w_rogacewicz_30_09_2021.docx.pdf, Publikacje z Transport

Pobierz w_rogacewicz_30_09_2021.docx.pdf i więcej Publikacje w PDF z Transport tylko na Docsity!

Szczecin 2021

INSTYTUT ZARZĄDZANIA

KIERUNEK STUDIÓW: LOGISTYKA

Wojciech Rogacewicz

NR ALBUMU: 224639

Czynniki konkurencyjności transportu

w obsłudze międzynarodowych przewozów

pasażerskich w relacjach z Polską

Praca licencjacka napisana pod kierunkiem: doktor Marty Mańkowskiej Hasła identyfikacyjne:

1. Ekonomika transportu
2. Transport międzynarodowy
3. Polityka transportowa 23 .09.2021………………………….. (data i podpis promotora)

OŚWIADCZENIE STUDENTA Wojciech Rogacewicz imię i nazwisko studenta 224639 nr albumu Wydział Ekonomii, Finansów i Zarządzania Kierunek Logistyka Poziom Profil Forma studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne oświadczam, że moja praca pt.: „Czynniki konkurencyjności transportu w obsłudze międzynarodowych przewozów pasażerskich w relacjach z Polską”: a. została napisana przeze mnie samodzielnie, b. nie narusza praw autorskich w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. 2019 poz. 1231 ze zm.) oraz dóbr osobistych chronionych prawem, c. nie zawiera danych i informacji, które uzyskałem w sposób niedozwolony, d. nie była podstawą nadania tytułu zawodowego ani mnie ani innej osobie. Ponadto oświadczam, że treść pracy przedstawionej przeze mnie do egzaminu dyplomowego, zawarta na przekazywanym nośniku elektronicznym, jest identyczna z jej wersją drukowaną. Krosno Odrzańskie dnia. (miejscowość) (podpis)

OŚWIADCZENIE

Wyrażam zgodę na udostępnianie mojej pracy dyplomowej pt.

Czynniki konkurencyjności transportu w obsłudze międzynarodowych przewozów pasażerskich w relacjach z Polską. Krosno Odrzańskie dnia. ................................... ...................................................... (miejscowość) (podpis)

Wstęp Podróże towarzyszą ludzkości od samego początku, lecz na przełomie dziesięcioleci zmieniał się ich cel i zasięg. W dawnych czasach ludzie podróżowali w poszukiwaniu pożywienia, wody jak i miejsca na założenie osady. Inne grupy ludzi odbywały podróże w celu poznania świata, nowych lądów i rozwoju nauki. W czasach wielkich odkryć geograficznych organizowano wyprawy zbrojne w celu zajęcia, jak i zasiedlenia nowych terenów. W czasach nowożytnych podróżowanie nabrało nowego charakteru, ciągnącego za sobą przyjemność poznania świata na własną rękę. Celami współczesnej mobilności niezmienne pozostają także cele zawodowe i związane z migracją. Istotną cechą współczesnej mobilności jest także jest globalny charakter i rozwój podroży międzynarodowych, w tym w szczególności międzykontynentalnych. Do rozwoju międzynarodowej mobilności przyczynił się przede wszystkim rozwój transportu. Jednocześnie osobiste cele, preferencje jak i dostępność poszczególnych gałęzi transportu dla ruchu pasażerskiego kształtują strukturę gałęziową rynku międzynarodowych przewozów pasażerskich. Każda gałąź transportu pasażerskiego posiada charakterystyczne dla siebie cechy, które ją wyróżniają na tle pozostałych i kształtują jej pozycję konkurencyjną na rynku międzynarodowych przewozów pasażerskich. Zatem jaki transport wybrać podróżując w określonym celu? Jakie czynniki determinują wybór środka transportu? Celem pracy jest identyfikacja czynników konkurencyjności różnych gałęzi transportu w segmencie międzynarodowych przewozów pasażerskich na przykładzie relacji z Polską. Praca składa się z trzech rozdziałów, poprzedzonych wstępem i zakończonych wnioskami oraz spisami. Pierwszy rozdział, teoretyczny, poświęcono typologii ruchu pasażerskiego w układzie międzynarodowym. Zdefiniowano główne pojęcia i opisano strukturę gałęziową rynku międzynarodowych przewozów pasażerskich. Scharakteryzowano motywy podejmowania podróży międzynarodowych i determinanty wpływające na wybór gałęzi transportu w podróżach międzynarodowych, a tym samym na zakres konkurencji międzygałęziowej. Rozdział drugi, analityczny, poświęcono analizie wielkości i struktury rynku międzynarodowych przewozów pasażerskich w układzie gałęziowym transportu w Polsce na tle rynku Unii Europejskiej (UE). Nakreślono ogólne trendy w zakresie podziału zadań przewozowych w segmencie przewozów pasażerskich w UE oraz w Polsce. Następnie

