W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej ... | Notatki Gospodarka

Prac e K omisj i G eoGra fii Pr zem ysł u P olsKi eGo TowarzysTwa GeoGr afi czn eGo

21 2013

WproWadzeNIe

W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej fazy rozwoju do fazy społe-

czeństwa informacyjnego zachodzi konieczność przebudowy całokształtu życia poszczegól-

nych osób, społeczeństwa, a także przedsiębiorstw produkcyjnych, usługowych i instytucji.

Wynika to z konieczności gruntownej zmiany bazy ekonomicznej, w której podstawową

rolę odgrywa nauka a gospodarka opiera się na wiedzy. Niedostosowanie się do nowych

wyzwań cywilizacyjnych niesie ze sobą także możliwość wystąpienia negatywnych skutków

związanych z wykluczeniem społecznym wielu osób i upadkiem podmiotów gospodarczych,

w wyniku obniżenia wydajności pracy i wprowadzania nowych zasad organizacji pracy

z wykorzystaniem systemów informatycznych. W miejsce tradycyjnych systemów produk-

cji, zarządzania i komunikowania społecznego wykształcają się nowe, oparte na sieciach

informatycznych, systemy organizacji produkcji, świadczenia usług i zarządzania, które

przyczyniają się do zwiększenia efektywności działania. W nowych warunkach wiedza staje

się niekiedy trudno dostępnym i kosztownym towarem, który pozwala na modernizację, pod-

noszenie jakości i konkurencyjności oferowanych produktów i usług. W konsekwencji pro-

blematyka ta znajduje coraz szersze odzwierciedlenie na polu wielu dyscyplin naukowych,

które tę złożoną problematykę rozpatrują z określonego punktu widzenia.

Do tego głównego i aktualnego nurtu badawczego starają się nawiązać prace złożone do

publikacji w niniejszym tomie, w którym szczególna uwaga skierowana została na funkcje

przemysłu i usług w rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Wśród nich wyróżnić można

prace podejmujące ogólną problematykę roli przemysłu w kształtowaniu nowej gospodarki,

przykłady wybranych działów przemysłu oraz podmiotów gospodarczych reprezentujących

przemysł i usługi.

W tę szczególnie aktualną i ważną dla geografii przemysłu problematykę badawczą

wprowadzają rozważania poświęcone modelowaniu roli przemysłu w kształtowaniu gospo-

darki opartej na wiedzy (Z. Zioło). Szczególna uwaga została zwrócona na modelowe ujęcia

miejsca przemysłu i usług w gospodarce narodowej oraz mechanizmy wdrażania innowacji

w działalności przemysłowej. Innowacyjność gospodarki i kształtowania gospodarki opartej

na wiedzy wymagają znacznych nakładów finansowych, co ilustrują zaprezentowane warto-

ści nakładów finansowych światowych korporacji przeznaczone na badania i rozwój oraz ich

zróżnicowana koncentracja przestrzenna. Wraz z procesami rozwoju zmienia się światowy

podział pracy, czego następstwem są także negatywne skutki np. w postaci ograniczania

rozmiarów rynku pracy (J.T. Hryniewicz). Racjonalizacja przebiegu tego procesu wyma-

ga wspólnej europejskiej polityki przemysłowej, celem ograniczenia negatywnych skutków

w warunkach przechodzenia od gospodarki przemysłowej do gospodarki opartej na wiedzy.

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej ... i więcej Notatki w PDF z Gospodarka tylko na Docsity!

P race K omisji G eoGrafii P rzemysłu P olsKieGo T owarzysTwa G eoGraficzneGo 21 2013

WproWadzeNIe

W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej fazy rozwoju do fazy społe- czeństwa informacyjnego zachodzi konieczność przebudowy całokształtu życia poszczegól- nych osób, społeczeństwa, a także przedsiębiorstw produkcyjnych, usługowych i instytucji. Wynika to z konieczności gruntownej zmiany bazy ekonomicznej, w której podstawową rolę odgrywa nauka a gospodarka opiera się na wiedzy. Niedostosowanie się do nowych wyzwań cywilizacyjnych niesie ze sobą także możliwość wystąpienia negatywnych skutków związanych z wykluczeniem społecznym wielu osób i upadkiem podmiotów gospodarczych, w wyniku obniżenia wydajności pracy i wprowadzania nowych zasad organizacji pracy z wykorzystaniem systemów informatycznych. W miejsce tradycyjnych systemów produk- cji, zarządzania i komunikowania społecznego wykształcają się nowe, oparte na sieciach informatycznych, systemy organizacji produkcji, świadczenia usług i zarządzania, które przyczyniają się do zwiększenia efektywności działania. W nowych warunkach wiedza staje się niekiedy trudno dostępnym i kosztownym towarem, który pozwala na modernizację, pod- noszenie jakości i konkurencyjności oferowanych produktów i usług. W konsekwencji pro- blematyka ta znajduje coraz szersze odzwierciedlenie na polu wielu dyscyplin naukowych, które tę złożoną problematykę rozpatrują z określonego punktu widzenia. Do tego głównego i aktualnego nurtu badawczego starają się nawiązać prace złożone do publikacji w niniejszym tomie, w którym szczególna uwaga skierowana została na funkcje przemysłu i usług w rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Wśród nich wyróżnić można prace podejmujące ogólną problematykę roli przemysłu w kształtowaniu nowej gospodarki, przykłady wybranych działów przemysłu oraz podmiotów gospodarczych reprezentujących przemysł i usługi. W tę szczególnie aktualną i ważną dla geografii przemysłu problematykę badawczą wprowadzają rozważania poświęcone modelowaniu roli przemysłu w kształtowaniu gospo- darki opartej na wiedzy (Z. Zioło). Szczególna uwaga została zwrócona na modelowe ujęcia miejsca przemysłu i usług w gospodarce narodowej oraz mechanizmy wdrażania innowacji w działalności przemysłowej. Innowacyjność gospodarki i kształtowania gospodarki opartej na wiedzy wymagają znacznych nakładów finansowych, co ilustrują zaprezentowane warto- ści nakładów finansowych światowych korporacji przeznaczone na badania i rozwój oraz ich zróżnicowana koncentracja przestrzenna. Wraz z procesami rozwoju zmienia się światowy podział pracy, czego następstwem są także negatywne skutki np. w postaci ograniczania rozmiarów rynku pracy (J.T. Hryniewicz). Racjonalizacja przebiegu tego procesu wyma- ga wspólnej europejskiej polityki przemysłowej, celem ograniczenia negatywnych skutków w warunkach przechodzenia od gospodarki przemysłowej do gospodarki opartej na wiedzy.

