Pobierz Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu ... i więcej Egzaminy w PDF z Postępowanie karne tylko na Docsity!
USTAWA
z dnia 24 maja 2013 r.
o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej1)
Rozdział 1 Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa:
- środki przymusu bezpośredniego używane lub wykorzystywane przez upraw- nionych, o których mowa w art. 2;
- przypadki używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej;
- zasady używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej;
- postępowanie przed użyciem lub wykorzystaniem środków przymusu bezpo- średniego i broni palnej i po ich użyciu lub wykorzystaniu;
- dokumentowanie użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Art. 2.
- Uprawnieni do używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej są: 1) funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2) funkcjonariusze Agencji Wywiadu; 3) funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu;
- (^) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w spra-
wach nieletnich, ustawę z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym, ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawę z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawę z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, ustawę z dnia 28 września 1991 r. o lasach, ustawę z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia, ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gmin- nych, ustawę z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu, ustawę z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, ustawę z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, ustawę z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawę z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, ustawę z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze, ustawę z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawę z dnia 20 marca 2009 r. o bez- pieczeństwie imprez masowych, ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej oraz ustawę z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej.
- funkcjonariusze celni;
- funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
- inspektorzy i pracownicy kontroli skarbowej;
- strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej;
- strażnicy Państwowej Straży Rybackiej;
- funkcjonariusze Policji;
- funkcjonariusze i żołnierze Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
- funkcjonariusze Służby Więziennej;
- funkcjonariusze i żołnierze Służby Wywiadu Wojskowego;
- strażnicy straży gminnych (miejskich);
- funkcjonariusze Straży Granicznej;
- strażnicy Straży Leśnej;
- strażnicy Straży Marszałkowskiej;
- funkcjonariusze straży ochrony kolei;
- funkcjonariusze Straży Parku;
- żołnierze Żandarmerii Wojskowej lub wojskowych organów porządkowych;
- pracownicy ochrony uprawnieni do użycia lub wykorzystania środków przy- musu bezpośredniego lub broni palnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221, z późn. zm.2));
- inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.
- Uprawnieni do używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego są: 1) członkowie służby porządkowej, o których mowa w ustawie z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504, z późn. zm.3)); 2) pracownicy zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich lub młodzieżo- wych ośrodków wychowawczych.
Art. 3.
Ustawy nie stosuje się do przymusu bezpośredniego lub zasad użycia lub wykorzystania broni palnej, o których mowa w:
ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rze- czypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 461, 1101, 1407 i 1445);
ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciw- działaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356);
ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675, z późn. zm.4)) oraz ustawie z dnia 12 października 1990 r. o
(^) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708,
z 2008 r. Nr 171, poz. 1055 i Nr 180, poz. 1112, z 2009 r. Nr 98, poz. 817, z 2010 r. Nr 47, poz. 278, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz. 1496, z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 170, poz. 1015 i Nr 171, poz. 1016 oraz z 2012 r. poz. 908.
- (^) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz.
1021, z 2011 r. Nr 217, poz. 1280 oraz z 2012 r. poz. 951.
f) środków odurzających lub substancji psychotropowych, g) dokumentów lub materiałów zawierających informacje niejawne, oraz zespół czynności realizowanych w związku z tym przemieszczaniem przez uprawnionego do używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej;
- obezwładnieniu – należy przez to rozumieć pozbawienie swobody ruchów lub spowodowanie odwracalnej, krótkotrwałej dysfunkcji kończyn lub zmysłów w celu wyeliminowania zagrożenia ze strony osoby lub zwierzęcia lub przełama- nia oporu osoby niepodporządkowującej się poleceniom wydawanym na pod- stawie prawa;
- pododdziale zwartym – należy przez to rozumieć zorganizowaną, jednolicie dowodzoną grupę funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Więzien- nej lub żołnierzy Żandarmerii Wojskowej, wykonującą działania prewencyjne w razie zagrożenia lub zakłócenia bezpieczeństwa albo porządku publicznego;
- użyciu środka przymusu bezpośredniego – należy przez to rozumieć zastoso- wanie środka przymusu bezpośredniego wobec osoby;
- użyciu broni palnej – należy przez to rozumieć oddanie strzału w kierunku osoby z zastosowaniem amunicji penetracyjnej;
- ważnych obiektach, urządzeniach lub obszarach – należy przez to rozumieć podlegające ochronie: a) obiekty, urządzenia lub obszary:
- istotne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, nienaruszalności granicy państwowej, bezpieczeństwa ruchu kolejowego, gospodarki lub kultury narodowej,
- centralnych organów państwowych, wymiaru sprawiedliwości, kon- troli skarbowej, przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów kon- sularnych państw obcych albo organizacji międzynarodowych,
- podlegające ochronie na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 mar- ca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1712, z późn. zm.7)) lub ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia, b) obiekty ujęte w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, sporządzonym na pod- stawie art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 89, poz. 590, z późn. zm.8)), oraz wchodzące w ich skład i powiązane z nimi systemy;
wykorzystaniu środka przymusu bezpośredniego – należy przez to rozumieć zastosowanie środka przymusu bezpośredniego wobec zwierzęcia albo zasto- sowanie go w celu zatrzymania, zablokowania lub unieruchomienia pojazdu lub pokonania przeszkody;
(^) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz.
