krwi) elementy komórkowe: leukocyty (krwinki białe), erytrocyty (krwinki czerwine) i płytki krwi (trombocyty). powstają w czerwonym szpiku kost. rozkładane w śledzionie HEMATOKRYT - stosunek objętości krwinek czerwonych do całkowitej objętości krwi

11. Charakterystyka składników krwi

OSOCZE

składa sie z wody (90%), związków nieorganicznych (kationy sodu Na+, aniony chlorkowe Cl-, wodorowęglanowe HCO3-), związki organiczne białka (6-8%) immunoglobuliny (przeciwciała) uczestniczą w reakcji odpornościowej, i fibrynogen - krzepnięcie krwi woda, jony soli mineralnych i albuminy zapewniają odpowiednie uwodnienie i pH transport składników pokarmowych wchłoniętych w jelicie cienkim, hormonów produkowanych przez gruczoły dokrewne udział w transporcie CO utrzymywanie stałego pH we krwi, ciśnienia osmotycznego i temperatury ciała udział w reakcjach obronnych organizmu (przeciwciała) oraz w krzepnięciu krwi SUROWICA KRWI - osocze pozbawione fibrynogenu

PŁYTKI KRWI

nie są komórkami lecz otoczonymi błoną fragmentami cytoplazmy megakariocytów - dużych komórek wystepuujących w szpiku kostnym nie mają jądra komórkowego uczestniczą w krzepnięciu krwi żyją ok. 8-10 dni, ilość 150-400 tys.

ERYTROCYTY

krwinki czerwone nie mają jądra komórkowego i mitochondrium, są wypełnione hemoglobiną kształt dwuwklęsłych dysków, zwiększa to ich powierzchnie i ułatwia łaczenie sie hemoglobiny z tlenem nie zuzywają tlenu na własne potrzeby metaboliczne, a energię uzyskują z fermentacji mleczanowej transportuja gazy oddechowe (tlen i dwutlenek wegla) żyją ok. 120 dni, liczba 4,5 - 5,5 mln. ulegają rozkładowi w śledzionie i wątrobie (rzadziej)

LEUKOCYTY

mają jądro komórkowe krwinki białe wieksze od erytrocytów zdolność do aktywnego ruchu pełzakowatego i fagocytozy (pochłaniania cząstek stałych np. bakterii lub martwych komórek) dzielą sie na granulocyty i agranulocyty uczestniczą w reakcjach obronnych organizmu ilość 4,5 - 10 tys. długość życia od kilkudziesięciu godzin do ponad 10 lat zapasy znajdują sie w szpiku kostnym, wezłach chłonnych, śledzionie

AGRANULOCYTY leukocyty^ bez^ ziarnistości

limfocyty nie mają właściwości żernych uczestniczą w procesach odpornościowych organizmu m.in. niszczą komórki nowotworowe wyróżnia się limfocyty T i B i komórki NK zawierają duże okrągłe jądro komórkowe wytwarzają i wydzielają przeciwciała wydzielają cytokiny niszczą komórki nowotworowe monocyt mogą się przemieszczać pomiedzy tkankami przekształcają się w makrofagi które mają właściwości żerne - niszczą w wyniku fagocytozy bakterie, wirusy a takze uszkodzone komórki są największymi komórkami we krwi zawierają wiele lizosomow i mitochondriów

GRANULOCYTY leukocyty^ z^ ziarnistościami

neutrofile mają właściwości żerne: niszczą drobnoustroje przez fagocytoze i wytwarzają substancje bakteriobójcze. biorą udział w reakcjach zapalnych pochłaniają zakażone komórki bazofile mają właściwości żerne uczestniczą w reakcjach zapalnych i alergicznych mają w cytozolu ziarnistosć m.in. histaminę, cytokiny - udział w alergii zdolnosć do fagocytozy pochłaniają zakażone komórki eozynofile mają właściwości żerne niszczą bakterie, wirusy i pasożyty regulują przebieg reakcji alergicznych zdolność do ruchu i fagocytozy