szczegółowo przeanalizowano rynek przewozów lądowych (kolejowych i samochodowych), lotniczych oraz morskich i wodnych śródlądowych. W trzecim rozdziale, o charakterze postulatywno-analityczny, zaprezentowano wyniki badań własnych (badania ankietowe), których celem było poznanie preferencji pasażerów w zakresie wyboru środka transportu w realizacji podróży międzynarodowych w relacjach z Polską. Wnioski z analiz z rozdziału drugiego oraz z badań własnych posłużyły następnie do opracowania analizy SWOT dla badanych gałęzi transportu w obsłudze międzynarodowych przewozów pasażerskich w relacjach z Polską. Odniesiono się również do zmian jakie nastąpiły i nadal następują na rynku międzynarodowych przewozów pasażerskich wskutek trwającej pandemii Covid 1 9. W przygotowaniu pracy wykorzystano przede wszystkim literaturę przedmiotu z zakresu ekonomiki i zarządzania transportem, mobilności międzynarodowej i polityki transportowej, inne materiały źródłowe (raporty, analizy rynkowe) oraz badania własne autora.

 dochody z turystyki biznesowej są utrzymują się na stałym poziomie przez cały rok, z wyjątkiem okresu wakacyjnego, podczas którego można zaobserwować ich niewielki spadek,  trudno jest ocenić jej rozmiar w skali międzynarodowej,  zmienność inwestycyjna na świecie^2 .” Ruch biznesowy możemy również sklasyfikować odnosząc się do jego form, które określają cel podróży^2 :  indywidualne podróże służbowe – uczestnikami podróży indywidualnych są pracownicy firm, celem podróży jest uczestnictwo w spotkaniach na których podpisywane są kontrakty jak i nawiązywanie nowych kontaktów handlowych.  turystyka wystawowa, nazywana inaczej targową – celem jest sprzedawanie usługi i produktu na targach handlowych.  turystyka korporacyjna – celem jest zapraszanie przez firmę gości na ważne wydarzenia lub uczestnictwa w wypoczynku zorganizowanym przez firmę, niektóre organizacje posiadają podpisane umowy z hotelami które świadczą dla nich usługi  turystyka spotkań nazywana także konferencyjno-kongresową – celem są konferencje, sympozja, szkolenia, kongresy. Najczęściej organizatorami są partie polityczne, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa. Spotkania te generują ogromne korzyści dla miejsc w których się odbywają, liczba uczestników może się wahać od kilkunastu uczestników do paru tysięcy. Wiele państw przykłada trud do tego aby spotkania konferencyjno-kongresowe odbywały się właśnie u nich. Głównie w Europie odbywają się w Niemczech i Francji. Po za Europą, największa ich ilość ma miejsce w Nowym Jorku.  turystyka motywacyjna – celem jest zmotywowanie do efektywnej pracy osób zatrudnionych w firmie poprzez system nagród, takich jak wyjazdy na wypoczynki, imprezy integracyjne. Kolejnym rodzajem ruchu pasażerskiego jest ruch turystyczny w którym z własnej woli korzystamy z transportu pasażerskiego podróżując po całym świecie. Zmieniamy swoje miejsce, rytm życia, środowisko kulturę bez przymusu. Ruch ten opiera się na rozrywce, chęci poznania lub leczenia. Do ruchu turystycznego nie należą więc podróże w celu zarobkowym, ani migracyjnym. Daje on możliwości do realizacji marzeń, poznania cudzych, nieznanych (^2) Turystyka biznesowa, Encyklopedia Zarzadzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/Turystyka_biznesowa [dostęp: 17.11.2020].