2135, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2008 r. Nr 66, poz. 402, z 2009 r. Nr 22, poz. 120 i Nr 85, poz. 716, z 2010 r. Nr 127, poz. 857, Nr 182, poz. 1228 i Nr 238, poz. 1578, z 2011 r. Nr 117, poz. 677, z 2012 r. poz. 664 oraz z 2013 r. poz. 444.
- (^) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 11, poz. 59, Nr 65, poz. 553, Nr
85, poz. 716 i Nr 131, poz. 1076, z 2010 r. Nr 240, poz. 1600, z 2011 r. Nr 22, poz. 114 oraz z 2012 r. poz. 460, 908 i 951.
- wykorzystaniu broni palnej – należy przez to rozumieć oddanie strzału z zasto- sowaniem amunicji penetracyjnej w kierunku zwierzęcia, przedmiotu lub w in- nym kierunku niestwarzającym zagrożenia dla osoby.
Art. 5.
Uprawniony do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej, zwany dalej „uprawnionym”, może użyć środka przymusu bezpośredniego lub broni palnej lub wykorzystać je do celów określonych w niniejszej ustawie wyłącznie w zakresie realizacji zadań ustawowych podmiotu, w którym pełni służbę albo w którym jest zatrudniony.
Art. 6.
- Środków przymusu bezpośredniego używa się lub wykorzystuje się je w sposób niezbędny do osiągnięcia celów tego użycia lub wykorzystania, proporcjonalnie do stopnia zagrożenia, wybierając środek o możliwie jak najmniejszej dolegliwości.
- Broni palnej używa się lub wykorzystuje się ją wyłącznie, jeżeli użycie lub wyko- rzystanie środków przymusu bezpośredniego: 1) okazało się niewystarczające do osiągnięcia celów tego użycia lub wykorzysta- nia lub 2) nie jest możliwe ze względu na okoliczności zdarzenia.
Art. 7.
- Środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej używa się lub wykorzystuje się je w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę.
- Od użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej należy odstąpić, gdy cel ich użycia lub wykorzystania został osiągnięty.
- Środków przymusu bezpośredniego używa się lub wykorzystuje się je z zachowa- niem szczególnej ostrożności, uwzględniając ich właściwości, które mogą stanowić zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.
- Podejmując decyzję o użyciu lub wykorzystaniu broni palnej, należy postępować ze szczególną rozwagą i traktować jej użycie jako środek ostateczny.
Art. 8.
W przypadku gdy uzasadniają to okoliczności zdarzenia, uprawniony może użyć jedno- cześnie więcej niż jednego środka przymusu bezpośredniego lub wykorzystać jednocze- śnie więcej niż jeden taki środek, na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Art. 9.
- Wobec kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, oraz osób o widocznej niepełnosprawności uprawniony może użyć wyłącznie siły fizycznej w postaci technik obezwładnienia.
- W przypadku, gdy zachodzi konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej osoby, a użycie siły fizycz- nej wobec osoby, o której mowa w ust. 1, jest niewystarczające lub niemożliwe, uprawniony może użyć innych środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej.