14. Konflikt serologiczny w zakresie Rh
    • gdy w organizmie kobiety z grupą krwi Rh- rozwija się dziecko, które odziedziczyło po ojcu grupę Rh+
    • jeśli podczas ciąży lub porodu krwinki płodu dostaną sie do układu krążenia matki, to w organizmie matki rozpoczyna się wytwarzanie przeciwciał anty-RhD
    • wytworzone przeciwciała mogą przechodzić przez bariere łożyskową i spowodować aglutynacje krwinek dziecka prowadzącą do zniszczenia
    • podczas pierwszej ciąży poziom przeciwciał jest niski i nie stanowi zagrożenia dla dziecka, niebezpieczeństwo pojawia sie przy drugiej ciąży.
15. Układ krwionośny

16. Porównanie budowy i gunkcji naczyń krwionośnych Budowa Ciśnienie krwi duże małe^ małe tętnica (^) żyła naczynia^ włosowate Obecność zastawek brak brak obecne, uniemożliwiają cofanie się krwi Cechy i budowa ścian

• ściany są grube i elastyczne, poniewaz muszą wytrzymać wysokie ciśnienie przepływającej krwi
• ściany zawierają dużą ilość włókien sprężystych dzięki czemu się nie zapadają
• gruba warstwa mięśni umożliwia aktywny skurcz zwężający światło naczynia
• ściany są cienkie i wiotkie, ponieważ ciśnienie transportowanej krwi jest niskie
• mają słabo wykształconą warstwę mieśniową, dlatego puste żyły się zapadają
• światło żył jest duże, większe niż światło odpowiadajacych im tętnic
• ściany są bardzo cienkie, ponieważ składają sie tylko z jednej warstwy komórek
• śródblonka. Taka budowa zapewnia sprawną wymiane substancji między krwią a tkankami Funkcje transport krwi z serca w kierunku tkanek transport krwi z tkanek do serca wymiana substancji między krwią a tkankami

17. Porównanie rodzajów sieci włosowatych typowa sieć dziwna tętniczo - tetnicza dziwna żylno - żylna układ wrotny występują między tętniczkami a żyłkami łączą ze sobą dwie tętniczki łączą ze sobą dwie żyłki dwa narządy łaczą sie ze sobą jednym większym naczyniem krw. w płucach w nerkach w wątrobie żyła wrotna, łącząca naczynia wł. jelit i wątroby

22. Krążenie wieńcowe Mięsień sercowy potrzebuje do pracy nieustannego dostarczania tlenu oraz składników odżywczych. Tętnice wieńcowe dzielą sie na liczne odgałęzienia, które dostarczają komórkom serca tken i składniki odżywcze. zbedne produkty przemiany materii sa odprowadzane żyłami wieńcowymi uchodzącymi do prawego przedsionka serca.
23. Zjawiska elektryczne w sercu Załamek P - skurcz przedsionków Załamki Q, R, S - skurcz komór Załamek T - rozkurcz komór
24. Serce żyła główna gorna - transportuje krew odtlenowana napływającą z górnej części ciała do prawego przedsionka żyły płucne prawe - odprowadzają krew utlenowana z prawego pluca do lewego przedsionka przedsionek prawy - tłoczy krew do prawej komory komora prawa - tloczy krew do pnia płucnego aorta - największa tętnica człowieka. Doprowadza krew utlenowana do wszytskich tkanek pień płucny - przechodzi w dwie tetnce płucne, które transpor krew odtlenowana do płuc żyły płucne lewe - odprowadzają krew utlenowana z lewego płuca do lewego przedsionka przedsionek lewy - tloczy krew do lewej komory serca komora lewa - tloczy krew do aorty pod bardzo wysokim ciśnieniem, dlatego jej sciana jest grubsza przegroda międzykomorowa - uniemożliwia mieszanie