dotąd kultur, które całkowicie różnią się od tej kultury w której funkcjonujemy. Ruch turystyczny pozwala również na odwiedzanie znajomych, rodziny. Daje to ogromne możliwości dzięki czemu można spełniać siebie, utrzymywać więzy rodzinne jak i przyjacielskie, a po drodze można dodatkowo poznać nowych, ciekawych ludzi. Podróże kształcą ludzi, pozwalają na rozwijanie się. Organizacja Narodów Zjednoczonych, mająca na celu zapewnienie pokoju międzynarodowego, popieranie praw człowieka oraz rozwój współpracy między narodami^3 wraz ze Światową Organizacją Handlu która ma na celu zniesienie barier utrudniających handel międzynarodowy i zapewnienie wszystkim krajom dostępu do rynków światowych^4 klasyfikuje podróże turystyczne według kryteriów takich jak:  „cel wizyty,  czas trwania pobytu lub podróży,  region i kraj zamieszkania turysty,  użyte środki transportu podczas podróży,  obiekty hotelowe^5 ”, Ostatnią kategorią jest ruch migracyjny, mający na celu zmianę miejsca pobytu. „Migrację możemy podzielić według różnych kryteriów takich jak^6 :  czas trwania – odróżniamy dwa rodzaje migracji, jest to migracja stała która ma na celu całkowita zmianę miejsca zamieszkania na zawsze, przeciwieństwem jest migracja czasowa która polega na zmianie miejsca zamieszkania na pewien okres czasu, lecz z zamiarem powrotu do starego miejsca zamieszkania. Migracje czasowe możemy również podzielić na dwie kategorie, mianowicie migracje regularne, które powtarzają się co jakiś okres czasu i migracje nieregularne, w których wyjazd następuje raz na jakiś nieokreślony odstęp czasowy.  zasięg migracji – w tym kryterium możemy rozróżnić migracje wewnętrzne, które odbywają się na terenie zamieszkałego państwa i migracje zewnętrzne które są związane z przekraczaniem granic między państwami. (^3) Organizacja Narodów Zjednoczonych, Encyklopedia zarządzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych [dostęp: 14.12.2020]. (^4) Światowa Organizacja Handlu, Encyklopedia Zarządzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Handlu [dostęp: 14.12.2020]. (^5) Ruch Turystyczny, Encyklopedia Zarządzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/Ruch_turystyczny [dostęp: 14.12.2020]. (^6) Migracje na świecie, Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji Narodowej; https://epodreczniki.pl/a/migracje-na-swiecie/D4X1erTxJ [dostęp: 17.11.2020].