- przeciwdziałania niszczeniu mienia;
- zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia;
- ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;
- zatrzymania osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;
- pokonania biernego oporu;
- pokonania czynnego oporu;
- przeciwdziałania czynnościom zmierzającym do autoagresji.
Art. 12.
- Środkami przymusu bezpośredniego są:
- siła fizyczna w postaci technik: a) transportowych, b) obrony, c) ataku, d) obezwładnienia;
- kajdanki: a) zakładane na ręce, b) zakładane na nogi, c) zespolone;
- kaftan bezpieczeństwa;
- pas obezwładniający;
- siatka obezwładniająca;
- kask zabezpieczający;
- pałka służbowa;
- wodne środki obezwładniające;
- pies służbowy;
- koń służbowy;
- pociski niepenetracyjne;
- chemiczne środki obezwładniające w postaci: a) ręcznych miotaczy substancji obezwładniających, b) plecakowych miotaczy substancji obezwładniających, c) granatów łzawiących, d) innych urządzeń przeznaczonych do miotania środków obezwładniają- cych;
- przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elek- trycznej;
- cela zabezpieczająca;
- izba izolacyjna;
- pokój izolacyjny;
- kolczatka drogowa i inne środki służące do zatrzymywania oraz unieruchamia- nia pojazdów mechanicznych;
- pojazdy służbowe;
- środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych prze- szkód, w tym materiały wybuchowe;
- środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających.
- Środki przymusu bezpośredniego, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b–d, pkt 5, 7, 8 i 11–13, można wykorzystać także wobec zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby.
Art. 13.
- Środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a, pkt 2 – 4 i 6, można użyć także prewencyjnie w celu zapobieżenia ucieczce osoby ujętej, doprowadzanej, zatrzymanej, konwojowanej lub umieszczonej w strzeżonym ośrodku, areszcie w celu wydalenia lub osoby pozbawionej wolności, a także w ce- lu zapobieżenia objawom agresji lub autoagresji tych osób.
- Środków przymusu bezpośredniego prewencyjnie nie mogą użyć uprawnieni, o któ- rych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20 i ust. 2 pkt 1.
Art. 14.
- Siły fizycznej można użyć lub wykorzystać ją w przypadkach, o których mowa w art. 11.
- Używając siły fizycznej lub wykorzystując siłę fizyczną, nie zadaje się uderzeń, chyba że uprawniony działa w celu odparcia zamachu na życie lub zdrowie własne lub innych osób albo na mienie lub przeciwdziała ucieczce.
Art. 15.
- Kajdanek można użyć w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 1–11, 13 i 14.
- Kajdanek można użyć także na polecenie sądu lub prokuratora.
- Kajdanek używa się w celu częściowego unieruchomienia kończyn.
- Kajdanki zakłada się na ręce trzymane z tyłu.
- Kajdanek zespolonych lub kajdanek zakładanych na nogi można użyć wyłącznie wobec osób: 1) agresywnych; 2) zatrzymanych w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa z użyciem broni palnej, materiałów wybuchowych lub innego niebezpiecznego narzędzia lub przestępstwa, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148 lub art. 258 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.10));
- (^) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64,
poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474 i Nr 240, poz. 1602, z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130, Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245, Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz.
- w stosunku do których użyto środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5,
- obezwładnionych wskutek użycia środków przymusu bezpośredniego, o któ- rych mowa w art. 12 ust. 1 pkt 13
- z wyjątkiem dźwigni transportowych stosowanych przy użyciu pałki służbowej.
- Pałki służbowej używa się do obezwładnienia osoby przez zadanie bólu fizycznego lub do zablokowania kończyn albo wykorzystuje się ją w celu obezwładnienia zwierzęcia.
- Pałką służbową nie zadaje się uderzeń i pchnięć w głowę, szyję, brzuch i nieumię- śnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, z wyjątkiem sytuacji gdy zachodzi konieczność odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.
Art. 20.
- Wodnych środków obezwładniających można użyć lub je wykorzystać przez zasto- sowanie urządzeń do tego przeznaczonych, w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 1, 2, 4, 8, 12 i 13.
- Wodnych środków obezwładniających używa się w celu krótkotrwałego obezwład- nienia osoby lub wykorzystuje się je w celu krótkotrwałego obezwładnienia zwie- rzęcia.
