Walka klasyków z romantykami
Czym była walka klasyków z romantykami?
Była to polemika między:
zwolennikami klasycyzmu – a do tej grupy należało
starsze pokolenie uczonych i literatów:
Jan Śniadecki,
Kajetan Koźmian,
Ludwik Osiński,
Franciszek Dmochowski,
a orientacją młodych romantyków:
Kazimierzem Brodzińskim,
Maurycym Mochnackim,
Adamem Mickiewiczem,
Uwaga!
Spór klasyków z romantykami dotyczył nie tylko literatury. Nawet u
podstaw tego sporu leżała sprawa narodowa – bowiem inną postawę
wobec postanowień kongresu wiedeńskiego przyjęli starsi uczeni, a
inną romantyczna młodzież. Utworzenie Królestwa Polskiego klasycy
uznali za dar, cara za władcę; młodzi zapaleńcy – za hańbę, z którą
pogodzić się nie można.
Spór rozegrał się w latach 1818-1830r.
Pierwszy ruch to rozprawa Kazimierza Brodzińskiego (profesora
literatury na Uniwersytecie Warszawskim) O klasyczności i
romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej, opublikowana w
1818 roku w Pamiętniku Warszawskim. Brodziński przeciwstawił
klasyczności twórczość oryginalną, eksponującą romantyczne
uczucie, będącą wyrazem narodowego ducha prostoty,
łagodności i sielskości.
Odpowiedź – rozprawa O pismach klasycznych i romantycznych
zamieszczona w 1819 roku na łamach Dziennika Wileńskiego
przez Jana Śniadeckiego (znakomitego matematyka i astronoma),
w której profesor zwalcza romantyzm jako „szkołę zdrady i
zarazy”. Pomysły romantyków nazywa zabobonami i ciemnotą.
Maurycy Mochnacki odpowiada dziełem O literaturze polskiej w
wieku dziewiętnastym, w którym broni postulatów
romantycznych.
Poetycka realizacja – pierwszy tom Poezji Adama Mickiewicza
wydany w 1822 roku. Datę tę uznaje się za literacki początek
romantyzmu. Ballada Romantyczność stanowi pokoleniowy
manifest ideowy, a pod postacią Starca Mickiewicz ukazał
Śniadeckiego jako przedstawiciela klasyków.
Ostra krytyka tych poezji – Mickiewicz odpowiada w przedmowie
do Poezji wydanych w 1829 roku O krytykach i recenzentach
warszawskich.
Ostatni etap sporu – wystąpienie w prasie Maurycego
Mochnackiego (znakomitego krytyka literackiego) z tekstem
Niektóre uwagi nad poezją romantyczną, w którym rozprawił się
zarówno z ortodoksyjnym klasycyzmem Śniadeckiego, jak i z
idyllą Brodzińskiego. Romantyzm odniósł niezaprzeczalne
zwycięstwo i stał się dominującym prądem literackim.