1.2 Pojęcie i struktura gałęziowa rynku międzynarodowych przewozów

pasażerskich

W obsłudze międzynarodowego ruchu pasażerskiego kluczowe znaczenie ma transport. Miejsce w którym spotyka się popyt na usługi transportowe wraz z podażą tych usług nazywamy rynkiem usług transportowych^7. Pojęcie to w kategorii ekonomicznej przyjmujemy za produkcję jak i wymianę usług przemieszczania. Rynek ten nazywany jest również sferą rotacji usługami transportowymi^8. „Obejmuje on całokształt procesów handlowo- gospodarczych zachodzących podczas handlu usługami^9 .” Rynek usług transportowych charakteryzuje się brakiem możliwości produkcji usług transportowych na zapas, na co wpływa niematerialny charakter oferowanej usługi. Strona podażowa musi ponieść przed realizacją usługi duże koszty umożliwiające realizacje usługi transportowej takie jak np. zakup niezbędnego taboru przewozowego, utrzymanie bazy transportowej organizacji. Warto wspomnieć również o tym, że na branżę transportową silnie oddziałuje sezonowość, następują wahania podaży i popytu. Nie występuje w tej branży równowaga rynkowa. Rynek transportowy pełni określone funkcje, w tym takie jak:^10 :  funkcja kreowania nowych rynków, która poprzez popyt na dany transport wpływa na otwieranie nowych połączeń w kierunkach cieszących się dużym zapotrzebowaniem na usługę transportową,  funkcja integracyjna rynku transportowego łączy różne części gospodarki, dzięki temu, że możemy podróżować, przemieszczać się, region w który się wybieramy rozwija się turystycznie. Również dzięki transportowi rozwijają się usługi takie jak gastronomia, hotelarstwo czy drobny przemysł lokalny,  funkcja weryfikacyjna dostarcza wiadomości odnośnie popytu na daną usługę transportową, poprzez zbieranie informacji z wyszukiwani potencjalnych klientów transportu, (^7) J. Lewandowska, Rynek usług transportowych w Polsce i w Unii Europejskiej, materiał dydaktyczny, https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/rynek-uslug-transportowych-w-polsce-i-unii- europejskiej/attachment/748 [dostęp: 17.11.2020]. (^8) W. Grzywacz, Rynek usług transportowych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1980, s. 29. (^9) A. Koźlak, Ekonomika transportu, Teoria i praktyka gospodarcza, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s.199. (^10) J. Lewandowska, Rynek Usług Transportowych w Polsce i Unii Europejskiej, materiały dydaktyczne; https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/rynek-uslug-transportowych-w-polsce-i-unii- europejskiej/attachment/748 [dostęp 14.12.2020].

 funkcja regulacyjna pozwala na gromadzenie oraz podejmowanie racjonalnych decyzji odnośnie rozwoju transportu,  funkcja informacyjna kiedy szukamy połączeń dostarczamy informacji na temat tego czy popyt jest zrównany z podażą, popyt nie jest zaspokojony przez podaż czy popyt jest zaspokojony przez podaż,  funkcja realizacyjna zapewnia nam realizację potrzeb poprzez udostępnianie wielu ofert, możemy znaleźć taką która odpowiada naszym wszystkim wymaganiom i spełnia nasze osobiste preferencje usług transportowych (koszt, wygoda, bezpieczeństwo i wiele innych)^11 , „Funkcjonowanie i kondycja rynku przewozów pasażerskich są determinowane relacjami jakie zachodzą między jego przedmiotami i podmiotami. Do przedmiotów rynkowych zalicza się usługi transportowe wytwarzane i oferowane przez przewoźników oraz współpracujące z nimi przedsiębiorstwa kooperujące (biura podróży, instytucje finansowe, ubezpieczeniowe itp.) na rynku przewozów pasażerskich. Natomiast do podmiotów rynku usług transportu pasażerskiego zalicza się^12 :

1. Podmioty tworzące popytową stronę rynku, czyli konsumenci (osoby fizyczne i osoby prawne) zgłaszające zapotrzebowanie na pasażerskie usługi transportowe;
2. Podmioty tworzące podażową stronę rynku, czyli przedsiębiorstwa transportowe oferujące, świadczące i sprzedające usługi przewozu osób oraz współpracujące z nimi przedsiębiorstwa i instytucje rynkowe oraz państwo.” W obecnym czasie na rynku mamy dostęp do mnóstwa ofert przedsiębiorstw przewozowych, co umożliwia nam wybranie najlepszego, spełniającego nasze personalne wymagania i potrzeby osobiste. Dzięki temu każdy może wybrać ofertę która jest w zasięgu jego postulatów. Celem przedsiębiorstw transportowych jest zaspokojenie wymagań klienta i produkcja usług, na które kupujący wyraża zapotrzebowanie. Przewoźnicy mają za zadanie wykonać usługę przewozową z zachowaniem wszelkich zasad i ze starannością o najwyższą jakość świadczonej usługi. (^11) A. Salomon, Rynek usług transportowych, materiały dydaktyczne; http://www.akademor.webd.pl/download/ET_w07.pdf [dostęp: 17.11.2020]. (^12) M. Mańkowska, Koncepcja rozwoju pasażerskich przewozów promowych pomiędzy Polską a Skandynawią w aspekcie wzrostu konkurencyjności transportu lotniczego. Praca doktorska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011.