- Wodnych środków obezwładniających można użyć także z dodatkiem środka łza- wiącego lub barwiącego.
Art. 21.
- Psa służbowego można użyć w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 5–7, 9 – 11 i 13.
- Psa służbowego używa się, gdy ma założony kaganiec, chyba że:
- został wytresowany do działania bez kagańca;
- użycie psa służbowego służy do: a) odparcia zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej osoby, b) wykonywania czynności służbowych wobec osób, w stosunku do których użycie broni palnej jest dopuszczalne w przypadkach, o których mowa w:
- art. 45 pkt 1 lit. a–c, pkt 2 i 3,
- art. 45 pkt 1 lit. a–c i pkt 2 – gdy uprawnionym jest pracownik ochrony, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20.
Art. 22.
- Konia służbowego można użyć w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 4, 7, 8, 12 i 13.
- Konia służbowego używa się do kontroli przemieszczania się grupy osób, wykorzy- stując jego masę.
Art. 23.
- Pocisków niepenetracyjnych miotanych z broni palnej lub urządzeń do tego prze- znaczonych można użyć lub wykorzystać je w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2–5, 7–11 i 13.
- W przypadku zbiorowego zakłócenia porządku publicznego użycie pocisków nie- penetracyjnych poprzedza się strzałem ostrzegawczym lub salwą ostrzegawczą w bezpiecznym kierunku, z wyjątkiem sytuacji, gdy miałoby to nastąpić w pomiesz- czeniach, obiektach aresztu śledczego, zakładu karnego, strzeżonego ośrodka lub aresztu w celu wydalenia.
- Pocisków niepenetracyjnych używa się w celu obezwładnienia osób lub wykorzy- stuje się w celu obezwładnienia zwierzęcia przez zadanie bólu fizycznego, przy czym nie celuje się w głowę lub szyję.
Art. 24.
- Chemicznych środków obezwładniających w postaci ręcznych miotaczy substancji obezwładniających, plecakowych miotaczy substancji obezwładniających, grana- tów łzawiących oraz innych urządzeń przeznaczonych do miotania środków obez- władniających można użyć lub wykorzystać je w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 1–13.
- Chemicznych środków obezwładniających używa się lub wykorzystuje się je w celu krótkotrwałego zakłócenia orientacji przestrzennej lub obezwładnienia.
- Chemicznych środków obezwładniających nie używa się wobec osób, w stosunku do których użyto środków, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5 lub 13.
Art. 25.
- Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elek- trycznej można użyć lub wykorzystać je w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 3, 5, 7–11 i 13.
- Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elek- trycznej używa się w celu krótkotrwałego obezwładnienia osoby lub wykorzystuje się w celu krótkotrwałego obezwładnienia zwierzęcia, jeżeli użycie innych środków przymusu bezpośredniego jest niemożliwe albo może okazać się nieskuteczne.
- Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elek- trycznej nie używa się wobec osób, w stosunku do których użyto środków, o któ- rych mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5.
- Używając przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, nie celuje się w głowę.
- Użycie lub wykorzystanie przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie przekraczającej 10 mA przez uprawnionych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 13, 16, 17, 20 i 21, wymaga dopuszczenia do posiadania tych przedmiotów, w rozumieniu art. 30 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji.
Art. 26.
- W celi zabezpieczającej można umieścić osobę pozbawioną wolności w celu jej czasowego odosobnienia, w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 1–3, 5, 6, 8, 9 i 12–14.
- Osoba pozbawiona wolności nie może być umieszczona w celi zabezpieczającej na okres dłuższy niż 48 godzin.
Art. 30.
- Kolczatkę drogową i inne środki służące do zatrzymywania oraz unieruchamiania pojazdów mechanicznych można wykorzystać w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 7, 10 i 11.
- Do środków, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się kolczatek drogowych połą- czonych z gruntem oraz zintegrowanych ze szlabanem, a także innych przedmiotów umożliwiających zatrzymywanie pojazdów wykorzystywanych na obszarach i w obiektach podlegających ochronie.
- Środki, o których mowa w ust. 1, wykorzystuje umundurowany uprawniony w celu zatrzymania pojazdu albo unieruchomienia zatrzymanego pojazdu, gdy zachodzi obawa oddalenia się go z miejsca zatrzymania.