• serce pełni finkcję pompy tłocząco-ssącej, która tloczy krew z komór do tętnic^ sie^ krwi oraz zasysa ją z zył do przedsionków
• główna częćś to miesień sercowy zbudowany z tkanki poprzecznej prążkowanej serca
• serce jest zamknięte w worku osierdziowym który jest zbudowany z dwóch warstw taknki łącznej tzw. blaszek: blaszki zewnętrzne i wewnętrznej. Miedzy nimi jest płyn który zmniejsza tarcie obu warstw podczas pracy serca

25. Zastawki RODZAJE ZASTAWEK W SERCU zastawka trójdzielna (przedsionkowo-komorowa prawa) - uniemożliwia powrót krwi z prawej komory do prawego przedsionka zasatwka dwudzielna (przedsionkowo-komorowa lewa)

• zapobiega cofaniu sie krwi z lewej komory do prawego przedsionka zastawka aorty (półksiężycowata) - uniemożliwia powrót krwi do lewej komory zastawka pnia płucnego - zapobiega cofaniu sie krwi z pnia płucnego do prawej

26. Układ bodźcow - przewodzący serca

Serce ma zdolnosć generowania i przewodzenia impulsów elektrycznych

pobudzajacych je do rytmicznego kurczenia sie niezaleznie od pobudzenia nerwowego. Wtasciwosé te nazywamy automatyzmem serca. Wynika ona z obecnosci w miesniu sercowym osrodków stymulujacych jego prace, zbudowanych ze zmodyfikowanych wtókien miesniowych. Osrodki te tworza tzw. uktad bodzcowo-przewodzacy serca. Węzeł zatokowo-przedsionkowy (nadrzedny osrodek automatyzmu) inicjuje prace serca przez pobudzanie do skurczu komórek miesniowych przedsionków serca. Nastepnie pobudzenie jest przekazywane do węzła przedsionkowo-komorowego. Węzeł przedsionkowo-komorowy przekazuje pobudzenie do pęczka przedsionkowo-komorowego. Pęczek przedsionkowo-komorowy rozdziela sie na dwie odnogi biegnace wzdłuż przegrody miedzykomorowej. W scianach komór odnogi rozdzielaja sie na wiele drobnych wtókien Purkiniego, pobudzajacych komory do skurczu.

27. Cykl pracy serca Cykl pracy serca to seria zmian zachodzacych podczas jednego skurczu i rozkurczu komór oraz przedsionków serca. Pojedynczy cykl trwa ok. 0,8 s, a w jego przebiegu wyrózniamy trzy podstawowe etapy: skurcz przedsionków, skurcz komór oraz rozkurcz komór. Etapom pracy serca towarzysza zmiany aktywnosci elektrycznej serca, które mozna zapisac w postaci elektrokardiogramu. Skurcz przedsionków Podczas skurczu przedsionkow w ich wnętrzu nastepuje wzrost cisnienia krwi. Zamykaja sie zastawki pnia płucnego oraz aorty, natomiast otwieraja sie zastawki przedsionkowo- komorowe. Krew napływajaca z żył wypełnia przedsionki, a nastepnie zostaje wtłoczona do komór. Skurcz komór Podczas skurczu komór wzrasta cisnienie krwi w ich wnetrzu. Zamykaja sie zastawki przedsionkowo-komorowe, natomiast otwieraja sie zastawki pnia płucnego i aorty. Krew przemieszcza sie do tętnic. Jednocześnie zachodzi rozkurcz przedsionków, do których zaczyna naptywac krew z żył. Rozkurcz komór Podczas rozkurczu komór spada cisnienie krwi w ich wnetrzu. Zastawki pnia płucnego p i aorty zamykają się, natomiast otwieraja sie zastawki przedsionkowo-komorowe. Krew zaczyna napływac z przedsionków do komór.