przewozu pasażerów pomiędzy portami morskimi^15 , polega na podróży od portu do portu w celu zwiedzania atrakcyjnych turystycznie miast. W skład turystyki morskiej wchodzą także wycieczki morskie odbywające się na pokładzie promów typu „ferry cruise”^16. „Wśród wielu form aktywności turystycznej turystyka morska należy do najszybciej rozwijających się segmentów rynku turystycznego, a turystyka morska na Bałtyku cieszy się coraz większym zainteresowaniem armatorów.”^17 W czasie rejsu trwającego kilka dni, promy przybijają do portów takich jak Kopenhaga, Kłajpeda, Helsinki, Sztokholm, St. Petersburg, Tallin, Ryga i nie zapominając również o Polskich portach takich jak Gdańsk i Gdynia. „Morska turystyka wycieczkowa wykorzystuje statek jako bazę noclegową, żywieniową i rozrywkową (atrakcje związane z samą morską podróżą).”^17 Rynek międzynarodowych przewozów lotniczych w przeciwieństwie do przewozów morskich jest jednym z najmłodszych rynków transportowych. Postęp technologiczny i techniczny sprawił, że transportem lotniczym możemy dostać się wszędzie gdzie tylko potrzebujemy. Transport lotniczy jest to celowe przemieszczanie się w przestrzeni powietrznej mające na celu świadczenie usług przewozowych. Żeglugę powietrzną można skategoryzować ze względu na jej zalety, ale również i wady. Do zalet zalicza się m.in.:  szybkość,  bezpośredniość,  punktualność,  bezpieczeństwo, Natomiast wśród wad wskazuje się:  mała dostępność portów lotniczych,  restrykcyjne ograniczenia odnoszące się do bagaży,  brak możliwości realizacji przewozów pasażerskich w systemie „door to door”,  wysoki koszt podróży,  długi czas odprawy lotniczej, co wiąże się z większą ilością czasu spędzonego w porcie lotniczym, (^15) J. Urbański, W. Morgaś, Z. Kopacz, Żegluga morska: jej przedmiot, zasady zarządzania oraz zarządzanie jej bezpieczeństwem morskim i ochroną na Południowym Bałtyku, [w:] Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, ROK XLVIII NR 4 (171) 2007; www.amw.gdynia.pl [dostęp: 12.02.2020]. (^16) M. Mańkowska, The Concept of Development of Passenger Ferry Services in the Baltic Sea Region in Terms of the Growing Inter-branch Competition. In Conference Proceedings: 17th International Conference on Transport Science. 2015, Slovenia: Maritime, Transport and Logistics Science. (^17) J. A. Wendt, T. Wiskulski. Zmiany w morskiej turystyce wycieczkowej w Gdyni, Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society, 2018, 32(1), 76-84.