- Wykorzystanie środków, o których mowa w ust. 1, w celu zatrzymania pojazdu po- przedza się: 1) sygnałem do zatrzymania pojazdu danym przez umundurowanego uprawnio- nego w sposób zrozumiały i widoczny dla kierującego zatrzymywanym pojaz- dem; 2) wstrzymaniem ruchu drogowego w obu kierunkach w odległości nie mniejszej niż 100 m od środków, o których mowa w ust. 1.
- W przypadku blokowania drogi oznakowanym pojazdem służbowym można odstą- pić od wstrzymania ruchu drogowego.
- Kolczatki drogowej nie wykorzystuje się w celu zatrzymania pojazdu jednoślado- wego.
Art. 31.
- Pojazd służbowy można wykorzystać w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 3, 7 i 9–11, jeżeli porusza się jako: 1) pojazd uprzywilejowany, w rozumieniu ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 i 1448); 2) pojazd służbowy jadący w kolumnie pojazdów uprzywilejowanych.
- Pojazd służbowy wykorzystuje się w celu zatrzymania lub zablokowania innego po- jazdu albo pokonania przeszkody.
Art. 32.
- Środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód, w tym materiały wybuchowe, można wykorzystać w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 3, 5, 6, 10, 11 i 14.
- Środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód wykorzystuje się w celu umożliwienia uprawnionym wejścia do pomieszczeń lub innych miejsc, jeżeli: 1) użycie lub wykorzystanie innych środków przymusu bezpośredniego mogłoby powodować zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby lub 2) wejście uprawnionych do pomieszczeń lub innych miejsc jest niemożliwe bez wykorzystania tych środków.
Art. 33.
- Środków pirotechnicznych o właściwościach ogłuszających lub olśniewających można użyć w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 3, 5, 6, 10, 11 i 14.
- Do środków pirotechnicznych o właściwościach ogłuszających lub olśniewających zalicza się w szczególności granaty hukowo-błyskowe, także z zawartością gazu łzawiącego, petardy oraz granaty dymne.
- Środków pirotechnicznych o właściwościach ogłuszających lub olśniewających używa się w celu poprawy bezpieczeństwa podczas wykonywania ustawowych za- dań przez uprawnionego, w warunkach stwarzających szczególne zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.
- Środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających służą do ograniczania możliwości działania osób zatrzymywanych przez krótkotrwałe za- kłócenie ich orientacji przestrzennej lub odwrócenie ich uwagi od działań upraw- nionego, gdy istnieje podejrzenie, że osoby te będą stawiać intensywny opór.
Art. 34.
- Środków przymusu bezpośredniego można użyć po uprzednim bezskutecznym we- zwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem oraz po uprzedzeniu jej o zamiarze użycia tych środków.
- Przepisu ust. 1 nie stosuje się, w przypadku gdy:
- występuje bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby lub
- zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla dobra chronionego prawem, a środ- ków przymusu bezpośredniego używa się prewencyjnie.
Art. 35.
- Decyzję o użyciu lub wykorzystaniu środków przymusu bezpośredniego uprawnio- ny podejmuje samodzielnie.
- Decyzję o użyciu lub wykorzystaniu środków przymusu bezpośredniego przez uprawnionego będącego funkcjonariuszem Służby Więziennej podejmuje: 1) Dyrektor Generalny Służby Więziennej; 2) właściwy miejscowo dyrektor okręgowy Służby Więziennej; 3) właściwy miejscowo dyrektor zakładu karnego; 4) właściwy miejscowo dyrektor aresztu śledczego; 5) właściwy miejscowo kierownik oddziału podległego podmiotom, o których mowa w pkt 1–4; 6) właściwy miejscowo komendant ośrodka szkolenia Służby Więziennej; 7) właściwy miejscowo komendant ośrodka doskonalenia kadr Służby Więzien- nej; 8) osoba zastępująca podmioty, o których mowa w pkt 1–7; 9) funkcjonariusz Służby Więziennej wyznaczony jako dowodzący – w przypad- ku wykonywania czynności służbowych poza jednostką organizacyjną Służby Więziennej przez kilku funkcjonariuszy;
- funkcjonariusz Służby Więziennej – wyłącznie w przypadku usiłowania bezpo- średniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej
- Straży Marszałkowskiej – Komendant Straży Marszałkowskiej lub zastępca Komendanta Straży Marszałkowskiej, a w razie ich nieobecności – dowódca zmiany Straży Marszałkowskiej;
- kontroli skarbowej – kierownik właściwej miejscowo wyodrębnionej komórki organizacyjnej kontroli skarbowej, o której mowa w art. 11g ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214, z późn. zm.11)).