6 WproWadzeNIe Podjętą problematykę rozwija także artykuł poświęcony priorytetom polityki przemysłowej w Unii Europejskiej oraz jej przemianie w wybranych krajach europejskich a także prezenta- cji zakładanego zintegrowanego do niej podejścia (M. Ulbrych). W procesach przemian gospodarki zmieniają się także uwarunkowania rozwoju po- szczególnych działów przemysłu, wśród których ważną rolę odgrywają źródła zasilania energetycznego. Zagadnienie to podejmują prace poświęcone perspektywie wykorzystania potencjalnych zasobów gazu łupkowego w gospodarce (A. Pach-Gurgul) i funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz działań na rzecz wykorzystania technologii informa- tycznej, przebudowy uwarunkowań instytucjonalnych i rozwoju edukacji dla tego sektora (A. Heder, M. Tkocz). Cechą nowej fazy rozwojowej jest pojawienie się także nowych dzia- łów przemysłu, w tym przemysłu biotechnologicznego (S. Dorocki, M. Boguś; M. Boro- wiec) Odznacza się on bardzo zróżnicowanym stopniem koncentracji zarówno w przestrzeni światowej jak i krajowej, co wynika ze stopnia zaawansowania nowych technologii a także z możliwości wykorzystania zazwyczaj tanich zasobów pracy np. w Polsce. Zmiana uwarun- kowań i kształtowanie się nowej struktury przestrzennej typowe jest także dla istniejących już działów przemysłu. Wyrazem tego może być przebudowa struktury przestrzennej przetwór- stwa rybnego w Polsce (P. Czapliński). Ważnym czynnikiem rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest wdrażanie postępu technicznego w przemyśle zbrojeniowym (P.L. Wilczyński). Wiąże się to z koniecznością poszukiwania nowych materiałów i konstrukcji technicznych celem podnoszenia jakości sprzętu bojowego oraz doskonalenia metod dowodzenia. Procesy restrukturyzacji przemysłu krajowego oraz zmiany w zakresie rozwoju wpływają także na przekształcanie struktur regionalnych. Zagadnienie to zilustrowano intensywnością zmian strukturalnych przemysłu w wybranych województwach (A. Mrozińska). Doskonalenie technologii pod wpływem rozwoju naukowego dokonuje się w różnych sekcjach gospodarki narodowej. Przykładem tego jest opanowywanie nowych technologii w zakresie rozwijania budownictwa domów energooszczędnych, które pozwalają na obniżanie kosztów inwesty- cyjnych oraz kosztów eksploatacyjnych poprzez oszczędności energii (M. Płaziak). Istotny wpływ na rozwój gospodarki i wdrażanie nowych rozwiązań technologicznych mają poszczególne przedsiębiorstwa przemysłowe, które w warunkach gospodarki opartej na wiedzy dostosowują się do nowych warunków zgodnie z celami mikroekonomicznymi (T. Rachwał; G. Maśloch; D. Janczewska). W ich funkcjonowaniu duże znaczenie ma rozpo- znanie preferencji konsumentów (A.I. Szymańska). Ważną rolę w tym zakresie należy przy- pisać jakości otoczenia tworzącego określone uwarunkowania rozwojowe poprzez wdrażane instrumenty polityki gospodarczej, nawiązujące do tendencji rozwoju związanego z gospo- darką opartą na wiedzy. Częściową ilustracją tego problemu jest analiza małopolskich przed- siębiorstw pod względem nakładów na prace badawczo-rozwojowe i wykorzystania fundu- szy strukturalnych (D. Murzyn). Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych wymaga reguły nasilenia kon- kurencji także w skali światowej. Odnosi się to zwłaszcza do przemysłu samochodowego, który jak wskazuje analiza kształtowania tego przemysłu na terenie Argentyny, w zasadzie kieruje się podobnymi tendencjami rozwoju jak w przestrzeni światowej (M. Wójtowicz). Procesy przyśpieszania tego typu rozwoju osiąga się także poprzez określoną politykę rządu

W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej ..., Notatki z Gospodarka

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz W warunkach przechodzenia z industrialnej i postindustrialnej ... i więcej Notatki w PDF z Gospodarka tylko na Docsity!

WproWadzeNIe