Transport lotniczy jest kluczową gałęzią transportu w obsłudze ruchu pasażerskiego na dużych odległościach. Transport ten zaspokaja ważne potrzeby społeczeństw, dając możliwości nieograniczonej mobilności nawet w odległe geograficznie regiony świata. Rynek międzynarodowych przewozów samochodowych jest z kolei jednym z najszybciej rozwijających się rynków pasażerskich. Warunkiem jego funkcjonowania jest infrastruktura transportu samochodowego, składająca się z infrastruktury liniowej jak i punktowej. Infrastruktura liniowa tej gałęzi transportu obejmuje sieci dróg czyli, „każdy wydzielony pas terenu, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz transportu do ruchu pieszych, wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi, placami, zatokami pojazdowymi oraz znajdującymi się w wydzielonym pasie terenu chodnikami, ścieżkami rowerowymi, drogami zbiorczymi, drzewami, krzewami, urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu^18 .” Infrastrukturę punktową stanowią przystanki, dworce autobusowe, place załadunkowe. Infrastruktura punktowa służy obsłudze osób i ładunków korzystających z usług transportowych. Przewozy samochodowe posiadają następujące zalety^19 :  duża mobilność miejsc dojazdu takich jak, lotniska, dworce autobusowe i inne składające się na infrastrukturę transportu pasażerskiego,  duża gęstość dróg, umożliwiająca sprawne przemieszczanie się,  dobra relacja czasu, punktualność, możliwość oszacowania czasu dojazdu do celu,  dostępność transportu samochodowego, Do wad zalicza się natomiast:  duża emisja spalin powodująca smog,  duży współczynnik wypadków co przekłada się na niskie bezpieczeństwo środka transportu,  niski komfort podróży,  koszt podróży zależny od długości trasy,  duże koszty eksploatacyjne pojazdów, (^18) Ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, Dziennik Ustaw 1985 nr 14 poz. 60, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19850140060 [dostęp: 14.12.2020]. (^19) P. Lewandowski, V. Jedryczka, I. Urbanyi-Popiołek, (2013) Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu samochodowego, w: Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu, red. I Urbanyi-Popiołek, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2013, s.29-37.

 duża niezawodność środka transportu przy jednoczesnych niskich kosztach organizacji,  wysoki stopień bezpieczeństwa środka transportu, spowodowany niskim współczynnikiem wypadkowości, Żegluga śródlądowa posiada również negatywne aspekty:  niska prędkość wykonywanej usługi przewozowej,  może wystąpić sytuacja w której żegluga będzie niemożliwa do zrealizowania, podczas suszy, gdy stan wody znacznie się obniży lub podczas zimy gdy rzeki ulegną zamarznięciu,  małą ilość infrastruktury rzecznej umożliwiająca żeglugę śródlądową, Współcześnie w segmencie przewozów pasażerskich rola żeglugi śródlądowej sprowadza się do rzecznej turystyki wycieczkowej (river cruise), formy turystyki wodnej i śródlądowej alternatywny dla cruisingu pełnomorskiego. Odbywa się ona na pokładach luksusowych statków żeglugi śródlądowej, które poruszają się po kanałach śródlądowych i uregulowanych odcinkach rzek^21. Rejs może trwać parę dni a nawet parędziesiąt dni i pokonywać znaczne odległości, przy okazji zwiedzając miasta znajdujące się w pobliżu portów rzecznych, dzięki czemu turystyka tych miejsc intensywnie się rozwija^22.

1.3 Determinanty wyboru gałęzi transportu na rynku międzynarodowych

przewozów pasażerskich

1.3.1 Preferencje i potrzeby różnych grup pasażerów

Podróżni posiadając obecnie całą gamę możliwości doboru środka i gałęzi transportu mogą spersonalizować swoją podróż uwzględniając swoje osobiste preferencje, które zaspokoją ich potrzeby jak i wymagania. Każdy klient przykłada inną wagę do rzeczy takich jak wygoda, samopoczucie, rozrywka, pożywienie podczas transportu a nawet zainteresowania ich osobą. Może wystąpić sytuacja w której osoby będą wszelkimi możliwymi sposobami unikały transportu lotniczego, co będzie spowodowane ich osobistym lękiem wewnętrznym przed lataniem. Lęki zaprzepaszczają możliwość korzystania z danej gałęzi transportu, przez co jesteśmy zmuszeni korzystać z możliwości substytucyjnych. (^21) M. Mańkowska, T. Mańkowski, Cruising rzeczny jako determinanta kształtowania produktu turystycznego Szczecina. Zeszyty naukowe Uniwersytety Szczecińskiego. Ekonomiczne problemy turystyki, 2011/16, s.18-19. (^22) M. Mańkowska, Determinants and directions of change in the European river cruise market. Zeszyty naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie, 2019, (59), 83- 91.