- Decyzję o użyciu środka przymusu bezpośredniego, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 16, podejmuje Komendant Główny Straży Granicznej, właściwy miejscowo komendant oddziału Straży Granicznej, komendant dywizjonu Straży Granicznej, komendant placówki Straży Granicznej, kierownik strzeżonego ośrodka albo osoby przez nich upoważnione, a w razie ich nieobecności – dyżurny operacyjny lub kie- rownik zmiany.
- Decyzję o użyciu lub wykorzystaniu środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 lub 4, przez uprawnionego będącego funkcjonariuszem Centralnego Biura Antykorupcyjnego podejmuje funkcjonariusz kierujący działa- niami, w trakcie których zachodzi konieczność zastosowania tych środków.
Art. 36.
- W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpo- średniego nastąpiło zranienie osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagroże- nia życia lub zdrowia tej osoby, uprawniony udziela jej niezwłocznie pierwszej pomocy, a w razie potrzeby zapewnia wezwanie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub podmiotów świadczących medyczne czynności ratunkowe.
- Uprawniony może odstąpić od udzielenia pierwszej pomocy, w przypadku gdy za- chodzi jedna z następujących okoliczności: 1) udzielenie tej pomocy może zagrozić życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu uprawnionego lub innej osoby; 2) udzielenie tej pomocy spowodowałoby konieczność zaniechania przez upraw- nionego czynności ochronnych wobec osób, ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów lub w ramach konwoju lub doprowadzenia; 3) udzielenie pomocy osobie poszkodowanej zostało zapewnione przez inne oso- by lub podmioty zobowiązane do jej udzielenia.
- W przypadku odstąpienia od udzielenia pierwszej pomocy lub gdy osoba poszko- dowana sprzeciwia się udzieleniu tej pomocy uprawniony zapewnia wezwanie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub podmiotów świadczących medyczne czyn- ności ratunkowe.
- Uprawniony nie może odstąpić od zapewnienia udzielenia medycznych czynności ratunkowych kobiecie ciężarnej, wobec której użyto środków przymusu bezpośred- niego.
- W przypadku, o którym mowa w ust. 1, uprawniony, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20 albo ust. 2 pkt 1, nie może odstąpić od udzielenia pierwszej pomocy, chyba że zachodzi jedna z okoliczności, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lub 3.
- (^) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 53, poz. 273
i Nr 230, poz. 1371 oraz z 2012 r. poz. 362 i 1544.
Art. 37.
- W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpo- średniego nastąpiło zranienie osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagroże- nia życia lub zdrowia tej osoby albo nastąpiła jej śmierć, zranienie albo śmierć zwierzęcia albo zniszczenie mienia, uprawniony: 1) zabezpiecza miejsce zdarzenia, także przed dostępem osób postronnych; 2) ustala świadków zdarzenia; 3) powiadamia o zdarzeniu właściwego przełożonego lub osobę pełniącą służbę dyżurną.
- Przepisów ust. 1 pkt 1 i 2:
- nie stosuje się w przypadku zniszczenia mienia na terenie jednostki organiza- cyjnej Służby Więziennej;
- można nie stosować, w przypadku gdy: a) zagroziłoby to życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu uprawnionego lub innej osoby, b) spowodowałoby to konieczność zaniechania przez uprawnionego czynno- ści ochronnych wobec osób, ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów lub w ramach konwoju lub doprowadzenia
- do czasu ustania tego zagrożenia lub tej konieczności.
Art. 38.