Wybór gałęzi transportu determinują więc potrzeby i preferencje pasażerów wyrażane w postaci postulatów przewozowych. Do najczęściej wymienianych postulatów przewozowych zgłaszanych przez pasażerów należą^23 :

1. Czas – postulat ten można definiować jako terminowość, regularność, częstotliwość i punktualność. Wszystkie te cechy sprowadzają się do jednej ważnej dla wszystkich – niezawodności środka podróży. Można również zdefiniować go jako ogół działań zaczynających się od procedur wstępnych do finalnego ukończenia podróży i znalezienia się w upragnionym miejscu.
2. Koszt – postulat, który bardzo często jest najważniejszym czynnikiem wyboru środka transportu, ważna jest możliwie najniższa cena przy zachowaniu odpowiedniego poziomu jakości świadczonej usługi transportowej. Musi mieścić się w budżecie klienta patrząc przez pryzmat całości podróży z punktu A do punktu B.
3. Wygoda – każdy klient odbiera wygodę inaczej, dlatego postulat ten można odbierać wieloznacznie. Dla jednego wygodą jest duża przestrzeń indywidualna, ogólnodostępna przestrzeń środka transportu. Jest równie ważnym postulatem dla pasażerów jak zróżnicowanym. Możemy do skategoryzować odnosząc się do czasu trwania podróży jak i jej przeznaczenia^24 :  organizacja i obsługa – ważna jest przejrzystość rozkładu jazdy i jej trasy, możliwości rezerwacji i kupna biletu. Równie ważną kategorią wygody jest poziom obsługi klienta podczas podróży przez pracowników przewozów pasażerskich.  przestrzeń pasażerska – często ludzie cenią sobie przestrzeń osobistą jak i estetykę miejsca w którym przebywają, dlatego ważne jest aby klient dobrze się czuł podczas podróży.  odprawa – ważnymi czynnikami wpływającymi na wygodę podczas odprawy jest przejrzystość terminali jak i łatwość dostępu do nich, wysoka jakość obsługi podczas odprawy jak i estetyka miejsca gdzie dopełniamy wszystkich formalności przed rozpoczęciem podróży. Ważnym aspektem jest również możliwość świadczenia usług gastronomicznych jak i hotelowych. (^23) K. Hebel, O. Wyszomirski, Ewolucja postulatów przewozowych dotyczących podróży miejskich mieszkańców Gdyni w świetle wyników badań marketingowych z lat 1985-2015. Problemy Transportu i Logistyki (3(35))/2016, s. 63-71. (^24) M. Mańkowska, Koncepcja rozwoju pasażerskich przewozów promowych pomiędzy Polską a Skandynawią w aspekcie wzrostu konkurencyjności transportu lotniczego. Praca doktorska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011.

celach i często zabierają ze sobą przedmioty niezbędne do zrealizowania założonego celu podróży. Jednym z ważnych zadań logistyki transportu pasażerskiego jest budowanie lojalności wobec klienta, co przekłada się na to że musimy zapewnić mu wysoką jakość usługi logistycznej, która jest kształtowana przez wartość użytkową usługi. Cechy nadawane w fazie produkcji, mające na celu zaspokojenie pierwotnych potrzeb użytkowników nazywa się użytecznością, która z kolei określa wartość użytkową. Kolejnym ważnym zadaniem jest budowanie niezawodności usługi jak i oferowanie atrakcyjnych cen. Przedsiębiorstwo decydujące się na świadczenie usług transportowych musi zwrócić uwagę i uwzględnić preferencje klientów. Tabela 1 - 2 zawiera ocenę gałęzi transportu pod względem najważniejszych postulatów jak i pokazuje wymagania klientów i ich wagę 1- najwyższa waga kryterium. Tabela 1 - 2 Ocena gałęzi transportu pod względem najważniejszych kryteriów Kryteria Kolejowy Samochodowy Wodny Lotniczy Koszt 3 4 2 5 Czas przewozu 3 2 4 1 Niezawodność 2 1 4 3 Zdolność transportowa 1 2 4 3 Dostępność przestrzenna 2 1 4 3 Bezpieczeństwo 3 2 4 1 Źródło: M. Mańkowska, Koncepcja rozwoju pasażerskich przewozów promowych pomiędzy Polską a Skandynawią w aspekcie wzrostu konkurencyjności transportu lotniczego. Praca doktorska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011. Największym bezpieczeństwem jak i czasem przewozu na najwyższym poziomie cieszy się transport lotniczy. Mocnymi stronami transportu samochodowego jest dostępność przestrzenna jak i niezawodność. Transport kolejowy może się pochwalić wysoką zdolnością transportową^25. Transport wodny (morski i śródlądowy) oferuje natomiast dużą masowość przewozów.

1.3.2 Konkurencja w układzie wewnątrz i międzygałęziowym transportu

Podstawą konkurencji na rynku przewozów pasażerskich jest komplementarność i substytucyjność. Niektóre usługi transportowe nie mogą funkcjonować bez siebie wzajemnie, (^25) B. Gosik, G. Zimon, Usługi transportowe w obsłudze ruchu turystycznego. Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki, nr 28/2014, s. 38-40.

co definiowane jest komplementarnością, czyli uzupełnianiem jednej usługi transportowej inną usługą, z tej samej gałęzi transportu lub innej. Czynniki przyrodnicze, techniczne organizacyjne jak i ekonomiczne determinują komplementarność transportu. Wiele firm transportowych świadczących różne usługi substytucyjne w stosunku do siebie, walczy o klienta oferując co raz to lepsze warunki przewozów. Rynek usług przewozowych składa się z klientów wyrażających podobną lub taką samą potrzebę transportową jak i posiadających podobne preferencje w obrębie świadczenia usługi transportowej. Z drugiej zaś strony wyróżnić można firmy transportowe, czyli stronę podażową, które świadczą usługi w różnych gałęziach transportu zaspokajające różne potrzeby i preferencje klientów składając oferty zbliżone do siebie^26. Zakres substytucyjności jest również ograniczany przez czynniki techniczne, prawno- organizacyjne jak i przyrodnicze. Usługi substytucyjne są mocno ograniczone w terenach wyspiarskich, na których brak jest stałych połączeń lądowych, przez co substytucyjność jest ograniczona np. do transportu lotniczego lub morskiego. W takich przypadkach możemy mówić o występowaniu luki substytucyjnej, a w przypadkach skrajnych, takich jak tereny górskie o luce absolutnej, w której nie występuje możliwość substytucji, pomimo potencjalnego popytu na daną usługę. Zatem aby znaleźć pulę klientów która jest chętna na nasze usługi należy dokonać segmentacji rynku usług przewozów transportowych a dokładnie, segmentacje strony popytowej tego rynku^27. Konkurencje rynku przewozów pasażerskich możemy podzielić według następujących kryteriów^28 :

1. Kryterium tradycyjnego modelu konkurencji:  konkurencja doskonała, monopol, takie modele konkurencji nie występują w praktyce, są używane jedynie do teoretycznej analizie funkcjonowania mechanizmu rynkowego.  konkurencja niedoskonała dzieli się na dwie. Jedną z nich jest konkurencja oligopolistyczna występująca gdy na rynku znajduje się już kilku przewoźników świadczących usługi inne od siebie, a bariery wejścia na ten rynek są wysokie. (^26) I. Bergel, Analiza i ocena konkurencyjności międzynarodowych i międzyregionalnych przewoźników pasażerskich, [w:] Wpływ procesów demonopolizacji i konsolidacji w transporcie na sprawność i efektywność jego funkcjonowania, red. W. Paprocki, J. Pieriegud, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa 2005, s. 77. (^27) G. Kondraciuk, A. Gabryś, Problemy konkurencji na rynku przewozów osób, [w:] Problemy Ekonomiki Transport nr 4/2000, Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu, Warszawa 2000, s. 175. (^28) M. Mańkowska, Koncepcja rozwoju pasażerskich przewozów promowych pomiędzy Polską a Skandynawią w aspekcie wzrostu konkurencyjności transportu lotniczego. Praca doktorska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011.