- W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpo- średniego przez uprawnionego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20 albo ust. 2 pkt 1: 1) nastąpiło zranienie osoby, 2) wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby, 3) nastąpiła śmierć osoby, 4) nastąpiło zniszczenie mienia, 5) nastąpiło zranienie lub śmierć zwierzęcia
- uprawniony jest obowiązany do podjęcia czynności, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 i 2, oraz powiadomienia o zdarzeniu właściwej miejscowo jednostki or- ganizacyjnej Policji.
- Uprawniony, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20 albo ust. 2 pkt 1, może odstąpić od podjęcia czynności, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 lub 2, w przypadku gdy ich podjęcie mogłoby zagrozić życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu uprawnio- nego lub innej osoby.
Art. 39.
- W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpo- średniego wystąpiły objawy uzasadniające konieczność udzielenia osobie kwalifi- kowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych albo nastąpiła śmierć tej osoby lub wyrządzona została szkoda w mieniu znacznej wartości, wła- ściwy przełożony lub osoba pełniąca służbę dyżurną niezwłocznie:
- Służby Więziennej – Dyrektor Generalny Służby Więziennej, właściwy miej- scowo dyrektor okręgowy Służby Więziennej, właściwy miejscowo dyrektor zakładu karnego albo aresztu śledczego albo osoby przez nich upoważnione;
- Żandarmerii Wojskowej – Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, wła- ściwy miejscowo komendant oddziału Żandarmerii Wojskowej albo osoby przez nich upoważnione.
- Zgody na użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez pod- oddział zwarty może udzielić także jego dowódca, gdy zwłoka w użyciu lub wyko- rzystaniu tych środków groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia uprawnionego, innej osoby lub mienia lub niebezpieczeństwem zamachu na ważne obiekty, urządzenia lub obszary.
Art. 43.
- Użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty następuje na rozkaz dowódcy tego pododdziału.
- Bezpośrednio przed wydaniem rozkazu użycia środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty jego dowódca wzywa do zachowania zgodnego z prawem, w szczególności do porzucenia broni lub innego niebezpiecznego przedmiotu lub do zaniechania stosowania przemocy, a następnie uprzedza o możliwości użycia środków przymusu bezpośredniego w przypadku niepodporządkowania się temu wezwaniu.
- W przypadku braku możliwości nawiązania kontaktu z dowódcą lub w sytuacji za- grażającej życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby uprawniony wchodzą- cy w skład pododdziału zwartego może użyć środków przymusu bezpośredniego lub wykorzystać te środki na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
- Zaprzestanie użycia środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty następuje na rozkaz dowódcy lub niezwłocznie po osiągnięciu zamierzonego celu.
Art. 44.
- W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpo- średniego przez pododdział zwarty: 1) nastąpiło zranienie osoby, 2) wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby, 3) nastąpiła śmierć osoby, 4) nastąpiło zniszczenie mienia, 5) nastąpiło zranienie lub śmierć zwierzęcia
- stosuje się przepisy art. 39.
- O zdarzeniach, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4, dowódca niezwłocznie powiada- mia organ lub osobę, która udzieliła zgody na użycie środków przymusu bezpo- średniego, albo osobę pełniącą służbę dyżurną, a w przypadku, o którym mowa w art. 42 ust. 2, dowódca pododdziału zwartego powiadamia właściwy podmiot, o którym mowa w art. 42 ust. 1.
Rozdział 3 Broń palna
Art. 45.
Broni palnej można użyć, gdy zaistnieje co najmniej jeden z następujących przypad- ków:
- konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na: a) życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo koniecz- ność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takie- go zamachu, b) ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu, c) mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdro- wia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność prze- ciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zama- chu, d) nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekro- czenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu, e) bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;
- konieczność przeciwstawienia się osobie: a) niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby, b) która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej oso- bie uprawnionej do jej posiadania;
- bezpośredni pościg za osobą, wobec której: a) użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a–d i pkt 2, b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163–165, art. 197, art. 252 i art. 280–282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny;
- konieczność: a) ujęcia osoby:
- wobec której użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a–d i pkt 2,
- wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła prze- stępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163 – 165, art. 197, art. 252 i art. 280–282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny,
- dokonującej zamachu, o którym mowa w pkt 1 lit. d lub e,
- jeżeli schroniła się w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności zdarzenia wynika, że może użyć broni palnej lub innego niebez- piecznego przedmiotu,
